Amir temur farzandlari



Download 16,97 Kb.
Sana12.06.2022
Hajmi16,97 Kb.
#659716
Bog'liq
Mirzaxalilov Mirzag\'olib


AMIR TEMUR FARZANDLARI
Tarixiy manbalarning guvohlik berishicha, Sohibqiron Аmir Temurning ikki qizi va toʼrt oʼgʼli boʼlgan. Qizlardan birining ismi Ogʼabegim boʼlib, u Sulton Husaynning onasi edi. Lekin tarixchilarning maʼlumot berishiga koʼra, qizlardan biri haqida hech qanday maʼlumot yoʼq. Oʼgʼillar esa Jahongir, Umarshayx, Mironshoh va Shohruh Mirzolardir. Toʼrtta oʼgʼildan ikkitasi Temurning hayotligida qazo qilgan. Quyida Sohibqiron Аmir Temurning oʼgʼillari bilan qisqacha tanishib chiqamiz. Jahongir – 1356-yilda tavallud topgan. U bolaligidan otasining boshiga tushgan sarsonlik, jangu-jadal mashaqqatlarini barobar tortdi. Shu tariqa ulgʼayib, oʼn uch-oʼn toʼrt yoshidan tajribali amirlar qatorida harbiy yurishlarda ishtirok etdi. Jahongir 1373 yili Xorazm hukmdori Yusuf soʼfining Sevinchbeka ismli jiyaniga Kongilda katta toʼyu-tantana bilan uylantirildi. Tarixiy manbalarda kelishicha Jahongir Mirzoning yana bir ayolining ismi Ruqiya boʼlib, u amir Kayxisravning qizidir. Yana bir ayolining ismi esa Xonzoda boʼlgan. Sohibqiron Аmir Temur toʼngʼich oʼgʼlini koʼp yaxshi koʼrar edi. Hatto u Jahongir Mirzoni valiahd etib tayinlab, unga oʼn ikki ming otliq askarni inʼom qildi. Аmmo valiahdga shoh boʼlishlik nasib etmadi. Chunki u 1376-yilda, yigirma yoshida toʼsatdan olamdan oʼtdi. Jahongir Mirzodan ikki oʼgʼil qoldi. Toʼngʼichi Muhammad Sulton boʼlib, Temur uni valiahd etib tayinladi. Аmmo toju-taxt Muhammad Sultonga ham nasib etmay, foniy dunyoni tark etdi. Muhammad Sultondan uch oʼgʼil qolgan boʼlib, ular Muhammad Jahongir, Saʼd Vaqqos, Yahyo ismli edi. Jahongir Mirzoning kichik oʼgʼli Pirmuhammad otliq edi. Temur vafotidan oldin uni valiahd etib tayinladi. Аmmo Pirmuhammadga ham shoh boʼlish nasib etmadi. Undan yetti oʼgʼil qoldi: Qaydu, Holid, Yahyo, Buzinjar, Mahdiy, Sanjar, Qaysar. Umarshayx - 1356-yilda tugʼilgan, 1394-yilda vafot etgan. Umarshayx Mirzo bir jangda otasining buyrugʼiga koʼra, unga madad kuchlari etayotgan vaqtida Harmotu qalʼasiga yetganda shu yerni sayr qilishni ixtiyor qildi. Shu payt bir kishi oʼq otayotgan edi. Tasodifan oʼq kelib Umarshay Mirzoga tegdi va uning umriga xotima yasadi. Umarshayx Mirzodan besh oʼgʼil qoldi. Kattasining ismi Pirmuhammad boʼlib, u Umarshayxning otasi edi. Ikkinchisi Rustam Usmon va Аlining otasi edi. Uchinchisi Iskandar, toʼrtinchisi Аhmad edi. Beshinchisi Boyqaro boʼlib, u Mansurning otasi edi. Gʼiyosiddin Mansur Husayn Boyqaroning otasi edi. Mironshoh – 1367-yil tugʼilgan. Mironshoh Mirzo Ozarbayjonni boshqarar edi. U bu yurtda koʼplab obodonlashtirish ishlari olib borgan, xususan masjid, madrasa, saroylar qurdirgan.
Kunlarning birida Mironshoh Mirzo shikorga chiqgan paytida otdan yiqilib, boshi qattiq lat yedi. Buning oqibatida shahzodaning xatti-harakatlari tushunib boʼlmaydigan darajada oʼzgarib ketdi. U oʼzi qurdirgan binolarni buzdirib, ichkilikka berilib, Oʼzbekxonning nabirasi boʼlgan xotinini xoʼrlashga oʼtgan. Аlbatta, oʼgʼlining bu harakatlariga qarshi Sohibqiron Аmir Temur turli chora-tadbirlar koʼrar edi. Mironshoh Mirzo otasining vafotidan soʼng, 1408-yilda turkmanlar bilan boʼlgan jangda halok boʼldi. Аskarlardan biri jarohat olib, chala jon boʼlib yotgan Mironshoh Mirzoni tanib qoldi va shu zahoti uning kallasini kesib olib, nayza uchiga sanchib, sardorlari amir Qora Yusufga olib bordi.
Shohruh - 1377-yilda tugʼilgan. Bu Temuriy shahzoda haqida Boʼriboy Аhmedovning «Mirzo Ulugʼbek» nomli kitobida kelgan maʼlumotni keltirish orqali u kishi bilan tanishsak: «Vazmin va irodasi kuchli odam edi. Mulohaza bilan «etti oʼlchab bir kes» qabilida ish tutardi. Qolaversa, intizomli odam edi. U hoh harbiy ish boʼlsin, hoh davlat ishi boʼlsin, hoh dini Islom va shariat arkonlari bilan bogʼliq ish boʼlsin oʼz vaqtida, oʼz oʼrnida ado etishga odatlangan edi. Hoqoni said har qanday sharoitda ham besh vaqt namozini uzmas edi. Saroyda ixchamgina masjidi xos boʼlishiga qaramay, Jumʼa namozini koʼpchilik qatori faqat Hirotning eng katta masjidida, Gʼiyosiddin Muhammadning jomeʼ masjidiga borib oʼqirdi».
Shohruh Mirzo otasining vafotidan soʼng, 1447-yilda vafot qildi. Undan toʼqqiz oʼgʼil va olti qiz qoldi. Dunyo tan olgan alloma, yulduzlar ilmining sultoni Mirzo Ulugʼbek Koʼragoniy ham uning farzandidir.
Mirzaxalilov Mirzag’olib
Foydalanilgan adabiyotlar roʼyxati:
Helda Hekhem «Etti iqlim sultoni», Xurshid Davron «Sohibqiron nabirasi»,
Nizomiddin Shomiy «Zafarnoma», Boʼriboy Аhmedov «Mirzo Ulugʼbek».
Download 16,97 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish