Biznes-reja tuzishning asosiy sabablarini izohlashi; Biznes-rejaning umumiy mohiyati va mazmunini tushuntira olishi; Biznes-rejani tuzishni

Biznes-reja – ishning boshi

Reja

1. 
   Biznes-reja tuzishning asosiy sabablarini izohlashi;
   
2. 
   Biznes-rejaning umumiy mohiyati va mazmunini tushuntira olishi;
   
3. 
   Biznes-rejani tuzishni
   

Biznes-reja – ishning boshi

Har qanday yangi ish biznes-rejani ishlab chikilishidan boshlanadi. Bu sizdan bulajak jamkorlaringiz, sarmoyadorlar, bankirlar talab etadigan jujjat. Eng avvalo biznes-reja, boshlanayotgan ish jakida tasavvurga ega bulish uchun, sizning uzingizga kerak buladi. Shuning uchun, uni ishlab chikishda nafakat tula va ishonarli birlamchi ma’lumotlarga ega bulish, balkim bu ma’lumotni qayta ishlash, tahlil qilish va malakali xulosalar qilish kerak bo’ladi.

Biznes-reja quyidagi bo’limlarni o’z ichiga olishi kerak:

• 
  Rejaning kiskacha bayoni;
  
• 
  Kompaniya;
  
• 
  Mahsulot;
  
• 
  Bozor tahlili;
  
• 
  Marketing strategiyasi;
  
• 
  Boshqarish tuzilmasi;
  
• 
  Ishlab chiqarish;
  
• 
  Realizatsiya qilish dasturi;
  
• 
  Zaruriy sarmoya;
  
• 
  Moliyaviy tavsifdagi axborot.
  

Rejaning kiskacha bayoni nijoyatda muhim holat bo’lib, sarmoyadorlar, bankirlar tomonidan urganiladigan dastlabki element jisoblanadi. Ular ko’pincha bayon mazmuniga asoslanib, uni o’qishni davom ettirish kerakmi, yo’kmi shuni hal qiladilar. Poiska (bir necha bet) bayonda rejaning eng muhim joylari belgilanishi va bu reja "o’ziga xos kuchli” ekanligini ta’kidlovchi asosiy sabablar ko’rsatilishi kerak.

Firma va uning egalarining tarixi

Bu bulimda uchta asosiy savolga javob berish kerak:

1. 
   Sizning firmangizning ish tarixi qanday va u qanchalik muvaffaqiyatli?
   
2. 
   Korxonadagi joriy holat qanday? (1 va 2- savollar mavjud kompaniyalar uchun)
   
3. 
   Sizning biznesingizni kim boshqaryapti va boshqaradi?
   

Kompaniyani tavsiflash quyidagi ma’lumotlarni o’z ichiga olishi kerak:

1. 
   Korxona faoliyaining asosiy yo’nalishi, maqsad va vazifalari, asosiy mahsulotlari, bozorlar, asosiy mijozlar, Kompaniyaning bozordagi vaziyati, uning bozordagi ulushi, mavjud jihozlar.
   
2. 
   Biznes egalari, ularning kasbi, ma’lumoti, mashgulotlar doirasi. Sarmoyadorning asosiy savollaridan biri: "men biznesni kim bilan birga qilaman” bo’lishi aniq.
   
3. 
   Moliyaviy holat va avvalgi faoliyat (odatda, sungi 4-5 yil davomida) daromad, foyda, aktivlar va shunga o’xshashlar.
   
4. 
   Biznesning maqsadi (masalan, rejalashtirilgan sotish xajmi, o’sish sur’atlari, rentabellik, bozordagi urush va xakozo).
   

Shu bilan bir vaktda, uz faoliyatini endi boshlagan tadbirkorga, Kompaniya tarixi o’rniga o’zining biznes tarixini bayon etish maqsadga muvofiq: shu ishlay boshlagan va turdosh soxadagi faoliyatda erishgan yutuklari va tajribasi.

Biznes g’oyasi: maxsulotlar va xizmat ko’rsatishlar.

Bu bo’lim sizning loyihangiz, biznes - goyangiz mo’ljallagan asosiy maxsulot va xizmat ko’rsatishlarni tavsiflab beradi. Quyidagi xolatlarni ochib ko’rsatish maqsadga muvofiq.

1. 
   Sizning maxsulot yoki xizmat ko’rsatishlaringizga kimda extiyoj bor, ular mijozlarning qanday extiyoj va talablarini qondiradi, ularining farqli xususiyatlari qanday, sizning maxsulot yoki xizmat ko’rsatishingiz bozor talablariga qay darajada javob beradi, raqobatchilar oldidagi afzalliklari nimadan iborat?
   
