Abdulazizxon madrasasi Buxoro shahrida. 1652 yil nafis naqshli



Download 111,8 Kb.
Pdf ko'rish
Sana22.06.2021
Hajmi111,8 Kb.
#72853
Bog'liq
obidalar



 

OBIDALAR 

Abdulazizxon madrasasi - Buxoro shahrida. 1652 yil. nafis naqshli 

koshinlarga boyligi bilan ajralib turadi. Qo`sh imoratli. 

Abdullaxon madrasasi - 16 asr Samarqand 

Abdullaxon madrasasi - Buxoroda 16 asr 

Abdullaxon timi - 1577 yilda Buxoroda yirik usti berk savdo rastasi -

Abdullaxon timi qurildi 

Abdurahim Sadr madrasasi - 16 asr Samarqand 

Abu Mansur Moturudiy yodgorligi - Samarqand shahri. 

Avliyo mark ibodatxonasi - Venetsiyada. Vizantiya va Arab me'morchiligi 

uslubida qurilgan. 

Avliyo Pyotr ibodatxonasi - Rimda.  

Avliyo Sofiya ibodatxonasi - Yustinian 1 davrida Konstantinopolda barpo 

etilgan. Uning ulkan gumbazi (diametri 31,5 m) bo`lib, 40 ta deraza 

gulchambari bilan qurshalgan. Osmon gumbazi kabi ushbu gumbaz go`yo 

xavoda muallaq turgandek tuyuladi. Turli xil toshlar va oyna parchalaridan 

yasalgan juda ajoyib mozaikalar ibodatxona devorlarini bezagan. 

Avliyoota qal'asi - Jambul 

Ajanta ibodatxonasi - Markaziy Xindistonda. miloddan avvalgi 2 asrdan - 

milodiy 7 asrga qadar g`or ichida o`yib ishlangan 

Ajinatepa - - 6-7 asrlar. Qo`rg`ontepa yaqinida 12 metrli budda xaykali 

topilgan. 

Ayritom, Xolchayon, Dalvarzintepa, Zartepa, Qoratepa - Kushon davlati 

yodgorliklari.  

Ayritom, Eski Termiz va Dalvarzintepa - bu yerlarda muxtasham 

buddaviylik ibodatxonalari bo`lgan. Aynan shu yerdan buddaviylik O`rta 

Osiyo bo`ylab tarqala boshladi.  

Akropol - Mil.avv.2-mingyillikda Attikaning g'arbiy qismida yunonlar 

Akropol, yani "Yuqori shaxar" deb. atalgan qala quradilar. Bora-bora 

Akropol tevaragiga odamlar ko`chib kelib o`rnasha boshladilar, shu tariqa 

Afina shaxri dunyoga keldi.  

Al-Azxar - diniy oliygoh. Qoxirada joylashgan. Uning talabalari xozir xam 

"Al-Kashshof" asosida Qur'oni karimni o`rganadilar.  

Aldo Manutsiya - Venetsiya shahridagi bosmaxona. 

Aleksandriya esxata (Uzoqdagi Aleksandriya) - Saklar va massagetlarga 

qarshi kurash uchun Aleksandr Sirdaryo bo`yida, Xo`jand yaqinida bir 

tayanch manzil barpo etish to`g'risida buyruq beradi. Bu o`sha shahar edi. 

Al-Qasar qasri - Ispaniyaning Seviliya shahri, arab uslubi, o`rta asrlar. 

Al-Fir qasri - afrig`iylar saroyi. Milodiy 4 asr boshlari. 

Al-Humro saroyi - Granada, arab uslubi, o`rta asrlar. 

Al-Humro saroyi - Granadada (Ispaniya). Arab halifaligi davriga oid. 

Amir Temur haykali - 1996-yilda Toshkentda qurilgan. Ot ustida turgan 

holda. 

Amir Temur haykali - 1996-yilda Shaxrisabzda  qurilgan. Yerda tik turgan 

holda. 

Amon-Ra ibodatxonasi - Geliopolda (Baolbek) joylashgan. U Misrliklar 

e'tiqodicha Quyosh xudosi bo`lgan. 

Amudaryodan Chorjo`yga - suv chiqarishga imkon beruvchi kanallar 

qazilgan. 

Andijon jome' masjidi - Andijon. 19-asr oxiri. (1874-1877) 

Andijonsoy - 19 asr o`rtalarida Farg`ona vodiysida bunyod etilgan sug`orish 

inshooti.  

Anqaqal'a - bu manzilgoh ilko`rta asrlardagi Xorazm davlatiga tegishli. Bu 

yerdan qo`lida shohbozlochin tutgan tojdor tasviri saqlangan tanga topilgan. 

Arab Mu hammadxon va Musa To`ra madrasalari - Xiva. Ichan qal'a 

tarkibida. 

Arl - Arl Frantsiyadagi ibodatxona. Roman uslubida qurilgan. 

Auvliyo Mark ibodatxonasi - Venetsiya, vizantiya uslubi, o`rta asrlar. 

Augsburg - Germaniya. 

Afina akademiyasi - Platon (mil. av. 4 asrda) tomonidanasos solingan ilmiy 

muassasa. 

Afina teatri - 17 ming tomoshabin sig'adigan teatr.  

Afrosiyob  -  miloddan avvalgi VIII-VII asrlarda bunyod etilgan shahar 

xarobalari, hozirgi Samarqand shahrining sharqiy chekkasida joylashgan. 

Samarqandning eng qadimgi qismida istehkom, xonadon, xo`jalik xonalari 

qoldiqlari bugungi kungacha saqlanib qolgan. 

Afrosiyob - 6-7 asrlarga tegishli bo`lgan So`g`d yozuvi namunalari, devoriy 

suratlar topilgan. Samarqandda. 

