Amaliy ishlar 1 amaliy ish mavzu: sanoq tizimlar va o’tkazish usullari. Ishning maqsadi



Download 188 Kb.
bet1/4
Sana26.11.2019
Hajmi188 Kb.
#27294
  1   2   3   4
Bog'liq
XISOB amaliy





AMALIY ISHLAR
1 - AMALIY ISH

MAVZU: SANOQ TIZIMLAR VA O’TKAZISH USULLARI .

ISHNING MAQSADI: 2,6,8,10,16 lik sanoq tizimida berilgan sonlarni bir sanoq tizimidan ikkinchi sanoq tizimiga o’tkazishni o’rganish.
NAZARIY QISM: Sanoq tizimlar pozitsion va nopozitsion qismlarga bo`linadi.

Nopozitsion sanoq tizim deb, chegaralanmagan miqdordagi raqamlar majmuasiga aytiladi. Bunday tizimlarda raqamlarning joylashish o`rni raqamning qiymatiga bog`liq bo`lmaydi. Pozitsion ko`rinishli sanoq tizimi deb, ma`lum qoidaga asoslanib joylashgan va chegaralangan holatdagi raqamlar majmuasiga aytiladi. Bunday ko`rinishli sanoq tizimlarga har xil belgili natural sonlar misol bo`ladi (0,1,2,3,4,5,6,7,8,9). Pozitsion ko`rinishli sanoq tizimlarda ixtiyoriy sonlarni tasvirlash uchun ishlatiladigan raqamlarga sanoq tizimning bazasi deyiladi.



ISHNING BAJARILISH TARTIBI:

1. Berilgan butun o`nlik sonlarni boshqa sanoq tizimga o`tkazish uchun uni ketma - ket o`tilishi kerak bo`lgan tizimning asosiga bo`lish kerak va chiqqan natija va qoldiqlar to`plamini batartib o`ngdan chapga qarab, ketma-ket yozish talab qilinadi.


Masala: 5428 X6

NATIJA: X6 = 23026

Masala: 5428 X2

NATIJA: X2 = 10000111102

Masalan: 6110 = X2



NATIJA: X2 = 111101(2)


2) O`nlik sonlarning kasr qismini boshqa sanoq tizimga o`tkazish uchun, uning kasr qismini q asosga ko`paytirish kifoya. Ko`paytmaning butun qismi talab qilingan tizimning birinchi razryadi bilan ifodalanadi. So`ngra, ifodaning kasr qismini yana q asosga ko`paytiriladi (bu erda, kasrning butun qismi ko`paytirilmaydi). YAngi hosil bo`lgan ko`paytmaning butun qismi tizimning ikkinchi razryadi bo`ladi va hokazo. Bu jarayon talab qilingan aniqlikka qadar davom ettiriladi.

Masalan:


0,316(10) --- N(16) --- N(2)
0.316 0,316 0,224

x 16 x 2 x 2

1896 0,632 0,448

+ 316 x 2 x 2

5,056 1,264 0,896

x 16 x 2 x 2

336 0,528 1,792

+ 56 x 2 x 2

0,896 1,056 1,584

x 16 x 2 x 2

5376 0,112 1,168

+ 896 x 2 x 2

E= 14,336 0,224 0,336

0,316(10) = 0,50E(16) = 0,010100001110(2)


3) Aralash o`nlik sonlarni boshqa sanoq tizimga o`tkazishda butun sonlar alohida va kasr sonlar alohida o`tkaziladi. Har qanday aralash sonlarni boshqa sanoq tizimga o`tkazgandan so`ng, vergulning joylanishiga qarab sonlar to`plami birgalikda yoziladi. Ushbu qoidani quyidagi misolda ko`rib chiqamiz:
1) 25,1(10)---- N(8) 2) 20,5(10)----N(2)
a) 25 8 a) 20¦ 2

-24 3 -20¦ 10¦ 2

1 0 10¦ 5! 2

0 -4¦ 2 ¦ 2

1 –2!1

0

b) 0,1



* 8

0,8


* 8

64


* 8

32 b) 0,5

* 8 * 2

16 10


* 8 * 2

48 0


* 8

64


25,1(10)=31,063146(8) 20,5(10)=10100,1(2)
4) O`nlik sanoq tizimdagi sonlarni ikkilik - o`nlik kodda yozish. Har qanday o`nlik sonlarni 8 4 2 1 kodlarda ikkilik razryadlar orqali ifodalash mumkin:

Masalan:


407,3(10)----N(2-10)

407,3(10) = 0100 0000 0111, 0011(2-10)

4 0 7 3

5) Boshqa sanoq tizimlardagi butun, kasr va aralash sonlarni o`nlik sanoq tizimiga o`tkazish uchun butun sonning har bir raqamini o`tilayotgan tizimning asosiga ko`paytirib, darajalar bo`yicha yozib chiqamiz:



475,4(8) ---- N(10)

475,4(8) = 4*82+7*81+5*80+4*8-1 = 4*64+7*8+5*1+4/8 = 317,5(10);

10111101,11(2)---- N(10)

10111101,11(2) = 1*27+0*26+1*25+1*24+1*23+1*22+0*21+1*20+

+1*2-1+1*2-2 = 128+32+16+8+4+1+0,5+0,25=189,75(10).
6) Har qanday sonlar to`plamini sakkizlik va o`n oltilik sanoq tizimdan ikkilik sanoq tizimga o`tkazish mumkin. Buning uchun sonlarni o`tilayotgan tizimning asosiga qarab uch yoki to`rt razryadli ikkilik kodlarga ifodalash kifoya. Masalan:

10 101 010,1111(2) = 252,74(8)

110 1111 1000,11(2) = 6F8,C(16).

7) Sakkizlik va o`n oltilik sanoq tizimlardan foydalanib, sonlarni ikkilik sanoq tizimdan o`nlik sanoq tizimga o`tkazish mumkin:

Masalan:

10111101,11(2) = [B*161 + D*160 + C*16-1](16) = [11*16+13*1+ +12/16](10) = [176 + 13 + 3/4](10) = 189,75(10).



2- AMALIY ISH.

MAVZU: 2 LIK 10 LIK SANOQ SISTEMALARIDA ARIFMETIK AMALLARNI BAJARISH.

Ishning Maqsadi: 2 lik 10 lik sanoq sistemalarida arifmetik amallarni bajarishni o’rganish.

Nazariy qism: O`nlik sanoq tizim uchun 10 soni, ikkilik sanoq tizimi uchun 2soni shu tizimning bazasi hisoblanadi va hokazo. Har qanday sonni o`nlik va ikkilik sanoq tizimda quyidagicha tasvirlash mumkin:

N = a0 + a1*10 + a2*102 + ..., N=a0+a1*2+a2*22+… .

bu erda: a0 - birlik sonlar,

a1 - o`nlik sonlar,

a2 - yuzlik sonlar va h.k.

Bunday yozuv q asosli har qanday sanoq tizimlar uchun o`rinlidir:

N = a0 + a1q + a2q2 +... + anqn (N>1)

N = a-1q + a-2q-2 + ... a-mq-m ( O

Bu erda: a0,a1,a2,...a-1,a-2,...a-m - manfiy bo`lmagan butun sonlar, bo`lib ularning har biri q dan kichikdir.

Shunga o`xshash butun bo`lmagan musbat va manfiy darajali sonlar uchun quyidagi ifoda o`rinlidir (N>1):

N = anqn+...+ a2q2+ a1q+ a0q0+ a-1q-1+ a-2q-2+ ...+ a-mq-m.

Shartli ravishda, quyidagi batartib joylashgan koeffitsentlarning ketma-ketligini N orqali ifodalaymiz:

N= an, an-1, ... a0 , a-1 , a-2 , ... ,a-m ,

bu erda: vergul-sonlarni butun va kasr qismlarga ajratadi.

Sonlarni bir sanoq tizimidan boshqasiga o`tkazish tartibi bu amallar ma`lum qonun - qoidalar asosida bajariladi.


Download 188 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish