Aylanma mablag’lar aylanishini tezlashtirish yo’llari



Download 30,16 Kb.
bet1/2
Sana19.04.2022
Hajmi30,16 Kb.
#564423
  1   2
Bog'liq
Aylanma mablag’lar aylanishini tezlashtirish yo’llari


Aylanma mablag’lar aylanishini tezlashtirish yo’llari

Aylanma mablag’lar aylanishini tezlashtirish nafaqat korxona uchun, balki butun xalq xo’jaligi uchun ham katta ahamiyat kasb etadi. U resurslarning nisbiy ozod qilinishi, ijtiomiy xarajatlarning kamaytirilishiga ko’maklashadi va iqtisodiy rejalashtirish sur’atini oshiradi.


Korxona aylanma mablag’laridan samarali foydalanish uchta asosiy ko’rsatkichni tavsiflaydi:
1)aylanish koeffitsienti;
2)aylanma mablag’larning yuklanish koeffitsienti;
3)vositalarning bir marta aylanishi davomiyligi.
Aylanish koeffitsienti korxona aylanma mablag’larining ma’lum bir vaqt (yil, chorak) davomida amalga oshiruvchi aylanishini tavsiflaydi yoki aylanma mablag’larning har 1 so’miga to’g’ri keluvchi sotilgan mahsulotlarni ko’rsatadi. U quyidagi formula asosida hisoblab topiladi:

Ka = Rm : Sa

Bu erda:
Rm –sotilgan mahsulot hajmi, pul o’lchovida;


Sa – aylanma mablag’larning o’rtacha qoldiq hajmi, pul o’lchovida (aylanma mablag’lar normativi).
Misol. Korxonaning bir yil mobaynida sotilgan mahsulotlari hajmi 800 mln so’mni tashkil qiladi. Bu holda aylanma mablag’lar normasi 200 mln so’mni tashkil qiladi. Demak Ka = 4,4 (880:200).
Aylanma mablag’larni yuklanish koeffitsienti aylanish koeffitsientiga teskari bo’lgan qiymatdir. U sotilgan har 1 so’m mahsulotga sarflangan aylanma mablag’larni tavsiflaydi hamda quyidagi formula asosida hisoblab topiladi:

Kyu = Sa : Rm




Bir marta aylanish davomiyligi kunlarda o’lchanadi hamda shu davrdagi kunlar sonini aylanish koeffitsientiga nisbati orqali quyidagi formula asosida hisoblanadi:
T = D : Ka
Bu erda:
D - shu davrdagi kunlar soni (360, 90).
Aylanma mablag’larning to’liq aylanish muddati qanchalik kichik yoki bu aylanishlar soni qanchalik ko’p bo’lsa, aylanma mablag’lar shunchalik kam talab qilinadi va aksincha, aylanma mablag’lar qanchalik tez aylanishda bo’lsa, shunchalik samarali ishlatiladi.
Bugungi kunda aylanma mablag’larda, ayniqsa, korxonalarning moddiy-tovar boyliklarida band bo’lgan yirik miqdordagi pul mablag’lari ularning to’liq saqlanishiga e’tibor qaratish, ulardan maqsadlarga muvofiq va samarali foydalanish, shuningdek, ularning aylanishini tezlashtirishni talab qiladi. Korxonalar oldiga qo’yilgan vazifalarni bajarish quyidagilarni amalga oshirishni talab qiladi:

  1. fan-texnika taraqqiyoti yutuqlarini keng qo’llash;

  2. ishlab chiqarishning barcha jarayonlarida ilmiy jihatdan asoslangan norma va normativlar tizimini yaratish;

  3. korxonalarni uzoq muddatli xo’jalik aloqalari yuritishga o’tkazish va kooperatsiya qilishni rivojlantirish;

  4. mahsulotlar, moliyaviy, moddiy va kuch-quvvat resurslarining sifat balansini tuzish;

  5. boshqarish tizimini tashkil etishning va rag’batlantirishning optimal shakllarini qo’llash.

Aylanma mablag’larning aylanishini tezlashtirish uchun kurashda har bir korxona ularning ishlab chiqarish va muomalada bo’lish muddatini qisqartirishga erishishi zarur. Gap shundaki, aylanma mablag’larning muomala sohasida sekin harakatlanishi korxonaning bu vositalardan ishlab chiqarishda foydalanishda erishgan yutuqlarini yo’qqa chiqarishdan tashqari, ularning umumiy aylanishini ham sekinlashtirishi mumkin. Shu sababli tayyor mahsulotni iste’molchiga etkazib berishni tezlashtirish yoki mahsulotni realizatsiya qilish muddatini qisqartirish ham aylanma mablag’larning aylanishini tezlashtirishning muhim yo’li hisoblanadi.
Aylanma mablag’larning aylanishini tezlashtirish samarasi, ulardan foydalanishni yaxshilash tufayli kamroq iste’mol qilinishi yoki qisman ozod qilinishida aks etadi. Aylanma mablag’lar mutlaq yoki nisbiy ozod qilinishi mumkin.

Download 30,16 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish