10-sinf biologiya fanidan mavzulashtirilgan test
Download 1,54 Mb.
|
10 sinf test @Yazdanov biologiya
|
10-SINF BIOLOGIYA FANIDAN MAVZULASHTIRILGAN TEST I- BOB BIOLOGIK TIZIMLAR HAQIDA TUSHUNCHA
1) molekula 2) hujayra 3) organizm 4) mikrabiologiya 5) populatsiya(tur) 6) moddalar almashinuvi 7) biogeotsenoz(ekosistema) 8) atom 9) biosfera 10) element A) 1. 2. 3. 4. 5. 6, B) 1. 3. 5. 7. 9, C) 1. 2. 3. 4. 7. 9, D) 3. 4. 6. 7. 8. 10 .Bialogiya fanining asosiy maqsadlari berilgan qatorni toping. ? tirik mavjudodlarning tuzilishi b) o`ziga xos xususiyatlari c) ko`payishi d) rivojlanishi e)ahamiyati f)hayoni kelib chiqishi h)tabiiy jamoalarda va yashash muhiti bilan o`zaro munosabatlarni o`rganadi a.d.e.f B) b.c.f.h C) a.b.c.d.e.f.h D) a.b.c.d.h Bialogiya atamasini fanga kim olib kirdi? A) J.B. Lamark B) G.R.Trevinarus C) J.K.Kyuve D) A.B javolar to`g`ri Biologiya fanining rivojlanishiga qaysi sohalar uzviy bog`liq? 1) Inson salomatligini saqlash .2) turli kasalliklarni davolash va ularni oldini olish .3) inson umrini uzaytirish .4) tabiatdagi noyob hayvon va o`simliklarni himoya qilish .5) hosildor o`simlik navlarini yaratish .6) A) 1- a 2- b 3- c 4- d 5- e 6- f 7- h B) 1- a 2- b 3- d 4- c 5- e 6- h 7- f C) 1- a 2- c 3- b 4- d 5- e 6- h 7- f D) 1- a 2- b 3- c 4- d 5- h 6- f 7- e
Biologiya tirik organizmlarning ayrim jihatlarini o`rganish bo`yicha fanlarni juftlang? anatomiya .2) fiziologiya .3) embriologiya .4) sistematika .5) etologiya organizm organlari tuzilishi b) funksiysi c) murtak(embrion) rivojlanishi d) organizmlarning sistematik guruhlarini e)hayvonot olamining xulq- atvorini tadqiq etadi. A) 1- a 2- c 3- d 4- e 5- b B) 1- a 2- b 3- c 4- d 5- e C) 1- e 2- d 3- c 4- a 5- b D) 1- b 2- a 3- c 4- d 5- e Biologiyaning ba’zi sohalari boshqa tabiiy fanlar bilan hamkorlikda pado bo`ldi.Busohalarni juftlang? 1- Biofizika 2- Biokimyo 3- Biogegrafiya. a) biologic sistemalarda ro`y beradigan fizik jarayonlarni b) organizmlarning kimyoviy tarkibi ulardagi kimyoviy jarayonlarni c) tirik organizmlarning yer yuzida tarqalishini. A) 1- c 2- b 3- a B) 1- b 2- c 3- a C) 1- a 2- b 3- c D) 1- c 2- a 3- d hosildor o`simliklar navlarini yo`qotish .7) mahsuldor hayvon zotlarini yaratish .8) mahsuldor hayvon zotlarini yo`qotish.9) yangi hususiyatli mikroorganizm shyamlarini yaratish. 10) insoniyatni sifatli oziqa bilan taminlash A) 1. 2. 3. 4. 5. 7. 9. 10 B) 1. 2. 4. 5. 6. 8. C) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. D) 1. 2. 3. 5. 6. 8. 9. 10.
Bialogiya qanday fan ? A) nazariy B) amaliy C) fundamental va kompleks D) rivojlanmayotgan Biologoya fanining fundamental(a) va kompleks(b) deyilishiga sabab 1) tibbiyot .2) psixologoya .3) agronomiya .4) oziq- ovqat sanoati .5) farmakalogiya .6) ko`plab fan tarmoqlarini o`z ichiga olishi .7) o`simliklar.8) hayvonlar .9) mikroorganizmlarni o`rganadi A) a) -1. 3. 5. 6, b) -9, B) a) -7. 8. 9, b) -1. 2. C) a) -5. 6. 8. 9, b) -8, D) a- 1. 2. 3. 4. 5, b) -6
Biologiya faning tekshirish obektiga ko`ra sohalarini juftlang 1) botanika 2) zoologiya 3) mikroobiologiya 4) mikologiya gidrobiologiya 6) paleobotanika 7) ekalogiya o`simliklar b) hayvonlar c) mikroorganizmlar d) zamburug`lar e)suv muhitidagi organizmlar f)qazilma holdagi organimlar h)organizm va muhit o`rtasidagi munosabatni o`rganadi Hozirgi kunda insoniyat jamiyatining taraqqiyot darajasi qaysi fan bilan bog`liq? A) kimyo B) geografiya C) biologiya D) texnika Qaysi metod yordamida organimlar va ularni o`rab turgan atrof muhitda ro`y beradigan hodisalarni kuzatish,tasvirlash va tahlil qilish imkonini beradi. A) taqqoslash B) kuzatish C) tarixiy D) eksperimental Kuzatish metodi nima uchun keng qo`llaniladi ? qadim zamonlardan boshlab olimlar tomonidan daliliy materiallar yig`ish va tavsiflash uchun XVII- asrda bu metod yordamida biologic olimlar hayvon va o`simliklarni tasvirlash,ta’riflash va to`plangan materiallarni tartibga solish bilan shug`ullangan turli biologik tizimlarning tuzilishi, funksiyasi, tarkibiy qisimlardagi o`xshashlik va farqlarni bilish uchun D)sistematika,morfologiya,anatomiya,paleontologita,e mbriologiya fanlarida foydalanganligi uchun. XVII- asrda kuzatish metodi orqali qanday yutuqlarga erishildi. qadim zamonlardan boshlab olimlar tomonidan daliliy materiallar yig`ish va tavsiflash uchun bu metod yordamida biologic olimlar hayvon va o`simliklarni tasvirlash,ta’riflash va to`plangan materiallarni tartibga solish bilan shug`ullangan turli biologik tizimlarning tuzilishi,funksiyasi,tarkibiy qisimlardagi o`xshashlik va farqlarni bilish uchun sistematika, morfologiya, anatomiya,paleontologita,embriologiya fanlarida foydalanganligi uchun. Taqqoslash metodi nima maqsadda foydalaniladi? qadim zamonlardan boshlab olimlar tomonidan daliliy materiallar yig`ish va tavsiflash uchun bu metod yordamida biologic olimlar hayvon va o`simliklarni tasvirlash,ta’riflash va to`plangan materiallarni tartibga solish bilan shug`ullangan turli biologik tizimlarning tuzilishi,funksiyasi,tarkibiy qisimlardagi o`xshashlik va farqlarni bilish uchun sistematika, morfologiya, anatomiya, paleontologita, embriologiya fanlarida foydalanganligi uchun. Taqqoslash metodi qaysi sohalarda qo`llaniladi? qadim zamonlardan boshlab olimlar tomonidan daliliy materiallar yig`ish va tavsiflash uchun bu metod yordamida biologic olimlar hayvon va o`simliklarni tasvirlash,ta’riflash va to`plangan materiallarni tartibga solish bilan shug`ullangan turli biologik tizimlarning tuzilishi, funksiyasi, tarkibiy qisimlardagi o`xshashlik va farqlarni bilish uchun sistematika, morfologiya, anatomiya, paleontologita, embriologiya. Taqqoslash metodi yardamida qaysi qonunlar kashf etilgan hujayra nazaryasi, biogenetik irsiy o`zgaruvchanlikning gomologik qatori genetika,genetika organik olam evalutsiyasi hujayra nazaryasi, biogenetik, irsiy o`zgaruvchanlikning gomologik qatori Taqqoslash metodi nechanchi asrdan boshlab keng qo`lanila boshlandi A) 15, B) 16, C) 17, D) 18 Taqqoslash metodi qanday qilib biologik obektlar mohiyatini ochib berdi.? biologic obektlar, hodisalar va jarayonlar o`rtasidagi o`xshashlik hamda farqlarni aniqlash orqali biologic obektlar, hodisalar va jarayonlar o`rtasidagi o`zgaruvchanlikni aniqlash orqali turli sistematik guruhlarning evalutsion jarayonda paydo bo`lishi,takomillashishini dalilar yordamida tushinishva avvaldan ma’lum bo`lgan dalilar bilan qiyoslash, organimlarning paydo bo`lishi va rivojlanishi,ularning tuzilishi va funksiyasining murakkablashuvi qonuniyatlarini bilgan xolda organizmlarning paydo bo`lishi va tarixiy taraqqiyoti qonuniyatlarini asoslash orqali Tarixiy metod nimaga imkon beradi? biologic obektlar, hodisalar va jarayonlar o`rtasidagi o`xshashlik hamda farqlarni aniqlash orqali biologic obektlar, hodisalar va jarayonlar o`rtasidagi o`zgaruvchanlikni aniqlash orqali turli sistematik guruhlarning evalutsion jarayonda paydo bo`lishi, takomillashishini dalilar yordamida tushinishva avvaldan ma’lum bo`lgan dalilar bilan qiyoslash, organimlarning paydo bo`lishi va rivojlanishi, ularning tuzilishi va funksiyasining murakkablashuvi qonuniyatlarini bilib olishga imkon beradi organizmlarning paydo bo`lishi va tarixiy taraqqiyoti qonuniyatlarini asoslash orqali Tarixiy metod nima maqsadda qo`laniladi. turli era va davrda organizmlarni paydo bo`lishi va organic olam kelajagini o`rganishda qo`llaniladi. turli era va davrda organizmlarni paydo bo`lishi va organic olam evalutsiyasini o`rganishda qo`llaniladi. maxsus tashkil etilgan sharoitda tirik organizmlar tuzilishi,hayot jarayonlarini o`rganish organizmlarning xatti xarakati,tuzilishi,xossalari moxiyatini tajribalar orqali chuqurroq o`rganishda qo`llaniladi. Eksperimental metodi qanday sharoitda amalga oshiriladi? turli era va davrda organizmlarni paydo bo`lishi va organic olam kelajagini o`rganishda qo`llaniladi. turli era va davrda organizmlarni paydo bo`lishi va organic olam evalutsiyasini o`rganishda qo`llaniladi. maxsus tashkil etilgan sharoitda tirik organizmlar tuzilishi,hayot jarayonlarini o`rganish organizmlarning xatti xarakati,tuzilishi,xossalari moxiyatini tajribalar orqali chuqurroq o`rganishda qo`llaniladi. Eksperimental metodining imkoniyat doirasi qanday? turli era va davrda organizmlarni paydo bo`lishi va organic olam kelajagini o`rganishda qo`llaniladi. turli era va davrda organizmlarni paydo bo`lishi va organic olam evalutsiyasini o`rganishda qo`llaniladi. maxsus tashkil etilgan sharoitda tirik organizmlar tuzilishi,hayot jarayonlarini o`rganish orqali amalga oshiriladi. organizmlarning xatti xarakati,tuzilishi,xossalari moxiyatini tajribalar orqali chuqurroq tadqiq etishga imkon beradi. G.Mendelning irsiylanish qonuniyatlarini o`rganishga bag`ishlangan ishlari qaysi metodga misol bo`ladi? A) Modellashtirish B) Taqqoslash C) Eksperimetal D) Kuzatish Eksperimental usuli bashqa metodlardan kengroq foydalanilishiga sabab nima ? qo`llash juda osonligi zamonaviy asbob- uskunalarni paydo bo`lishi o`rganiladigan organizmlarning ko`pligi Ibn Sino davrida qo`llanilganligi uchun Biologik tadqiqotlarda tobora keng qo`llanilayotgan metod qaysi? A) Modellashtirish B) Taqqoslash C) Eksperimetal D) Kuzatish Modellashtirish metodining mohiyati nimadan iborat. arxey davrida organizmlarni paydo bo`lishi va organic olam kelajagini o`rganishda qo`llaniladi. turli era va davrda organizmlarni paydo bo`lishi va organic olam evalutsiyasini o`rganishda qo`llaniladi. etalon(qo`rqxona) sharoitda tirik organizmlar tuzilishi,hayot jarayonlarini o`rganish orqali amalga oshiriladi. tirik tabiatdagi hodisalar va ularning jihatlarini matematik belgilarga aylantirib,model tarzida qayta tiklab o`rganish. Modellashtirish metodining yaratilishi qanday imkoniyatlarni yaratdi? biologic jarayonlarni, evalutsiyaning turli yo`nalishlarini, ekosistemalar va biosferaning rivojlanishini kompyuterda modellashtirish orqali ro`y berishi mumkin bo`lgan voqea- hodisalarni oldindan bilish hayotni paydo bo`lishini,odamning paydo bo`lishi,bosh miyya faoliyati mexanizlarini o`rganish orqali tafakkur va xotira qonuniyatlarini o`rganish embrional taraqqiyot davrida genetic axborot asosida to`qima, organ va organizm rivojlanishini o`rganish B,C javoblar to`g`ri Biologiya fanining oldida turgan muammolar to`g`ri berilgan qatorni toping. ? ekosistemalar va biosferaning rivojlanishini kompyuterda modellashtirish orqali ro`y berishi mumkin bo`lgan voqea- hodisalarni oldindan bilish hayotni paydo bo`lishini, odamning paydo bo`lishi,bosh miyya faoliyati mexanizlarini o`rganish orqali tafakkur va xotira qonuniyatlarini o`rganish embrional taraqqiyot davrida genetic axborot asosida to`qima,organ va organizm rivojlanishini o`rganish B,C javoblar to`g`ri Dunyo aholisining ortishi tufayli oziq-ovqatga bo`lgan talab ortmoqda.Bu borada seleksiyada qanday ishlar amalga oshirilmoqda ? 1) duragaylash metod 2) tanlash metod 3) gen muhandisligI- genlarni duragaylash 4) ilmiy-texnika taraqqiyoti metodi 5) genlarni ko`chirib o`tkazish 6) somatic xujayralarni duragaylash 7) qishloq xo`jaligida kimyoviy dorilardan foydalanish 8) allofen organizmlarni yaratish 9) maishiy chiqindilarni qayta ishlash A) 1. 5. 8. 9, B) 2. 4. 6. 8, C) 1. 2. 5, 8. D) 1. 2. 3. 4. 5. 6 Gen muhandisligi va biotexnologiya sohalarining rivojlanishiga uzviy bog`liq jarayonlar qaysilar. irsiy kasalliklarni o`rganish irsiy kasalliklarni oldini olish choralarini ishlab chiqish irsiy kasalliklarni o`rganish choralarini hayotga tadbiq etish. hamma javoblar to`g`ri Hayotga berilgan qaysi tariflar to`g`ri? hayot- biosferani hosil qiladi va o’zgartiradi hayot-tirik organizmlarda hayotiy jarayonlarni hosil bo’lishi hayot-bu tirik organizmlarning irsiy axborotini avloddan avlodga o’tkazish orqali o’z-o’zini barpo etadigan jarayon hamma javob to’g’ri M.V.Volkenshteynning hayotning mohiyatiga bergan ta’rifini toping. ? Yerda mavjud bo’lgan tirik organizmlar, biopolimarlar: oqsil va yog’lardan tuzilgan. Ular o’z o’zini idora etadigan, yarata oladigan ochiq sistemadir. Yerda mavjud bo’lgan tirik organizmlar, biopolimarlar: oqsil va nuklein kislotalardan tuzilgan. Ular o’z o’zini idora etadigan, yarata oladigan ochiq sistemadir. har bir tirik organizm bir-biri bilan chambarchas, tartibli munosabatda bo’lgan tuzilmalardan tashkil topgan yaxlit tizim (sistema) hisoblanadi. barcha tirik organizmlar tarkibiga kiruvchi kimyoviy elementlarning 90% izidan ortig’i asosan 4, xil ( C, O, H, N) elementdan iborat Hayotning asosiy xossa va xususiyatlariga to’g’ri ta’rif berilgan qatorni toping. ? Yerda mavjud bo’lgan tirik organizmlar, biopolimarlar: oqsil va yog’lardan tuzilgan. Ular o’z o’zini idora etadigan, yarata oladigan ochiq sistemadir. Yerda mavjud bo’lgan tirik organizmlar, biopolimarlar: oqsil va nuklein kislotalardan tuzilgan. Ular o’z o’zini idora etadigan, yarata oladigan ochiq sistemadir. har bir tirik organizm bir-biri bilan chambarchas, tartibli munosabatda bo’lgan tuzilmalardan tashkil topgan yaxlit tizim (sistema) bo’lib, o’ziga xos, ya’ni anorganik tabiatdan farq qiluvchi belgilarga ega. barcha tirik organizmlar tarkibiga kiruvchi kimyoviy elementlarning 90% izidan ortig’i asosan 4, xil ( C, O, H, N) elementdan iborat Oqsillar, nuklein kislotalar, lipidlar, uglevodlarni tarkibiga kiruvchi asosiy elementlarni aniqlang. A) H, O, S, N B) P, O, S, N C) H, O, C, N D) H, O, C, P Hayotning strukturaviy birligi haqida to’g’ri tarif berilgan qatorni tanlang. barcha tirik organizmlar muntazam ravishda tashqi muhit bilan energiya va moddalar almashinuviga ega bo’lgan ochiq sistemadir. moddalar va energiya almashinuvi oziqlanish, nafas olish, ayirish kabi jarayonlarni o’z ichiga oladi. organizmda sodir bo’ladigan moddalar almashinuvi jarayonida biomolekulalar, hujayra va to’qimalarning doimiy yangilanishi sodir bo’ladi. barcha tirik organizmlar hujayralardan tuzilgan bo’lib, hujayra tiriklikning tuzilish, funksional va rivojlanish birligi hisoblanadi. Tirik organizmlarning ochiq sistema ekanligini isbotlovchi tarif to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. barcha tirik organizmlar muntazam ravishda tashqi muhit bilan energiya va moddalar almashinuviga ega bo’lgan ochiq sistemadir. moddalar va energiya almashinuvi oziqlanish, nafas olish, ayirish kabi jarayonlarni o’z ichiga oladi. organizmda sodir bo’ladigan moddalar almashinuvi jarayonida biomolekulalar, hujayra va to’qimalarning doimiy yangilanishi sodir bo’ladi. barcha tirik organizmlar hujayralardan tuzilgan bo’lib, hujayra tiriklikning tuzilish, funksional va rivojlanish birligi hisoblanadi. Moddalar almashinuvi haqida to`g`ri ta’rif berilgan qatorni toping. ?. barcha tirik organizmlar muntazam ravishda tashqi muhit bilan energiya va moddalar almashinuviga ega bo’lgan ochiq sistemadir. moddalar va energiya almashinuvi oziqlanish, nafas olish, ayirish kabi jarayonlarni o’z ichiga oladi. organizmda sodir bo’ladigan moddalar almashinuvi jarayonida biomolekulalar, hujayra va to’qimalarning doimiy yangilanishi sodir bo’ladi. barcha tirik organizmlar hujayralardan tuzilgan bo’lib, hujayra tiriklikning tuzilish, funksional va rivojlanish birligi hisoblanadi. Moddalar almashinuvi haqida to`g`ri ta’rif berilgan qatorni toping. ?. barcha tirik organizmlar muntazam ravishda tashqi muhit bilan energiya va moddalar almashinuviga ega bo’lgan ochiq sistemadir. moddalar va energiya almashinuvi tufayli o`zgaruvchan tashqi muhit sharoitida tirik organizmlar kimyoviy tuzilishi va tarkibining doimiyligi taminlanadi barcha tirik organizmlar va tashqi muhit o`rtasida doimiy moddalar va energiya almashinuvi sodir bo`lmaydi. barcha tirik organizmlar hujayralardan tuzilgan bo’lib, hujayra tiriklikning tuzilish, funksional va rivojlanish birligi hisoblanadi. Tirik organizmlarning o`z-o`zini yangilashi haqida to`g`ri tarif berilgan qatorni toping. ?. barcha tirik organizmlar muntazam ravishda tashqi muhit bilan energiya va moddalar almashinuviga ega bo’lgan ochiq sistemadir. moddalar va energiya almashinuvi oziqlanish, nafas olish, ayirish kabi jarayonlarni o’z ichiga oladi. organizmda sodir bo’ladigan moddalar almashinuvi jarayonida biomolekulalar, hujayra va to’qimalarning doimiy yangilanishi sodir bo’ladi. barcha tirik organizmlar hujayralardan tuzilgan bo’lib, hujayra tiriklikning tuzilish, funksional va rivojlanish birligi hisoblanadi. O`ziga o`xshaganlarni yaratish-ko`payish xossasi to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. tirik organizmlarning ko`payishi nuklein kislotalarda mujassam bo`lgan irsiy ahborot asosida sodir bo`ladi Ontogenezning ma’lum bosqichlarida tirik organizmlar genatik ahborot asosida o`z tuzilishini saqlagan xolda miqdoriy jixatdan ortadi, ya,ni o`sadi hamda ularda yangi belgi va hususiyatlar shakllanishi – rivojlanishi kuzatilmaydi. rivojlanish tirik organizmlarning ma’lum qonuniyatlari asosida ro`y bermaydi individual rivojlanish-ontogenez va tarixiy rivojlanish –filogenez kuzatilmaydi O`sish va rivojlanish bilan bog`liq bo`lgan to`g`ri fikrlarni toping. ?. Ontogenezning ma’lum bosqichlarida tirik organizmlar genatik ahborot asosida o`z tuzilishini saqlagan xolda miqdoriy jixatdan ortadi, ya,ni o`sadi hamda ularda yangi belgi va hususiyatlar shakllanishi – rivojlanishi kuzatiladi. rivojlanish tirik organizmlarning ma’lum qonuniyatlari asosida ro`y beradi individual rivojlanish-ontogenez va tarixiy rivojlanish –filogenez kuzatiladi hamma javoblar to`g`ri Evalutsiya atamasiga to`g`ri ta’rif berilgan qatorni toping. ? A) individual rivojlanish B) tarixiy rivojlanish C) organic olamning tarixiy rivojlanishi D) hamma javoblar to`g`ri Ontogenezga atamasiga to`g`ri ta’rif berilgan javobni toping. ?. A) individual rivojlanish B) zamonavi rivojlanish davri
C) organizmning tarixiy rivojlanishi D) hamma javoblar to`g`ri Filogenez atamasiga to`g`ri ta’rif berilgan javobnitiping A) individual rivojlanish B) zamonavi rivojlanish davri C) tarixiy rivojlanishi D) hamma javoblar to`g`ri O`z-o`zini idora qilish qaysi xususiyat bilan bog`liq. A) irsiyat B) o`zgaruvchanlik C) gomeastaz D) tasirlanish Gomeastaz atamasiga to`g`ri ta’rif berilgan javobni toping. ?. tirik organizmlarning o`z belgi hususiyatlarini nasildan-naslga o`tkazish yangi belgi hususiyatlarni nomoyon qilishi organizmda sodir bo`ladigan moddalar almashinuvi biomalekulalar, hujayra va to`qimalalarning doimiy yangilanishi tashqi muhit sharoitlarining o`zgarishiga qaramay, tirik organizmlar tashqi va ichki tuzilishi, kimyoviy tarkibi, fiziologik jarayonlarining doimiyligini saqlash. Irsiyat atamasiga to`g`ri ta’rif berilgan qatorni toping. ? tirik organizmlarning o`z belgi hususiyatlarini nasildan-naslga o`tkazish yangi belgi hususiyatlarni nomoyon qilishi organizmda sodir bo`ladigan moddalar almashinuvi biomalekulalar, hujayra va to`qimalalarning doimiy yangilanishi tashqi muhit sharoitlarining o`zgarishiga qaramay, tirik organizmlar tashqi va ichki tuzilishi, kimyoviy tarkibi, fiziologik jarayonlarining doimiyligini saqlash. O`zgaruvchanlik atamasiga to`g`ri ta’rif berilgan qatornni toping. ?. tirik organizmlarning o`z belgi hususiyatlarini nasildan-naslga o`tkazish yangi belgi hususiyatlarni nomoyon qilishi organizmda sodir bo`ladigan moddalar almashinuvi biomalekulalar, hujayra va to`qimalalarning doimiy yangilanishi tashqi muhit sharoitlarining o`zgarishiga qaramay, tirik organizmlar tashqi va ichki tuzilishi, kimyoviy tarkibi, fiziologik jarayonlarining doimiyligini saqlash. Tirik organizmlarning tashqi muhit ta’sirlariga moslashuvchanlkigining ortishiga sabab nima? A) irsiyat B) o`zgaruvchanlik C) gomestaz D) nuklein kislota Tirik organizmlarning qaysi hususiyati tashqi muhit tasirlariga javob reaksiyalari orqali amalga oshadi. A) o`z-o`zini idora qilish B) gomeastaz C) irsiyat D) ta’sirlanish Qaysi jarayonlarda gomeastaz hususiyati kuzatilmaydi.. tuzli eritmalarda kristallarning hajmi va massasining ortishi yonayotgan shamdan energiya ajralishi amyobaning moddalar alamashinuvi A va B javoblar to`g`ri Hayotning tuzilish darajalari bir-biridan nimasi bilan farq qiladi. A) kompanentlar B) jarayonlar C) biologic sistemalar D) Ava B javoblar Hayotning molekula darjasi uchun xos xususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ? 1) oqsil, yog`, uglevod, nuklein kislotalar kabi kompanentlardan tashkil topadi 2) tirik organizmlarning tuzilish, rivojlanish va funksional birligi 3) irsiy axborotning saqlanishi 4) tiriklikning barcha xususiyatlarini o`zida mujassamlashtirdi 5) irsiy axborotni ko`patirish 6) moddalar va energiya almashinuvi 7) irsiy axborotning o`zgarishi 8) tarkibiy qismlari:membrana, sitoplazma. yadro va organoidlar 9) organoidlarning tuzilishi, funksiyasi, bo`linishi va hujayrada kechadigan biokimyioviy jarayonlar, energiyaning o`zlashtirilishi, to`planishi, sarflanishi kabi jarayonlar kuzatiladi A) 1. 2. 8. 9, B) 3. 6. 8. 9, C) 1. 3. 5. 7, D) 5. 7. 8. 9 Tiriklikning barcha belgI- xususiyatlarini o`zida mujassam qilgan eng kichik tuzilish darjasi uchun xos xususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ? 1) oqsil, yog`, uglevod, nuklein kislotalar kabi kompanentlardan tashkil topadi 2) tirik organizmlarning tuzilish, rivojlanish va funksional birligi 3) irsiy axborotning saqlanishi 4) tiriklikning barcha xususiyatlarini o`zida mujassamlashtirdi 5) irsiy axborotni ko`patirish 6) moddalar va energiya almashinuvi 7) irsiy axborotning o`zgarishi 8) tarkibiy qismlari:membrana, sitoplazma. yadro va organoidlar 9) organoidlarning tuzilishi, funksiyasi, bo`linishi va hujayrada kechadigan biokimyioviy jarayonlar, energiyaning o`zlashtirilishi, to`planishi, sarflanishi kabi jarayonlar kuzatiladi A) 2. 4. 8. 9, B) 3. 6. 8. 9, C) 1. 3. 5. 7, D) 5. 7. 8. 9 Tiriklikning barcha belgI- xususiyatlarini o`zida mujassam qilgan eng kichik tuzilish darjasidan yuqorida turuvchi birlik uchun xos hususiyatlatlarni toping. ?. a) kelib chiqishi, bajaradigan vazifasi va tuzilishi o`xshash hujayralar va xujayralar aro moddalardan tashkil topadi.b) ma’lum tuzilish, shaklga ega muayyan fuksiyani bajaradigan hamda muayyan joyda joyiashgan organizmning bir qismi c) hayvonlarda epiteliy, biriktiruvchi, muskul, nerv kabi turlari uchraydi d) bir necha xil to`qimalardan tashkil topgan bo`lib organning bajaradigan vazifasi to`qimalar faoliyati bilan bo`g`liq e)o`simliklarda hosil qiluvchi, qoplovchi, asosiy, mehanik, f) g) A) B) C) D)
Kompanenti to`qima hisoblangan hayotning tuzilish darajasi uchun xos xususiyat to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. ma’lum tuzilishga ega b) shaklga ega c) shaklga ega emas d) muayyan vazifani bajaradi e)aniq bir joyda joylashgan f) bir xil to`qimalardan tuzilgan g)xar-xil to`qimalardan tuzilgan h)organning bajaradigan vazifasi to`qimaning faoliyatiga bog`liq k)mustaqil hayot kechiradi a. c. f. k. B) d. f. g. k. C) a. b. e. f D) a. b. c. d. e. f. g. k. Organizm darajasi o`zida qaysi kompanentlarni o`z ichiga oladi. A) molekula, hujayra, populatsiya B) molekula, hujayra, organ C) organ, organizm, tur D) populatsiya, tur, biogeotsenoz
Hayotning organ darajasidan yuqorida turuvchi tuzilish darajasi uchun xos xususiyatlar to`g`ri fikrlar berilgan qatorni toping. ?. 1. mustaqil hayot kechiradigan 2. o`z-o`zini idora qiladigan 3. aniq bir joyda joylashadigan 4. faoliyati tarkibidagi to`qimalarga bog`liq 5. o`z-o`zini yangilay oladigan 6. bir va ko`p xulayrali bo`ladi 7. tarkibi populatsiyalar yg`indisidan iborat 8. moddalar va energiya almashinuvi, ta’sirlanish, o`sish, rivojlanish kuatiladi 9. ko`payish, hayotiy jarayonlarning nerv- gumoral boshqarilishi 10. moslanish, hulq atvor, umri davomiyligi 11. populatsiya zichligi bilan tariflanadi A) 3. 5. 6. 9. 11 B) 1. 2. 8. 9. 10 C) 1. 2. 3. 4. 5, D) 3. 4. 6. 8. 11 Har bir organizmning evalutsiyaga qo`shadigan hissasi qanday aniqlanadi. A) moddalar almashinuvida ishtirok etishi B) nasl qoldirish C) o`zgaruvchan tashqi muhit sharoitiga moslashish D) B va C javoblar Populatsiya atamasiga to`g`ri ta’rif berilgan qatorni toping. ?. morfofiziologik, genetic, ekologik, etiologic jihatdan o`xshash, kelib chiqishi umumiy bo`lgan, o`zaro erkin chatishib, nasldor avlod beradigan, tur arealining ma`lum qismida uzoq muddat mavjud bo`lgan individlarning yig`indisi morfofiziologik, genetic, ekologik, etiologic jihatdan o`xshash, kelib chiqishi umumiy bo`lgan, o`zaro erkin chatishib, nasldor avlod beradigan, tur arealining ma`lum qismida uzoq muddat mavjud bo`lgan organlar yig`indisi morfofiziologik, genetic, ekologik, etiologic jihatdan o`xshash, kelib chiqishi umumiy bo`lgan, o`zaro erkin chatishib, nasldor avlod beradigan, tur arealining ma`lum qismida uzoq muddat mavjud bo`lgan populatsiyalar yig`indisi morfofiziologik, genetic, ekologik, etiologic jihatdan o`xshash, kelib chiqishi umumiy bo`lgan, o`zaro erkin chatishib, naslsiz avlod beradigan, tur arealining ma`lum qismida uzoq muddat mavjud bo`lgan populatsiyalar yig`indisi Populatsiyalar yig`indisidan tashkil topgan hayotning tuzilish darajasi uchun to`g`ri ta’rif berilgan qatorni toping. ?. ma`lum arealga ega o`zaro erkin chatisha oladigan, barcha belgi va xossalari bilan shu turning boshqa populatsiyalaridan farq qiladigan, nisbatan alohidalashgan populatsiyalar yig`indisi ma`lum arealga ega o`zaro erkin chatisha olamaydigan, barcha belgi va xossalari bilan shu turning boshqa populatsiyalaridan farq qiladigan, nisbatan alohidalashgan populatsiyalar yig`indisi ma`lum arealga ega o`zaro erkin chatisha oladigan, ayrim belgi va xossalari bilan shu turning boshqa populatsiyalaridan farq qiladigan, nisbatan alohidalashgan populatsiyalar yig`indisi ma`lum arealga ega o`zaro erkin chatisha oladigan, ayrim belgi va xossalari bilan shu turning boshqa individlaridan farq qiladigan, nisbatan alohidalashgan populatsiyalar yig`indisi Tur darajasi qanday tariflanadi. populatsiya zichligi, individlar soni, ko`payish tezligi, yashovchanlik, yosh, jinsi va tarkibi bilan individlar o`rtasida munosabatlar, populatsiya dinamikasi, populatsiya genofondining o`zgarishi, tur hosil bo`lish jarayonlari sodir bo`ladi evoluysiyaning boshlang`ich birligi elemetar birlik sifatida populatsiya qabul qilingan Tur darajasida qanday jarayonlar kuzatiladi populatsiya zichligi, individlar soni, ko`payish tezligi, yashovchanlik, yosh, jinsi va tarkibi bilan individlar o`rtasida munosabatlar, populatsiya dinamikasi, populatsiya genofondining o`zgarishi, tur hosil bo`lish jarayonlari sodir bo`ladi evoluysiyaning boshlang`ich birligi elemetar birlik sifatida populatsiya qabul qilingan Evalutsiyaning boshlang`ich birligi hayotning qaysi darajasiga to`g`ri keladi. A) organ B) organizm C) populatsiya D) tur Hayotning ekosistema darajasida elementar birlik to`g`ri berilgan qatorni topimg A) organ B) organizm C) populatsiya D) tur Biogeosenos(ekosistema) atamasiga to`g`ri ta’rif berilgan qatorni toping. ?. yerda hayotning barcha ko`rinishlarini qamrab olgan, tiriklikning eng yuqori darajasi morfofiziologik, genetic, ekologik, etiologic jihatdan o`xshash, kelib chiqishi umumiy bo`lgan, o`zaro erkin chatishib, nasldor avlod beradigan, tur arealining ma`lum qismida uzoq muddat mavjud bo`lgan individlarning yig`indisi ma`lum arealga ega o`zaro erkin chatisha oladigan, ayrim belgi va xossalari bilan shu turning boshqa populatsiyalaridan farq qiladigan, nisbatan alohidalashgan pop``ulatsiyalar yig`indisi bir-biri bilan va atrof muhit bilan dinamik muvozanatda bo`lgan, malum maydonda tarqalgan o`simlik, hayvon, baktariya, zamburug` turlarining yig`indisi. Tarkibi turli xil tur populatsiyalaridan tashkil topgan hayotning tuzilish darajasi qanday tavsiflanadi. ekosistemalar strukturasi, biotik munosabatlar, oziq zanjiri, trofik darajalar kabi hususiyatlar tiriklikning eng yuqori darajasi hisoblanishi o`simlik, hayvon, bateriya, zamburug` kabi organizmlari . moddalarva energiyaning global davriy aylanishi, insonning xo`jalikva madaniy faoloyati Hayotning biogeosenoz darajasida kuzatiladigan ekositemalar strukturasi, biotik munosabatlar qachon o`z ifodasini topadi. 1) o`z-o`zini boshqarish 2) populatsiya dinamikasi 3) populatsiya genofondining o`zgarishi 4) tirik organizmlarning muhit omillari bilan dinamik muvozanati 5) mavsumiy o`zgarishlar 6) tur hosil bo`lish jarayoni 7) moddalar va energiyaning davriy aylanishi 8) ixtisoslashuv jarayoni 9) biogenetic bosqich A) 1. 3. 4. 5, B) 2. 5. 6. 8, C) 1. 2. 5. 7, D) 2. 3. 5. 9
Hayotning qaysi tuzilish darajasida yerdagi hayotning barcha ko`rinishlarini qamrab olagan bo`ladi. A) biogeosenoz B) populatsiya C) ekosistema D) biosfera Hayotning eng yuqori darajasida qanday jarayonlar kuzatiladi moddalar va energiyaning global davriy aylanishi insonning xo`jalik va madaniy faoliyati oqsil biosintezi D) Ava B javoblar to`g`ri Nima sababdan har qanday biologic kuzatish, tajribalar, tadqiqotlar hayotning ma`lum bir darajasida ilob boriladi. har bir tuzilish darajasi o`ziga xos tuzilishga ega har bir tuzilish darajasi o`ziga xos tuzilishga ega bo`lmaydi biosfera darajasida hamma jarayonlar kuzatiladi oqsil biosintezi xujayra darajasida bo`lganligi tufayli Tiriklik organizmlarga hos bo`lgan hayotiy jarayonlar aynan… sodir bo`ladi. A) molekula B) hujayra C) to`qima D) organ Hujayra va uning organoidlarida boradigan hayotiy jarayonlar hujayraning tarkibiga kiruvchi qaysi moddalarga bo`g`liq. 1) oqsil 2) K + 3) Ca +4) yog` 5) sut kislota 6) olma kislota 7) uglevod 8) DNK 9) RNK A) 2. 5. 6. 9, B) 1. 5. 8. 9, C) 2. 3. 5. 6, D) 1. 4. 7. 8
Organik birikmalarning molekula darajasida o`rganilishiga sabab nima. hujayra, to`qima, organ, organlar sistemasi va organizm darajasida kuzatiladigan jarayonlarning muhim biologic ahamiyatini tushuntirish yerda hayotning paydo bo`lishi va rivojlanishining birlamchi asosi hujayra, to`qima, organ, organizm, populatsiya va tur, biogeotsenoz, biosfera uzviy aloqadorligini aniqlash uchun hamma javoblar to`g`ri Hayotni molekula darajasida o`rganishning mohiyati nimada. tirik organizmlar tarkibida uchraydigan organic va anorganik moddalar ahamiyatini o`rganish hujayralar tarkibida uchraydigan organic moddalar(oqsil,yog`,uglevod,nuklein kislota ) biologic ahamiyatini o`rganish hujayralar tarkibida uchraydigan anorganic moddalar(oqsil,yog`,uglevod,nuklein kislota ) biologic ahamiyatini o`rganish hujayralar tarkibida uchraydigan organic moddalar(oqsil, yog`, mineral, nuklein kislota) biologic ahamiyatini o`rganish Oqsil, yog`, uglevod, nuklein kislota kabi organic moddalar, tirik organizda qanday ahamiyatga ega. tirik organizmlarning o`sishi va rivojlanishi irsiy axborotni saqlash va avloddan avlodga o`tkazish moddalar almashinuvida ishtirok etishi hamma javoblar to`g`ri Tirik organizmlarni o`rganishda qaysi jarayonlarga katta etibor beriladi va tirik organizmda kechadigan o`zgarishlar mohiyati ochib beriladi organic birikmalar va ular ishtirokida bormaydigan reaksiyalar fizik-kimyoviy jarayonlar oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari anorganik birikmalar va ular ishtirokida boradigan kimyoviy reaksiyalar Maromalekulalarning tuzilishi xususiyatlarini nima sababdan labaratoriya sharoitida to`liq o’rganishning imkoni yo`q. molekula darajasida o`rganishda kimyo, informatika, fizika, matematika fanlaridan foydalaniladi to`liq o’rganishning imkoni bor hujayradan ajratib olingan makromalekulalar o’ biologic mohiyatini yo’qotadi hujayradan olingan moddalarning fizik-kimyoviy hususiyatlari bo`ladi. Tirik materiyaning molekula darajasida muayyan funksiyalarni bajaradigan majmualarni o`rganish bilan bir qatorda yana qaysi molekulalarni o`ganadi 1) DNK 2) I- RNK 3) tirik materiya 4) adenozintrifosfat 5) transpiratsiya 6) uglevod 7) trixomalar 8) r-RNK 9) t-RNK 10) populatsiya 11) oqsil 12) individ 13) tur 14) organizm A) 1. 2. 5. 9. 14, B) 3. 4. 9. 11. 13. C) 5. 8. 10. 12. 13. D) 1. 2. 6. 8. 11
Oqsillarning birlamchi strukturasi qanday hosil bo`ladi. A) peptid bog` orqali B) vodorod bog` orqali C) disulfit bog` orqali D) tuz ko`prik bog`lari
Osillarning ikkilamchi strukturasi qachon hosil bo`ladi. A) I- RNK ga oqsillarning kelishi bilan B) DNK dan I- RNK ning sintezlanishi bilan ribasomadan ajralgan vaqtdan keyinchalik oltingugurt atomlari orasidagi bog`lar birlashgandan so`ng Oqsil molekulasi muayyan vazifani (ferment, garmon) bajarishi uchun molekula tarkibida qanday bog`lar bo`lishi kerak. A) peptid bog` orqali B) vodorod bog` orqali C) disulfit bog` orqali D) hamma javoblar to`g`ri Organik moddalar ichidda qaysi birlari tarkibi xar- xil monomerli(a) birikma hosil qiladi(b) . 1) oqsil 2) yog` 3) uglevod 4) nuklein kislota A) a- 1. 2. b- 3. 4, B) a- 2. 3. b- 1. 4, C) a- 3. 4, b- 1. 3, D) a- 1. 3, b- 1. 4 Qaysi elementning maxsus fizik-kimyoviy xususiyatlari hisobiga murakkab va xilma- xil organik birikmalar yuzaga keladi. A) uglerod B) azot C) vodorod D) kislorod Makromolekulalarning va ularning vazifasi bilan juftlang.? a- oqsil b- yog` c- uglevod d-nuklein kislota 1) irsiy axborotni saqlash 2) hujayra membranasi, organoidlari tuzilishida ishtirok etishi 3) biokaimyoviy jarayonlarni boshqarish 4) molekulalarning birlamchi tuzilish asosi 5) kalatizator 6) irsiy axborotni avloddan avlodga o`tkazish A) a- 1. 2. b- 2. 3. c- 3. 4. d-5. 6, B) a- 3. 5. b- 2. c- 4. d-1. 6 C) a- 3. 6. b- 4. c- 1. 6. d-2. 5, D) a- 3. 5. b- 3. c- 4. d-1. 6 Hayotni molekula darajasida o`ganishning mohiyati nimada. 1) yerda hayotning tugashi 2) yerda hayotning paydo bo`lishi 3) hayotning rivojlanishi 4) tirik organizmlar uchun yashash sharoitining qulaylashtiruvchi jarayonni o`rganish 5) erkin chatishish 6) hududiylik 7) individlar orasidagi munosabat 8) fotosintez 9) fotosintez jarayonida uglevodlarning hosil bo`lishi A) 2. 3. 4. 8. B) 1. 5. 6. 7. C) 3. 5. 6. 9. D) 4. 6. 8. 9 To’g’ri fikrni toping. ?. Fotositez jarayonida quyoshning kosmik energiyasi organic birikmalarning tarkibidagi kimyoviy bog`lar shaklida jamlanadi Fotosintez natijasida hosil bo`lgan organic moddalarning parchalanishi natijasida, barcha tirik organizm uchun universal va yagona energiya ega makroenergik bog’larga ega ADF(adenozindifosfat) ATF barcha tirik organizmlar uchun, ayniqsa, avtotrof organizmlar uchun asosiy energiya manbayi bo`lib hizmat qiladi. Fotosintez jarayonining mukammal o`rganilishi kelgusida sayyoramiz hayotini saqlab qolish, ekologik muammolarni oldini olish, qishloq xo’lalik ekinlari mahsulotlari hosildorligini ortirish omillarini aniqlash imkonini beradi. Noto`g’ri fikrni toping. ?. Fotositez jarayonida quyoshning kosmik energiyasi organic birikmalarning tarkibidagi kimyoviy bog`lar shaklida jamlanadi Fotosintez natijasida hosil bo`lgan organic moddalarning parchalanishi natijasida, barcha tirik organizm uchun universal va yagona energiya ega makroenergik bog’larga ega ADF(adenozindifosfat) ATF barcha tirik organizmlar uchun, ayniqsa, avtotrof organizmlar uchun asosiy energiya manbayi bo`lib hizmat qiladi. hamma javoblar to`g`ri. To`g`ri fikrni toping. ?. Fotositez jarayonida quyoshning yorug`lik energiyasi organic birikmalarning tarkibidagi kimyoviy bog`lar shaklida jamlanadi Fotosintez natijasida hosil bo`lgan organic moddalarning parchalanishi natijasida, barcha tirik organizm uchun universal va yagona energiya ega makroenergik bog’larga ega ATF(adenozntrifosfat) ATF barcha tirik organizmlar uchun, ayniqsa, geteratrof organizmlar uchun asosiy energiya manbayi bo`lib hizmat qiladi. hamma javob to`g`ri Organic birikmalar tarkibiga kiradigan makro va mikroelementlar, ularning vazifasi bilan juftlang.? xlorofil b- gemoglabin c- ferment 1) Fe 2) N 3) Mg 4) Zn 5) P 6) Co I- irsiy axborot saqlash II- anorganik brikmalarni sintezlash III- fotosintez IV- katalizator V- kislorod tashish VI- fermentlar faolligi A) I- c,6, III- 3,a V- 4,c B) II- 4,a IV- 6,b VI- 3,c C) III- 3,a V- 1,b VI- 4,a D) I- 6,c II- 5,a III- 2b Biosferada hayotning molekula darajasi qaysi hayotiy jarayonlarni amalga oshirib beradi. 1) quyosh energiyasining o`zlashtirilishi 2) anorganik moddalarni sintezlanishi 3) organic moddalarni sintezlanishi 4) irsiy axborotni saqlash 5) irsiy axborotni uzatish 6) avlodlar o`rtasida irsiy axborotning uzviyligi 7) avlodlar o`rtasida irsiy axborotning barqarorligi 8) fizik-kimyoviy jarayonlarning tartibli o`tishi 9) o`zaro konkurensiya A) 1. 2. 3. 5. 6. 8, B) 2. 3. 5. 6. 8. C) 3. 4. 5. 6. 7. 8. D) 1. 3. 4. 5. 6. 7. 9
Organoidlar, ularda sodir bo`ladigan jarayonlar bilan juftlang 1) ribasoma 2) sitoplazmz 3) mitoxoriya 4) xloroplast a- oqsillar biositezi b- glikoliz c- nafas olish d- fotositez A) 1- a 2- b 3- d 4- c B) 1- b 2- a 3- d 4- c C) 1- a 2- b 3- c 4- d D) 1- b 2- a 3- c 4- d
Yuksak darajada tartiblangan biokimyoviy jarayonlarni ko`sating. A) oqsilllar biositezi, achish jarayoni B) glikoliz, nafas olish fotositez, nafas olish hamma javoblar to`g`ri Organik olamning birligini isbotlovchi hususiyat to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. o`simlik, hayvon, mikroorganiznlarning barcha hujayralari kimyoviy tarkibiga ko`ra bir-biriga o`xshamaydi o`simlik, hayvon, mikroorganiznlarning barcha hujayralari kimyoviy tarkibiga ko`ra bir-biriga o`xshaydi bacha tirik organizmlar tarkibiga kiruvchi elementlar biogen elementlar deyiladi suv va mineral moddalarning bo`lishi Tirik organizmlardagi miqdoriga ko`ra hujayra tarkibiga elementlarni qanday guruhlarga ajratamiz. A) anorganik va organic B) makro va mikroelementlar C) biogen va abiogen D) tuz va kislota Makroelementlarning 98%(a) va 1. 9% (b) tashkil etuvchi elementlarni ko`asating. 1) C 2) S 3) O 4) P 5) Ca 6) H 7) Na 8) N 9) K 10) CI 11) Mg
12) Fe A) a- 1. 3. 6. 8, b- 8. 9. 10. 11. B) a- 1. 3. 8. 9, b- 10. 11. 12. 13 C) a- 1. 3. 6. 8, b- 2. 4. 7. 9. 10 D) a- 2. 4. 7. 9. 10. 11. 12. b- 1. 3. 6. 8 Hujayra tarkibining 0.001%dan kam foizni tashkil etadigan elementlar qaysi moddalar tarkibida uchraydi. A) ferment B) garmon C) vitamin D) hamma javoblar to`g`ri Kislorod makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. suv va organic brikmalar tarkibida uchramaydi hujayralarda nafas olish jarayonida ishtirok etadi barcha organic birikmalar tarkibida uchraydi energiyaning bir turdan ikkinchi turga o`tishda muhim ahamiyatga ega. Uglerod makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ? ? suvning birikmalari tarkibida uchraydi hujayralarda nafas olish jarayonida ishtirok etmaydi barcha organic birikmalar tarkibida uchraydi energiyaning bir turdan ikkinchi turga o`tishda muhim ahamiyatga ega. Hodorod makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ? suv va organic brikmalar tarkibida uchramaydi hujayralarda nafas olish jarayonida ishtirok etadi ayrim organic birikmalar tarkibida uchraydi energiyaning bir turdan ikkinchi turga o`tishda muhim ahamiyatga ega. Hodorod va kislorod makroelementlari uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ? suv va organic brikmalar tarkibida uchraydi hujayralarda nafas olish jarayonida ishtirok etadi barcha organic birikmalar tarkibida uchraydi energiyaning bir turdan ikkinchi turga o`tishda muhim ahamiyatga ega. Azot makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ? aminokislatalar, oqsillar, nuklein kislotalar, ATF, xlorofill, vitaminlar tarkibida uchraydi. oqsillar, nuklein kislotalar, ATF, xlorofill,suv, vitaminlar tarkibida uchraydi suyak to`qimasi tarkibiga kiradi, qonning ivishi,muskullar qisqarishini taminlaydi xlorofil tarkibiga kiradi, energiya almashinuvi va DNK sintezini faollashtirishda koferment sifatida ishtirok etadi. Fosfor makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ? aminokislatalar, oqsillar, ATF, xlorofill, vitaminlar tarkibida ma`lum funksiyani bajaradi. oqsillar, nuklein kislotalar, xlorofill,suv, vitaminlar tarkibida uchraydi nuklein kislotalar, ATF, fermentlar, suyak to`qimasi tarkibiga kiradi energiya almashinuvi va DNK sintezini faollashtirishda ferment sifatida ishtirok etadi. Kalsiy makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ? suyak to`qimasi takibiga kiradi, qonni ivishi, muskullar qisqarishini taminlaydi. oqsillar, nuklein kislotalar, xlorofill,suv, vitaminlar suyak to`qimasi tarkibida uchraydi nuklein kislotalar,, fermentlar, suyak to`qimasi tarkibiga kiradi, va qonning ivishida ishtirok etadi. muskullar qisqarishi, energiya almashinuvi va DNK sintezini faollashtirishda ferment sifatida ishtirok etadi. Magniy makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ? nerv impulslarinini o`tkazishda ishtirok etadi, hujayraning osmotic bosimini taminlaydi gemoglabin, mioglabin oqsillari tarkibida O 2. transportini taminlaydi. nerv impulslarining o`tishi, o`simliklarni rivojlanshi, yurak ishining me`yorida o`tishi, qonning normall ivishini taminlovchi omil. xlorofill molekulasi tarkibiga kiradi, energiya almashinuvi va DNKsitezini faollashtiruvchi koferment sifatida ishtirok etadi. Natriy makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ? nerv impulslarinini o`tkazishda ishtirok etadi, hujayraning osmotic bosimini taminlaydi. mineral tuzlar va oqsillari tarkibida microelement sifatida ishtirok etadi. nerv impulslarining o`tishi, o`simliklarni rivojlanshi, yurak ishining me`yorida o`tishi, qonning normall ivishini taminlovchi omil. xlorofill molekulasi tarkibiga kiradi, energiya almashinuvi va DNKsitezini faollashtiruvchi koferment sifatida ishtirok etadi. Femir makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ? nerv impulslarinini o`tkazishda ishtirok etadi, hujayraning fizik bosimini taminlaydi. mineral tuzlar va oqsillari tarkibida, DNK sintezida mikroelement sifatida ishtirok etadi. o`simliklarni rivojlanshi, yurak ishining me`yorida o`tishi, qonning normall ivishini taminlovchi omil. xlorofill molekulasi tarkibiga kiradi, energiya almashinuvi va DNKsitezini faollashtiruvchi koferment sifatida ishtirok etadi. Kaliy makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. nerv impulslarinini o`tkazishi,o`simliklarning rivojlanishini yurak ishining me`yorida o`tishi va qonning normal ivishida ishtirok etadi. mineral tuzlar va oqsillari tarkibida, DNK sintezida mikroelement sifatida ishtirok etadi. o`simliklarni rivojlanshi, yurak ishining me`yorida o`tishi, qonning normall ivishini taminlovchi omil. xlorofill molekulasi tarkibiga kiradi, energiya almashinuvi va DNKsitezini faollashtiruvchi koferment sifatida ishtirok etadi Kaliy va Kalsiy makroelementlari uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) suyak to`qimasi tarkibiga kiradi B) barcha organic birikmalar tarkibiga kiradi. qonning normal ivishida yurak ishining me`yorida ishlashi Oltingugurt makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) oshqozon shirasi tarkibiga kiradi B) qalqonsimon bez garmonlari tarkibiga kiradi sistein, serin, metionin aminokislotalar tarkibiga kiradi, oqsillarning uchlamchi strukturasida disulfit bog` hosil qiladi. B 12. vitamini tarkibida uchraydi. Xlor makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. oshqozon hazm shirasi tarkibiga kiradi. qalqonsimon bez garmonlari faoliyatini boshqaruvchi fermentlar tarkibiga kiradi. sistein, serin, metionin aminokislotalar tarkibiga kiradi, oqsillarning uchlamchi strukturasida disulfit bog` hosil qiladi. tish emali tarkibida uchraydi. Yod mikroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. hazm shirasi tarkibiga kiradi. qalqonsimon bez fermentlari tarkibiga kiradi. oqsillarning uchlamchi strukturasida disulfit bog` hosil qiladi. tish emali tarkibida uchraydi. Mis mikroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. jigar shirasi tarkibiga kiradi va hazm qilishga yordam beradi. urmurtqasiz organizmlar qoni tarkibida uchraydigan gemosianin tarkibida O 2. tashish funsiyasini bajaradi.Ayrim fermetlar tarkibiga kiradi. sistein, serin, metionin aminokislotalar tarkibiga kiradi, oqsillarning uchlamchi strukturasida disulfit bog` hosil qiladi. tish emali tarkibida uchraydi Kobalt mikroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. jigar shirasi tarkibiga kiradi va hazm qilishga yordam beradi. urmurtqali organizmlar qoni tarkibida uchraydigan gemolabin tarkibida kislorod tashish funsiyasini bajaradi.Ayrim fermentlar tarkibiga kiradi. valin, leysin, metionin aminokislotalar tarkibiga kiradi, oqsillarning ikkilamchi strukturasida tuz ko`prik bog` hosil qiladi. B 12. vitamini tarkibida uchraydi. Ftor mikroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) tish emali tarkibiga kirmaydi B) tish emalining tarkibiy qismiga kiradi. DNK polimeraza va RNK polimeraza fermentlari, insulin garmoni tarkibiga kiradi. kationlar faoliyatini tartibli bo`lishini taminlaydi. Rux mikroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. urmurtqali organizmlar qoni tarkibida uchraydigan gemolabin tarkibida kislorod tashish funsiyasini bajaradi.Ayrim fermentlar tarkibiga kiradi. tish emalining tarkibiy qismiga kiradi yemirilishdan saqlaydi DNK polimeraza va RNK polimeraza fermentlari, insulin garmoni tarkibiga kiradi. kationlar faoliyatini tartibli bo`lishini taminlaydi. Mineral tuzlarning kationlari , va anionlari(b) , to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1) CI - 2) HCO 3, - 3) K + 4) Mg + 5) HPO 4, - 6) Ca + 7) H 2. PO 4, – A) a- 1. 5. 6, b- 2. 3. 7, B) a- 2. 3. 5, b- 4. 6. 7, C) a- 3. 4. 6, b- 1. 2. 5, D) a- 2. 5. 7, b- 3. 4. 6
Nima sababdan hujayraning ichki va tashqi muhitida potensiallar farqi yuzaga keladi. kationlar va anionlarning hujayra ichida va tashqi muhitidagi miqdori bir hil. nerv impulslarining o`tkazilishida bo`lib turadigan kamchilik. kationlar va anionlarning hujayra ichida va tashqi muhitidagi miqdori har-xil. qo`zg`luvchanlik xususiyati noto`g’ri bajarilganida. Hujayraning tashqi va ichki muhiti orasidagi potensiallar farqi qaysi jarayonlarda muhim ahamiyatga ega. A) muskul tolalarining bo`shash jarayonida B) nerv impulslarining o’tkazilishi C) muskul tolalarining qisqarishida D) B va C javoblar to`g`ri. K + , Na + , Ca + ionlarining hujayradagi funksiyalari to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) fermetlar faoliyati uchun kerak B) fotositez jarayonida organic moddalar hosil qilishda kuchsiz kislota anionlari hujayra ichki muhitining doimiyligI- buferlikni taminlaydi. organizmlarning qo`zg`aluvchanlik hususiyatlarini ta’minlaydi. Mg 2+ , Mn 2+ , Zn 2+ , Ca 2+ ionlarining hujayradagi funksiyalari to`g`ri berilgan javobni toping. ?. fermetlar faoliyati uchun kerak va ATF tarkibida kiradi. fotositez jarayonida organic moddalar hosil qilishda Mg elementi ishtirok etadi. kuchsiz kislota anionlari hujayra tashqi muhitining doimiyligI- buferlikni taminlaydi. organizmlarning qo`zg`aluvchanlik hususiyatlarini ta’minlaydi. Buferlik atamasiga to`g`ri tarif (a) , ichki (b) , hujayralararo va qon plazmasining(c) buferlik hususiyatini qaysi ionlar taminlaydi. hujayraning ichki muhitining kuchli ishqoriy holatda doimiy saqlash. hujayraning ichki muhitining kuchsiz ishqoriy holatda doimiy saqlash. hujayraning ichki muhitining kuchsiz kislotali holatda doimiy saqlash. hujayraning ichki muhitining kuchli kislotali holatda doimiy saqlash. 1) H 2. PO 4- 2) HCO 3- 3) HPO 42. - A) a- I b- 1. 2. c- 3, B) a- II b- 1. 3, c- 2. C) a- III b- 2. c- 1. 3, D) a- IV b- 2. 3. c- 1.
Tirik organizmlar tarkibiga kiradigan (a) , anorganik (b) , organic moddalar tarkibi to`g’ri berilgan javobni toping. ?. I- birikmalar II- kichik molekulalar III- makromolekulalar IV- ionlar. 1) suv 2) kislota 3) tuz 4) anion 5) kation 6) monosaxarid 7)aminokislota 8) nukleotid 9) organik kislota 10) ferment 11) gormon 12) vitamin 13) polisaxarid 14) oqsillar 15) nuklein kislotalar 16) lipid. A) a) I- 1 3, II 4, 5, 6, b) I- 2. 7, 15, 16, III- 8. 9, IV- 10 11. 12. 13 B) a) III- 15. 16, IV- 10. 11. 12. 13. 14. b) II- 7. 8. 9. I- 4. 5. 6 C) a) II- 1. 2. 3. 4, III- 5. 6. 7. 8, b) I- 9. 10. 11. 12. IV- 13. 14. 16. 15. D) a) I- 1. 2. 3, IV- 4. 5, b) II- 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. III- 13. 14. 15. 16 Ko’p hujayrali organizmlarning necha foiz qismi suvdan iborat. A) 50% B) 60% C) 70% D) 80% Hujayradagi suvning miqdori qanday jarayonga bog`liq. moddalar almashinuvining normal kechmasligi va quyosh nuriga moddalar almashinuvi intensivligiga hayotiy jarayonlarning suvli muhitda o`tishi suv molekulasining ikki qutbli bo`lishi. Dastlabki hayotning suvda paydo bo`lganligini isbotlovchi dalil keltirilgan javobni toping. ?. moddalar almashinuvining normal kechishligi va quyosh nurida organic moddalarning hosil bo`lishi har bir suv molekulasi to`rtta vodorod bog` hosil qilishi bilan yopishganday bo`lishi. hayotiy jarayonlarning suvli muhitda o`tishi. suv molekulasining ikki qutbli bo`lishI- dipol molekulali ekanligi. Suv molekulasini tashkil etuvchi kislorod va vodorod atomlari qanday bog’ hosil qiladi. A) vodorod bog’ B) amid bog` C) kovalent bog` D) dipol bog’ 15, ta suv molekulasi bo`lsa nechta vodorod bog` bo`ladi. A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 Suv molekulasida vodorod bog`ning hosil bo`lishiga sabab nima. A) musbat zaryadlangan kislorod atomi B) manfiy zaryadlangan kislorod atomi C) manfiy zaryadlangan vodorod atomi D) vodorod bog` hosil qilmaydi.
Suv molekulasi haqida to`g`ri fikr berilgan javobni toping. ?. A) tirik organizm uchun yashash muhiti B) tirik organizmda oziq moddlar tashish tirik organizmda metobalizm mahsulotlarini tashish hamma javob to`g’ri. Suv molekulasi erituvchi hisoblanadi.Suv molekulasida yaxshi eriydigan gidrofil moddalar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1) osh tuzi 2) polisaxaridlar 3) kraxmal 4) monosaxarid 5) glikogen 6) disaxarid 7) klechatka 8) ATF 9) aminokislotalar 10) ba`zi oqsillar 12) nuklein kislotalar 13) DNK 14) RNK A) 1. 3. 5. 8. 9, B) 3. 5. 6. 10. 13 C) 7. 9. 10. 12. 13. 14, D) 1. 3. 4. 6. 9
. Suv molekulasi erituvchi hisoblanadi.Suv molekulasida yaxshi eriydigan gidrofob moddalar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1) osh tuzi 2) polisaxaridlar 3) kraxmal 4) monosaxarid 5) glikogen 6) disaxarid 7) klechatka 8) ATF 9) aminokislotalar 10) ba`zi oqsillar 12) nuklein kislotalar 13) DNK 14) RNK A) 1. 3. 4. 6. 9, B) 2. 3. 5. 7. 8, C) 5. 6. 9. 12. 13, D) 2. 5. 8. 9. 14 Biopolimerlar qatori to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) oqsil B) nuklein kislotalar C) uglevod D) hamma javoblar . Biopolimerlar qatori noto`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) oqsil B) nuklein kislotalar C) uglevod D) yog` Gomopolimerlar (1) , getropolimer(2) , monomerlar tog`ri berilgan javobni toping. ?. a) kraxmal b) oqsil c) DNK d) glikogen e)RNK f)seluloza g)gemoglabin i)xromoprotein. A) 1- a, b, d, 2- c, g, i B) 1- e, g, f 2- a, d, I C) 1- a, d, f 2- b, c, e D) 1- f, g, i 2- a, d, f Hujayraning eng muhim organic birikmalari umumiy formulasi tog`ri berilgan javobni toping. ?. A) Cn(H2O)m B) NH2- CHR-C- O2H C) Cn(H2O)n D) NH2- CHR-C- O2H3 O`simliklar quruq massasi(a) , hayvonlar quruq massasi(b) , uglevodlar necha %ni tashkil topadi 1) 50% 2) 60% 3) 70% 4) 80% 5) 2% 6) 3% 7) % A) a- 4, b- 5, B) a- 5, b- 4, C) a- 6, b- 7, D) a- 1 b- 6
