Abdulla Oripov hayoti va ijodi

Abdulla Oripov hayoti va ijodi

SHOIR UMRI

Daraxtni hamisha o‘raydi shamol,

Shoirni tashvishlar chulg‘ar hamisha.

Sen shoir umrini dema bezavol

Uning ham har oni tashvishga pesha.

Qara-ya, o‘tibdi qirq yil muttasil,

Yashabman yulduzlar ostida karaxt.

Oh, shoir umriga havas qilmagil,

U quyun ichida ungan bir daraxt.

Abdulla Oripov o'z so'zi va ovoziga ega bo'lgan, 60-70-yillarda xalqona ohanglari bilan kitobxonlar qalbini zabt etgan adib edi. Uning she`rlari kirgan qalb chuqur o`yga tolardi. O`zining o`tgan umriga nazar solmasdan turolmasdi, kishi. Abdulla oripov juda ko`p mavzularda qalam tebratgan shoir edi. Masalan bunga misol qilib, Vatan, erk, hurlik, sevgi, sadoqat, do`stlik, nomus va bularga zid ravishda xiyonat, bevafolik, vatanfurushlar, xoinlik mavzularida sermazmun she`rlar yozgan ijodkor edi. Ayniqsa uning 60-80-yillarda yozgan she`rlarida bu kabi mavzular juda yuqori cho`qqiga ko`tarilgan edi. Xususan, yuqorida ko'rganimiz "shoir umri" she'ri ham adib qalami olamni tutgan kezlarda yozilgan edi.Shoir o'z kechinmalarini kichkina she'rda aks ettira olgan desak, balki mubolag'a bo'lur.Sababi ustoz shoirimiz o'zining ijod olamini , tuyg'u va kechinmalari-yu dard alamlarini 8 misraga singdira olmas edi.Ololmas ham edi.Ha ,sovet davri haqida gap ketganda , nafaqat shoirning balki butun o'zbekning yuragida alamli his jo'sh uradi.Bu davr qoldirgan yara hali hamon bitmadi.Bitmasa ham kerak.Axir bizga endi hexh kim Qodiriyni , Cho'lponni qaytarib berolmaydi-ku! Quyun ichida o'sgan bir daraxt misoli yashagan Abdulla aka ham butun ijodi davomida ana shu jirkanch tuzum bilan xisoblashishga majbur bo'ldi.Mustaqillik yillarida esa ovozini baralla qo'yib kuyladi.Kuylashga majbur edi! Axir u o'zbekning shoiri edi.Yurakdagi alamlarni sherlariga jo etdi.O'zini- da o'zgalarni ham "tinchitdi".

Ranjima toleing kulmasa agar,

Inson borin ko‘rar, o‘lmasa agar.

Shoir ham ijoddan qolmagay aslo,

Nogoh paymonasi to‘lmasa agar.

Abdulla aka ana shunday paymonasi to'lmagan ijodkor edi.Butun umri davomoda vatan sha'ni uchun ,xalqi uchun fidokorona xizmat qildi.1991-yilda vatanimiz mustaqillikka erishgach Abdulla aka bir sh'e bitkandi.Hozir bu she'r ko'pchilikning yodidan ko'tarigan bo'lsa ne ajab.

ERK HAQQI

Qadimiy bobo yurtim,

Qutlug‘ bo‘lsin yaloving,

O’ylay-o‘ylay tashlagan

Qadam muborak bo‘lsin.

Tag‘in gurillab yongay

O’chmagan qalb oloving,

Erk haqqiga ichilgan

Qasam muborak bo‘lsin.

Kimsaga yomonlikni

Ko‘rmagansan hech ravo,

Lekin shum qutqulardan

Chiqmadi sho‘rlik boshing,

Endi seni qo‘llasin

Zafar o‘zi doimo,

Safaring bexataru

Xizr bo‘lsin yo‘ldoshing.

Ha ko'rinishidan oddiy she'rku deyapsiz.Bu gapimgiz to'g'ri.Abdulla akaning bundan 10 barobar "kuchli" she'rlari bor Ammo bu she'r ellik yillik qalb iztiroblarining birdaniga "lop" etib yuzaga chiqishi natijasida yozilgan edi.Unda qaynoq qalb iztiroblari o'z ifodasini topgan.Ustoz shoirimiz ana qaynoq qalb qo'ridan to'kilgan tuyg'ularni shundayligicha aks ettirgan.

304 -guruh Sattorov Shohrux