8- tajriba ish Mavzu: Tog’ jinslari (ruda) namunalarining zichligini aniqlash. Ishning maqsadi



Download 20,82 Kb.
Sana03.07.2021
Hajmi20,82 Kb.
#108828
Bog'liq
8-tajriba ishi


8- Tajriba ish

Mavzu: Tog’ jinslari (ruda) namunalarining zichligini aniqlash.

Ishning maqsadi: Cho’kindi, magmatik va metamorfik tog’ jinslari (ruda ) namunalarini zichligini aniqlash orqali, tog’ jinslari fizik xususiyatlari to’g’risida nazariy bilimlarni mustahkamlash.

Tog’ jinslarining asosiy fizik xususiyatlaridan biri, bu tog’ jinslarini tabiiy zichligidir. Bu xususiyat ko’pgina tog’ – kon xisob – kitob ishlarida qo’llaniladi. Masalan, kon lahmlarini ishlab chiqarish ishlarida, kon lahmlarini mustaxkamligini hisoblashga, tog’ jinslarini mexanik xususiyatlarini aniqlashda va boshqa ishlarda.

Odatda qoyali qattiq, cho’kindi, magmatik va metamorfik tog’ jinslarini

(va rudalarini ) zichligini quyidagi usullarda aniqlanadi:



  1. Maxsus tarozilarda og’irligini o’lchash usuli. Bu usulda asosan o’lchanayotgan jins

namunasini hajmi va uni tabiiy namlikdagi og’irligi o’lchanadi. Bunda asosan jins zichligi uning mineral tarkibi, g’ovvakligi va tabiiy namligiga ko’p jixatdan bog’liq.

2. Hajm o’lchash usuli. Bu usul to’g’ri geometrik shaklga ega bo’lgan tog’ jinslarini

zichligini aniqlashda qo’llaniladi. Ayniqsa bu usul qattiq mustaxkam va geometrik

shakl berishda uqalanib ketmaydigan tog’ jinslariga aloqador.

Bizning auditoriya sharoitimizda ikkinchi usulni qo’llash qulay. Chunki, bizda foydali qazilma konlaridan keltirilgan namunalar kub shaklida yoki silindr shaklda tayyorlangan.

Bunday shakllardagi namunalarni hajmini so’ngra uning og’irligini aniqlash mumkin ( 6.1 - Rasm ).

Odatda tog’ jinsini zichligi quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

ρ= G/ v ; gr / sm³



Topshiriq: Berilgan tog’ jinsi namunalarini zichligini aniqlang ?

Kerakli qurollar:

  1. Ish daftari

  2. Chizg’ich, qalam, ruchka

  3. Uslubiy ko’rsatma

  4. Tog’ jinsi namunasi

  5. O’lchov tarozisi, toshlari bilan.

Amaliy ishni bajarish tartibi:

1. O’qituvchi xarbiy zveno ( kichik guruh ) uchun 3 tadan tog’ jinsi namunasini beradi.

2. Namunalarni har birini geometrik o’lchamlarini va hajmini hisoblanadi.

3. Namunalarni har birini og’irligini o’lchanadi ( 0,001 gramm - aniqligida).

4. O’lchov natijalarini quyidagi jadvalga yozish kerak ( 6.1. – jadval )

5. O’lchov natijalarini zichlikni aniqlash formulasiga qo’yib berilgan tog’ jinsini zichligini aniqlash.



Hisobot turi:

Talabalar mashg’ulot yakunida yozma ravishda berilgan tog’ jinslarini genetik turlari bo’yicha tartibga solib so’ngra jadval ko’rinishida hisobot topshiradilar.


Masalan:

Berilgan namunaning nomi granit. Uning geometrik o’lchamlari: balandligi – 5 sm, eni – 5sm, qalinligi – 5 sm ( 6.1. – rasm ). 5sm

5sm

5sm


5 sm
6.1-rasm. Kub
5 · 5 · 5 = 125 sm³ ya’ni namunani hajmi 125 sm³ ni tashkil etdi.

Endi namunani og’irligini tarozida o’lchaymiz va uning og’irligi350 gramni tashkil etdi. Ushbu aniqlangan ma’lumotlarni yuqoridakeltirilgan formulaga qo’yib granit tog’ jinsi namunasini zichligini

aniqlaymiz:

ρ= G/ v = 350 / 125 = 2,8 gr / sm³

bu ma’lumotlarni 6.1 – jadvaliga yozamiz.


T.r.




Tog’ jinsi namuna-larining nomi

Tog’ jinsi namu-

nasini og’irligi,



G , gr

Tog’ jinsi namu-

nasini hajmi,



v , sm³

Tog’ jinsini zichligi,

ρ , gr / sm³



1

granit

350

125

2,8

2













3













Download 20,82 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish