Buxoro Abu Ali ibn Sino nomidagi jamoat salomatligi texnikumi

Buxoro Abu Ali ibn Sino nomidagi jamoat salomatligi texnikumi

“Umumkasbiy va sanitariya , gigiyena ” fan kafedrasi

“Anatomiya” fani o’qituvchisi Hamidova G.K

Mavzu: Hazm a’zolari haqida ma’lumot.

Og’iz bo’shlig’i,tish, til va so’lak bezlarining tuzilishi.

Reja:

• 1. Og’iz bo’shlig’i tuzilishi.
• 2. Tishlarning tuzilishi.
• 3. Til tuzilishi.
• 4. So’lak bezlarining tuzilishi.

Hazm a’zolari tizimi vazifalari

Oziqa moddalarni mexanik-kimyoviy parchalash

Parchalangan ozuqani qon va limfaga so’rish

So’rilmay qolgan ozuqani chiqindi sifatida tashqariga chiqarish

Og’iz bo’shlig’i

Og’iz dahlizi (vestibulum oris) tashqi tomondan lablar va lunj bilan, ichki tomondan esa tishlar va milk bilan chegaralanadi. Og’iz dahliziga kirish og’iz tirqishi (rima oris) lablar bilan chegaralanadi.

Og’iz dahlizi (vestibulum oris)

Xususiy og’iz bo’shlig’i (cavitas oris propria)

Chegarasi:

Tashqi tomondan- yuqori va pastki jag’ tishlarining til yuzasi hamda milk;

Yuqoridan-tanglay; Pastdan- og’iz diafragmasini hosil qiluvchi mushaklar

Yuqori va pastki lab

Yuqori va pastki labning (labium superius et inferius) asosini og’izning aylana mushagi tashkil qiladi. Uni tashqi tomondan teri (pars cutanea), ichki tomondan shilliq parda (pars mucosa) qoplagan. Ularning o’rtasida oraliq qism (pars intermedia) joylashgan.lablarning shilliq pardasi milkga davom etib o`rta chiziqda yuqori va pastki lab yuganchasini hosil qiladi

Oraliq qismida ter va yog` bezlarining bo`lmasligi sababli sovuqda yoriladi.

og`iz burchagi( anguli oris) sohasida comissura labiorum hosil qilib birlashadi

Lunjlar( buccae) _og`iz bo`shlig`ini ong va chap tomondan chegaralab turadi

Qavatlari

• teri (tashqi tomondan )
• muskul (m.buccinator )
• shilliq (ichki tomonda)

Lunj shilliq pardasiga quyidagi bezlarning chiqaruv yo`llari ochiladi

• Quloq oldi bezi (ductus parotideus )
• Lunj bezi (gl. buccalis)

Milklar (gingivae)-aveollar o`simtalarni o`rovchi shilliq parda

• Qon tomirlar bn yaxshi taminlangan
• Nervlar bilan kuchsiz taminlangan

Tanglay-palatinum

Qattiq tanglay

Yuqori jag` suyagi tanglay o`sig`i (processus palatinus os maxillae) va tanglay suyagi gorizantal plastinkasi (lamina horizontales os palatina ) dan hosil bo`ladi

O`rta chiziqda rahpe palatinae tanglay chokini hosil qiladi

Tanglay chokining old tomonida medial kurak tishlar sohasida papilla incisiva joylashgan.

Yumshoq tanglay-palatum molle

Qattiq tanglayning davomi bo`lib muskul qavatdan iborat

Oraqa qismi pastga tushib tanglay chodiri (vellum palatinum) ni hosil qiladi

Har ikki tomonda tanglay chodiri ikkita yoy hosil qiladi

-oldingi tanglay til ravog`i (arcus palatoglossus )

-orqa tanglay halqum ravog`i (arcus palatapharengius )

Vazifalari

Tishlar (dentes)

Vazifalari

• Oziqni ishlash va maydalash
• Artikulatsiyada ishtirok etish
• So’z bo’g’inlarini hosil qilish
• Yuzga chiroy beradi.

Corona dentis

Cervix dentis

Radix dentis

Doimiy tishlarning joylashish tartibi

1-kurak tishlari

2-qoziq tishlari

3-kichik oziq tishlari

4-katta oziq tishlari

Vazifasi

Til (lingua, grekcha- glossa)

Vazifasi

• Ta`m bilish
• Oziqni aralashtirish
• Oziqni surish
• Nutq

Til yuganchasi

Tilning orqa yuzasi

Til osti burmasi

Margo lingualis

Plica sublingualis

Caruncula sublingualis

Og’iz bo’shlig’i yirik bezlari

Og`irligi 20-30 gr

Murakkab aviollar bez

Fossa retro mandibularisda joylashgan

Fascia parotidea bezni o`raydi

Ductus parotideus-yuqori ikkinchi katta oziq tishlar sohasidagi shilliq pardaga ochiladi

Murakkab aviollar naysimon bez.

Pastki jag` suyagi ostidagi chuqurchada joylashadi og`irligi 15-gr

Yupqa kapsula bilan o`ralgan

Bezning umumiy nayi (Vartanov nayi ) oldingi tomonga yo`nalib til osti so`rg`ichi sohasiga ochiladi

Ancha kichik bez bo`lib og`irligi 5 gr og`iz bo`shlig`i tubida joylashgan

Til osti bezi mayda bo`lakchalardan ibobar bo`lib ularning alohida mayda naychalari til osti burmasi bo`ylab ochiladi .

Uning katta nayi pastki jag` osti bezi nayi bilan birga til osti so`rg`ichiga ochiladi.