Турк адабиёти тарихи

Ahmadiy “Iskandarnoma”sidan

Bundan ham ot surdi tag‘in shahriyor,

Anda bordiki bo‘ldi zulmat oshkor.

Dedilar shohgaki: ey shohi zamin,

Chashma shu zulmat ichidadir, yaqin.

Bundan-unga garchi oz manzil turur,

Lek yo‘li boshdan-oxir mushkul turur.

Shoh dediki; xaq bizga oson etar,

Mushkulu osonini yakson etar,

Ranj ichida o‘rin olmish chu ganj.

Ne bo‘lur ganj izlagan ham cheksa ranj.

Chekmaguncha ishqi yo‘lida balo,

Ma’shuqin ko‘rmoqqa yo‘q o‘zga davo.

Bas sipoxi birla surib qayta roh,

Naq o‘sha zulmat ichiga kirdi shoh.

Ketdilar zulmat ichida bir zamon,

Bir kecha barobar qo‘pdi nogihon,

Birdaniga ra’du raxshon bo‘ldi barq,

O‘ylagaysan, o‘tga yondi g‘arbu sharq.

Bahri to‘kildi havodan mavji-mavj,

Selu sel oqardi yerdan, favji-favji

Shundoq to‘fon qo‘pdikim, - to‘foni Nuh,-

Fath edi oning qoshida ul fatuh

Zulmat qo‘ydi zulmat ustiga qadam,

O‘ylagaysan, qo‘pdi zulmati adam,

Lashkaru shox saflarini buzdilar,

Yo‘l-yo‘lakay bir biriga ozdilar.

Chunki ko‘rmaslardi bir-biri ayon,

Ozdilar bir-biridan begumon.

Hizirkim – bu yo‘lda erdi kadxudo,

Bizzarura shohdin tushdi judo.

Kimini ul xalqning etdi seli g‘arq

Kimin oldi yel va kimin yiqdi barq,

Kim adashdi-andin bo‘lmadi nishon,

Kim o‘lik yoki tirik – ermas ayon.

Bu qabili ishni ko‘rib – bildi shoh:

Hech topilmas bu topilmas suvga roh,

Narsakim odamga qismat bo‘lmagan –

Garchi ko‘p jahd etsa ham topolmagan.

Chunki nochor bo‘ldi, ketga qaytdi ul,

Lek topilmas erdi hech kelgan u yo‘l.

Ketisharkan, bo‘ldilar bu yerga duch,

Toshlari gavhardi oning g‘uj va g‘uj.

Biri yoqut edi, biri la’li nob,

Yoki feruza to‘kilmish behisob.

To‘rt taraf gavhar sochilmish shab chirog‘,

Ravshan o‘lmish gavharning nuri-la tog‘,

Shohu-lashkar u guhardan begaron –

Olishib bo‘ldilar u yerdan ravon.

Jahd etib chun yurdilar mo‘l, bir zamon –

Chiqdilar zulmat ichidan nogahon,

Ko‘rdilarkim, lashkarning bir nisfi pok –

Qolibon u yerda bo‘libdi halok

Xizrni izlashib topolmadilar,

Qaerga yo‘qolibdi – bilmadilar.

Sezmadilar oni kim ketmishdi,

Be ta’ab obi hayotga yetmishdi,

Chunki u anga etilmishdi ta’yin,

Lojaram ro‘zi anga bo‘ldi hamin.