Abu Abdulloh Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy taxm

Abu Abdulloh Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy - (taxm. 780-850 yillarda yashagan) - mashhur Turkistonlik matematik, astronomi (yulduzlarbilimi), astrologi (Ko’kbilimi), geografi (yerchizimi), hamda qomusiy olimidir.

U taxminan, 780-yilda Xorazmda^[1] (hozirgi Xivada, O`zbekiston) dunyoga kelgan va 850-yillarda vafot etgan. Al-Xorazmiy o`z umrining aksariyatini Bog`doddagi Bayt ul-Hikmada olim sifatida ishlab o`tkazdi.

Uning Algebra asari chiziqli va kvadrat tenglamalarning tizimli yechimi to`g`risidagi birinchi kitobdir. Shu sababdan, u Diofant kabi "algebra fanining otasi" degan unvonga sazovor bo`ldi.<sup>[2]</sup> Uning hind raqamlari haqidagi Arifmetika asarining Lotin tiliga tarjimasi 12-asrda G`arb olamiga o`nlik raqamlar tizimi haqidagi tushunchani olib kirdi.<sup>[3]</sup> Al-Xorazmiy Batlimusning "Jo`g`rofiya" asarini ko`rib chiqib, yangiladi va shuningdek, uning o`zi ham astronomiya va astrologiyaga oid bir qancha asarlar yaratdi.

Al-Xorazmiy nafaqat matematika sohasiga, balki shuningdek tillarga ham katta hissa qo`shqan olimdir. "Algebra" so`zi, olimning kitobida qayd etilishicha, kvadrat tenglamani yechishda qo`llaniladigan 2 amaliyotning biri nomidan olingandir. "Algoritm" so`zining o`zagi esa Algoritmi bo`lib, u olimning ismini Lotinlashtirishdan kelib chiqqan. ^[4] Shuningdek, ispan tilidagi guarismo`'<sup>[5]</sup> va portugal tilidagi algarismo`' so`zlari ham(ikkalasi ham raqam ma`nosini beradi) uning ismidan kelib chiqqan.

Bu atamaning boshqa ma`nolari ham mavjud, qarang: Xorazmiy (maʼnolari).