Afshona kanali - Somonjuq dashtini obodonlashtirishga xizmat qilgan 

Ahmad al-Farg`oniy haykali - Farg`ona shahri, 1998-yil. 

Ahmad Yassaviy maqbarasi - Turkiston shahrida. Uni amir temur bino 

qilgan. 


Bayonqulixon maqbarasi - Buxoro shahri, Chig`atoy ulusi davri 

Baqtriya - Surxondaryo vodiysi, Shimoliy Afg'oniston, Janubiy Tojikiston. 

Baroqxon madrasasi - Toshkent 16-asr 

Baroqxon madrasasi - Toshkentda 16 asr 

Beshyog`och - 19 asrning 2-yarmida Toshkent darvozalaridan biri. 

Bibi Maryam ibodatxonasi - Parij. O`rta asrlar.  

Bibixonim (Jome') machiti - Samarqand, A.Temur. 

Binkat - Ibn Xavqal va Ishtaxriy ma'lumotlarida uchraydi. 22 darvozasi 

bo`lgan. Xoirgi Toshkent. 

Bog`i Bixisht - Amir Temur tomonidan Samarqand atrofida qurilgan bog`.  

Bog`i Bobur - Kobulda Bobur tomonidan qurilgan. Oldingi nomi "Bog`i 

Kalon". 


Bog`i Dilkusho - Samarqandning sharqida. A.Temur barpo qilgan. Uning 

tashqi hovlisida hashamatli saroy bo`lib, unda qurollangan askarlar turgan, 

ichki hovlida tug`lar bilan bezatilgan olti fil haykallari safga terilgan. 

Uchinchi hovli A.Temurning mehmonlarni qabul qiladigan oltin taxtli 

qarorgohibo`lgan. Klavixoni shu yerda qabul qilgan. 

Bog`i Jahonaro - Xusayn Boyqaro barpo qilgan bog`. 

Bog`i Kalon - Kobulda, Bobur shoh jasadi Bog`I oromdan shu yerga 

ko`chirilgan. Keyinchalik bu bog` "Bog`i Bobur" deb atala boshlangan. 

Bog`i Maydon - Ulug`bek tomonidan Rasadxona tevaragida bunyod etilgan 

chorbog`. 

Bog`i Orom - Agra shahrida, Jamna daryosi yonida. Bobur dafn etiladi 

Bolaliktepa - 6-7 asrlarga tegishli tasviriy san'at namunalari topilgan. 

Surxon voxasida. 

Buxenvald konslageri - 1-konslager Shiller va Gyotening vatani 

hisoblangan Veymar yaqinida 1933-yilda qurildi. Buxenvald lageri faoliyat 

yuritgan 12 yil davomida gaz kameralari, krematoriylar, merganlik tirlarida 

1 mln. 350 ming kishi yo`q qilindi. 

Buxoro amiri saroyi - Kogon shahri. 

Buyuk Ipak yo`li - m.av. 2 asrda vujudga kelgan va "Buyuk meridianal 

yo`l" deb atalgan. u yo`lga "Ipak yo`li" degan nom 1877 yilda nemis 

geografi F.Rixtgofen tomonidan berilgan. Buyuk Ipak yo`li 12 ming 

kilometrcha uzunlikda bo`lgan. U Sariq dengiz soxilidan boshlanib, Sharqiy 

Turkiston, O`rta Osiyo, eron, Mesopotamiya orqali O`rtaer dengizi 

soxillarigacha borgan. Bu yo`lda Sian, Dunxuan, Yorkent, Samarqand, 

Buxoro, Termiz, Marv va boshqa bir qancha qadimiy shaxarlar joylashgan 

edi.  


Buyuk xitoy devori - Xitoyda Sin Shixuandi xukmronligi davrida 

ko`chmanchi xunnlarning axyon-axyondagi xujumlaridan ximoyalanish 

uchun Buyuk devori bunyod etish boshlab yuborildi. Devorning balandligi 

12 metr, kengligi 5 metr, uzunligi esa qariyb 4000 kilometrni tashkil etadi. 

Bo`stonsaroy - Amir Temur qarorgohi, Samarqandda. 

Vador qishlog`i - (Samarqandda) bu yerda Somoniylar davrida "vadoriy" 

degan mato to`qilgan. 

Varaxsha- 6-7 asrlarga tegishli tasviriy san'at namunalari topilgan. 

Buxoroning maxalliliy xukmdorlariga tegishli yozgi qarorgoh topilgan. 

Vaxshdan uning atrof vohalariga - suv chiqarishga imkon beruvchi kanallar 

qazilgan. 

Vezuviy tog'i - bu tog'da m.avv. 74-71-yillarda qo`zg'olon ko`targan 

Spartak boshliq gladiatorlar jon saqlagan. 

Vestministr saroyi - hozirgi Buyuk Britaniya parlamenti joylashgan bino. 

Vobkent minorasi -Qoraxoniylar davri. 

Vorms, Kyoln - Reyn daryosi bo`yida vujudga kelgan german shaharlari. 

Govkushon madrasasi - 16 asr Samarqand 

Dalvarzintepa, Ayritom va Eski Termiz - bu yerlarda muxtasham 

buddaviylik ibodatxonalari bo`lgan. Aynan shu yerdan buddaviylik O`rta 

Osiyo bo`ylab tarqala boshladi.  

Dalvarzintepa, Xolchayon, Ayritom, Zartepa, Qoratepa - Kushon davlati 

yodgorliklari.  

Daxau konslageri - 2-konslager 1934-yili barpo etildi. Daxauda esa 1 mm. 

200 ming kishi yo`q qilindi. 

Dahmai Jahon ansambili - Qo`qon  

Dayanta minorasi - Sian shaxrida. 652-yilda qurilgan. 

Dehli shahridagi temir minora - m.av. 1-mingyillikda qurilgan, 

zanglamagan, korroziya xodisasi unga asrlar davomida taьsir o`tkaza 

olmagan.  

Dishan qal'a- Tashqi qal'a Xiva shahrining rabot qismi hisoblanadi. 1842 

yilda Xiva xoni Olloqulixon Xiva shahrini tashqi dushmanlar hujumidan 

saqlash maqsadida shaharni uzunligi 6250 metr, balandligi 7-8 metr, 

devorining qalinligi esa 5-6 metr bo`lgan devor bilan o`ratgan.1842 yilda 

Muhammad Yoqub mehtar rahbarligida mustahkam shahar-qal'a devori va 

darvozasi qurib tugallandi. Natijada, xonning shahar tashqarisidagi 2 saroyi 

ham shahar ichiga kirdi. O`sha paytdan boshlab shaharning bu qismi Dishan 

qal'a-Tashqi shahar (qal'a) deb nomlana boshlangan. 10 darvozali bo`lgan. 

Dishan qal'aning ko`chalari Ichan qal'aning ko`chalari davomi tarzida 

qurilgan. Shaharning tim va savdo rastalari Dishan qal'ada joylashtirilgan. 

Dojlar saroyi - Venetsiya, vizantiya uslubi, o`rta asrlar. 

Do`stum madrasasi - 16 asr Samarqand 

d'E Qal'asi - Normandiyada, 11-12-asrlarga oid. 

Jarqo`rg`on minorasi -Qoraxoniylar davri. 

Jome madrasasi - Qo`qon 

Jonbosqala - Miloddan avvalgi 3-2 asrlarda Xorazmda vujudga kelgan 

shahar. 


Jondor - suv ayirg`ich, Zarafshon daryosida qurilgan 

Juma masjid va uning yonida baland minora -  18 asr oxiri. Xiva. Ichan qal'a 

tarkibida. 



 

Jo`ybor bog`i - Buxoroda. Mang`itlar  davriga tegishli 

Zayniddin bobo - Toshkentdagi maqbara. 19 asrning birinchi yarmida 

bunyod etilgan. 

Zandana qishlog`i - (Buxoroda) bu yerda Somoniylar davrida "zandanachi" 

degan mallarang bo`z to`qilgan. 

Zarafshon daryosi ustiga qurilgan ko`prik - Karmana yaqinida 16 asrda 

qurilgan. 

Zartepa, Xolchayon, Dalvarzintepa, Ayritom, Qoratepa - Kushon davlati 

yodgorliklari.  

Izborsk qal'asi - Pskov yaqinida joylashgan. 1240 yilda nemislar tomonidan 

egallangan. 

Imom al-Buxoriy yodgorligi - Samarqand yaqinida. 

Islomxo`ja minorasi - Xiva. Ichan qal'a. 1908-19010. Asfandiyorxonning 

bosh vaziri Islomxo`ja qurdirgan. 

Ismoil Somoniy maqbarasi - Buxoro, 9-asr. 

Ichan qal'a - Dishan qal'adan devor bilan ajralib turadi. Unga Bog`cha, 

Polvon, Tosh va Ota deb nomlangan to`rtta darvoza orqali kirilgan. Xorazm 

o`lkasi mc'morchiligining ajoyib obidalari-madrasa, masjid, saroy va 

minoralar Ichan qal'ada joylashgan. Ichan qal'ada 4 darvoza bor. 

Qadimgi Termiz - Kushon davri shahri. Bu yerdan oromiy yozuvi asosidagi 

kushon-baqtriya alifbosidagi yozuv namunalari topilgan. 

Qadimgi Yunoniston - Bolqon yarimoroli va O`rtaer dengizi  orollaridagi 

qadimgi yunon davlatlarining umumiy nomi. 

Kaykovus Bog`i - Toshkentda. Buxoro amirligida. Mang`itlar  davriga 

tegishli 

Qal'aliqir - Mil. avv. 5-4 asrlarda bu yerda maxalliy xukmdorning qarorgoxi 

bo`lgan ulkan qala bunyod etilgan edi. Qadimgi Xorazm davlatida. 

Kamolon - 19 asrning 2-yarmida Toshkent darvozalaridan biri. 

Qang'ha - Qadimshunoslarning aniqlashicha, Toshkent viloyatining 

Oqqo`rg'on timanidagi Qang'xa shaxar xarobasi saklarning o`sha kezlardagi 

poytaxti Qang'dez bo`lib, unga m.av. 3 asrda asos solingan. Xitoy 

tarixchilari bu shaxarni Bityan deb atashgan.  

Kandariya ibodatxonasi - Xindistonda. 

Karmana - suv ayirg`ich, Zarafshon daryosida qurilgan 

Karmana yaqinida Zarafshon daryosi ustiga qurilgan ko`prik  

Karmanadagi Hazrati Qosimshayx xonaqohi - 16 asr Samarqand 

Qarshi - 14 asrda Chig`atoy xonlaridan biri Kebek (1318-1326) tomonidan 

qurilgan saroy. Nasaf. 

Katta Minor - Muhammad Aminxon qurdirdi. Ichan qal'aning g`arbiy 

qismidagi Ko`hna ark yonida 

Katta Toshhovli saroyi -  Xiva. Ichan qal'a tarkibida. 

Qashg`ar - 19 asrning 2-yarmida Toshkent darvozalaridan biri. 

Kyoln, Vorms - Reyn daryosi bo`yida vujudga kelgan german shaharlari. 

Kioto - Xeyyan shaxri 1177-yili yong`in natijasida vayron bo`ladi. Bu 

shaxar qayta tiklanganidan so`ng Kioto nomini olib mamlakat poytaxtiga 

aylanadi. Kioto ko`p asrlar davomida Yaponiyaning iqtisodiy, diniy va 

madaniy markazi bo`lib qoladi. 

