Bog'langan azot birikmalari Reja

Aim.uz

Bog'langan azot birikmalari

Reja:

1. Ammiakning sintezi

2. Ammiakni sintez qilish reaktsiyasi

3.Sintez kollonasi

Tayanch iboralar: vodorod va azotni olish usullari, reaktsiyaning fizik-kimyoviy asoslari, katalizatori, texnologiyasi

Azot sanoatida maxsulot olish uchun asosiy xom ashyo atmosfera havosi va bazi bir yoqilgilar hisoblanadi. Kimyoviy sanoatda havoning xom ashyo sifatidagi belgilari 2 bobda berilgan. Havoni bir qismi azot bo`lib, u amiak, kalsiy sianid va azot texnologiyalarini boshqa maxsulotlarini olishda ketadigan jarayonlarda ishlatiladi. Bazi bir azot texnologiyalarida havoni toza xolda ajratib olish shartmas, N2:H2=1:3 stexiometrik korinishga keltirish uchun havo gaz aralashma xolatiga keltiriladi. Boshqa sxemalarda sintez gazini ortiqcha aralashmalardan tozalash uchun suyuq azot ishlatiladi, va gaz xoldagisi konversiyalangan gazga aniq belgilangan nisbatda qoshiladi. Oxirgi xolatda havoni chuqur muzlatish orqali ajratishadi

Xozirda azot sanoatida uglerod oksid konversiyasini qo`shgan tabiy gaz konversiyasi texnologik sxemalari ishlatilmoqda. Bu sxemalarni foydali tomonlari hajmi boshlang`ich gaz hajmalaridan katta bo`lgan konvertirilgan gazning siqilgandagi ishlatilgan energiya sarfini kamaytirish, shu xolda apparat, kommunikatsiyalar va armaturalarning kattaligi o`zgaradi; gazlar namligi rekupirlanadi,( chunki suv bug`larinig kondensatsiya temperaturasi o`zgaradi) vodorod azotning kompressori konstruksiya osonlashadi, u o`z navbatida energo texnologiya printsiplariga bo`ysingan katta birlik quvvatiga ega agregat yaslishiga yo`llanma bo`ladi. Oxirgisi maxsulotning tan narxini va capital mablag`larni tushirishga, va ishlab chiqarishni keskin oshirihga olib keladi.

Bosim ostidagi 2 bosqichli bug` va xavo bug`li katalitik konversiya jarayoni xam chet el xam o`zimizni azot sanoatida yirik ishlatiladi. Uning asosida SN4 i SO, katalitk konversiya reaksiyalarnig chuqur issiqli rekuperatsiya, metanlanish va aniak sintezi energotexnologik sxemelari bo`yicha yirik tonnali agregatlar yasaldi.

14,4 rasmda 1360 t/sut amiak ishlab chiqaradigan bosim ostidagi 2 bosqichli metan va is gazi konversiyasi ko`rsatilgan.

Tabiy gazni kompressorda 4,6 MPa bosimda siqishadi, vodorod azot aralashmasi bilan arashtirib va olovli qizdirgichga 2ga jo`natishadi, u erda reaksion aralshma 130-140 ° C dan 300-400° c gacha qizdiriladi. Qizdirish uchun tabiy yoki boshqa yonuvchi gaz ishlatishadi. Keyin qizdirilgan gaz oltingugurt birikmalardan tozalanadi; 3 reaktorda alyumokobaltmolibdien katalizatori oltingugurt uglevodorod birkmalri vodorod sulfide shakligacha gidridlanadi, keyin 4 adsorberda rux oksidi asosidagi corbent orqali vodorod sulfide yutiladi. Odatda 2 adsorber qo`yishadi, ular davomiy yoki parallel ulangan bo`ladi. Ulardan biri sorbent yuklash uchun o`chirib qo`yilishi mumkin. H2S miqdori tozalangan gazda 0,5 mgr/ m3 dan oshmasligi kerak.

