Bolim hozirgi zamon ing \ zamonlar tiz,m

Kalit so‘zlar:

already – allaqachon, just – hozirgina, recently – yaqinda va hokazo

(Bu kalit so‘zlar ish-harakatning aniq vaqtini ko ‘rsatmaydi, balki noaniq, mavhum bir vaqtga ishora qiladi.)

Masalan:

He has just arrived. – U hozirgina yetib keldi.

They have recently bought a new car. – Ular yaqinda yangi mashina sotib olishdi.

 

Present Perfect zamonida hali tugamagan vaqt oralig‘ini bildiradigan so‘zlar ishlatilishi mumkin:

today – bugun. this morning – bugun ertalab (agar hali ertalab tugamagan, ya’ni hali tush payti kirmagan bo‘lsa), this week – bu hafta, this year – bu yil va hokazo

Masalan:

I have seen him today. – Men uni bugun ko‘rdim.

We have been to Charvak this week – Biz bu hafta Chorvoqqa borib keldik.

 

Present Perfect zamonida ish-harakat bir marta yoki bir necha marta amalga oshgan bo‘lishi mumkin (ish-harakatning necha marta takrorlanligi aniq aytilishi yoki aniq aytilmasligi mumkin):

I have won. – Men yutdim.

I have won him in tennis several times. – Men uni tennisda bir necha merta yutganman.

I have read “Tom Sawyer” three times. – Men “Tom Soyyer” asarini uch marta o‘qiganman.

Bunda “sometimes” (ba’zan), “often” (tez-tez), “occasionally” (har zamonda) singari kalut so‘zlar ham ishlatilishi mumkin.

Masalan:

I have sometimes thought of doing Master’s degree. – Men ba’zan magistraturada o‘qish haqida o‘ylab qolardim.

He has often visited us in our new house. – U tez-tez bizni yangi uyimizda ko‘rishga kelib turgan.

 

“This is the first (second/third …) time …” (Bu birinchi /ikkinchi/uchinchi …/ marta) strukturasi bilan ham Present Perfect zamoni ishlatiladi.

Masalan:

This is the first time I have eaten sushi. – Birinchi marta sushi eb ko‘rishim.

This is the second time we have visited Khiva. – Xivaga ikkinchi marta kelishimiz.

 

“This is the best / worst …” (Bu eng yaxshi / yomon …) strukturasi bilan ham Present Perfect zamoni ishlatiladi.

Masalan:

This is the best cup of coffee I have ever tried. – Bu shu paytgacha ichib ko‘rgan kofelarimning ichida eng yaxshisi.

Bunda “ever”, “never” singari kalit so‘zlar ishlatilishi mumkin.

 

Demak, Present Perfect zamoni tugagan ish-harakatni ko ‘rsatadi va bu ish-harakat bir marta yoki bir necha marta bajarilgan bo‘lishi mumkin. Ish-harakat bir necha marta bajarilganda uning necha marta bajarilganligi aniq yoki noaniq ko‘rsatilishi mumkin. Bunda noaniq vaqtga yoki hali hali tugamagan vaqt oralig‘iga ishora qiluvchi kalit so‘zlar ishlatilishi mumkin. Ish-harakatning hozirgi zamonda qandaydir natijasi bo‘lishi kerak.