Qozi Soqiy - Samarqanddagi madrasa. 18 asr.  

Qozi Soqiy madrasasi madrasasi - Samarqandda. Buxoro amirligida. 

Mang`itlar  davriga tegishli 

Qozoqdaryo qo`rg`oni - Ernazarbiy tomonidan qurilgan. Qorqalpoqlarda. 

Qozonariq - Amir Shohmurod zamonida qazilgan. 40 chaqirim (1 chaqirim 

0,9 km ga teng) uzunlikda.Urgut tumanini sug`organ 

Qozonariq - Amir Shohmurod zamonida qurilgan (18 asr). Urgut tumanini 

sug`organ. 

Kolizey - Qadimgi Rimdagi amfiteatr. 50 ming tomoshabin sig'gan. Unda 

ko`proq gladiatorlar jangi bo`lgan. Rimning eng katta amfiteatri bo`lmish 

Kolizey o`tmishdagi ulug'vorlik guvoxi sifatida xozirgacha saqlangan. 

Kolizey teatri - Toshkent, 20-asr boshlari. 

Kompen qal'asi - bu qal'a uchun janglarda 100 yillik urushda Janna d' Ark 

burgundlar tomonidan asir olinib, inglizlarga sotildi. 

Konigil - shahardan tashqaridagi hukmdonar hordiq chiqaradigan joy. 

Bobur Mirzo 1500 yilning kuzida Samarqandga yurish boshladi Bu paytda 

Shayboniyxon Samarqanddan tashqarida-Konigil da turar edi. 

Qoradaryo- 19 asr o`rtalarida Farg`ona vodiysida bunyod etilgan sug`orish 

inshooti.  

Qoraqum eshon madrasasi - Qoraqalpog'iston 19-asr o`rtalari 

Qoraqurum qal'asi - Mo`g`ulistonda. Chingizxonga tegishli qal'a. 

Qorasaroy - 19 asrning 2-yarmida Toshkent darvozalaridan biri. 

Qoratepa,  Xolchayon, Dalvarzintepa, Ayritom, Zartepa- Kushon davlati 

yodgorliklari.  

Kordova masjidi - Ispaniyada, Arab xalifaligi davriga oid.  

Korizgox - 14 asrda Samarqand darvozalaridan biri. 

Kofirqal'a - eftallar davlatiga oid 7-8-asrlar manzilgohi. Bu yerdan sopol 

ko`za topilgan. 

Kruska akademiyasi - Yevropadagi birinchi akademiya. Florensiya. 1582. U 

italyan tilidagi dastlabki katta lug`atni nashr etgan. 

Kumush pavilon - Yaponiyada. 1483 yil. 

Kurushkat (Kiropolis) - Kir 2 asos solgan shahar. 

Qusam ibn Abbos maqbarasi - Shohizinda ansamblida. Uning ziyoratxonasi 

Chig`atoy ulusi davrida qurilgan. 

Kusko qal'asi - Inklar davlatida. 

Qutb Minor - Dehli, 13-asr. 

Qutb minor - Dexli. 13 asr. 

Qutlug` Murod Inoq madrasasi - 1840-1842-yillarda Xivada (Ichanqal'a) 

qurilgan.  

Qutlug` Murod Inoq madrasasiga qaratib qurilgan tim va toqilar - 1840-

1842 yillar. Xiva. Ichan qal'a tarkibida. 

Kuchkova qo`rg`oni - Moskvadagi dastlabki qo`rg`on. 1147 yilgi 

g`alabadan so`ng qurilgan. 

Ko`zaliqir - m.av. 7 asrga oid shahar. Qadimgi Xorazm poytaxti. 

Qo`yqirilganqala - Miloddan avvalgi 3-2 asrlarda Xorazmda vujudga kelgan 

shahar.  Qo`yqirilganqala xarobalari ostidan aylana shaklda qurilgan 

mustaxkam ibodatxona qoldiqlari topilgan.  

Qo`yqirilganqala - Xorazm hududidan O`rta Osiyo bo`yicha eng qadimgi 

yozuvlar topilgan yer. Bular (miloddan avvalgi 4-3 asrlar) topilgan ayrim 

maxalliy yozuvlardir.  

Qo`ymas - 19 asrning 2-yarmida Toshkent darvozalaridan biri. 

Ko`kaldosh madrasasi - Buxoroda. XVII asr 

Ko`kaldosh madrasasi - Toshkentda 16 asr 

Qo`qon - 19 asrning 2-yarmida Toshkent darvozalaridan biri. 

Ko`ksaroy - Amir Temur qarorgohi, Samarqandda. 

Ko`kcha - 19 asrning 2-yarmida Toshkent darvozalaridan biri. 

Qo`rg`ontepa - 6-7 asrlar. Uning yaqinida 12 metrli budda xaykali topilgan 

Ajinatepa joylashgan. 

Qo`rg`oshin nova - Samarqandning bosh suv inshooti. Mo`g`ullar 

tomonidan buzib tashlangan. 

Ko`hna Urganch minorasi - 62 metr, Chig`atoy ulusi davri. 13-asr. 

Laax monastiri - Germaniya, 11-asr. Roman uslubi.  

Labzak - 19 asrning 2-yarmida Toshkent darvozalaridan biri. 

Labihovuz ansambli - Buxoroda. bo`lgan Nodir devonbegi 1620 yilda bozor 

maydoni o`rtasida bo`yi 45 metr, eni 36 metr, chuqurligi 5 metr bo`lgan 

katta hovuz qurdirib, atrofini shag`al, marmar va toshlar bilan 

mustahkamlattiradi. 

La'l yo`li - m.av. 3-2- mingyillikda vujudga kelgan U Pomir tog'laridan 

boshlanib, eron va Old Osiyo xamda Misr orqali o`tgan. Pomirdan 

olinadigan yarim nodir lal toshi (lojuvard) Qadimgi Sharq mamlakatlari 

zargarlari tomonidan yuksak baxolangan. Badaxshon lali ishlatilgan 

buyumlar Misr firavnlari maqbaralaridan xam topilgan.  

London - mil. 43-yil rimliklar tomonidan Temza daryosining shimoliy 

qismida kelt axolisi yashaydigan joyda barpo qilingani va to`rt asr 

davomida rimliklarning bosh shaxri bo`lgan. Milodiy 5 asrda rimliklarning 

ketishi natijasida London tushkunlikka uchragan. 1066-yilda normannlar 

istilosi oqibatida London qirollar qarorgoxiga va Angliyaning rasmiy 

poytaxtiga aylanadi 

Mag`oki Attori masjidi - 16 asr Samarqand 

Madalixon madrasasi - Qo`qon 

Madalixon madrasasi- Qo`qon 

Madina shahrida Chorbog` - Imomqulixon qurdirgan. 

Madrasayi Buzrukxoja- Qo`qon 

Madrasayi Jome  - Qo`qon 

Madrasayi Kamol qozi- Qo`qon 

Madrasayi Miyon hazrat- Qo`qon 

Madrasayi Mingoyim- Qo`qon 

Madrasayi Mohlaroyim- Qo`qon 

Madrasayi Oxund devonbegi- Qo`qon 

Madrasayi Pirmuhammad yasovul- Qo`qon 

Madrasayi Tunqotar- Qo`qon 

Madrasayi Hakim To`ra- Qo`qon 

Madrasayi Haqquli mingboshi- Qo`qon 

Madrasayi Xojabek- Qo`qon 

Madrasayi Xonxoja eshon- Qo`qon 

Mayyalar piramidasi - 4 tarafidagi zinalar soni 365 ga teng. 

Makkadagi Ka'baga kiraverish darvozalaridan biri ostonasi uchun oltin va 

kumush tutqichli yog`och zina qurdiradi. Imomqulixon 

Marg`ilondagi Sulton Murodbek saroyi - Qo`qon 

Marg`ilonsoy- 19 asr o`rtalarida Farg`ona vodiysida bunyod etilgan 

sug`orish inshooti.  

Masjidi Kalon - 16 asr Samarqand 

Ma'sudiya madrasasi - Buxoroda, 13-asr o`rtalarida barpo qilinadi, 

mingtacha talaba o`qigan. 

Mehtar Qosim - suv ayirg`ich, Zarafshon daryosida qurilgan 

Miqyos an-Nil - nil daryosi sohilida 861-yilda qurilgan gidrometr. Uni 

inshooti va darajotini Ahmad Farg`oniy qayta tiklagan. 

Milan ibodatxonasi - Italiya. O`rta asrlar. 

Mingoyim madrasasi madrasasi - Qo`qon 

Minorai Kalon - 12 asr, Buxoro, Qoraxoniylar davri. 

Mir Arab madrasasi - 16 asr Samarqand 

Modarixon dahmalari - Qo`qon 




 

Moxenjadaro - Nil vodiysidagi (Hindiston) m.avv. 3-mingyilliklarga oid 

shahar. Xindistondagi eng qadimgi sivilizatsiya.  

Moxuvon qal'asi - ummaviylarga qarshi qo`zg`olon ko`targan Abumuslim 

qarorgohi. Qo`zg`olon 746-750-yillarda bo`lgan. 

Mug` qal'asi - 6-7 asrlarga tegishli bo`lgan So`g`d yozuvi namunalari 

topilgan. Panjikent yaqinida. 

Murg`obdan Marvga - suv chiqarishga imkon beruvchi kanallar qazilgan. 

Muhammad Amin madrasasi - Xivada bunyod etildi. 1765 yilda  

Muhammad Aminxon madrasasi - Xiva. Ichan qal'ada. 1851-1855 yy 

Muhammad Rahimxon madrasasi - Xiva 1871 y 

Mo`yi muborak madrasasi - Toshkent 19-asr o`rtalari 

Nagoya - qal'a atrofida barpo etilgan Yaponiyaning o`rta asr shaharlari. 

Najmiddin Kubro maqbarasi - Ko`hna Urganch. 13-asr. 

Namozgoh masjidi - Buxoro, Qoraxoniylar davri. 

Nara, Xeyyan - budda ibodatxonalari atrofida barpo etilgan Yaponiyaning 

o`rta asr shaharlari. 

Niyozbek qal'asi - Toshkentdan 25 km uzoqlikdagi Chirchiq daryosining 

chap soxilida joylashgan. 

Nobutabiy dahmasi - Qo`qon 

Nodir devonbegi madrasasi - Buxoroda 

Nodir devonbegi madrasasi - Buxoroda. XVII asr 

Nodir devonbegi xonaqohi  -  Buxoroda. XVII asr 

Norbo`tabek madrasasi - Qo`qon 

Norbo`tabiy madrasasi - Qo`qon 

Norbo`tabiy madrasasi - Madrasai Mir nomi bilan mashhur bo`lgan  

Nurillaboy saroyi - Xiva. Muhammad Rahimxon II tomonidan 1904-1912-

yillarda qurilgan. G'arb va sharq me'morchilik uslublarida qurilgan. 

Nurota tumanidagi Oqchob yaqinida Beklarsoy darasida joylashgan qadimgi 

to`g`on qoldiqlari o`rnida ulkan band qurdirdi 

Oybo`yirqala - Xorazm xududidan topilgan. O`rta Osiyo bo`yicha eng 

qadimgi yozuvlar shu yerdan topilgan. Bular (miloddan avvalgi 5-4 asrlar) 

yodgorligidan xum sirtiga ekilgan yozuv  

Oyposhsha oyim madrasasi - 16 asr Samarqand 

Oqdaryo va Qoradaryodan  chiqarilgan ariqlar - Buxoro amirligida. 