2. 
   Maxsulotlar va ularning tarkibiy tavsifi (sxemaga rioya qilish maqsadga muvofiq: umumiy tavsifi, asosiy xossalari, asosiy tarkibi, ishlab chiqarish usuli);
   
3. 
   Asosiy xarajat yunalishlari buyicha maxsulot narxi: mexnat sarflari, subpodryadchiklar, boshka xarajatlar; agar siz maxsulot narxi uzgarishining an’anasini baxolay olsangiz, uni biznes rejada tavsiflang; agar siz izlanish va ishlab chikarish (yaratish) ning boshlangich boskichida bulsangiz maxsulot narxi ulchami mumkin bulgan variantlarini baxolang;
   
4. 
   Maxsulotning rakobatbardoshligi; mavjud yoki Kutilayotgan rakobatchi maxsulot ruyxatini Keltiring, ularning sizning maxsulotingizga nisbatan afzallik va kamchiliklarini tavsiflab bering.
   

Maksadli bozor va uning taxlili.

Bu bulimda Kuyidagilarni taxlil va bayon Kilish kerak:

• 
  Bozorning umumiy tavsifi;
  
• 
  Bozorni Kismlash;
  
• 
  Bozor mikyosi va uning uzgarish an’anasi;
  
• 
  Rakobat;
  
• 
  Хaridorlarning tavsifnomasi va ularning afzalliklari.
  

Bozor taxlili, Kuyilgan maksadga erishishni xoxlovchi Kompaniya uchun real imkoniyatlarni aniklash imkonini beradi. Konikarli bozor taxlili Kuyidagi savollarga jovob berish imkoniyatini yaratadi:

1. 
   Bozordagi talab Kanday? Bulajak mijozlar Kanday extiyoj va xususiyatlarga ega?Bozor mikyosi, uning sigimi Kanday?
   
2. 
   Ma’lum bir yunalishdagi bozorni Kanday Kismlash mumkin?
   

• 
  Geografik zonalar, demografik guruxlar, oxirgi iste’molchilarga nisbatan
  

Ulgurji xaridorlar

• 
  Har bir Kism doirasida usish istikbollari,
  
• 
  Olinayotgan tovar xizmat Kursatishga bulgan talablar.
  

Marketing strategiyasi Kuyidagi savollarga javob berishni Kuzda tutadi:

• 
  Kimga, qayerda va qanday tovaringizni sotasiz;
  
• 
  Kaysi narx buyicha uni sotmokchisiz;
  
• 
  Maxsulotlaringizni bozorda utishini qanday rejalashtirayapsiz;
  
• 
  Bu qanchaga tushadi;
  
• 
  Qanchalik ko’p sota olasiz.
  

Boshkarish tuzilmasi - bu bulim, fakat korxonada bir necha shtat birligida xodimlar ishlaganda, boshkaruv boskichlari bir nechta bulganida, yoki siz kuzda tutgan loyixa ma’lum bir tashkiliy tuzilma doirasida bajarilganda, ishlab chikiladi. Bu bulimda Kuyidagi savollarga javob berish kerak buladi:

• 
  Korxonalar loyixa boshkaruvining tashkiliy tuzilmasi Kanday?
  
• 
  Bu tashkil etish va boshkarish sxemasi biznes reja maksadlariga erishishda
  

Kanday natija beradi?

Boshkaruv - muvaffakiyat Kaliti. Odatda sarmoyadorlar a’lo darajada boshkariladigan urtamiyona loyixaga sarmoya Kiritish urtacha boshkariladigan a’lo loyixadan afzal deb xisoblashadi. Sizning maksadingiz a’lo darajadagi boshkaruv jamoasiga ega ekanligingizni namoyish etish, garchi bu jamoa atigi bir yoki ikki Kishidan iborat bulsa xam (bu biznes mikyosiga boglik). Bu jamoaning xar bir a’zosini Kuyidagi sxema buyicha kiskacha tavsiflab bering:

1. 
   Mansabi;
   
2. 
   Mas’ulligi (funksiyasi);
   
3. 
   Ish tajribasi;
   
4. 
   Ma’lumoti.
   

Zaruriyat tugilganda biznes rejaga ilovada jamoangizning asosiy a’zolariga kiskacha rezyume berib Ketishingiz mumkin.

Ishlab chikarish. Agar siz ishlab chikarish faoliyatini rejalashtirayotgan bulsangiz, biznes rejada Kuyidagilar aks ettirilishi zarur:

• 
  Ishlab chikarish tuzilmalari va ishlab chikarish jarayonini tavsifi;
  
• 
  Kullaniladigan ishlab chikarish jixozlari;
  
• 
  Ishlab chikarish jarayonlarini boshkarish usul va metodlari;
  
• 
  Material va xom ashyoni yetkazib beruvchilar.
  

Sizning biznesingiz savdo va xizmat Kursatish soxasi bilan alokador bulsa, bu bulim Kuyidagi savollarni uz ichiga oladi:

• 
  Asosiy faoliyat tuzilmasi;
  
• 
  Хizmat Kursatish turlari va faoliyat Kurinishlari;
  
• 
  Zaruriy jixoz;
  
• 
  Asosiy yetkazib beruvchilar ruyxati.
  

Тezkor-operativ reja

Biznes rejaning bu Kismida Kompaniya maksadiga erishish uchun zarur, Korxona funksiyasiga ajratilgan faoliyat va xarakatlar sanab utiladi (xar bir rejalashtirilayotgan faoliyat vakti davrini Kushish kerak, faoliyat boshlanishi va tugallanishi muddati, tashkil etish xamda bajarish ma’sullari Kursatiladi ).

Zaruriy sarmoya

Biznes rejani Kurib chikishdan avval, sarmoyadorlar Kuyidagi savollarga javoblarni urganib chikishni istaydilar:

• 
  Rivojlantirish rejasini amalga oshirish uchun kerakli sarmoya mikdori Kancha va sarmoyadorlardan suralayotgan mablag mikdori Kancha? Suralayotgan sarmoyadan Keyingi yillarda foydalanish “grafigi” Kanday?
  
• 
  Sarmoyador va Kreditorlardan umumiy moliyalashning Kancha Kismi suralayapti (mablag mikdori, muddatlar va mumkin bulgan Kafolat bitimlari ).
  

Moliya

Bu bulim - biznes-rejaning uzak Kismi. Uning maksadi - loyixaning ishchanlik imkoniyati, uning foydaliligi, zaruriy nakd mablaglari va moliyaviy xavfi darajasi xakida tulik va anik tasavvurni berish. Odatda, moliya rejasi Kuyidagilardan iborat buladi:

• 
  Asosiy moliyaviy kursatkichlar;
  
• 
  Foyda va zararlarning xomaki xisobi;
  
• 
  Analitik xisoblashlar, masalan, uzini oklash muddati va shunga uxshashlar;
  
• 
  Asosiy faoliyat byudjeti;
  
• 
  Asosiy xulosalar.
  

Bo’limni mutaxassis bulmagan tomonidan ishlab chikilishi Kiyin, shuning uchun mutaxassis-biznes maslaxatchini uni tuzish uchun jalb etish, garchi siz biznes- rejani uz Kuchingiz bilan ishlashga Qaror qilgan bulsangiz xam, zaruriy xolat xisoblanadi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

O’zbekiston Respublikasining qonunlari

O’zbekiston Respublikasining Konsitutsiyasi. Т., «O’zbekiston», 2012.

O’zbekiston Respublikasining Soliq kodeksi. Т., «Norma», 2008.

O’zbekiston Respublikasining Fuqarolik Kodeksi http: www.lex.uz

O’zRning “Aholi bandligi to’g’risida”gi Qonuni.

O’zRning “Ijtimoiy sheriklik to’g’risida”gi Qonuni.

O’zRning «Davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish to’g’risida»gi Qonuni. O’zbekiston Respublikasi: qonunlar va farmonlar. Т., «O’zbekiston», 1992.

Darsliklur va o’quv qo’llanmalar

Sh.Z. Abdullayeva. Pul muomalasi va kredit. O’quv qo’llanma. -Т., «ILM ZIYo» nashriyot uyi, 2013.

Sh.Z. Abdullayeva. Bank ishi. O’quv qo’llanma. -Т., «Vneshinvetsrom», 2013.

Yo.Abdullayev, Sh.Yuldashev. Maliy biznes i predprinimatelstvo. -Т.: IQТISOD-MOLIYa, 2008.-340 s.

Yo.Abdullayev,F.Karimov. Kichik biznes va tadbirkorlik asoslari: 100 savol va javob. -Т., «Mehnat». 2000.

Yo.Abdullayev, Q. Yahyoev. Soliq: 100 savol va javob. -Т., «Mehnat», 1997.

Yo.Abdullayeva. Kichik biznes va tadbirkorlik asoslari. -Т., 2000.

Yo.Abdullayev, H.Avdeshev, A.Ergashev. Тadbirkorlik moliyasi. -Т., «Ijod dunyosi», 2003.

Х.Aybeshov va boshq. Marketing asoslari. O’quv qo’llanma. -Т., «ILM ZIYo» nashriyot uyi, 2013.

E.A. Akromov. Korxonalarning moliyaviy holati tahlili I . «Moliya», 2003.-223 b.