Amerika qo‘shma shtatlaridagi irqiy xilma-xillik

Amerika qo‘shma shtatlaridagi irqiy xilma-xillik.

Reja:

• AQSHning tub aholisi.
• Aholi o‘sishi.
• Irqchilik va unga qarshi kurash.
• Xulosa.

AQSHning tub aholisi amerikalik hindular hisoblanadi. Lekin hozirgi davrda hindular mamlakat aholisining juda kam qismini tashkil etadi. Amerikaliklar tarkibida Yevropa mamlakatlaridan turli davrlarda ko‘chib kelganlarning avlodlari ko‘pchilikni tashkil qiladi. Shu bilan birga, AQSH aholisi tarkibida Lotin Amerikasi mamlakatlari (ayniqsa, Meksika)dan ko‘chib kelganlar, qora tanlilar, mulatlar va boshqa irqiy guruhlarning ulushi ancha yuqori hamda borgansari oshib bormoqda.

AQSHning tub aholisi amerikalik hindular hisoblanadi. Lekin hozirgi davrda hindular mamlakat aholisining juda kam qismini tashkil etadi. Amerikaliklar tarkibida Yevropa mamlakatlaridan turli davrlarda ko‘chib kelganlarning avlodlari ko‘pchilikni tashkil qiladi. Shu bilan birga, AQSH aholisi tarkibida Lotin Amerikasi mamlakatlari (ayniqsa, Meksika)dan ko‘chib kelganlar, qora tanlilar, mulatlar va boshqa irqiy guruhlarning ulushi ancha yuqori hamda borgansari oshib bormoqda.

AQSHda 1790-yildan boshlab har 10 yilda muntazam ravishda aholi ro‘yxatlari amalga oshiriladi. 1790-yildan 2010-yilgacha AQSH aholisi soni deyarli 80 barobarga oshgan va uning o‘sishi hozirgacha davom etmoqda. Hozirgi bosqichda AQSH aholisining tabiiy kopayishi yillik hisobda 0,3–0,4% ni tashkil etib, jahon bo‘yicha o‘rtacha ko‘rsatkichdan (1,2%) ancha past, ammo rivojlangan davlatlarning o‘rtacha ko‘rsatkichiga (0,0%) nisbatan birmuncha yuqori bo‘lmoqda. Migratsion o‘sish esa yillik hisobda 1-1,5 %ga teng. AQSHda shahar aholisining ulushi 80% dan yuqori. Eng yirik shaharlari - Nyu-York, Los-Anjeles, Chikago, Xyuston, Filadelfiya. AQSH hududida 3 ta megalopolis shakllangan: shimoli-sharqdagi «Boston–Vashington» (Bosvash), Buyuk ko‘llar bo‘yidagi «Chikago-itsburg» (Chipits) va Tinch okean bo‘yidagi «San-Fransisko–San-Diyego» (Sansan).

AQSHda 1790-yildan boshlab har 10 yilda muntazam ravishda aholi ro‘yxatlari amalga oshiriladi. 1790-yildan 2010-yilgacha AQSH aholisi soni deyarli 80 barobarga oshgan va uning o‘sishi hozirgacha davom etmoqda. Hozirgi bosqichda AQSH aholisining tabiiy kopayishi yillik hisobda 0,3–0,4% ni tashkil etib, jahon bo‘yicha o‘rtacha ko‘rsatkichdan (1,2%) ancha past, ammo rivojlangan davlatlarning o‘rtacha ko‘rsatkichiga (0,0%) nisbatan birmuncha yuqori bo‘lmoqda. Migratsion o‘sish esa yillik hisobda 1-1,5 %ga teng. AQSHda shahar aholisining ulushi 80% dan yuqori. Eng yirik shaharlari - Nyu-York, Los-Anjeles, Chikago, Xyuston, Filadelfiya. AQSH hududida 3 ta megalopolis shakllangan: shimoli-sharqdagi «Boston–Vashington» (Bosvash), Buyuk ko‘llar bo‘yidagi «Chikago-itsburg» (Chipits) va Tinch okean bo‘yidagi «San-Fransisko–San-Diyego» (Sansan).

Amerikada irqiy diskriminatsiya va segregatsiya siyosati atigi 61 yil oldin, 1960-yillarda man etilgan.

Amerikada irqiy diskriminatsiya va segregatsiya siyosati atigi 61 yil oldin, 1960-yillarda man etilgan.

Amerikada irqiy diskriminatsiya va segregatsiya siyosati atigi 45 yil oldin, 1960-yillarda man etilgan.Bugun vaziyatni a’lo darajada deb bo’lmaydi, irqiy kamsitilish hollari uchrab turadi. Ammo bugun afro-amerikaliklar mamlakat siyosiy-ijtimoiy hayotining barcha jabhalarida faol.

Amerikada irqiy diskriminatsiya va segregatsiya siyosati atigi 45 yil oldin, 1960-yillarda man etilgan.Bugun vaziyatni a’lo darajada deb bo’lmaydi, irqiy kamsitilish hollari uchrab turadi. Ammo bugun afro-amerikaliklar mamlakat siyosiy-ijtimoiy hayotining barcha jabhalarida faol.

Diskriminatsiya (lot. diskriminatio — farqlash) — davlat, yuridik yoki jismoniy shaxs huquqlarining (boshqa davlat, yuridik yoki jismoniy shaxs huquqlariga nisbatan) cheklanishi.

1963 yil, mart. Alabama shtatining Selma shahrida saylash huquqini talab qilib chiqqan qora tanlilar politsiyaning ayovsiz hujumiga duch keladi. Voqea “Qonli yakshanba” nomi bilan tanilgan.

1963 yil, mart. Alabama shtatining Selma shahrida saylash huquqini talab qilib chiqqan qora tanlilar politsiyaning ayovsiz hujumiga duch keladi. Voqea “Qonli yakshanba” nomi bilan tanilgan.

Selmada Martin Lyuter King yordamida uyushtirilgan namoyishlar fuqarolar tengligi uchun kurashga kuch qo’shdi.

Selmada Martin Lyuter King yordamida uyushtirilgan namoyishlar fuqarolar tengligi uchun kurashga kuch qo’shdi.

“Bir orzum bor: bir kun kelib farzandlarim shunday mamlakatda yashaydi-ki, ularning irqi yoki jinsi emas, shaxsiga qarab baho beriladi”

“Bir orzum bor: bir kun kelib farzandlarim shunday mamlakatda yashaydi-ki, ularning irqi yoki jinsi emas, shaxsiga qarab baho beriladi”

Selmada Martin Lyuter King

2008 yil, noyabr. Tarixda qoladigan sana. Amerika xalqi uzoq bellashuv ketidan Barak Obamani prezidentlikka loyiq topdi. Uning saylov g’alabasini qutlaganlar bunday kunlar kelishiga uncha ishonmagan. Ayniqsa irqchilik uchiga chiqqan davrda tahqirlangan afro-amerikaliklar, teng huquq uchun kurashgan avlod vakillari.

2008 yil, noyabr. Tarixda qoladigan sana. Amerika xalqi uzoq bellashuv ketidan Barak Obamani prezidentlikka loyiq topdi. Uning saylov g’alabasini qutlaganlar bunday kunlar kelishiga uncha ishonmagan. Ayniqsa irqchilik uchiga chiqqan davrda tahqirlangan afro-amerikaliklar, teng huquq uchun kurashgan avlod vakillari.

Afsuski hozirgi kunda ham Amerika qo‘shma shtatlarida va dunyoning boshqa davlatlarida irqiy kamsitishlar uchramoqda. Bu esa insonlarning tinch va osoyishta, do‘stona hayot kechirishi uchun to‘sqinlik qilmoqda. Biz yoshlar tarixdagi va bugungi kundagi ushbu xatolarni qaytarmasligimiz va irqchilik degan illatga barxam berishimiz kerak.

E'tiboringiz uchun rahmat!

Ikromov Zaynobiddin