Mang`itlar  davriga tegishli 

Oqmachit qal'asi  - Qizil O`rda 

Oqsaroy - A.Temur tomonidan Shahrisabzda qurilgan. 

Olloqulixon karvonsaroyi, madrasasi va timi - Polvon darvozaga yaqin 

qo`rg`on devorining bir qismi buzilib, o`rniga qurilgan  

Olloqulixon madrasasi - Xivada bunyod etildi. 1834 yilda qurilishi 

tugallandi 

Ollohqulixon madrasasi - Xiva. 19-asr 

Oltin pavilon - Yaponiyada. 1397 yil. 

Osiris ibodatxonasi - Abidos shahrida joylashgan. Misrliklar xudosi. 

Otsu - aloqa bekati va yo`l ustida  barpo etilgan Yaponiyaning o`rta asr 

shaharlari. 

Oxanin - 14 asrda Samarqand darvozalaridan biri. 

Panjikent - 6-7 asrlarga tegishli tasviriy san'at namunalari topilgan. 

Panteon - barcha xudolar ibodatxonasi. Rimda joylashgan. Rim 

imperiyasida yashayotgan xar bir kishi Panteonga kelib o`zi etiqod qilgan 

xudoga sig'inish imkoniga ega bo`lgan: misrlik - Osirisga, yunon - Zevsga, 

rimlik - Yupiterga ibodat qilar edi.  

Parfenon - iloha Afina ibodatxonasi. Yunonistonda perikl davrida (m.av. 

443-429) qurilgan. Uning qurilishiga Fidiy rahbarlik qilgan. U Akropol 

markazida bunyod etildi. Parfenon Yunonistondagi eng alo marmar 

toshlardan qurilgan. Yorug'lik tushishiga qarab u o`z rangini oltin rangidan 

xavorang yoki kulranggacha o`zgartirib, tuslanib turgan. Baland tepalik 

Parfenonning poydevori bo`lib xizmat qilgan. Ibodatxona go`yo qoyaga 

singishib ketib, uning bir qismiga aylanib qolgandek tuyuladi. Ustunlari 

bilan bino oldiga chiqib turgan peshayvon Parfenonga aloxida ko`rk 

bag'ishlagan. Peshayvonning yuqori qismi (peshtoqi)da xudolar siymosi 

tasvirlangan.  

Pahlavon Mahmud maqbarasi - Xiva. Ichan qal'a tarkibida.  

Persepol - Erondagi shohlar saroyi. Persepol shaxrida Doro 1 va Kserksning 

muazzam xonalar va yuz ustunli zali bo`lgan saroyining qoldiqlari saqlanib 

qolgan. Saroy afsonaviy va xayoliy qushlar tasviri bilan bezatilgan edi. 

Persepol bo`rtma naqshlarida axamoniylar itoatga kirgazgan ko`pgina 

xalqlar va elatlarning nomlari saqlanib qolgan. Ular asosan eron shoxlariga 

peshkash va o`lpon keltirayotgan xolatda tasvirlangan.  

Pishpak qal'asi - Bishkek 

Praga kremli - Chexiyada. 9-10-asrlar. 

Puate - Frantsiyadagi ibodatxona. Roman uslubida qurilgan. 

Rahmonqul inoq saroyi - Xiva.  19-asr. 

Registon ansambili - Samarqand. XVII asrda xozirgi ko`rinishi shakllandi. 

Reyms - Fransiya qirollarining an'anaviy toj kiyadigan shahri. 

Reyms ibodatxonasi - Parij. O`rta asrlar. 

Robiya saroyi - Buxoro. Maxmud Torobiy o`ziga qarorgoh qilib olgan. 

Ruan ibodatxonasi - Parij. O`rta asrlar. 

Sag`bon - 19 asrning 2-yarmida Toshkent darvozalaridan biri. 

Sayfiddin Boxarziy maqbarasi - Buxoro shahri, Chig`atoy ulusi davri 

Samarqand - 19 asrning 2-yarmida Toshkent darvozalaridan biri. 

Sarazm nahr(ariq)i - Zarafshon daryosida chiqarilgan.uch chaqirim  

Safed (Xoja Ahror) madrasasi - Samarqandda. Buxoro amirligida. 

Mang`itlar  davriga tegishli 

Seviliya masjidi - Ispaniya, arab uslubi, o`rta asrlar. 

Sitorai Mohi Xosa - Buxoro. Buxoro amirining yozgi qarorgohi. 19-asr oxiri 

- 20-asr boshlari. G'arb va sharq me'morchilik uslublarida qurilgan. 

Som qal'asi - 769-783-yillarda Abbosiylarga qarshi qo`zg`olon ko`targan 

muqanna (hoshim ibn Hakim) boshliq qo`zg`olonchilar markazi. 

Sulton Murodbek - Marg`ilondagi saroy. 

Sulton murodbek madrasasi - Qo`qon 1872 y 

Sultonband - Marv voxasining sug`orish tarmoqlarining bosh to`g`oni. 

Mo`g`ullar tomonidan buzib tashlangan. 

Surxko`tal - Afg'onistondagi Qundux shahri yaqinidagi shahar. Kushon 

davriga tengdosh. 

So`g'd - Zarafshon va Qashqadaryo vodiysi. 

So`zangaron - 14 asrda Samarqand darvozalaridan biri. 

Tauer qal'asi - Angliya poytaxti London shahrida. U Vilgelm 1 tomonidan 

qurilgan. 

