3- mavzu: Restoranlar ovqatlantirishning asosiy tizimi sifatida sifatida

3- Mavzu: Restoranlar ovqatlantirishning asosiy tizimi sifatida sifatida.

Reja:
1. Restoran biznesi haqida umumiy tushuncha.

2. Restoranda xizmat ko’rsatish madaniyati.
3. Xizmatlarni standartlash va sertifikatsiyalash.
4. Dunyoning mashhur restoran zanjirlari.

1. Restoran biznesi haqida umumiy tushuncha

Restoran biznesi - bu qadimgi davrlardan mashhur bo’lib kelgan faoliyat turlaridan biridir. Restoran biznesi egasi yoki sohibi «restorator» deb nom l ya’ni, bu so’z fransuzcha «restaurateur» so’zidan kelib chiqqan. Ovqatlantirish korxonalarida restorator shuningdek, marketing bo’yicha direktor yoki korxonaga rahbarlik lavozimini ham bajarishi mumkin. Xuddi shuningdek, restorator o’z korxonasi uchun bosh - oshpazni ishga yollashi yoki tanlashi mumkin. Ba’zi hollarda bosh - oshpaz yuqori malakali mutaxassis sifatida restoran ochib, o’zi restorator bo’lib faoliyat olib borishi mumkin.

Xitoyliklar restoranlarni hozirgi kunda qanday holatda mavjud bo’lsa, shundayligicha o’ylab topishgan. U yerda Tang sulolasi davri (618 - 906 yillar)da restoranlar mavjud bo’lgan. Aynan shu mamlakatda bu biznes sezilarli darajada rivojlangan va ayrim qadimiy tashkilotlar hozirgi kungacha saqlanib qolgan. Ulardan biri 1153 yilda bunyod etilgan «Bucket Chicken House» restoranidir.
Bunday joylar antik va qadimgi Rimda ham mavjud bo’lgan, ammo ular faqat turistlar uchun restoran hisoblanib, mahalliy aholi esa u yerga deyarli tashrif buyurishgan, chunki u yerni o’yin - kulgi joyi deb hisoblashmagan.
Bir necha yuz yildan so’ng XVIII asrga kelib, Yevropada ham restoranlar faoliyati boshlangan va o’sha davrdan vaqtni maroqli o’tkazadigan joy sifatida qaralgani. Bunda mijozlar xohishiga ko’ra taom bu yurtirishi, restoranda suhbatlashishi va kechki vaqtini
yaxshi o’tkazish uchun kelishgan. Bunday restoranlar ichida eng qadimiysi sifatida Madridda joylashgan «Sobrino de Botin» ni aytish mumkin. Ushbu restoran 1725 yilda ochilgan bo’lib, aynan shu bilan G’arbda restoran biznesi rivojining tarixi belgilangan.
Ammo «restoran» atamasi keyinroq 1765 yilda paydo bo’lgan. Bu nomni hech ikkilanmasdan parijliklar o’ylab topishgan, chunki aynan ular restoranga haqiqiy madaniyat koshonasi deb qarashgan va hozirgacha fransuz restoranlar mijozlari bilan gavjumdir.
Restoran so’zi lotinchada «qayta tiklash, mustahkamlash» degan
ma’nolarini anglatadi.
1782 yilda Fransiya restoranlar zamonaviylari (hoziri kundagilari)ga juda ham o’shash bo’lgan:
. Ular belgilangan vaqtda ishlagan;
. Mijozlar alohida - alohida stollarda o’tirgan:
. Mijozlar o’zlariga taomnomadan foydalangan holda taom buyurishgan va b.
. Birinchi shunga uxshash joy «Grande - Taverne de Londres» restorani bo’lgan.