Bitiruv malakaviy ishi
Download 394 Kb.
|
|
JISMONIY MADANIYAT FAKULTETI Jismoniy madaniyat yo’nalishi Jismoniy madaniyat va sportni o’qitish metodikasi kafedrasi «14 – 16 YOSHLI FUTBOLCHILARDA TEZKORLIK – KUCH SIFATLARINI OSHIRISH» BITIRUV MALAKAVIY ISHI Bajaruvchi: N.K.Aminov Ilmiy rahbar: o’qit.Sh.S.Ermatov SAMARQAND – 2012 O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI ALISHER NAVOIY NOMIDAGI SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI JISMONIY MADANIYAT VA SPORTNI O’QITISH METODIKASI KAFEDRASI AMINOV NODIR KOMILOVICH «14 – 16 YOSHLI FUTBOLCHILARDA TEZKORLIK – KUCH SIFATLARINI OSHIRISH» «5112000» - «Jismoniy madaniyat» yo’nalishi bo’yicha bakalavr darajasini olish uchun 
Ilmiy rahbar: _________ o’qit.Sh.S.Ermatov 2012 yil. «____» ______________ Bitiruv malakaviy ishi «Jismoniy madaniyat va sportni o’qitish metodikasi» kafedrasida bajarildi. Kafedraning 2012 yil «___» _______ majlisida muhokama qilindi va himoyaga tavsiya etildi (bayonnoma № ___ ). Kafedra mudiri v.b: O.E.Toshmurodov Bitiruv malakaviy ishi YaDAKning 2012 yil ______ majlisida himoya qilindi va ___ foizga baholandi (bayonnoma № ____). YaDAK raisi:_________________________ _________________________ A’zolari:_____________________________ _____________________________ _____________________________ SAMARQAND – 2012 SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI Jismoniy madaniyat va sportni o’qitish metodikasi kafedrasi majlisining № ___ – son bayonnomasidan KO’ChIRMA 2012 yil «___» _______ Qatnshdilar: kafedra a’zolarining 12 nafari Majlis raisi: O.E.Toshmurodov Kotib: o’qit.D.T.Tangirov KUN TARTIBI: Jismoniy madaniyat va sportni o’qitish metodikasi kafedrasida 2011 – 2012 o’quv yilida bajarilgan bitiruv malakaviy ishlarining dastlabki himoyasi va ularni himoyaga tavsiya etish haqida. Eshitildi: 2011 – 2012 o’quv yilida bitiruv malakaviy ishlari bilan majlis a’zolarini kafedra mudiri O.E.Toshmurodov tanishtirdi va qo’yidagilarni bayon qildi: 2011 – 2012 o’quv yilida jismoniy tarbiya yo’nalishining bitiruvchi 4 kurs talabasi N.K.Aminov «14 – 16 yoshli futbolchilarda tezkorlik – kuch sifatlarini oshirish» mavzusida bitiruv malakaviy ishini yozdi. Ilmiy rahbari o’qituvchi Sh.S.Ermatov. Talaba ushbu mavzu bo’yicha yozgan ishini kafedraga taqdim etgan. Ish yuzasidan ilmiy rahbarning ijobiy mulohazalari ham bor. Shuning uchun so’zni N.K.Aminovga bersak. U bitiruv malakaviy ishining mazmuni bilan tanishtirsa. N.K.Aminov bitiruv malakaviy ishining mazmun-mohiyati haqida gapirib, mavzuning dolzarbligi, o’rganilishi darajasi ilmiy va amaliy ahamiyati, amalga oshirilgan ishlar haqida gapirdi. Shundan so’ng talabaga o’qituvchi O.E.Toshmurodov, K.J.Norboyevlar savollar berishdi. Savollarga qoniqarli javob berdi. N.K.Aminov chiqishi, savol-javoblardan so’ng mazkur bitiruv malakaviy ishini YaDAKga himoyaga tavsiya etish haqida fikr – mulohazalar bildirdi. QAROR QILINDI: 1. Jismoniy tarbiya fakulteti jismoniy tarbiya va jismoniy madaniyat yo’nalishi bitiruvchi kurs tolibi N.K.Aminovning «14 – 16 yoshli futbolchilarda tezkorlik – kuch sifatlarini oshirish» mavzusidagi bitiruv malakaviy ishi talabdga javob beradi deb hisoblansin va u YaDAKga himoyaga tavsiya etilsin. 2. N.K.Aminovning bitiruv malakaviy ishiga Samarqand Olimpiya zahiralari kolleji o’qituvchi murabbiyi A.N.Qurbonov taqrizchi deb belgilansin. 3. Jismoniy madaniyat va sportni o’qitish metodikasi kafedrasining ushbu qarorini tasdiqlash fakultet dekanatidan so’ralsin. Kafedra mudiri v.b.: O.E.Toshmurodov Kotib: o’qit.D.T.Tangirov Alisher Navoiy nomidagi Samarqand Davlat Unversiteti Fakultet: Jismoniy madaniyat Yo’nalish: 5112000 Jismoniy madaniyat «TASDIQLAYMAN» O’quv bo’limi boshlig’i H.Qo’rbonov ___________ (imzo muhr) «____» ____________ 2012 yil Bituruv malakaviy ishi bo’yicha TOPSHIRIQ VARAQASI. 1. Ijrochi: Aminov Nodir Komilovich 2. Mavzu: «14-16 yoshli futbolchilarda tezkorlik – kuch sifatlarini oshirish» Mavzu Unversitet Ilmiy kengashining “____” _________ 20__ yildagi № _______ sonli qarori bilan tasdiqlangan. 3. Mavzuning dolzarbligi, nazariy va amaliy (iqtisodiy, ijtimoiy, ekalogik, ilmiy-texnik, mehnat muhafazasi, hayot xafsizligi va h.k.) ahamiyati: Bu malakavaiy bitiruv ishida yosh futbolchilarni ratsional imkoniyatlarini oshirishga, jismoniy qobiliyatlarini har tomonlama rivojlantirishga, kuchlilik, tezkorlik, chidamkorlik, chaqqonlik sifatlarini, jismoniy sifatlarini yana bir qanchasini oshirishga, texnika va taktikalarini oshirishga qaratiladi. Respublikamiz jismoniy tarbiyasi va sportini rivojlantirish borasida olib borilayotgan bir qancha ishlarning samarasini oshirish bo’yicha ilmiy va amaliy uslubiy tavsiyalar ishlab chiqish. 4. Bitiruv malakaviy ishining bajarish uchun tavsiya qilinadigan ilmiy, o’quv uslubiy va boshqa axborot ma’nbalari (darslik, o’quv qo’llanmalari, maruzalar matni, manografiya, ilmiy maqolalar va h.k.)
