3-A MOM talabasi Bekbauliyev Aqilbek.
Puqaraliq ja’miyet pa’ninen seminar tapsirma.
1.Puxaraliq ja’miyeti degenimiz ne?
Puqaralıq jámiyet – sotsiallıq mákan. Bul makanda nızam u’stin bolıp, ol insannıń ózin-ózi jetilistiriwge qarsılıq etpeydi, kerisinshe járdem beredi. Shaxstıń mápleri, onıń xuqıq xám erkinlikleriniń tolıq dárejede juzege shıg’ıwına kómeklesedi. Basqalardıń xuqıq xám erkinlikleri kemsitilmeydi. Erkinlik xám nızamg’a bag’ınıw bir-birin tolıqtırıp turadı.
Házirgi zamandag’ı rawajlań’an aldıńg’ı qatar mámleketlerdiń puqaralıq jámiyet qurıw teoriyası xám praktikasınan kelip shıg’atug’ın bolsaq puqaralıq jámiyet mınalardı ańlatadı;
Birinshiden, jámiyettiń iskerliginiń, jasawınıń ekonomikalıq, sotsiallıq xám ruwxıy salalarında ıqtıyarlı turde qáliplesken, mámleketlik emes birlespelerdi oz ishine alatug’ın birlik boladı.
Ekinshiden, jámiyettegi ekonomikalıq, sotsiallıq, shanaraqlıq, milliy, ruwxıy, ádep-ikramlıq, diniy óndirislik xám mámleketlik emes qatnaslardıń sisteması boladı.
U’shinshiden, puqaralıq jámiyet - bul erkin individler, ıqtıyarlı tu’rde qáliplesken shólkemler xám puqaralardıń xár tu’rli organlardıń zorlıq-zombılıqlarınan, aralasıwınan yamasa bir qálipke salıwlarınan nızamlı tu’rde qorg’alg’an jámiyeti boladı, onda xár bir adam ózligin kórsetiwge turaqlı mumkinshiliklerge iye boladı.
2.Puxaraliq ja’miyeti tusiniginin’ kelip shig’iwi ha’m onin’ qa’liplesiwinin’ tiykarlari haqqinda nelerdi bilesiz?
Puqaralıq jámiyeti túsinigi – adamzat jámiyetiniń ásirler dawamında qáliplesken aqili jemisi bolıp, insan huqıqları hám erkinlikleriniń jaģdayı menen belgilenedi. Puqaralıq jámiyettıń tırnaq tasın jaratıw hám onı ámelde qıliplestiriw ushın eń áwele ol haqqındaģı ideyalar genezisin, tiykarların biliw zárur. Puqaralıq jámiyeti belgili tiykarlar (ekonomikalıq, sociyallıq-siyasiy, huquqiy- mánawiy) jaratılģanda ģana qáliplesiwi múmkin.
1.Ekonomikalıq salada: mámleketlik emes sholkemler, kooperativ shirketler, jámáátler, aktsionerlik jámiyetler, uyımlar, korporatsiyalardıń bar ekenligi;
2. Jámiyetlik-sotsiallıq salada: shańaraq, partiyalar, jámiyetlik sholkemler xám xáreketler, islew xám jasaw orınlarındag’ı ózin-ózi basqarıw organları, mámleketlik emes massalıq g’alaba xabar quralları, jámiyetshiliktiń pikirin anıqlaw, qáliplestiriw xám sáwlelendiriw, dinniń mádeniyatlasqan tártipleri, jámiyetlik kelispewshiliklerdi sheshiwde ku’sh isletpesten, zorlıq-zombılıqsız nızamlar shegarasında sheshiwge ámel qılıwdıń barlıg’ı;
3. Ruwxıy-mádeniy salada: sóz, xu’jdan xám pikirler erkinligi, óz pikirin ashıq bildire alıwdıń real imkaniyatları, tvorchestvolıq, ilimiy xám basqada uyımlardıń g’árezsizligi, nızam xám ámeliy tárepten támiyinleńenligi.
Ózbekistanda puqaralıq jámiyeti tiykarların jaratıw hám rawajlandırıw boyınsha ámelge asırılģan jumıslardı puqaralıq jámiyeti qaliplesiwiniń monitoriń qılıw ģárezsiz institute tárepinen 3 basqıshqa bólip analiz qıliw usınıs etiledi. Birinshi basqish óz ishine 1991-2000 jillardi aladi. Bul dawirde, birinshi náwbette puqaralıq jámiyettiń qáliplesiwiniń tiykarları jaratıldı.
