Банк ҳисобварақларининг ҳуқуқий мақоми

Банк ҳисобварақларининг ҳуқуқий мақоми

• Хасанова Фарангис Акрамовна

Мавзуга оид норматив ҳужжатлар:

• Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик Кодексининг 771-789 моддалари;
• Ўзбекистон Республикаси банкларида очиладиган банк ҳисобварақлари тўғрисида ЙЎРИҚНОМА (27.04.2009 й. АВ 1948 );
• Тижорат банклари томонидан норезидентларнинг Ўзбекистон Республикаси миллий валютасидаги ҳисобварақларини юритиш ТАРТИБИ (22.10.1998 й. АВ 510);
• Марказий банкнинг банклараро тўлов тизими орқали электрон тўловларни амалга ошириш тартиби тўғрисида НИЗОМ (14.02.2006 й. АВ 1545);
• Санация қилинаётган корхона махсус санация ҳисобварағининг ишлаш тартиби тўғрисида НИЗОМ (03.11.2006 й. АВ 1636).

Режа:

• Банк ҳисобварағи тушунчаси ва турлари;
• Банк ҳисобварағини очиш ва юритиш;
• Банк ҳисобварағини тугатиш асослари ва тартиби.

Банк ҳисобварағи

• банк ҳисобварағи шартномасини тузиш орқали банк мижоз (ҳисобварақ эгаси) ҳисобварағига келиб тушган пул маблағларини қабул қилиш ва киритиб қўйиш, мижознинг ҳисобварағидаги тегишли маблағларни ўтказиш ва бериш ҳамда ҳисобварақ бўйича бошқа операцияларни амалга ошириш тўғрисидаги топшириқларни бажариш вазифасини ўз зиммасига олиши натижасида банк ва мижоз ўртасида вужудга келадиган муносабатларни амалга ошириш воситаси.

Банк ҳисобварағи шартномаси

• Консенсуал;
• Ҳақ эвазига;
• Оммавий;
• Икки томонлама;
• Асосан ёзма шаклда

Банк омонати шартномаси

• Реаль;
• Ҳақ эвазига;
• Бир томонлама;
• Оммавий;
• Асосан ёзма шаклда

Банк ҳисобварағининг турлари

• жамғарма депозит ҳисобварағи

Банк ҳисобварағининг турлари

• муддатли депозит ҳисобварағи

Ссуда ҳисобварағи

• Банк томонидан бериладиган кредит ва қарзларнинг ҳисобини юритиш мақсадида очилади

Банк ҳисобварағининг турлари

• Талаб қилиб олингунча депозит ҳисоб варағи;
• Корреспондентлик ҳисоб рақами;
• Бирламчи ва иккиламчи ҳисоб рақамлари;
• Миллий валютада ва чет эл валютасидаги ҳисоб рақамлар.

Асосий ҳисоб варақни бошқа банкка ўтказиш

• Банкка ариза топширади, чек дафтарини қайтаради ва қолдиғи кўрсатилган тасдиқнома олади;
• Ҳисоб варақ очилаётган банкка тасдиқнома ва риза топширилади;
• Мижозга вақтинчалик ҳисоб варақ 29801 …очилади ва мижоз ва унинг банкига ёзма равишда хабар берилади;

Асосий ҳисоб варақни бошқа банкка ўтказиш

• Мижоз асосий ҳисоб варағи ёпилаётган банкка пул маблағларини ўтказиш тўғрисида тўлов топшириқномасини тақдим этади;
• Мижознинг юридик йиғмажилдидаги ҳужатлар ва 2-сонли катротекадаги тўлов ҳужжатларининг асли далолатнома билан бирга банкка юборилади;
• Асосий ҳисобварақ кўчирилаётган банк далолатномани имзолаб, банкка юборганидан сўнг пул маблағларини кўчириш тўғрисидаги тўлов топшириқномаси ижро этилади.

Ҳисобварақ бўйича операцияларни тўхтатиш асослари

• ҳисобварақ эгасининг фармойиши асосида;
• терговга қадар текширувни амалга ошираётган органнинг мансабдор шахси, суриштирувчи, терговчи қарори;
• суд ажримига кўра хатланганда

Ҳисобварақни ёпиш асослари

• Ҳисобварақ эгасининг аризаси;
• Юридик шахс тугатилганда;
• Банкнинг талаби билан суд тартибида:
• Ҳисоб варақдаги сумманинг етарли эмаслиги;
• ҳисоб варақ бўйича 1 йил давомида операциялар амалга оширилмаса.