5. Bitiruv malakaviy ishi bo’yicha ma’lumotlar to’plash hamda tadqiqot ishlari olib borish manbalari va joylari (o’quv zali va xonalari, ilmiy kutubxona, labatoriya, tashkilot, korxona, ilmiy yoki ta’lim muassasi): Mavzu bo’yicha adabiyotlarni to’plash, ma’lumotlarni to’plab, umumlashtirish. Ilmiy kutubxonalar. SamDU kutubxonalari: gazeta va jo’rnallar, internet saytlari. 6. Bitiruv malakaviy ishi tayyorlash bo’yicha amalga oshirilgan ishlari rejasi:
Ilmiy rahbar: Sh.S.Ermatov Kafedra mudiri v.b.: O.E.Toshmurodov Ijrochi: N.K.Aminov Alisher Navoiy nomidagi Samarqand Davlat Unversiteti Fakultet: Jismoniy madaniyat Yo’nalish: 5112000 Jismoniy madaniyat «TASDIQLAYMAN» O’quv bo’limi boshlig’i H.Qo’rbonov ___________ (imzo muhr) «____» ____________ 2012 yil Bituruv malakaviy ishi bo’yicha TOPSHIRIQ VARAQASI. 1. Ijrochi: Aminov Nodir Komilovich 2. Mavzu: «14-16 yoshli futbolchilarda tezkorlik – kuch sifatlarini oshirish» Mavzu Unversitet Ilmiy kengashining “____” _________ 20__ yildagi № _______ sonli qarori bilan tasdiqlangan. 3. Mavzuning dolzarbligi, nazariy va amaliy (iqtisodiy, ijtimoiy, ekalogik, ilmiy-texnik, mehnat muhafazasi, hayot xafsizligi va h.k.) ahamiyati: Bu malakavaiy bitiruv ishida yosh futbolchilarni ratsional imkoniyatlarini oshirishga, jismoniy qobiliyatlarini har tomonlama rivojlantirishga, kuchlilik, tezkorlik, chidamkorlik, chaqqonlik sifatlarini, jismoniy sifatlarini yana bir qanchasini oshirishga, texnika va taktikalarini oshirishga qaratiladi. Respublikamiz jismoniy tarbiyasi va sportini rivojlantirish borasida olib borilayotgan bir qancha ishlarning samarasini oshirish bo’yicha ilmiy va amaliy uslubiy tavsiyalar ishlab chiqish. 4. Bitiruv malakaviy ishining bajarish uchun tavsiya qilinadigan ilmiy, o’quv uslubiy va boshqa axborot ma’nbalari (darslik, o’quv qo’llanmalari, maruzalar matni, manografiya, ilmiy maqolalar va h.k.)
5. Bitiruv malakaviy ishi bo’yicha ma’lumotlar to’plash hamda tadqiqot ishlari olib borish manbalari va joylari (o’quv zali va xonalari, ilmiy kutubxona, labatoriya, tashkilot, korxona, ilmiy yoki ta’lim muassasi): Mavzu bo’yicha adabiyotlarni to’plash, ma’lumotlarni to’plab, umumlashtirish. Ilmiy kutubxonalar. SamDU kutubxonalari: gazeta va jo’rnallar, internet saytlari. 6. Bitiruv malakaviy ishi tayyorlash bo’yicha amalga oshirilgan ishlari rejasi:
Ilmiy rahbar: Sh.S.Ermatov Kafedra mudiri v.b.: O.E.Toshmurodov Ijrochi: N.K.Aminov Samarqand davlat universiteti Jismoniy madaniyat fakulteti bitruvchi kurs tolibi Aminov Nodirning «14 – 16 yoshli futbolchilarda tezkorlik – kuch sifatlarini oshirish» nomli bitiruv malakaviy ishiga TAQRIZ Bitiruvchi Aminov Nodir tomonidan tanlangan bitiruv malakaviy ish mavzusi o’zining dolzarbligi bilan alohida o’rin tutadi. Chunki yosh futbolchilarni imkoniyatlarini oshirishga, jismoniy qobiliyatlarini har tomonlama rivojlantirishga, kuchlilik, tezkorlik, chidamkorlik, chaqqonlik sifatlarini, jismoniy sifatlarini yana bir qanchasini oshirishga, texnika va taktikalarini oshirishga qaratiladi, shuningdek o’quvchilarning jismoniy sifatlarini shakllantirishda yo’llari ahamiyatlidir. Bolalar sportini rivojlantirish jarayonida futbol alohida o’rin tutishi va ushbu ishdab ham mashg’ulotlarni tashkil qilishda foydalanish mumkin. Yurtimizda yosh futbolchilarni tayyorlash asosan bolalar - o’smirlar futbol maktablari, ixtisoslashtirilgan maktab–internatlar, olimpiya zaxiralari kollejlari va futbol jamoalari tizimidagi futbol maktablari va akademiyalaridagi ishlarning ham tahlil qilgan. Davlatimiz rahbari va hukumatimiz tomonidan yaratib berilayotgan imkoniyatlar har tomonlama yoshlarni tarbiyalashga, ularni har tamonlama rivojlantirishga qaratilgandir. Bitiruv malakaviy ishini yozish jarayonida rejada ko’rsatilgan bo’limlar bosqichma – bosqich amalga oshirilganligi ko’zga tashlanadi. Aminov Nodir tomonidan yozilgan bitiruv malakaviy ishida ayrim juziy kamchiliklar bo’lsada bitiruv malakaviy ishini sifat darajasiga ta’sir etmaydi. Shularni inobatga olgan xolda Aminov Nodirning «14 – 16 yoshli futbolchilarda tezkorlik – kuch sifatlarini oshirish» mavzusi buyicha yozilgan malakaviy bitirub ishini himoyaga tavsiya etaman. Samarqand Olimpiya zahiralari kolleji o’qituvchi murabbiyi: A.N.Qurbonov MUNDARIJA
K I R I S H Prezidentimiz Islom Karimovning 2011 yil 19 yanvarda qabul qilingan 2011–2013 yillarda respublikada futbolni rivojlantirish va moddiy – texnik bazasini mustahkamlash bo’yicha qo’shimcha chora–tadbirlarga oid qarorida futbol infratuzilmasini yanada takomillashtirish, bolalar futboliga e’tiborni kuchaytirish, professional futbol jamoalari qoshidagi bolalar va o’smirlar futbol maktablarining moddiy–texnik bazasini mustahkamlash, barcha qulayliklarga ega stadionlar qurish, mavjudlarini jahon talablariga javob beradigan darajada mukammal ta’mirlash, futbolni yanada ommalashtirish kabi dolzarb vazifalar belgilangan. Bularning barchasi milliy futbolimiz taraqqiyotini yangi bosqichga ko’tarishga xizmat qilishi shubhasiz. Yoshlarimizda nafaqat yuksak intellektual salohiyat, mustaqil fikr, keng dunyoqarashni shakllantirish, balki ularni jismonan chiniqtirish, ommaviy sportni rivojlantirish, mamlakatimizning barcha hududlarida, xususan, chekka qishloqlarida ham sportni ommalashtirish davlatimiz rahbari yuritayotgan siyosatning muhim yo’nalishlaridandir. Prezidentimiz tashabbusi bilan tashkil etilgan, ayni paytda qator mamlakatlar tomonidan qimmatli tajriba sifatida o’rganilayotgan O’zbekiston Bolalar sportini rivojlantirish jamg’armasi faoliyati bunga misoldir. Bolalar sportini rivojlantirish jarayonida futbol alohida o’rin tutadi. Yurtimizda yosh futbolchilarni tayyorlash asosan bolalar–o’smirlar futbol maktablari, ixtisoslashtirilgan maktab–internatlar, olimpiya zaxiralari kollejlari va futbol jamoalari tizimidagi futbol maktablari va akademiyalarida amalga oshirilmoqda. Yurtimizda bolalar va o’smirlar futboliga bo’lgan yondashuv tubdan o’zgardi. O’zbekiston futbol federatsiyasi o’smirlar, yoshlar, olimpiya terma jamoalari a’zolarining qit’a va jahon miqyosidagi musobaqalarga puxta tayyorgarlik ko’rishi uchun barcha sharoitlarni yaratmoqda. Futbol jamoalari ham o’z tarbiyalanuvchilariga keng imkoniyatlar berayotir. Yosh futbolchilarimiz Osiyo va Yevropaning yetakchi futbol markazlarida tashkil etilayotgan o’quv–mashg’ulot yig’inlari va xalqaro turnirlarda qatnashmoqda, xorijlik tengqurlari bilan o’rtoqlik uchrashuvlarida maydonga tushib, mahorat va tajribasini boyitmoqda. Har bir mahallada, qishloqda futbolga ishtiyoqi baland bolalar ko’p. Ularni topish va kashf etish lozim. Buning uchun mamlakatimiz bo’ylab futbol bo’yicha bolalar turnirlarini o’tkazishni ko’paytirish kerak. Bugun, hatto eng chekka qishloqlarda ham yoshlarning yil bo’yi, har qanday ob–havo sharoitida futbol o’ynashi, jismoniy tarbiya va sport bilan muntazam shug’ullanishi uchun yetarli darajada sport inshootlari, sun’iy qoplamali maydonlar barpo etilgan, malakali murabbiy tayyorlash yo’lga qo’yilgan. O’zbekiston va xorijiy davlatlar chempionatlarida to’p surgan tajribali futbolchi sifatida mamlakatimizda futbolni yanada ommalashtirish va rivojlantirish, ichki chempionat saviyasini yuksaltirish borasida amalga oshirilayotgan ishlar haqidagi fikringizni bilmoqchi edik. O’zbekiston futbolni rivojlantirish bo’yicha Osiyodagi yetakchi mamlakatlardan biri ekani xalqaro sport tashkilotlari tomonidan e’tirof etilgan. Keyingi yillarda milliy futbolimizda Xalqaro futbol uyushmalari federatsiyasi (FIFA) va Osiyo futbol konfederatsiyasi (OFK) talablari asosida professional kadrlarni tayyorlash masalalariga katta e’tibor qaratilmoqda. O’zbekiston Professional futbol ligasining tashkil etilgani ham ana shunday e’tibor samarasidir. O’zbekiston futbol federatsiyasi va mamlakatimizdagi professional futbol jamoalari o’z faoliyatini zamonaviy talablar asosida isloh qilayotgani milliy chempionatimiz nufuzi oshishi, terma jamoalarimiz o’yini kuchayishiga ijobiy ta’sir ko’rsatmoqda. O’zbekistonda jismoniy tarbiya sportni rivojlantirishning keyingi istiqbollarini ko’zlagan holda, O’zbekiston Respublikasining «Jismoniy tarbiya va sport haqidagi» qonuni 1992 yil 14 yanvarda ishlab chiqildi va qabul qilindi, 2000 yilning 26 – mayida yangi tahridagi loyihasi tuzilib qabul qilindi. Shundan so’ng, Vazirlar Mahkamasining ana shu boradagi qator qonunlari e’lon qilindi. Bunday qaror va farmonlardan biz asosan, jismoniy madaniyat va futbol sport turiga xos qaror va farmonlarga tuxtalib o’tamiz. O’zbekiston Respublikasida futbolning keyingi istiqbollarini belgilash to’g’risida «O’zbekistonda futbolni yanada rivojlantirish tadbirlari to’g’risida» qonun 144 – sonli qarori bilan 1993 iyl 18 martda qabul qilindi. «O’zbekistonda futbol taraqqiyotining tamoyillari va asoslarini tubdan amalga oshirish to’g’risida» gi 1996 yil 17 yanvarda 27 – sonli qaror bilan qabul qilindi. «O’zbekiston Futbol taraqqiyoti jamg’armasining faoliyatini yaxshilash va uni qo’llab quvvatlash to’g’risida» gi qonuni 1998 – yilning 6 – iyulida qabul qilib, 238 – sonli qonun etib, belgilab qo’yildi. Bu qonun O’zbekistonda futbolni rivojlantirish bo’yicha 2006 – yilgacha amalda bo’ladigan milliy dasturga ishora edi. 2006 yil may oyida bu qaror va farmonlar qayta ko’rib chiqildi va o’zgartirishlar kiritildi. 2011 yil 19 yanvarda qabul qilingan qarorlarni amalda qo’llanishi, futbolni rivojlantirish chora – tadbirlari, futbolni yurtimizda shakllantirishda rivojlangan mamlakatlardan andozalar olib amalga oshirish kerak.
Bugungi kunda sayyoramizning O’zbekiston Respublikasi madhiyasi yangramagan, muzaffar bayrog’i hilpiramagan mamlakat qolmadi, hisob. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti va hukumatimiz olib borayotgan odilona siyosat, xalqimizning erishayotgan yutuqlari mamlakatimiz sportini gullab yashnashiga hissa qushmoqda. Vazirlar Mahkamasining 1996 yil 17 yanvardagi 27 sonli «O’zbekiston futbolini rivojlantirishning tashkiliy asoslari va tamoyillarini tubdan takomillashtirish chora tadbirlari to’g’risida»gi qarorning chiqarilishi, O’zbekiston futbolini yanada rivojlanishida katta ahamiyat kasb etmoqda. Xirosimada o’tkazilgan 1994 yilgi 12 Osiyo o’yinlarida O’zbekiston milliy terma jamoasi birinchi o’rinni egallashdi. Keyingi yillarda esa O’zbekiston futbolchilari Osiyoda aytarli darajada yaxshi natijali o’yin ko’rsatishmadi. Ayniqsa jamoamiz Osiyo o’yinlarida, Osiyo kubogi musobaqalarida yirik mag’lubiyatlarga uchrashlari, jaxon chempionati sari yo’llanma beradigan saralash uchrashuvlarida ham mag’lubiyatga uchrashlari futbolchilarimizning ko’pgina kamchilik jihatlari borligi ko’rinib qoldi. O’zbekiston futbol mutaxassislari va futbol murabbiylarini aytishicha, bizni mag’lubiyatga uchratayotgan ham, jaxon chempionatlarida qatnashish huquqidan mahrum etayotgan narsa ham bu futbolchilarimizning jismonan, texnik va taktik, tezkorlik-kuch sifatlari ancha orqada ekanligi deb ta’kidlashayapti. Tadqiqot maqsadi: Yosh futbolchilarni rasional imkoniyatlarini oshirishga, jismoniy qobiliyatlarini har tomonlama rivojlantirishga, kuchlilik, tezkorlik, chidamkorlik, chaqqonlik sifatlarini, jismoniy sifatlarini yana bir qanchasini oshirishga, texnika va taktikalarini oshirishga qaratiladi. Tadqiqot vazifalari: Ilmiy izlanish o’z ichiga har-xil vazifalarni olgan:
Ishning ilmiy yangiligi: Yosh futbolchilarning texnik-taktik darajalarini aniqlash. Yosh futbolchilarni tezkorlik-kuch, chaqqonlik, chidamkorlik sifatlarini rivojlantirish, psixologik tayyorgarliklari, musobaqa paytida o’zini to’tishlari. Futbolchilarda bunday sifatlarni rivojlanishi g’alabaga yaqinlashishidir. Tadqiqotning ishchi tahlili: Bizning taxminimizcha mashg’ulotlar davomida tezkorlik-kuch sifatlari yosh futbolchilarda yaxshi rivojlantirilsa, mashg’ulot jarayonlarida yillik dasturlardan oqilona foydalanilsa, mashg’ulot jarayoni yanada maqsadli rejalashtirilsa, ishlab chiqilayotgan yangi usul va uslublardan, nazariyalardan foydalanilsa shu orqali tayyorlanayotgan futbolchilar natijaviyliroq samara beradilar. Tadqiqotning amaliy ahamiyati: Tadqiqot natijalari qo’yidagi xollarda qo’llanilishi mumkin: yosh futbolchilarning tezkorlik-kuch sifatlarini oshirishda, psixologik ko’rsatmalar berishda, futbolchilar mashg’ulotlarida texnik-taktik harakatlarida samarali va samarasiz jihatlarini aniqlashda, dasturlaridan foydalanish davrida yo’l qo’yilgan xatolarni bartaraf etishda, jismoniy sifatlarni yana bir qanchasini rivojlantirishda qo’llaniladi. Himoyaga qo’yiladigan asosiy xolatlar: Yosh futbolchilarning tezkorlik-kuch sifatlarini rivojlantirish usul va uslublari.
Ilmiy tekshirish usullari:
ADABIYOTLAR TAHLILI. Adabiyotlarni o’rganish natijalari shuni ko’rsatadiki futbolchilarning jismoniy sifatlarini rivojlantirish va sport mashg’ulotlarini talab darajasida o’tkazish ayniqsa iqtidorli yoshlarni tanlash va ularni sport tugaraklariga jalb etishda samarali usullardan foydalanib o’rgatishda jismoniy madaniyat talim tarbiyasini zamonaviy muommolarni yechimlariga qaratilgan ilmiy tadqiqotlar chuqur olib borilmoqda. Shuningdek mazkur soha bo’yicha o’quv uslubiy qo’llanmalar juda kam uchraydi. Futbol sport o’yini yoshlarni barkamol shaxs qilib tarbiyalashdagi ahamiyati va mohiyatining yuqoriligi, salmoqliligi ko’zga yaqqol tashlanib turibdi. Shuni qayd etish kerakki, yoshlarni barkamol qilib tarbiyalashda futbol sport turining asosiy tamonlari, o’ziga xos vositalari va tamoyillari, o’zaro uzviy bog’lanib borishni aytib o’tish joiz. Shu tamonlar, vositalar va tamoyillar orqali sportning har bir turida muayyan fazilatlar kuchliroq shakllanadi, rivojlanadi va u yetakchi harakat sifati tarzida namoyon bo’ladi. Boshqa sifatlarlar ham nisbatan rivojlanadi, lekin ular yordamchi, ko’makchi harakat sifati tarzida namoyon bo’lishi mumkin. Malakali futbolchilarning jamoadagi xujum harakatlarini tadqiq qilish, futbolchilarni ampulasiga qarab o’yin texnikasini rivojlantirishning xususiyatlari bugungi kunning eng dolzarb muammolaridan hisoblanadi. Shuni qayd etish kerakki, futbolchilarni har tamonlama tayyorlash va ularning jismoniy sifatlarni rivojlantirishda ularning (kuch, tezkorlik, chaqqonlik, chidamlilik va hakazolarning) barchasini o’zaro uzviy bog’lab borishni tarbiya jarayoni taqazo qiladi. Takidlash lozimki, O’zbekistonlik olimlar turli davrlarda jismoniy madaniyat ta`lim tarbiyasi, jismoniy madaniyat ta`lim – tarbiyasi, jismoniy madaniyat tarixi, jismoniy madaniyat ta`lim – tarbiyasini takomillashtirish yo’llarida anchagina tadqiqotlar o’tkazilgan. Shular qatorida jismoniy sifatlarni rivojlantirish va shakllantirish borasida bir qancha olimlarimiz tadqioqotlar olib borib ma’lum natijalarga erishgan. Ular T. S. Usmonxujayev va O’.Tursunovni «Jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyoti», A.K.Atayev «Bolalarni chaqqon, epchil va baquvvat qilib tarbiyalash», R.A.Akramovning «Futbol» kabi adabiyotlarida futbolchilarni jismoniy tayyorgarliga qarab sport mashg’ulotlarini rejalashtirish to’g’risida o’z fikrlarinii va tavsiyalarini aytib o’tganlar, ushbu o’quv darslik va uslubiy qo’llanmalari fakat mutaxassislar orasidagina emas hatto keng jamoatchilik doirasida ardoqlanib qo’llanilib kelinmoqda. Futbolning nazariyasi va amaliyotida yosh futbolchilarda bir xil jismoniy sifatlarni shakllantirishda jamoani bir o’yinda 15 ta tezkorlik – kuch sifatlarini kuzatgan. Bulardan bir nechtasi tezkorlik – kuchni rivojlantirishga to’g’ri keladi. Lekin yosh va malakali futbolchilarning o’yin samaradorligi bir – biri bilan solishtirib ko’rilishi diqqat markaziga aylanmoqda. Mamlakatimizdagi ko’plab olimlarning adabiyotlarida bu mavzu muammolari bo’yicha ishlar amalga oshirilgan. Bulardan qo’yidagi adayuiyotlarni aytish mumkin. Akramov R.A. «Otbor i podgotovka yunx futbolistov», Akramov R.A. Talipdjanov A.I. «Podgotovka futbo-listov vsokoy kvalifikasi», Akramov R.A. «Futbolnye universitet XVII Kubka mira» R.I.Nurimovning «Futbol», Sergeyev G.M. «Texniko-takticheskiye deystviya zashitnikov» kabi adabiyotlarda ham mann shu boradagi fikr va mulohazalar berilgan. Sobiq itiffoq davridagi olimlardan V.M.Zasiorskiy, A.D.Novikov, L.P.Matveyev, Felin, Nabatnikova, Kuznesova, N.G.Ozolin, A. N. Krestovnikov, G. B. Vasilyev, N. N. Yakoklev kabi olimlar futbolchilarni o’yin texnikalarini rivojlantirish va jismoniy sifatlar va ularni rivojlantirish to’g’risida bir qancha tatqiqotlar o’tkazib maxsus adabiyotlar fikr va mulohazalar aytib o’tilgan. Shulardan kelib chiqib, biz ushbu muammaoni ba’zi tamonlariga ishimizda tuxtalib o’tdik.
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimovning qo’llab quvvatlashlari bilan jismoniy tarbiya va sport borgan sari davlat siyosatiga aylanib bormoqda. Yurtimizda jismoniy tarbiya va sportning rivojlanishi uchun juda ko’p qonunlari qabul qilinmoqda. Bulardan 2000 yil 26 maydagi chiqqan «Jismoniy tarbiya va sport to’g’risida»gi qonundir, shuningdek futbolni rivojlantirish to’g’risidagi qonunlardir. Prezidentimizning qarorlariga binoan 2002 yil bolalar va o’smirlar sportini rivojlanishini qo’llab quvvatlash to’g’risidagi qonun va O’zbekistonda bolalar sportini rivojlantirish fondi to’zish to’g’risidagi qonunlari ishlab chiqildi. Zamonaviy futbolni rivojlanishi uchun nimalar qilish kerak? Terma jamoalarimizni umumiy hatti-harakatlari chiqishlari tanlangan o’yinlarda shuni ko’rsatmoqdaki, bizni o’yinchilarimiz tayyorgarlik darajasi, texnik-taktik mahorati Yevropa, Osiyo, Afrika, Lotin Amerikasi darajasidan anchagina orqada qolganligini ko’rishimiz mumkin. Futbolchilarni mahoratini qo’llab, yangi o’yin tamoyillari, fizik, ruhiy, erk sifatlarini yanada oshirish kerak. Ko’plab olimlarning tadqiqot natijalariga qaraganimizda o’quv-mashg’ulotlarini o’tkazilishini ishlab chiqish va jismoniy sifatlarini yosh futbolchilarda tayyorlashda tezkorlik-kuch sifatlarini aniq yuklama kompanentlari ostida tarbiyalash ahamiyatlidir. Hozirgi zamon futbolining rivojlanishida o’yin usullari takomillashib, futbolchilarning harakatlari mukammalashib bormoqda. Jaxon futbol mutaxassislarining ta’kidlashicha, hozirgi zamon futbolining rivojlanishi o’z ichiga juda ko’p jihatlarini qamrab oladi: bu jihatlardan
Vazirlar Maqkamasining 1996 yil 17 yanvardagi 2 sonli «O’zbekiston futbolini rivojlantirishning tashkiliy asoslari va tamoyillarini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari» to’g’risidagi qarorining chiqarilishi O’zbekiston futbolini yanada rivojlanishida katta ahamiyat kasb etadi. O’zbekiston futboli bir necha yillar ichida jaxonda va Osiyoda o’z o’rinlariga ega bo’ldilar. Xalqaro futbol qo’mitasi, futbol federatsiyalar uyushmasi, Osiyo futbol konfederatsiyasining bizga nisbatan ijobiy fikrlari oshdi. Hozirgi zamon futboli har bir futbolchidan to’p bilan to’g’ri muomilada bo’lishni, to’pni o’z jamoadoshlariga aniq o’zatishni, darvozaga to’g’ri zarbalar yo’naltirishni hujumda, himoyada va butun o’yin davomida aniqlik bilan harakat qilishlarini talab etmoqda. Chunki noaniq bir harakat ham jamoaning uyushtirilgan hujumlarini tugallanmay, samarasiz yakun topishi, himoyada esa o’z darvozasiga gol olib kelishi bilan yakunlanishi mumkin. Har bir futbol jamoasi maydonda texnik-taktik, jismoniy harakatlarni bexato bajarishlari bu raqib jamoaning ustidan bo’lgan g’alabaga yaqinlashishidir. Ko’pincha trenerlar, futbol jamoalarining maydonda raqibni o’yin mahoratiga, kuchli, kuchsiz jamoalariga qarab taktik tizimlarni qo’llashadi. Jaxon chempionatlarida yetkakchi jamoalar: Braziliya, Italiya, Fransiya, Germaniya, Argentina kabi terma jamoalarning o’z o’yin taktikasi, usullari orqali necha bor jaxon kuboklarini qo’lga kiritishmoqdalar. Bunday larga erishishda, terma jamoa futbolchilarining texnik-taktik harakatlarini chuqur o’zlashtirib, bexato bajarishlaridir, deb ta’kidlashmoqda bir qancha mutaxassislar. V.Lobonovskiy va Yu.Morozovlarni ta’kidlashicha VII – VIII jaxon chempionatlarida Braziliya, Argentina, Germaniya kabi terma jamoalarning bir o’yinda 700 tagacha texnik-taktik harakatlarini bajarishgan va bu harakatlardan 61 – 63 % samarali bajarilgan. Olimlarning ta’kidlashicha Argentinada o’tkazilgan jaxon chempionatida, Gollandiya futbolchilarining jismoniy, texnik-taktik tayyorgarligi mukammal darajada bo’lganligi har bir futbolchining hujumda, himoyada hamjihatlik bilan faol o’yin ko’rsatganligi va chempionat davomida tezkor o’yinlari bilan boshqa terma jamoalar bilan ajralib to’rganligini e’tirof etishgan. Bir qancha mutaxassislar o’z tadqiqotlarida, futbolchilarning individual texnik-taktik harakatlarini o’rganishgan va maydondagi futbolchilarning individual texnik-taktik harakatlari maydondagi amplualariga qarab har-xil bo’lishini e’tirof etishgan. Biz individual harakat deganda, futbolchining jamoadoshlarisiz maydondagi to’p bilan yoki to’psiz bo’lgan yakka harakatlarini tushunamiz. Olimlarning ta’kidlashlaricha yuqori darajadagi individual mahoratga ega bo’lgan o’yinchilar jamoaviy o’yin ko’rsata oladilar. Ular maydonda o’z ampluasida ishtiroq etib kolmasdan maydonning har bir chizigida harakatlana oladilar, degan fikrlarni bildirishgan. I.2. Yosh futbolchilarning tezkorlik-kuch sifatlarini rivojlantirish nazariyasi usul va uslublari. Hozirgi asrga kelib adabiyotlar tahlili shuni ko’rsatadiki, tezkorlik – kuch sifatlarini oshirish uchun ko’plab tadqiqot ishlari, ilmiy izlanishlar va amaliyotlar, har-xil usul va uslublar hamma sport turlari uchun ishlanib o’rganilib chiqilmoqda. Hozirgi zamon futbolida o’yin usullari takomillashib, futbolchilarning o’yin harakatlari mukammallashib bormoqda. Futboldagi yangi va samarali usullarning paydo bo’lishi, futbolchilarning harakatlari yuksak darajada bo’lishini talab etmoqda. Har bir futbolchi bir o’yin davomida jamoasining g’alaba qozonishi uchun ko’pgina harakatlarni bajarishadi. Bizga shu narsalar ma’lumki, futbolchilarning maydondagi asosiy harakatlariga: yurish, yugurish, to’p bilan yurish, to’p bilan yugurish, sakrashlar, to’pga zarba berish to’p bilan aldab o’tish, to’p o’zatish, to’pni to’xtatish, to’pni yon chizikdan tashlash, jarima to’pini bajarish, burchakdan to’pni tepish, fintlar, podkad tashlash, to’pni aniq muljalga yetkazish, raqib bilan to’p uchun kurashish va boshqa bir qancha harakatlar kiradi. Bundan ko’rinib turibdiki, futbol mutaxassislari o’z tadqiqot ishlarida futbolchilarning yuqorida ta’kidlangan harakatlarini o’rganishgan va ular uchun kerak bo’lgan usul va uslublarni ishlab chiqishgan. O’zbekiston terma jamoasining yirik millatlararo musobaqalarda qatnashish tahlili hamda ilmiy izlanishlar materiallari shuni ta’kidlaydiki, musobaqalar paytida samaradorlikka yetolmaydigan asosiy sifatlardan biri futbolchilarimizning jismoniy tayyorgarligining va tezkorlik – kuch tayyorgarligining pastligidir. Ilmiy izlanishlarga qo’shilgan xolda 17 yoshga tulgan futbolchilarda tezkorlik-kuch sifatlari yuqori kvalifikasion sportchi darajasiga yetib borgan bo’ladi. Keyinchalik uning sifatlari sezilarli darajada o’zgaradi. Bunday jarayon sabablaridan biri asab koordinasiya aloqalari va asab to’qima apparati shakllanishining to’xtashidir. Yana bir tomondan esa uslubiy faktorlarni ta’siri bo’ladi. Bunda mashg’ulotlar davomida tezkorlik – kuch sifatlariga yo’naltirilganlik yetarli darajada emasligi va mashg’ulot samaradorligini oshirayotganda qo’llaniladigan usul va uslublar oddiy, bir xilda ekanligi sabab bo’lib kelmoqda. V.V.Kuznesovning ta’kidlashicha, tezkorlik-kuch sifatlarini oshirish uchun maxsus usul va uslublardan kelib chiqqan xolda sportchilarda asab koordinasiya aloqalarini tarbiyalash yuqori natijalarga erishishdir. Futbolning nazariyasi va amaliyotida yosh futbolchilarda bir xil jismoniy sifatlarni shakllantirishda jamoani bir o’yinda 15 ta tezkorlik – kuch sifatlarini kuzatgan. Bulardan bir nechtasi tezkorlik – kuchni rivojlantirishga to’g’ri keladi. Lekin yosh va malakali futbolchilarning o’yin samaradorligi bir – biri bilan solishtirib ko’rilishi diqqat markaziga aylanmoqda (1-jadval). Olimlarning ta’kidlashicha yosh futbolchilar malakali futbolchilarga qaraganda belgilangan vaqt ichida ko’proq usullarni bajarar ekan. 1 – jadvalda ko’rinib to’rganidek, ko’rsatkichlar o’rtasidagi farq juda katta. Lekin hozirgi zamon futbolida esa bunday katta farq bo’lishi mumkin emas. 1-jadval. Har-xil yoshli futbolchilarning o’yindagi harakatlar ko’rsatkichlari
V.D.Kudryavsev tadqiqotida shuni ta’kidlaydiki, 11-14 yoshli futbolchilarda jismoniy jihatlar tezkorlik, tezkorlik-kuch, kuchlilik sifatlari hamda texnik-taktik o’sishlari deyarli bir xil bo’ladi. Lekin juda tez sifatlarning o’sishi 12-14 yoshda kuzatilar ekan. I.M.Asovichning ta’kidlashicha 11-19 yoshli futbolchilarning tezkorlik-kuch sifatlarini ustirish dinamikasi qo’yidagi rivojlanishlarga bog’liq bo’ladi: A. Har-xil yoshdagi sportchilarning tezkorlik-kuch sifatlarining o’sishi va o’zgarishi bir xil emasdir. Tezkorlik-kuch sifatlarining yuqori o’sish darajasi 14-16 yoshli futbolchilarda kuzatilar ekan. B. 11-13 yoshli va 17-18 yoshli futbolchilarning o’sish tendensiyasi va stabilizasiyasining ma’lum bir rivojlanishi ahamiyat kasb etadi. V. Tezkorlik-kuch sifatlarining qanchalik usganligini 18 yoshdan o’tgan futbolchilarda tizimli sport mashg’ulotlarida kuzatish mumkin. V.G. Makarenko jismoniy sifatlarni o’sishini etaplarga bo’lib chiqdi: 1. Tezkorlik. 10 yoshdan 15 yoshgacha 2. Chidamkorlik. 10 yoshdan 16 yoshgacha va 18 yoshdan yuqorilarga 3. Tezkorlik kuch sifatlari. 11 yoshdan 16 yoshgacha, deb belgiladi. D.V.Chulibayevning ta’kidlashicha, futbolchilarda tezkorlik-kuch sifatlarini oshirish dinamikasi qo’yidagicha tavsiflanadi: A. natijalarning o’sishiga qarab, 15-30 metrga startdan chiqishini baholash. B. tayyorgarlik jarayonini oxirida 60 metrga yugurish natijasini ma’lum bir oshirish. V. musobaqa jarayonida 60 metrga yugurishning yuqori tezligini uzun fazalarda ushlay bilish. G. Musobaqa jarayonining tugashiga vertikal sakrashlarning yuqori natijasidan ham oshirishga harakat qilish. V.N.Shukin shuni ta’kidlaydiki, tezkorlikni oshirish uchun qo’yidagi mashqlardan foydalanilsa maqsadga muvofikdir: yugurayotgan vaqtlarda to’pni oyoq bilan olib yurish, yugurayotganda to’p bilan mashqlar bajarish, bundan tashqari to’pni har-xil olib yurishlar, aldab o’tishlar, to’p o’zatishlar, darvozaga to’pni tepish usullari kiradi. Bir mashqni bajarilishi uchun o’rtacha 5-7 sekund vaqt beriladi. Yugurish oralig’i 35 metr bo’ladi. Olim shuni ta’kidlaydiki, ushbu mashqlar bajarish masofasini va vaqtini taqsimlay bilish mashqning ko’p marotabalab bajarishiga bog’liq. Bu mashqlar futbolchilarning qobiliyatining o’sishiga va funksional jismoniy sifatlarini oshishiga olib keladi. Zamonaviy futbolni rivojlanishi uchun futbolchilarning jismoniy tayyorgarliklari a’lo darajada bo’lishi kerak deb ta’kidlaydi Antonio Kordoso. Bu tayyorgarlikning zarur tomonlaridan biri tezkorlik va tezkorlik-kuch sifatlaridir. Bola va o’smir yoshidagilarda bu sifatlarni tarbiyalash juda ham keraqli jarayondir. Olimlar shuni ta’kidlaydiki, yosh futbolchilar ma’lum bir miqdorda tezkorlik-kuch sifatlari bilan boshqa sport turi bilan shug’ullanayotgan sportchilardan orqada. Bu sifatlarni tarbiyalash esa 11-12 yoshdan boshlab o’rinlidir. G.L.Drandrovning ta’kidlashicha, 14-16 yoshli futbolchilarda tezkorlik-kuch sifatlarini oshirish ularning asab tizimlariga uzviy bog’liqdir. B.A.Vyatkin va V.A.Salnikovlarning ta’kidlashicha, kuchli asab tizimiga ega bo’lgan sportchilarni tarbiyalash jarayonida sportchining organizmiga psixologik ta’sirlar, diqqatni oshirish va optimal usullardan foydalanish kiradi. I.3. Yillik mashg’ulotlar rejasini to’zish va mashg’ulotlar davomida sport mahoratini rivojlantirish. Adabiyotlar tahliliga qarab ko’rganimizda yillik mashg’ulotlarni yosh futbolchilar uchun ishlab chiqilgan dasturlarining ahamiyati juda katta. Yillik mashg’ulotlar o’quv dasturlaridan kelib chiqqan xolda maxsus mashg’ulotlar B.O’.S.M lari uchun ishlab chiqilgan. O’quv dasturlarida mashg’ulot guruxlari va sport mahoratini oshiruvchilar uchun ko’rsatmalar o’z aksini topgan. O’quv dasturlarida nazariy o’quv materiallari, jismoniy tayyorgarliklar, taktik tayyorgarliklar, texnik tayyorgarliklar sportchilarga beriladigan yuklamalarning mavsumiy bulinganligi, yuqori guruxlarga o’tish uchun berilgan normativlar aloxida bajariladigan maxsus mashg’ulotlar har-xil yoshdagilar uchun mashg’ulotlarning yillik taqsimlanishlari ko’rsatilgan. Bulardan tashqari yana bir qancha olimlarimiz yillik mashg’ulotlarni ishlab chiqishgan. Ular bu yo’llar bilan yillik mashg’ulotlarni to’g’ri bulinganligi hamda o’quv mashg’ulot guruxlari va sport mahoratini oshiruvchilar uchun, murabbiylar uchun keraqli qo’llanmalarni yaratishmoqda. K.S.Boranbayev o’z ishida 11-12 yoshli futbolchilarni o’quv mashg’ulotlari jarayonida kuch sifatlarini oshirish va sport mahoratlarini rivojlantirishlarini tahlil kildi. Olim o’z ishida yillik mashg’ulotlarga va o’yinlarga ketadigan vaqtni sport maktablari uchun ishlab chiqdi. Ko’plab olimlarning ta’kidlashicha 11-12 yoshli futbolchilar uchun va maxsus bolalar va o’smirlar futbol maktablari uchun, mashg’ulot uchun belgilangan soatlar ma’lum miqdorda futbolning nazariyasi va uslubiyatiga to’g’ri kelmaydi. Ushbu muammo yuzasidan ish olib brogan olimlarning ta’kidlashicha, yillik mashg’ulot dasturida to’zilgan o’quv-mashg’ulot guruxlari uchun maxsus mashqlar oyiga 75% dan 93 % gacha to’p bilan bajariladigan mashqlardir. Bunday mashg’ulotlar hamisha ham tezkorlik-kuch sifatlarini oshirish uchun maxsus usullar bula olmaydi. Ilmiy izlanishlarda juda ko’p ishlar o’quv-mashg’ulot jarayonining muammolari va yosh futbolchilarning tipologik va mediko – biologik ko’rsatkichlari bilan boglanib kelmoqda. G.L.Drandrovning ta’kidlashicha, mashg’ulot samaradorligini oshirish uchun yosh futbolchilarning asab tizimining kuchiga qarab mashq miqdorini bo’lish va rejalashtirish kerak. V.V.Kovalyovaning ta’kidlashicha mashg’ulot yuklamalari samaradorligini oshirish uchun sportchilarning yoshiga qarab differensial yondashish kerak bo’ladi. Bunda mashg’ulot qo’llanmalarini sportchilarning yoshiga qarab, jismoniy yo’nalganligiga qarab yuklamalarni bo’lish kerak. Shug’ullanuvchi tanasining funksional imkoniyatlariga qarab ular 3 guruxga bulingan: past natijali, o’rta natijali va yuqori natijali. Yillik mashg’ulotlarni rejalashtirish bu murabbiylar uchun murakkab vazifalardan biridir. Bu jarayon o’ziga juda ko’p diqqat va e’tiborni qamrab oladi. Chunki rejalashtirish mashg’ulot vaqtlarini to’g’ri belgilash va bo’lish, yuqori natijalarni oshirish va samarali natijalarni keltirib chiqarishni belgilaydi. Chet el mutaxassislari va ilgor olimlarimizning izlanishlarini umumlashtirish shuni ko’rsatadiki, tayyorgarlikning boshlangich davridagi o’quv-mashg’ulotlari ishlari qo’yidagi tamoyillar asosida olib borilishi lozim bo’ladi:
Bunda albatta qo’yidagi vazifalar qo’yilishi lozim: A. Futbolchilarning texnik va taktik harakatlarini turli-tumanligi xakida keng qo’lamda tushuncha berish. B. Eng muxim texnik va taktik harakatlarni mahorat va malaka darajasiga kutarish. V. Yosh futbolchilarni tayyorlashni dastlabki bosqichida o’yin, o’quv-mashg’ulotlarining samarali vositalari va g’alaba qozonish ilmini bolalikdan urgatishlardir. Ko’pchilik olimlarning fikricha yosh futbolchilarning harakat aktivligini oshirishda va ularni har tomonlama tayyorlashda qo’yidagilarni amalga oshirish zarur:
Bunday mashg’ulotlarni yosh futbolchilarga samarasi o’yin vaziyatlarida kerak bo’ladigan nostandart xolatdagi maxsus mashqlarni katta hajmda o’rganishga olib keladi. Bolalar va o’smirlar futboli nazariyasi va amaliyotida tavsiya etilayotgan mikrosikllar barcha davrlarda mos keladigan yillik reja uchun universaldir. Lekin bunda tayyorgarlik turlari uchun vosita va vaqtni takkoslash foizi o’zgaradi xolos. 5-6 maxsus sinflar o’quvchilari uchun umumiy jismoniy tayyorgarlik davridagi vaqt 25% ga teng bulsa, texnik tayyorgarlikka 25%, taktik tayyorgarlikka esa 20% to’g’ri keladi. Futbol mutaxassislari S.A.Savin, N.M.Lyukshinovlar mashg’ulotlar davrini rejalashtirish paytida vositalarning qo’yidagi nisbatiga muljal olishni tavsiya kiladilar :
Vositalarning ana shunday taqsimlanishi, umuman olganda, futbolchilarning sport formasi tiklanishi davri to’g’risidagi amaliyotchilarning tasavvuriga mos tushadi. 2-jadvalda ko’rsatilgan raqamlar shartlidir va shuning uchun yanada aniq rejalashtirishga tayyorlanish yuklamalarining nazorati asosiy koidalariga rioya qilish zarur. Bu mashqlarning jismoniy yuklamalarini rejalashtirish paytida e’tiborga olish kerak. Ayniksa murakkab texnik taktik mashqlardan foydalanish bilan o’tkaziladigan o’quv-tayorgarlik mashg’ulotlarini rejalashtirish paytida aniq bo’lishi lozim. Bunday ko’rsatkichlardan tashqari murabbiyning o’zini ham rejasi bo’lishi kerak. K.Grendler, X.Palke, X.Xemmolarning ta’kidlashlaricha, maqsadli, vijdonli murabbiylar yillik mashg’ulotlar bilan chekinib kolmasdan, o’zi uchun oylik rejami yoki biron maqsad sari to’zilgan rejalar bo’lishi kerak. Adabiyotlar tahlili shuni ko’rsatadiki, futbolchilarning layokatligiga va qobiliyatlariga har tomonlama aniq baho berilishi futbolchi kelajagining samarali bo’lishiga, sport mahoratining takomillashishiga musobaqalarda yaxshi qatnashishiga, yosh futbolchilarning sport mahoratlarini yanada oshirishlariga, mashg’ulot jarayonining uslubiy jihatdan qanchalik to’g’ri tashkil etilishiga bog’liq bo’ladi.
Adabiyotlar tahlilini o’rganganimizda va mashg’ulotlar jarayoni shuni ko’rsatadiki, hamma ham sport maktablarida tezkorlik-kuch sifatlarini rivojlantirishga ko’p ahamiyat berilmayapti. Biz ko’proq e’tiborni yosh futbolchilarda kuchlilik – tezkorlikni, chaqqonlikni, chidamkorlikni, tezkorlik-kuchni, psixologik tayyorgarlikni, texnik va taktik tayyorgarlikni va yana bir qancha sifatlarni rivojlantirishga qaratishimiz kerak.Shundagina O’zbekiston futbolining gullab yashnashiga oz bulsa ham o’z xissamizni kushgan bular edik.
Download 394 Kb. Do'stlaringiz bilan baham:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha
yuklab olish