Toza gaz suv bug`lari bilan 1:3,7 nisbatda aralashadi va olingan gaz aralashma 12 trubali pechning konveksion qismiga yuboriladi. Pechning radiatsionli kamerasiga metan konversiyasi katalizatoribilan to`ldirilgan trubalar va tabiy gaz yoki yonuvchi gaz yondiriladigan gorelkalar jaylashtiriladi. Gorelkalarda olingan tutunli gaz katalizator trubalarini qizdiradi, keyin xavobug`liva gaz bug`li qizdirgichlari, yuqori bosimdagi gazning istkichi, yuqori bosimdagi ichimlik suvining va tabiy gazning isitkichi joylashtirilgan konveksiyali kamerada gazlarning issiqligi qo`shimcha rekuperlanadi.


14,4 rasm tabiy gaz konversiyasining 2 bosqichli agregati.

1.tabiy gaz kompressori; 2. Olovli isitkich; 3. Oltingugurt birikmalarini gidridlash reaktori; 4. Adsorber; 5.tutun yutkich; 6,7,9, 10. Tabiy gaz, ichimlik suvi gazbug` va xavobug` aralashmalarini isitkichlari; 8 bug` qizdirgich; 11. Reaksiya trubalari; 12. Trubali pech (metanni birinchi bosqichli konvertori); 13. Metanni ikkinchi bosqichli shaxtli konvertori; 14;16, bug` qozonlari; 15;17; CO birinchi va ikkinchi bosqichli konvertorlari; 18. Issiqlik almashtirgich; 19. Xavo kompressori;

Bug` gaz aralashmasi 10 isitkichda 525 ° C da qizdiriladi va 3,7 MPa bosimda tepadan pastga qarab parallel yoqilgan ko`p sonli katalizator bilan to`ldirilgan trubalardan yuboriladi. Trubali reaktordan chiqadigan gaz bug`li aralashma 10% metan saqlaydi. 850 ° C temperaturada konverttirlangan gaz 13- shaxtli tipdagi reactor metanni ikkinchi bosqichdagi konvertoriga jo`natiladi. Konvertor 13 ning tepa qismiga konpressor 19 dan pechning konveksion qismida 480-500 ° C gacha qizdirilgan texnologik xavo yuboriladi. Gaz bug`liv va xavo bug`li aralashmalar reaktorga turli oqimlarda (SO — N2) :N2 =3,05:3,1 nisbatdagi texnologik gazlarni olishda metanni amaliy to`liq konversiyada kerak bo`ladigan nisbatlardamas jo`natiladi. Suv bug`ning miqdori bug`- gaz= 0,7:1 nisbatlariga to`g`ri keladi. 1000° C temperature atrofidagi gaz bug` chiqaradigan 14 utilazator- qozoniga jo`natiladi. Bu erda gaz 380-420° C gacha sovutiladi va 15 birinchi bosqichdagi CO konvertiriga jo`natiladi, u erda uglerod oksidini asosiy miqdori suv bug`I bilan temirxrom katalizatori ishtirokida konversiyaga uchraydi. 450° C temperaturada reaktordan chiqadigan gaz 3,6 % atrofida CO saqlaydi. 16 bug`li qozonda 10,5 MPa bosimda chiqadigan gaz bug`li aralashma 225° C gacha sovutiladi va past temperaturali katalizator bilan to`ldirilgan 17 ikkinchi pog`onali CO konvertoriga yuboriladi, u erda CO miqdori 0,5 % ga kamayadi. 17 konvertirdan chiqadigan konvertirlangan gaz quyidagi tarkibga ega : : N2— 61,7; SO 0,5; S02—17,4; N.. -+- Ag — 20,1. SN4 - 0,3. Sovutilgandan keyin va keyinchalik issiqlik utilizatsiyasidan so`ng konvertirlangan gaz atrof muxit temperaturasida va 2,6 MPa bpsimda tozalashga o`tadi.
Bosim ostidagi CO va uglevodorod gazlarining 2 pog`onali bug` va xavobug`li katalitik konversiyasi amiak sanoatida energotexnologik sxemada birinchi bosqichi xisoblanadi. Metan, CO konversiya bosiqichlarida , metanlanish va amiak sintezi kimyoviy jarayonlaridagi issiqlik bosimostidagi suvni qizdirish va 10,5 MPa bosim ostida qizdirilgan bug` olish uchun ishlatiladi. Bu bug` bug` turbinalariga tushib amiak sanoatidagi nasos va kompressorlarni xarakatga keltiradi, xamda texnologik maqsadlarda qo`llaniladi.

Azot vodorod aralashmasidan uglerod oksidini yo`qotish uchun adsorbsiya, absorbsiya va katalitik tozalash usullari ishlatiladi.

Uglerod dioksididan tozalash. CO dan tozalash usuli texnologik ishlab chiqarish sxemasidan aniqlanadi. Avval bosim ostida suv tozalashi keng miqiyosda tarqatildi. Eng katta kamchilik CO ni suvda eruvchanligi juda kichik bo`lgani oqibatida elekroenergiya sarfi ko`payadi. Odat bo`ldiki, suv bilan yuvilgandan keyin gazni tozalash boshqa usullarda davom etildi, misol ishqor yordamida.

Xozirda keng miqdorda CO dan tozalashda jarayonlarda monoetanolamin (MEA) va potash (K2S03) eritmalari ishlatiladi. Bu xemosorbentlar yuqori sig`im va selektivniklikka ega. Ularning kamchiligi bu boshlang`ich aralahmada CO ning kontsentratsiyasi yuqori bo`la turib 1m3 tozalanayotgan gazga kop issiqlik sarf bo`lishi.

SHuni hiobga olgan xolda bazi bir CO konsentratsiyasi yuqori bo`lgan gazni tozalashdagi uskunalarda organic erutuvchilar ishlatiladi: nro-pilenkarbonat ( “ flyur-jarayon”), N-metilpirrolidon (“ nurizol”), dimetil efiri (“seleksol”), zalojenniy methanol (“rektizol”).

Oxirgi yillarda organik eruvchilarda alkonolamin eritmalari bilan tozalash jarayonlari yaratildi va kiritildi. ( eritmada aktiv elementning konsentratsiyasini ko`tarish maqsadi bilan). “amizol” jarayoni ( dietanolamin va monoetanolamin eritmalari metanolda) , “sulfinol “ jarayoni ( alkolamin eritmasi sulfonalda) va boshqalarni qo`llashni yo`lini topishdi.

Barcha sanab o`tilgan tozalash usullarida, NaOH eritmasi bilan bo`ladigan absorbsiyadan tashqari, qo`shimcha maxsulot sifatida ulerod oksidi chiqadi, u o`z navbatida keng miqiyosda ishlatiladi, masalan karbamid ishlab chiqarishda.

Rossiya sanoatida CO gazidan tozalash jarayonlarida monoetanolamin va qizdirilgan aktivlangan potashni eritmalarini ishlatish eng ko`p tarqaldi.

Uglerod dioksidini monoetanolamin usulida tozalash.Bu tozalash usuli monoetanolamin suvli eritmalari uglerod dioksidi bilan reaksiyaga kirishib karbonat va gidrokarbanatlar hosil qiladi, ular 100 ° cdan yuqori temperaturada uglerod dioksidi xosil qilib dissotsialanadi. Jarayon quyidagi reaksiya bo`yicha boradi;

Reakiyaga ko`ra 1 mol amin 1 mol uglerod dioksidini biriktiradi. Tozalanmagan monoetanolamin eritmasining karbonizatsiyalangan darajasi atmosfera bosimida 0,4- 0,5 ga, 2,5-3,0 MPa bosimda esa 0,60,75 ga teng.

Karbonat angidriddan tozalash uchun odatda monoetanolaminning 20 % eritmasi ishlatiladi. Bundan yuqori konsentratsiyali eritmalarni ishlatish quyidagi sabablarga ko`ra maqsadga muvofiq emas: asboblar korroziyasi keskin oshadi, erutuvchining yo`tishi ortadi, eritmaninig cho`ziluvchnligi oshadi, bu nasadkaning namlanishini yomonlashtirib va absorbsiya effektini kamaytiradi.

Monoetanolamin eritmalari S02 ning boshlang`ich malumotlarida kichik parsial bosimlarda xam yuqori yutib olish qobiliyatiga ega, shu tufayli bu usul atmosfera bosimidagi gazlarning tozalashida ishlatsa bo`ladi.

YUqorida ko`rsatildiki (VII) va (VIII) reaksiyalari 100° C dan yuqori temperaturada chap tomonga qarab uglerod dioksidi chiqishi bilan boradi. Monoetanolamin eritmalarining tiklanishi shunga asoslangan. Bu jarayonning borishi uchun miqdorga tiklanishnig issiqlikbalansi tenglamsidan aniqlash mumkn bo`lgan issiqlik yuboriladi:

Qv~Oya + Odak Qpar Qn•

Qp- eritmaning tiklanish issiqligi; Q- eritmaning tiklash temperaturasigacha qizdirish issiqligi;Qdes-eritmadan chiqadigan karbonat angidridning desorbsiya issiqligi;Qbug` - karbonat angidrid otgonkasida hosil bo`ladigan bug` issiqligi; Qn-tashqi atrofaga chiqadigan issiqlik yo`qotilishi;

SHuni etiborga olish kerakki monoetanolamin tozalashda asosiy energetic sarflar absorbent tiklashda saf bo`ladigan issiqlikka bog`liq. Sanoat sharoitlarida bu sarfni kamaytirish va tozalashni narxini arzonlashtirish maqsadi bilan issiq tiklangan eritmani, karbonat angidridni va suv bug`ini issiqlikni to`liqroq rekuperlashga xarakat qilishadi. Atrof muxitdagi issiqlik yo`qotishlarni issiqlik apparatlari va kommunikatsiyalarni issiqqlikdan izolyatsiya qilish yo`li bilan kamaytiriladi.

Monoetanolaminli tozalashning asosiy texnologik ko`rsatkichlari quyidagilar xisoblanadi:absorbsiya bosimiva regeneratsiyasi,temperature, eritma konsentratsiyasi, karbonizatsiyalanish darajasi. Amiak sanoatida bu ko`rsatkichlarni tanlashda katta etibo qilinadi, chunki ular jarayonning ishonchli va kam xarajatligini aniqlab beradi.

Tozalash sxemasining o`ziga xos belgilari muxim holda ishlab chiqarishning ummumiy sxemasiga bog`liq bo`ladi. Amiak va vodorod ishlab chiqarishida past temperaturali CO konversiyasida karbonat angidriddan tozalash 1,0-3,0 MPa bosimda keyinchalik CO va karbonat angidriddan engil tozalashga jonatiladigan qoldiq 0,01-0,1 % CO miqdori qoladigan tozalash olib borilidi.

Bosim ostidagi bug` kislorodli katalitik konversiyada gazni suyuq azot bilan yuvib davom etadigan texnologik sxemalarda avval uglerod dioksididan tozalash kerak. Bu xolda monoetanoaminning ikki pog`onali tozalashini qo`llashadi. Birinchi bosqichda atmosfera bosimiga yaqin bosim ostida konvertirilgan gazni S02 dan 3-5% qolguncha tozalashadi, ikkinchi bosqichda 2,8 MPa bosimdaS02 0,004 % qolguncha tozalash olib boriladi.

Amiak sanoatda va xalq xo`jaligid qo`llaniladigan azot saqlaydigan birikmalarni asosiy maxsuloti xisoblanadi. D.I. Pryanishkov o`simliklarda azotli moddalar almashunivida amiak “alfa-omega” dir deb aytgan.

Sxemada amiakning asosiy ishlatiladigan soxalari ko`rsatilgan.

1874 yilda K.Bertolle ammiak tarkibini aniqladi. Amiak- kuchli qaytaruvchi agent va kation nisbatiga effektiv kompleks xosil qildiruvchidir, vacant bog`laydigan orbitallarga egadir.

Jarayonning fizik-kimyoviy jarayonlari.

Reaksiya qaytar, ekzotermik, katta manfiy entalpiya effekti

(AN20n = —91,96 k Dj/ mol) bilan xarakterlanadi va yuqori temperaturalarda yanada ekzotermik bo`la boshlaydi (AN20n = —112,86 k Dj/ mol). Le-SHatele prinsipiga ko`ra qizdirilganda muvozanat chap tomonga, amiak chiqishi kamayadigan tomonga qarab siljiydi. Entropiya o`zgarishi xam bu xolda manfiy bo`lib (H= -198,3 kDj/ (mol*K)) reaksiya ketishiga yaxshi zamin yaratmaydi. Manfiy qiymatda temperature oshishi reaksiya o`tishini kamaytiradi, bu temperaturaga bog`liqlikxarakteri quyidagi tenglama orqali ko`rsatib berad:

Amiak sintezi reaksiyasi xajm kamayishi bilan boradi. Reaksiya tenglamasiga asosan 4 mol boshlang`ich moddalar 2 mol maxsulot hosil qiladi. Prinsip Le-SHateleni asoslanib, shuni bilish mumkinki, muvozanatda yuqori bosimda amiak miqdori past bosimga nisbatan ko`proq boradi.

Ammiak jarayonida yuqori katalitik aktivlikni VI, VII vaVIII metallari ko`rsatadi. Ko`proq aktivlikka Fe, Ru, Re va Os ega. Sanoatda temir oksidlarini activator (promatorlar) bilan qotishmalardan olingan va keyinchalik temir oksidlari qaytariladigan temir katalizatorlari qo`llanilishda ishlatilishni boshlandi. Aktivatorlar sifatida kislotali va amfoterli oksidlar— A1203, Si02, TYU2 va boshqalar , xamda ishqor va ishqoriy er metallari oksidlari — K20, Na20, SaO, M^O va boshqalarishlatildi.

Katalizatorni qaytarilishini quyidagi tenglama sifatida yozish mumkin:

Ke304 +4N2 =3Fe +4N,0; H>0

Amiak sintezini katalizatorlari oltingugurt birikmalari va xlor bilan qaytmas xolda zaharlanishadi. Ularning konsentratsiyasi gazda 5·10-5 dan oshmasligi kerak. Azot vodorod aralshmasida kislorod saqlagan (N20, SO, SO_,) va kisloroda katalizatorni qaytar kuchli zaxarlovchi zaxarlar hisoblanadi. Ularning zaxarlash harakati tarkibidagi kislorod miqdoriga proporsionaldir. Agar yangi gazning tarkibida kislorod saqlagan qo`shimchalar yoki moy bo`lsa, unda NH3 kondensatsiyasi bilan zarali birikmalar yo`qotiladigan ikkinchi kondensatsiyaga yuboriladi.

Amiak sintezi jarayonini texnologik rasmiylashtirish. Amiak sintezi agregatlarini ishlatiladigan bosimga ko`ra 3 guruxga ajratish mumkin; past bosimli (1,0-16,0 MPa) , yuqori bosimli (80-100 MPa) va o`rtacha bosimli ( 20,0-50,0 MPa).

Avval jarayon jixozlarda 10,0 MPa bosimda va past temperaturada (400° ) olib boriladi. Temir sianidi saqlagan kompleks tuzidan tashkil topgan aktiv katalizatorni ishlatish oqibatida 8-13 5 amiak olingan. Xozirda past bosim ostidagi sxemalar energiya sarflarni kamayishi bilan bog`liq, chunki amiak ishlab chiqarishida asosiy bosqichlardan biri bu texnologik gazni kompressi va uni resirkulyatsiyasi hisoblanadi. YAngi sxemalarda amiak texnologik gaz olingandagi bosimda olib booriladi ( 10 MPa past).

YUqori bosimli uskunalar 30-40 yillar keng tarqalgandi. Jarayon 90-100 MPa bosimda, azot vodorod aralshmani amiakka yuqori o`zgarish darajasini olish uchun (40%) olib borilgan. Xozirda yuqori bosimli sistemalar qurilmaydi.

Dunyo sanoatida o`rtacha bosimli uskunalar boshqalardn ko`proq tarqatildi. SSSR da 30-36 MPa bosimda ishlaydigan sistemalar ishlatilgan, xamda bir nechta 45 MPa bosimdagi agregatlar; va qurilayotgan sistemalar asosan 32 MPabosimga mo`ljallangan.

Zamonaviy amiak sintezi agregatlarida kata birlik quvvatida jarayon olib boriladi: 420-500 ° C temperaturada, 25-32 MPa bosimda, 15-25 ming c-1 ga teng hajm tezligida eritilgan temir katalizatorlarida. Amiak chiqishi 1m3 20-40 t/s teng.

14,15 rasmda amiak sintezini yurtimiz jixozlarida agregat quvvati 1360 t/sut teng principal texnologik sxemasi ko`rsatilgan.

YAngi azot vodorod aralashma metanlanish tozalanishdan keyin markazdan qochma kuchli kompressorda 32 MPa bosimgacha siqiladi vakeyn xavoli sovutkichda sovutiladi ( sxemada ko`rsatilmagan) kondensatsiya kolonnasi 8 ga kelib tushib qoldiq qo`shimchalari CO2 H2O va moy izlaridan tozalanadi. YAngi gazni suyuq kondensatsiyalangan amiak qatlami orqali barbotajlanadi, shu colda CO2 va moy izlaridan qutiladi, 3-5 % amiakgacha to`yindiriladi va sirkulyatsion gaz bilan aralashtiriladi. Olingan aralashma issiqlik almashtirgichni kondensatsiya kolonnalari trubkalari orqali o`tadi va chiqish issiqlik almashtirgichi 4ni trubalar orasidagi joyga yo`l oladi, u erda sintez kolonnasidan chiqadigan issiqlik xisobiga 185-195 ° C gacha qizdiriladi. So`ngra sirkulyatsion aralashma sintez kolonasi 2 ga o`tadi.

Sintez kolonnasida gaz pastdan yuqoqiga qarab colonna korpusiorasi va kojuxli nasadka aylana teshigidan o`tadi va ichki issiqlik almashtirgichni trublar orasidagi joyga kelib tushadi, u sintez kolonnasi korpusini bo`yin qismida joylashgan. Issiqlik almashtirgichda sirkulyatsion gaz konvertirlanagan gazni issiqligi xisobiga reaksiya boshlanishiga qadar 400-440° C temperaturagacha qizdiriladi va so`ngra navbati bilan katalizator qatlamidan o`tadi, shuni oqibatida gazda amiak konsentratsiyasi 15 % gacha ortadi.

17.1. rasm 1360 t/sut quvvatga ega amika sintezi agregat blokini texnologik sxemasi:

1.gazni isitgichi; 2. Amiak sintezi kolonnasi; 3. Suvni isitgichi; 4. Olib chiqish issiqlik almashtirgich; 5. Separatosning sirkulyatsion g`ildirak; 6. Suyuq amiak separatori; 7.xavoli sovutish apparatlari bloke; 8. Kondensatsiya kolonnasi; 9.produvka gazlarini kondensatsiya kolonnasi; 10. suyuq amiakni produvka gazlar liniyasida bug`lantirgichi; 11. Suyuq amiak yig`uvchisi; 12. Suyuq amiakni tankli gazlar liniyasida bug`lantirgichi ; 13. Separator; 14. Oraliq drenajli idish; 15. Suyuq amiak bug`lantirgichi; 16. Magnit filtri;

500-515 ° c temperaturadagi azot vodorod gaz aralashmasi markaziy trubadan o`tib, ichki issiqlik almashtirgichga yo`l oladi va u erda 330° c gacha sovuydi. Davomiy sovutilish gaz ralashmaning ichimlik suvini qizdirgichini 3 ni trubalar orasidagi joyda, 215° C gacha, chiqish issiqlik almashtirgichi 4da trubalar orasidagi joyda 65° gacha rubalar orasidan o`tuvhci sovuq sirkulyatsion gaz hisobiga sovutilish olib boriladi, va so`ngra gaz xavoli sovutish apparatlari 7 da 40°Cgacha sovutiladi va amiakni bir qismi kondensatlanadi. Sovutilishda kondensatlangan suyuq amiak avval separator 6 da ajratiladi, so`ngra 10-12% NH3 saqlagan aralashma azot vodorod aralashmasini sirkulyatsion compressor g`ildiragi 5 ga boradi va u erda 32 MPa gacha siqiladi.

Sirkulyatsion gaz 50° temperaturada o`ziga kondensatsiya kolonnasi 8 va suyuq amiak bug`lantirgichini kiritadigan ikkalamchi kondensatsiya sistemasiga o`tadi. Kondensatsiya kolonnasida gaz 18° cgachasovutiladi va trubalar orasidagi joyda amiakni qaynash xisobiga bug`lantirgichda -5° Cgacha sovuydi. Bug`lantirgichlarni trubalar orasidagi joydan sovutilgan sirkulyatsion gaz va kondensatsiyalangan amiak aralashmasi kondensatsiya kolonnasini separatsiya qismiga boradi, u erdasuyuq amiakni gazdan ajratishadi va yangi azot vodorod aralashmasini sirkulyatsion gaz bilan aralashtirishadi. So`ngra gaz aralashmasi Rashigani chinni uzuklari bor savatdan o`tib, suyuq amiak tomchilaridan qutulib, issiqlik almashtirgich trubkalaridan ko`tariladi va chiqish issiqlik almashtirgich 4 ga yo`l oladi, u erdansintez kolonnasi 2 ga.

Birinchi separatordan chiqqan suyuq amiak magnitli filr 16 dan o`tadi, u erda undan katalizator change chiqadi va kondensatsiya kolonnasi 8 dan chiqqan suyuq amiak bilan aralashadi. So`ngra uni 4 MPa bosimgacha drossellaydi va suyuq amiak tig`indisi 8 ga o`tkazishadi. Uni 4 MPa bosimgacha drossellash natijasida unda erigan gazlar N2, N2, O2,SN4 ajralib chiqishi kuzatladi. Tankli gazlar deb atalgan bu gazlar o`zida 16-18 % NH3 saqlaydi. SHuning uchun tankli gazlarni bug`lantirgich 12ga amiakni 25 ° Cda kondensatsiyalash orqali utilizatsiya qilishga jo`natiladi, bug`latilgan tankli gazlar va kondensatlangan amiak separator 13 ga suyuq amiakni ajratish uchun jo`natiladi, u esa amiak yig`uvchi 11 ga yo`l oladi.

Sirkulyatsion gazda inert gazlarni doimiy 10 %dan oshmaydigan miqdorini ushlab turish uchun amiakni birlamchi kondensatsiyasidan ( separator 6) keyin gazni produvka qilish kerak. Produvkali gazlar 25-30 ° C temperaturada kondensatsiya kolonnasi 9 va produvka gazlari bug`lantirgichi 10 da ajraladigan 8-9 % NH4 saqlaydi. Produvka va tankli gazlar aralashmasi amiak chiqqanidan keyin yoqilg`i gazlari sifatida ishlatiladi.

Agregatni jixozlanishi. Sintez kolonnasi. 1360 t/sut quvvatga ega agregatlarda dastlabki issiqlik almashtirgichli aksikal to`rtpolkali nasadkaga ega va uch polkali chiqish issiqlik almashtirgichlari keng tarqalgan.