|
8-АМАЛИЙ МАШҒУЛОТ (4 соат)
Мавзу: Автомобиль йўлларида транспорт шовқинини камайтиришнинг ўзигахос хусусиятлари.
Ишдан мақсад: Автомобил йўлларида транспорт шовқинини камайтириш чора тадбирлари тўғрисида билим ва кўникмаларига эга бўлиш.
Шовқинни камайтирадиган тадбирлар ишлаб чиқилганда шовқин даражасини камайтириш мураккаблигини қуйидаги жадвал билан топиш мумкин:
Талабқилинадиганшовқиндаражаси, дБА
|
5
|
10
|
15
|
20
|
Натижагаэришишмураккаблиги
|
Осон
|
Эришишмумкин
|
Мураккаб (мумкин)
|
Жудамураккаб
|
Аҳолипунктлариданайланибўтилганда, автомобилйўлиривожлантирилгандаҳаракатжадаллигиэнгкўпўтганвақтда 400 авт./соататрофидабўлгандашовқинникамайтиришсамаралибўлишиниҳисобгаолишкерак, мисолучун, ҳаракатжадаллигини 200 авт./соатгачакамайтиришшовқинни 1,5 дБАкамайтиради. Ҳаракатжадаллиги 2000 авт./соатдан 1500 авт./соатгачакамайтирилгандаэса транспорт оқимишовқини 0,5 дБАкамаяди.
Шовқинданҳимояқиладиганиншоотларватўсиқларникўндалангпрофилдажойлаштиришҳаракатхавфсизлигини, сақлашхаражатлар минимум бўлишинитаъминлаши, қатновқисми, йўлёқасиниосонтозалашимконинибериши, фойдаланишишлариниқийинлаштирмаслигикерак. Фойдаланишучуносонвақийинбўлганзоналаргамисол 8.1 ва 8.2-расмларда кўрсатилган. Қатновқисмининг чети биланшовқинданҳимояқилувчитўсиқорасиқатновқисмидантозаланганқорнитўплашгаимконберишикерак (8-1-жадвал).
8.1-жадвал
Қатновқисминингкенглиги
|
Шовқинданҳимояқиладиганбарьергачабўлганмасофа, м
|
йўлнингбиртомонидажойлашганда
|
йўлнингиккитомонидажойлашганда
|
7
|
2
|
-
|
9
|
2,5
|
2
|
10,5
|
2,5-3,0
|
2
|
15
|
3,0-3,5
|
2,5
|
20
|
3,5-4,0
|
2,5
|
Шовқинданҳимояқиладигантўсиқхавфниоширадиганэлемент бўлибқолмаслигикерак. Бумақсадгаэришишучунтўсиқйўлучунажратилган ер чегарасиданташқаридабўлиши, тўсиқларбиланбиргаишлатилиши, тўсиқларбиланберкитилишимумкин (8.3-расм). Охиргиусулидатўсиқларбиланшовқинданҳимояқилишиншоотиорасиҳисоблангантезликдаурилганавтомобилмаксималэгишимумкинбўлганоралиқданкўпбўлиши, қорни механик тозалашимкониятиниберишикерак. Тўсиқларшовқинданҳимояқилишиншоотиданкамида 9 м чиқибтуришикерак.
8.1-расм. Иккиташовқинданҳимояқилишиншоотиўртасидафойдаланишхизматиучунмураккаб зона ҳосилбўлишигамисол.
8.2-расм. Ландшафт ташкилқилинишиучунминимал зона ҳосилқилинганкўндалангпрофилдатўсиқўрнатилишисхемаси:
1- йўлучунажратилган ер чегараси; 2- ландшафт ташкилқилинадиган зона; 3- шовқинданҳимояқиладигантўсиқ; 4- йўлёқаси; 5- қатновқисми.
Автомобил йўлининг икки томонида ҳам уй-жой бинолари бўлганда тўсиқ устида қайтарилган шовқин уй-жой биноалари ичида кучайиши мумкин. Бундай ҳолатларда шовқинни ютадиган тўсиқлар ишлатилади, шовқинни қайтарадиган тўсиқлардан фарқи, улар қарши томонда, ўтаётган автомобиллар салонида шовқинни кучайтирмайди (8.4-расм).
8.3-расм. Шовқинданҳимояқиладигантўсиқларолдидатўсиқўрнатишсхемаси:
а) –ярим қаттиқ планка турли, тўсиқданалоҳида; б) –парапетлиқаттиқтури, тўсиқбиланқўшибишлатилган; в) –ярим қаттиқ планка турли, трос ёкиаралаштўсиқбиланкучайтирилган.
8.4-расм. Тўсиқўрнатилгандашовқиннингтарқалишчизмаси:
а) –шовқинниқайтарувчи; б) – шовқинниютувчи
Шовқинниқайтарадигантўсиқниэнгаштирибшовқинни, шовқинуй-жойлартомонгатарқалишиникамайтириш (8,5-расм), ёкизинасимоншовқинқайтарадигантўсиққуришмумкин (8,6-расм). Тўсиқнингэгилишбурчаги 8,6-расмдаги жадвалдагилекбўлади.
Ҳисобгакўрашовқиннингкамайиши,дБА
|
5
|
10
|
14
|
16
|
18
|
20
|
22
|
24
|
Конструкциянингминималнисбийоғирлиги, кг/м2
|
14,5
|
17
|
17
|
19,5
|
22
|
24,5
|
32
|
39
|
Автомобилйўлидаажратишполосасибўлсашовқинданҳимояқиладигантўсиқунингўқиданҳамўтказилиши, зарурбўлгандатўсиқлар била ўралишимумкин. Шундайбўлгандақаршиданкелаётганавтомобилларнингчироғиҳайдовчиларнингкўзиниқамаштирмайди. Самаралибўлишиучуншовқинниютадигантўсиқнингбаландлигикамида 2 м бўлишикерак.
8.5-расм. Эгилишитурличабўлгандашовқиннингтўсиқданқайтиши: ШМ – шовқинманбаи
8.6-расм. Асосийгеометрикўлчамларикўрсатилганзинасимоншовқинқайтарадигантўсиқнингчизмаси:
а) –тўсиқнингзинасимон профили; б) –тўсиқнингжойлашишчизмаси; эгилишбурчагиY>/2 ;Y`/2
Шовқинданҳимояқиладигантўсиқнингэнгкамузунлигиуй-жойбинолариданкамида 100-150 м чиқарилганбўлишикерак, агарпландаохиришовқинманбаасиданташқаригаэгилганбўлсаунданкамбўлишиҳаммумкин (8,7-расм).бурчакдоимийбўлишикерак.
Шовқинданҳимояқилувчитўсиқлар, тупроқкўтармаларбилан транспорт шовқиниданҳимояқилишучунйўлпойиандозабўйлама профили тавсияқилинишимумкин, шовқинданҳимояқиладиганиншоотларйўлпойидажойлашганбўлсақортозалашгаимконберадиганкенгайганжойларбўлишикерак (7,8-расм).
8.7-расм. Шовқинданҳимояқиладигантўсиқузунлигиниқисқартиришчизмаси:
а) –узунлигиминималбўлгантўғрилиниялитўсиқ; б) –букилган учи йўлучунажратилганерданчиқибтурадигантўсиқ; в) –узунлигиқисқартирилган, йўлучунажратилганердажойлашадигантўсиқ.
8.8-расм. Шовқинданҳимояқиладиганиншоотларнижойлаштиришучунтавсияқилинадиганйўлпойикўндаланг профили:
а) –баландлиги 2 м гачабўлганкўтармадагийўлпойикўндалангпрофилидабўйламқувурдренажлишовқинданҳимояқиладигантўсиқўрнатиш; б) –шунингўзи 2 м дан баланд кўтармада, ер пойибутункенглигида дренаж қатламибилан; в) –йўлпойикўндалангпрофилидагитупроқкўтарма, бўйламақувурдренажли, ёнкюветиз; г) –ҳимоясамарадорлигиниоширишучунтупроқкўтармагаўрнатилганшовқинданҳимояқилувчитўсиқ; а 3 м - Iтоифайўл ер пойинингкенгайтилиши; а 2 м –шунингўзибошқатоифалийўлучун
Жамоаттранспортитўхтайдиганжойлардапиёдаларўтишиучунтўсиқларочиқбўлади, қаршитўсиқларўрнатилади (8,9-расм). Тўсиқларбир-бириниқоплабтуришиўтишжойикенглигинингкамидаиккимартасигатенгбўлишикерак. Тўсиқнингичкитомонишовқинниютадиганқилибишланади. Ўтишжойинингэникамида 2 м бўлади.
8.9-расм. Қаршитўсиқнингжойлашишчизмаси(а) қўшалоқтўсиқ (б) аҳолипунктидажамоаттранспортинингтўхташи.
Do'stlaringiz bilan baham: |
