3 Tovar qiymatining miqdori. Individual va ijtimoiy-zaruriy mehnat sarflari. Mehnatning ikki yoqlama tavsifi: aniq mehnat va abstrakt mehnat. Mehnat unumdorligi va intensivligining sarflari. Mehnat tovar qiymati miqdoriga ta’siri

1) Merkantilizm kabi iqtisodiy ta'limotda merkantilistlarning qarashlari asosan pulga (oltin va kumush) mamlakat va millat boyligining ramzi sifatida qaralgan. Shuning uchun mamlakatlar o'zlarining boyliklarini, ya'ni mamlakatda pul ta'minotini ko'paytirishga intilishdi. Merkantalizm – jamiyatning boyligi puldan, oltindan iborat bo‘lib, u savdoda, «asosan tashqi savdoda paydo bo‘ladi va ko‘payadi», deb tushuntiradi. Merkantalizm – italyancha «myersantye» so‘zidan olingan bo‘lib, «savdogar» ma’nosini anglatadi.

2) Pulning vazifalari:

• 
  Qiymat o’lchovi vazifalari – Bunda Tovar (xizmat) ning almashuv qiymati pul vositasida xisoblanadi va baxolanadi. Shuningdek, iqtisodiy resurs sarf-xarjatlari va daromadlarni xisoblash o’lchov birligi ham puldir.
  
• 
  Muomala vositasi vazifasi – Bunda pul tovarlar muomalasi jarayonida vositachi sifatida maydonga chiqadi.
  
• 
  To’lov vositasi vazifasi – tovarlar nasiyaga tolov muddati kechiktirilib sotilganda va turli hil to’lov majburiyatlari amalga oshirilganda pul bu vazifani bachiqadi.
  
• 
  Jamg’arish vazifasi – pul muomaladan chiqarib olingandan bu vazifani bajaradi. Real ravishda oltin pul va oltin buyumlar boylik to’plash vazifasini bajaradi.
  
• 
  Jahon puli vazifasi – Oltin pulga tegishli. Bazi nufuzli valyutalar ham ideal ravishda bu vazifani bajarishi mumkin.
  

3) Tovar qiymatining miqdori. Individual va ijtimoiy-zaruriy mehnat sarflari. Mehnatning ikki yoqlama tavsifi: aniq mehnat va abstrakt mehnat. Mehnat unumdorligi va intensivligining sarflari. Mehnat tovar qiymati miqdoriga ta’siri.

4) Metodologiya — bu fan predmetini o‘rganishga qanday ilmiy tamoyillar asosida yondashilishini bildiradi. Iqtisodiyot nazariyasida kishilarning xo‘jalik faoliyati tizimli yondashuv asosida o ‘rganiladi. Iqtisodiyot nazariyasida qo‘llanadigan yana bir metodologik yondashuv bu iqtisodiyotni sof holda emas, boshqa, ya’ni g‘ayri-Iqtisodiy omillar ta’sirini hisobga olgan holda o‘rganishdir. Iqtisodiyot nazariyasining yana bir metodologik tamoyili — bu iqtisodiyot va tabiat o‘rtasidagi o‘zaro boglanishni hisobga olishdir. Iqtisodiyot tabiatdan tashqarida bo'lishi mutlaqo mumkin emas, chunki bu uning moddiy tayanchidir.

5) Natural ishlab chiqarish – mahsulotlar ishlab chiqaruvchining o‘z ehtiyojlarini qondirish, ichki xo‘jalik ehtiyojlari uchun mo‘ljallagan ishlab chiqarish. O‘z ehtiyojlarini qondirish uchun ishlab chiqarish – natural ishlab chiqarish, bunday ishlab chiqarishga asoslangan xo‘jalik esa – natural xo‘jalik dеb ataladi. Natural xo'jalik ko'rib: Mexnat taqsimoti yetarlicha rivojlanmagan Ishlab chiqarish birligi xarakterga ega bo'lib, ishlab chiqaruvchilar o'zlarining tashqi ishlarini qondirishga bo'ysundirilgan. Ishlab chiqarish bilan ishlash o'zaro mos kelib chiqishi, xojalik ichida bir-biri bilan bog'langan Mexnat tor doirada ijtimoiy xarakterga ega bo'lish.