Ekinshi basqısh (2000-2010 jıllar) da mámleketti demokratlastırıw modernizatsiyalaw boyinsha aktiv dawam ettirildi.
2010 j 12 noyabrda Ózbekistan Respublikasi Prezidentiniń “Mámleketde demokratik reformalardı jáne de tereńlestiriw hám puqaralıq jámiyetin rawajlandırıw Konsepsiyasi”járiya qilindi. Bul Konsepsiya mámleketimizde puqaraliq jamiyetin rawajlandırıw boyinsha alip barilıp atırģan islerdiń ekinshi basqishina juwmaq jasadı hám jańa – úshinshi basqishın baslap berdi.
3.Puxaraliq ja’miyeti pa’ninin’ maqseti, oqiw, ilimiy, ameliy ha’m ta’rbiyaliq waziypalar, funksiyalari qanday?
Pándi oqıtıwdan maqset - talaba jaslar sanasında puqaralıq jámiyet haqqındaģı kóz-qaraslardı sińdiriw, olarda jámiyetti rawajlandırıwģa tiyisli ózinshe pikirlew kónlikpelerin qáliplestiriw, Watanģa sadıqlıq sezimlerin kúsheytiw den ibarat.
1. jahan tájriybesi hám milliy waqiyalardı úyreniw tiykarında puqaralıq jámiyetke tiyisli konsepsiyalar mazmun-mánisinashıp beriw;
2.talabalarģa puqaralıq jámiyetine tiyislitúsiniklerdi analiz qılıwda, oģan tiyisli teoriyalardı úyreniwde hár tárepleme kómeklesiw, olardıń tiyisli kóz qarasların bayıtıw;
3.talabalar sanasına puqaralıq jámiyetin qurıw processinde payda bolatuģın mashqalalar hám olardıń sheshimlerine tiyisli bilimlerdi sińdiriw;
4.Puqaralıq jámiyetti qurıwdıń sociyallıq siyasiy, ekonomikalıq, huquqıy, ruwqıy táreplerin ashıp beriw;
5.“Kushli mámleketten kúshli puqaralıq jámiyetke qaray” principiniń mazmn mánisin ashıp beriw;
6.Saylaw huquqı erkinligi – puqaralıq jámiyettiń áhmiyetli faktorı ekenligin tiykarlap beriw;
7.Puqaralıq jámiyeti institutlarınıń rawajanıwında jáhan tájriybesiniń ornın ashıp beriw;
8.Mámleketlik emes kommerciyaliq emes shólkemlerdiń rolin ashıp beriw;
9.Galaba xabar qurallarının erkinlestiriwge tiyisli bilimler beriw;
10.Puqaralardıń ózin-ózi basqarıw organlarıxızmetin jarıtıw;
11.Sociyallıq sheriklik haqqındaģı bilimler beriw hám jaslarda aktiv puqaralıq poziciyanı qáliplestiriw haqqında bilimler beriw;
4.Puxaraliq ja’miyeti pa’ninin’ basqa socilalliq pa’nler menen o’zara baylanisi ha’m o’zine ta’n o’zgeshelikleri qanday?
Bul pán bakalavriat basqishı oqıw rejesindegi Ózbekstanda demokratik jamiyat quriw teoriyasıhám ámeliyatı, Huquqshunoslik, Sotsiologiya, Ózbekstan tariyxı, Filosofiya, Milliyideya: tiykarģı túsinik hám principler, Ekonomika teoriası, Ruwqıyltiykarları,sıyaqlı pánler menen óz ara baylanıslı. Bul pánlerde puqaralıq jámiyetiniń qáliplesiwi rawajlanıwınıń túrli jónelisleridegi halatı, nızamlıqları, prinsipleri úyreniledi. Sociyallıq -siyasiy pánlerde puqaralıq jámiyeti hám mámleket túsinikleri uzaq waqıt onsha parıqlanbay keldi.
5.Bul oqiw pa’ninin’ maqseti ha’m waziypalari nelerden ibarat?
Pándi oqıtıwdan maqset - talaba jaslar sanasında puqaralıq jámiyet haqqındaģı kóz-qaraslardı sińdiriw, olarda jámiyetti rawajlandırıwģa tiyisli ózinshe pikirlew kónlikpelerin qáliplestiriw, Watanģa sadıqlıq sezimlerin kúsheytiw den ibarat.
Do'stlaringiz bilan baham: |