Taxtapul - 19 asrning 2-yarmida Toshkent darvozalaridan biri. 

Tepaqo`rg`on qalasi - Qo`qon. Amir Shohmurod qarorgohi  

Tillakori madrasa-masjidi - Samarqand hokimi Yalangto`sh Bahodir 1646-

1660 yillarda. Samarqand. Registon maydonida 

Tillakori madrasasi - Samarqandda. Buxoro amirligida. Mang`itlar  davriga 

tegishli 

Tillashayx masjidi - Toshkent 19-asr o`rtalari 

Tim - 16 asr Samarqand 

Timi Kalon, Modarixon madrasasi - 16 asr Samarqand 

Tojmahal - Agrada joylashgan 

Toyman arig`i - 24 chaqirim uzunlikda.  

Toqi Zargaron - 16 asr Samarqand 

Toqi Sarrofon - 16 asr Samarqand 

Toqi Telpakfurushon - 16 asr Samarqand 

Toqi telfakfurushon (telpak do`koni)  - Buxoroda. Mang`itlar davriga 

tegishli 

Tosh madrasa - Qoraqalpog'iston 1841-yilda Mang'it hokimi Xo`janiyoz 

tomonidan qurilgan. Madrasada ta'lim ikki bosqichli bo`lib, birinchi 

bosqichda arab tili grammatikasi o`rganilgan bo`lsa, keyingi bosqichda 

diniy-huquqiy bilimlar o`qitilgan.  

Toshdarvoza - Xiva. Dishan qal'a darvozalaridan biri. 

Toshkent Tennis saroyi - 1994-yilda qurilib, unda "O`zbekiston 

Respublikasi Prezidenti sovrini" uchun tennis bo`yicha katta xalqaro 

musobaqa o`tkazilmoqda. 

Trayan kolonnasi - milodiy 98-yilda Rim imperiyasi taxtini egallagan 

Trayan qurdirgan ustun. Unda daklar bilan urush manzaralari tasvirlangan 

bo`rtma rasmlar mavjud. 

Tuproqqal'a - Milodiy 2-3 asrlarda bu shaharda ulug'vor va muxtasham 

qurilish ishlari amalga oshirilgan edi. Shaxar qudratli mudofaa devorlari 

bilan o`ralgan, devor burchaklarida burjlar qurilgan. Markazdan o`tgan 

ko`cha shaxarni ikki qismga bo`lgan, undan esa yon-atrofga ko`chalar 

ketgan, maxallalar bir-biridan ajralib turgan. Markaziy maydonda 

muxtasham saroy va ibodatxonalar joylashgan. Qasrdagi saroy devorlari 

tasvirlar bilan bezatilgan bo`lib, shoxlar, lashkarlar, mug'anniylar, xayvonlar 

rasmlari chizilgan Zallardan birida devor bo`ylab baland taglikka 20 dan 

ko`proq xaykallar o`rnatilgan edi.  

Turuqband - suv ombori. A.Navoiy tashabbusi bilan Tus viloyatining yuqori 

qismida qurilgan. 

Tuyatortar kanali - Sangzor daryosidan Jizzax vohasiga qazilgan 

To`g`uzariq - 24 chaqirim uzunlikdagi   

To`rabekxonim maqbarasi - Ko`hna Urganch, 16-asr. 

Ulm, Nyurenburg, Augsburg - Dunay bo`ylarida vujudga kelgan german 

shaharlari. 

Ulug`bek madrasasi - (Buxoroda) 1417-yilda qurilgan. 

Ulug`bek madrasasi - (G`ijduvonda) 1433-yilda qurilgan. 

Ulug`bek madrasasi - (Samarqandda) 1417-1420-yillarda qurilgan. Bu 

madrasa o`z zamonasining dorilfununi bo`lgan. Bu madrasada diniy ilmlar: 

Qur'on, hadis, tafsir, fiqh (din va shariat qonun-qoidalari) bilan bir qatorda 

riyoziyot (matematika), handasa (geometriya), ilmi hay'at (astronomiya), 

tibbiyot (meditsina), tarix, jo`g`rofiya, ilmi aruz (nazm), arab tili va uning 

morfologiyasi (qofiya) kabi ilmlar o`qitilgan. 

Ulug`bek madrasasi - Samarqandda. Buxoro amirligida. Mang`itlar  davriga 

tegishli 

Ulug`bek rasadxonasi - 1424-1429-yillarda Samarqand shahri, Obirahmat 

anhori bo`yida qurilgan. Uning balandligi 31 metr.  

Ulug`nor- 19 asr o`rtalarida Farg`ona vodiysida bunyod etilgan sug`orish 

inshooti.  

Uchqo`rg'on - Farg'ona (doaon) davlati shaharlaridan. Aholisi dehqonchilik 

bilan shug'ullangan. 

O`rta Osiyo davlat banki - Toshkent 19-asr oxiri. 

Fayzobod xonaqohi - 16 asr Samarqand 



 

Faqixlar madrasasi - Buxoro. 12 asr. Darvozayi Mansur maxallasida 

qonunshunoslar uchun qurilgan. 

Fathulla qushbegi madrasasi - 16 asr Samarqand 

Feruza- 14 asrda Samarqand darvozalaridan biri. 

Fort qal'asi - Vizantiyaning Aleksandriya shahrida. 

Frankfurt - Mayn daryosi sohilida vujudga kelgan german shahri. 

Hazrati Imom majmuasi - Toshkent 19-asr o`rtalari  

Hazrati Kalon Sohibzoda madrasasi - Qo`qon. 1862 y 

Hazrati Qosimshayx xonaqohi - Karmanadagi 16 asr yodgorligi. 

Xasan masjidi - Qoxirada.  

Xyogo, Sakai - dengiz bo`yida barpo etilgan Yaponiyaning o`rta asr 

shaharlari. 

Xitoy imperatori yozgi saroyi - 19 asr oxirlarida qurilgan. 1889-yil - Parijda 

312 metrli Eyfel minorasi qurildi. 

Xoja Abdulg`ofur madrasasi - Samarqandda. Buxoro amirligida. Mang`itlar  

davriga tegishli 

Xoja dodxoh madrasasi - Qo`qon 

Xoja Ka'ab kanali - Somonjuq dashtini obodonlashtirishga xizmat qilgan 

Hojimoyim madrasasi - Qo`qon 

Hokim oyim madrasasi - Qo`qon. 1869 y 

Xolchayon, Dalvarzintepa, Ayritom, Zartepa, Qoratepa - Kushon davlati 

yodgorliklari.  

Xonbandi suv ombori - 10-asr, Nurota tizmalaridagi pasttog` darasida. 1,5 

mln metr kub suv to`plangan. 

Xoniya madrasasi - Buxoroda, 13-asr o`rtalarida barpo qilinadi, mingtacha 

talaba o`qigan. 

Xorazm - Amudaryoning quyi oqimi  

Xori monastri - xozirgi Istanbuldagi Qaxriya masjidi. Vizantiya uslubida 

qurilgan.  

Xosildorlik ibodatxonasi - Pekinda.  

Xudoyorxon saroyi - 1863-1870 yillarda qurilgan. 100 dan oriq xonadan 

iborat. Qo`qon. 

Xudoyorxon saroyi - Qo`qon.  1863-1870 yy. 100 dan ortiq xonasi bo`lgan. 

Xudoyorxon qurdirgan. 

Xurmo nahr(ariq)i - Zarafshon daryosida chiqarilgan. to`rt chaqirim  

Xo`ja Qurbonbiy madrasalari -  18 asr boshlarida. Qarshida 

Chahorminor - suv ayirg`ich, Zarafshon daryosida qurilgan 

Chechen-Itsadagi rasadxona - mayyalarga tegishli. 

Chig`atoy - 19 asrning 2-yarmida Toshkent darvozalaridan biri. 

Chinnixona - Ulug`bek tomonidan Rasadxona tevaragida bunyod etilgan 

chorbog`. 

Chorsu - 14 asrda Samarqand darvozalaridan biri. 

Chorsu - 16 asr Samarqand 

Shavval qishlog`i - bu yerda Abumuslim qo`zg`olon uchun qullarni 

to`plagan va ularga Dovud ismli targ`ibodchini bosh qilgan. Qo`zg`olon 

746-750-yillarda bo`lgan. 

Shayboniyxon madrasasi - 16 asr Samarqand 

Shayboniyxon madrasasi - 16 asr Samarqand 

Shayboniyxon madrasasi - Samarqandda. Buxoro amirligida. Mang`itlar  

davriga tegishli 

Shayx Xovandi Tohur - Toshkent. 19 asrning birinchi yarmida ta'mirlangan. 

Shayxzoda - 14 asrda Samarqand darvozalaridan biri. 

Shartr ibodatxonasi - Parij. O`rta asrlar. 

Shaxrixonsoy - 19 asr o`rtalarida Farg`ona vodiysida bunyod etilgan 

sug`orish inshooti.  

Sherg`ozixon madrasasi - Xivada bunyod etildi. 1765 yilda. 

Sherg'ozixon madrasasi - Xiva 18-asr birinchi choragi 

Sherdor madrasasi -  Samarqand hokimi Yalangto`sh Bahodir 1619-1635 

yillarda o`z mablag`lari hisobidan bunyod ettirgan. Samarqand. Registon 

maydonida Ulug`bek madrasasi qarshisida 

Sherdor madrasasi- Samarqandda. Buxoro amirligida. Mang`itlar  davriga 

tegishli 

Shermuhammadbiy - 18 asr boshlarida. Qarshida  

Shoh yo`li - eron axamoniylari sulolasining yo`li. U miloddan avvalgi 6-4 

asrlarda Kichik Osiyo shaxarlarini, O`rtaer dengizi bo`yidagi efes, Sard 

shaxarlarini eron poytaxtlaridan biri - Suza bilan bog'lab turgan. Tag'in bir 

yo`l eron, Baqtriya orqali So`g'diyona, Toshkent voxasi va Qozog'iston 

xududidan o`tgan va Oltoygacha borgan.  

Shoh Lalibeli ibodatxonasi - Aksum podsholigi. 

Shoh Solomon ibodatxonasi - Isroil podsholigining donishmand 

hukmdorlaridan biri Solomon davrida qurilgan. Falastin hududida. 

Shoxizinda me'moriy ansambli - Samarqand shahri. 8-15-asrlar. 

Shpeyer - Germaniyadagi cherkov. Roman uslubida qurilgan. 

Sho`rabashat - Farg'ona (doaon) davlati shaharlaridan. Ahlisi dehqonchilik 

bilan shug'ullangan. 

Eyfel minorasi - 1889-yilda Parijda qurilgan. Balandligi 312 metr. 

Ernazar elchi madrasasi - Buxoroda. XVII asr 

Eski Termiz, Ayritom va Dalvarzintepa - bu yerlarda muxtasham 

buddaviylik ibodatxonalari bo`lgan. Aynan shu yerdan buddaviylik O`rta 

Osiyo bo`ylab tarqala boshladi.  

Eskiqo`rg`on qalasi - hozirgi Qo`qon shahriga shu qal'a yonida asos 

solingan 

Yuriy Dolgorukiy xaykali - Uglich shahrida.  

Yangi saroyi - Xiva. Ichan qal'a tarkibida. 

Yangiariq- 19 asr o`rtalarida Farg`ona vodiysida bunyod etilgan sug`orish 



inshooti. 

 

Download 111,8 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish