Суд-тиббий токсикология

• Суд-тиббий токсикология

• Маъруза мавзуси:

• профессор З.А.Ғиёсов

• Маъруза мақсади:

• умумий амалиёт шифокорлари фаолиятида аҳамиятли бўлган суд-тиббий токсикологиянинг жиҳатлари билан таништириш.

• Маъруза режаси:

1.	Заҳар ва заҳарланиш тушунчаси
2.	Токсикология ва унинг тармоқлари
3.	Заҳарланишнинг вужудга келишига таъсир этадиган омиллар.
4.	Токсикодинамика, токсикокинетика.
5.	Заҳарланишни аниқлаш босқичлари
6.	Заҳарли моддаларнинг таснифи
7.	Овқат билан заҳарланиш
8.	Спиртлар билан заҳарланиш
9.	Наркотиклар билан заҳарланиш

• Токсикология:

• - суд
• - саноат
• - қишлоқ хўжалиги
• - маиший
• - овқат
• - ҳарбий

• Заҳарланиш вужудга келишига
• таъсир этадиган омиллар

• А. заҳар билан боғлиқ
• Б. организм билан боғлиқ
• В. заҳарнинг кириш йўли билан боғлиқ
• Г. ташқи муҳит билан боғлиқ

• Заҳар билан боғлиқ омиллар:

1)	миқдори
2)	концентрация
3)	агрегат ҳолат
4)	эрувчанлик
5)	вехикулум
6)	кумуляция
7)	барқарорлик

• Организм билан боғлиқ омиллар

1)	ёш
2)	вазн
3)	жинс
4)	касаллик
5)	ошқозондаги масса
6)	генетик хусусиятлар
7)	идиосинкразия
8)	толерантлик
9)	тахифилаксия

• Заҳарнинг токсикодинамикаси

• бирламчи таъсир
• иккиламчи таъсир
• узоқ вақтдан кейинги таъсир

• Заҳарларнинг таъсири

• Аs бирикмалари – ферментларнинг - SH гуруҳлари блоки
• цианидлар – цитохромоксидаза блоки
• ФОВ – холинэстераза блоки
• ботулотоксин – ацетилхолин ажралишини
• бузади
• кураре – ацетилхолиннинг мушак
• рецепторларига таъсирини бузади

• CH3OH CH2O (H2C-O)
• метанол формальдегид
• C2H5OH CH3 – CHO
• этанол ацетальдегид
• CH2OH COOH
• CH2OH COOH
• этиленгликоль оксалат кислотаси

• Заҳарлар токсикокинетикаси

• Заҳарларнинг организмда деполаниши

• ёғда эрувчи заҳарлар
• (бензол, CCl4 дихлорэтан)
• - бош мия, жигар тери ости ёғ қавати
• сувда эрувчан заҳарлар
• - бош мия, жигар, буйрак, мушаклар
• As, Pb, P
• - соч, суяклар

• Заҳарларнинг организмдан ажралиши

• ўпка – учувган, газсимон заҳарлар
• ошқозон ичак – алкалоид,
• оғир металл тузлари
• ўт – спирт, наркотик,
• эфир мойлари
• сўлак, сут – спирт, наркотик, оғир,
• металл тузлари
• тер – фенол, галоидлар
• сийдик - сувда эрувчан заҳарлар

• Заҳарланишни аниқлаш
• босқичлари

• 1.ҳодиса жойини кўздан кечириш

• 2.мурдани текшириш

• 3.лаборатория текширувлари

• Заҳарли моддаларнинг
• таснифи

• Маҳаллий
• II. Умумий – резорбтив: деструктив
• қон
• функционал

• Қон заҳарлари:

1.	карбоксигемоглобин ҳосил қилувчи
2.	метгемоглобин ҳосил қилувчи
3.	гемолиз чақирувчи
4.	бошқалар

• Функционал заҳарлар

1.	МНТ фалажловчи
2.	МНТ фаолиятини сусайтирувчи
3.	МНТ фаолиятини қўзғатувчи
4.	МНТ ва ПНТга таъсир этувчи

• Овқат билан заҳарланиш

I.	Бактериал:	а)	токсикоинфекция
		б)	интоксикация
II.	Нобактериал:	а)	ўсимлик
		б)	ҳайвон
		в)	қўшимчалар	1) ўсимлик
				2) кимёвий

• Этил спирти билан
• заҳарланиш

1.	резорбция даври
2.	элиминация даври

• Алкоголнинг истеъмоли билан
• боғлиқ ўлим:

1.	заҳарланиш
2.	касалликлардан ўлимда туртки омил
3.	рефлектор тўсатдан ўлим

• CТ = С 0 – βT
• A = P * τ ( CТ + βT)
• A = P * τ ( CТ + βT)+ Аж
• Аж = а * б
• 1000

• Этил алкоголини ҳисоблаш

• Метанол билан заҳарланишнинг
• клиник босқичлари

1.	наркотик
2.	ацидотик
3.	МНТ фаолиятининг бузилиши

• Этиленгликоль билан заҳарланишнинг
• клиник босқичлари

1.	мастлик
2.	яширин
3.	МНТ фаолиятининг бузилиш
4.	жигар, буйрак фаолиятининг бузилиши

• Наркотиклар:

1.	седатив
2.	психостимулятив

• Наркотик моддалар

1.	табиий	- морфин, анаша, кокаин, тебаин, кодеин, омнопан
2.	ярим синтетик	- героин, мескалин, эфедрон
3.	синтетик	- амфетамин, метадон, ZSD, промедол, метаквалан

• DRD - drug related death

• (смерть, связанная с приемом
• наркотиков)

• Наркотикларнинг истеъмоли
• билан боғлиқ ўлим

• DRD - вариантлари

1.	заҳарланиш
2.	узоқ вақт қабул қилиш билан боғлиқ ўлим
3.	нозўраки ўлимда туртки омил
4.	қотиллик
5.	суицид
6.	бахтсиз ҳодиса

• Специфик ўзгаришлар
• 2. Носпецифик ўзгаришлар
• а) узоқ вақт кўп марта ёт моддани қабул қилиш билан боғлиқ.
• б) наркотик моддаларни қабул қилиш билан боғлиқ юқумли касалликлар
• в) наркоманларнинг ҳаёт тарзи билан боғлиқ

• Наркотиклар билан
• заҳарланиш