2 – amaliy ish Mavzu: Oddiy almashtirish usuli bilan matnlarni shifrlash Topshiriqlar

2 – amaliy ish
Mavzu: Oddiy almashtirish usuli bilan matnlarni shifrlash
Topshiriqlar

1. 
   Oddiy almashtirish usuli - haqida ma’lumot va ulardan foydalanish.
   
2. 
   Biror bir masalani yechishning jadval bo’yicha metodlari.
   

Oddiy oʻrin almashtirish usuli.

1. 
   Oʻrin almashtirishga misol tariqasida dastlabki axborot blokini matritsaga ustun boʻyicha yozishni, oʻqishni esa qator boʻyicha amalga oshirishni koʻrsatish mumkin. Matritsa qatorlarini toʻldirish va shifrlangan axborotni ustun boʻyicha oʻqish ketma-ketligi kalit yordamida berilishi mumkin. Usulning kriptoturgʻunligi blok uzunligiga (matritsa oʻlchamiga) bogʻliq. Masalan uzunligi 64 simvolga teng boʻlgan blok (matritsa oʻlchami 8x8) uchun kalitning 1,6 109 kombinatsiyasi boʻlishi mumkin. Uzunligi 256 simvolga teng boʻlgan blok (matritsa oʻlchami 16x16) kalitning mumkin boʻlgan kombinatsiyasi 1,4 1026 ga yetishi mumkin. Bu holda kalitni saralash masalasi zamonaviy EHMlar uchun ham murakkab hisoblanadi.
   

Oʻrin almashtirish shifri oddiy shifrlash hisoblanib, bu usulda qator va ustundan foydalaniladi. Chunki shifrlash jadval asosida amalga oshiriladi. Bu yerda kalit (K) sifatida jadvalning ustun va qatori xizmat qiladi. Matn (T0) simvollarining oʻlchamiga qarab NxM jadvali tuziladi va ochiq matnni (T0) ustun boʻyicha , qator boʻyicha oʻqilib, shifrlangan matnga (T1) ega boʻlinadi.

1. 
   
   Oddiyo’rinalmashtrishusuli.
   

T₀ = “YUSUPOVA_GULIMOH”

T₁ = ?

Y	P	_	I
U	O	G	M
S	V	U	O
U	A	L	H

T₁ = “YP_IUOGMSVUOUALH”

M.S