Tarkibiga ko`ra uglevodlar 1) monosaxarid 2) disaxarid 3) polisaxarid ga bo’linadi.Bu guruhlar uchun to`liq ta`rif bering. kichik tarkibiy qismlarga gidrolizlanmaydigan shirin moddalar. kichik tarkibiy qismlarga gidrolizlanmaydigan shirin suvda eriydigan moddalar. c) molecular massasi bir necha million bo`lgan, mazasiz suvda erimaydigan modddalar. d) molecular massasi bir necha million bo`lgan, mazasiz suvda eriydigan modddalar. A) 1- b, 2- c, 3- d B) 1- a 2- c 3- d C) 1- a 2- b 3- c D) 1- d 2- c 3- b Monosaxarid vakillaridan trioza(1) , tetroza(2) , penza(3) , geksoza(4) , larning kabi moddalarning umumiy formulalari to`g`ri berilgan javobni toping. ?. a) C3H6O3, b) C4H8O4, c) C5H10O5, d) C6H12O6 A) 1- a, 2- c, 3- d, 4- b B) 1- a, 2- b, 3- c, 4- d C) 1- b, 2- d, 3- a, 4- c, D) 1- a, 2- c, 3- b, 4- d Triozalarga moddalar almashinuvi maxsulotlari bo`lgan moddalar(a) , eng ko`p tarqalgan pentozalar(b) , va oltita uglerod atomi (c) saqlovchi moddalarni toping. ?. 1- riboza 2- sut kislota 3- dezoksiriboza 4- pirouzum kislota 5- fruktoza 6- glukoza. A) a- 1. 2. b- 3. 4, c- 5. 6, B) a- 6. 5, b- 4. 3, c- 2. 1 C) a- 2. 4, b- 1. 3, c- 5. 6, D) a- 1. 3, b- 2. 4, c- 5. 6
Riboza va dezoksiriboza qaysi moddalar tarkibida uchraydi. A) nuklein kislota B) ATF C) sut kislota D) A va B javoblar Glukozaning molecular massasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) 90 B) 180 C) 270 D) 360 Turli mevalar shuningdek asalning shirin bo`lishi ularning tarkibidagi qaysi moddalarga bog`liq. A) glukoza va laktoza B) fruktoza va laktoza C) glukoza va fruktoza D) glukoza va glukoza Erkin holda hujayralarda to`qima suyuqlilarida, plazmada bo`ladigan modda(a) , ning qondagi miqdori(b) , qanday nomlanadi. A) a- 4,5- 5. 5millimol b- fruktoza B) a- 80- 120mg% b- qon qandi a- 100-120mg% b- glukoza a- 4. 5- 5. 5millimol b- gallaktoza Monosaxaridlarning trioza(1) , tetroza(2) , pentoza(3) , geksoza(4) , vakillari to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. a) galaktoza b) riboza c) fruktoza d) derosiriboza e)eritroza f)glukoza g)glitseraldigid A) 1- a, 2- b, d, 3- c, e, f, 4- g B) 1- g, 2- e, 3- b, d, 4- a, c, f C) 1- a, c, f, 2- b, d, 3- e, 4- g D) 1- e, 2- g, 3- b, 4- a,f
Disaxarid(a) , polisaxarid(b) , vakillari to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. kraxmal 2. saxaroza 3. glikogaen 4. maltoza 5. seluloza 6. laktoza 7. xitin 8. pektin 9. lixenin 10. geparin A) a- 1. 2. 3. b- 4. 5. 6. 7. 8. 9, B) a- 4. 5. 6. 7. 8. b- 1. 2. 3. 9, C) a- 2. 4. 6, b- 1. 3. 5. 7. 9, D) a- 1. 3. 5. 8, b- 2. 4. 6
Glukoza va fruktoza moddalari uchun umumiy hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. molekular massasi teng va asal moddasini hosil qiladi. ikki monosaxarid birlashib glikozid bog`li maltoza molekulasini hosil qiladi. bu monosaxaridlar suvda yaxshi eiydi. hamma javoblar to`g`ri Maltoza (a) , saxaroza(b) , laktoza(c) , molekulalari qanday monomerlarning birikishidan glikozid bog` hosil bo`lgan. 1) glukoza+glukoza 2) glukoza+fruktoza 3) fruktoza+fruktoza 4) glukoza+galaktoza 5) galaktoza+galaktoza 6) fruktoza +galaktoza A) a- 2, b- 3, c- 6, B) a- 1, b- 2, c- 4, C) a- 4, b- 2, c- 1 D) a- 5, b- 3, c- 2
Saxaroza(a) , va maltoza(b) , glikogen(c) , kabi molekulalarining qo`shimcha nomlarini toping. ?. 1. lavlagi shakari 2. sut shakari 3. shakarqamish shakari 4. hayvon kraxmali 5. don shakari. A) a- 1, b- 2, c- 3, B) a- 3, b- 2, c- 1 C) a- 1. 3, b- 2,5, c- 4, D) a- 4, 5, b- 2, c- 1. 3 Undirilayotgan don tarkibida polimer modda hisoblangan kraxmal moddasi qanday moddaga aylanadi. A) saxaroza B) laktoza C) galaktoza D) maltoza Glukoza qaysi polimer moddalar uchun monomer hisoblanadi. A) kraxmal, klechatka B) seluloza, glikogen C) xitin, pectin D) geparin, lixenin Ba`zi uglevodlar molekulalari(a) , oqsillar (b) , yog`lar bilan birikib qanday moddalarni hosil qiladi. A) a- lipoprotein b- xromoprotein B) a- glikoprotein b- xromoprotein C) a- glikolipid b- glikoprotein D) a- glikoprotein glikolipid Kraxmal o`simliklar tanasida ko`p to`planadigan muhim polisaxarid hisoblanib, o`simlikning aynan qaysi qismida ko`p bo`ladi. A) ildiz, poya B) gul, meva C) barg, urug` D) urug` Yuksak o`simliklardan hisoblangan sholi va makkajo`xorining doni(a) , bug`doy doni(b) , kartoshka tugunagi(c) kabi o`simliklarda kraxmal moddasi qanday miqdorda to`planadi. 1. 80% 2. 20% 3. 60-70% A) a- 3, b- 2, c 1 B) a- 1, b- 3, c- 2. C) a- 2, b- 3,c-1, D) a- 2,b- 1, c- 3
Glikogen ya’ni hayvon kraxmali qanday organizmlarda zaxira oziq modda sifatida to`planadi. 1. odam 2. ko`k yashil o`tlar 3. yo`sin4. hayvon 5. bakteriya 6. zamburug`7. daraxt . A) 1. 3. 5, B) 2. 3. 6, C) 1. 5. 7, D) 1. 4. 6
O’simliklar hujayrasi tarkibiy qismi hisoblangan hujayra devoirining asosini tashkil etuvchi modda, to`qimalarni(a) , yog`ochlikni(b) necha %ini tashkil etadi. A) a- 50% b- 15% B) a- 40% b- 30% C) a- 50% b- 15- 40% D) a- 15- 30% b- 50% Uglevodlar va ularning organizmda bajaradigan energetic funksiyalarini juftlab ko`sating. 1. glitseraldigid 2. glukoza 3. maltoza 4. saxroza 5. fruktoza
a) organizmda kechadigan ko`pchilik jarayonlar uchun energiya manbai b) glukozaning asosiy manbai c) unayotgan urug` uchun energiya manbai d) hujayraning nafas olish jarayoni uchun energiya manbai e)energiya almashinuvining kislorodsiz bosqichi mahsuloti. A) 1- e, 2- d, 3- c, 4- b, 5- a B) 1- a, 2- b, 3- c, 4- d, 5- e C) 1- c, 2- d, 3- e, 4- a, 5- b D) 1- b, 2- a, 3- c, 4- d, 5- e. 158. Uglevodlar va ularning organizmda bajaradigan struktura- qurilish(plastic) funksiyalarini juftlab ko`sating. 1. seluloza 2. xitin 3. riboza 4. dezoksoriboza a) o`simlik hujayrasiga mustaxkamlik beradi b) zamburug` hujayrasi qobig`i va bo`g`imoyoqlilar tana qoplamiga mustahkamlik beradi c) ATF va RNK molekulasining strukturasini tuzishda ishtirok etadi d) DNK molekulasi tarkibiga kiradi. A) 1- b, 2- c, 3- a, 4- d B) 1- c, 2- b, 3- d, 4- a C) 1- a, 2- b, 3- c, 4- d D) 1- d, 2- c, 3- b, 4- a Uglevodlar va ularning organizmda bajaradigan zaxira funksiyalarini juftlab ko`sating. 1- laktoza 2- kraxmal 3- glikogen a) o`simlik to`qimasida zaxira oziq modda sifatida to`planadi b) hayvon to`qimalarida zaxira oziq modda sifatida to`planadi c) sutemizuvchilar suti tarkibida uchraydi. A) 1- a, 2- c, 3- d B) 1- d, 2- b, 3- a C) 1- d, 2- b, 3- a D) 1- b, 2- d, 3- a Uglevodlar va ularning organizmda bajaradigan ximoya funksiyalarini juftlab ko`sating. laktoza- o`simlik to`qimasida zaxira oziq modda sifatida to`planadi glikogen-ATF va RNK molekulasining strukturasini tuzishda ishtirok etadi geparin-hayvon qonining ivishiga to`sqinlik qiladi. laktoza- sutemizuvchilar suti tarkibida uchraydi. Barcha tirik organizmlar tarkibida uchraydigan qutblanmagan gidrofob molekulalarning neytral vakillari haqida to`g`ri fikrlarni toping. ?. 1. tabiatda ko`p tarqalgan moddalar 2. tabiatda kam tarqalgan moddalar 3. 3, ta yog` kislota va 3, atomli glitserin moddasidan iborat 4. hayvon yog`lari va o`simlik moylari kiradi 5. 3, ta yog` kislota va 2. atomli glitserin moddasidan iborat 6. hayvon yog`lari va o`simlik moylari kirmaydi 7. vakil mum 8. mum- yog` kislota va ko`p atomli spirtlar aralashmasidan iborat 9. mum-yog` kislota va kam atomli spirtlar aralashmasidan iborat A) 1. 3. 6. 9, B) 2. 4. 5. 8. C) 4. 5. 7. 8, D) 1. 3. 4. 8
Gidrofob modda hisoblangan mum moddasi uchun xos hususiyatlar to`gri berilgan javobni toping. ? . 1) yog’ kislotalar va ko’p atomli spirtlarni birikishidan hosil bo’lgan 2) kam atomli kislotalarni birikishidan hosil bo’lgan 3) Terini, hayvonlarning junini, qushlarning patlarini qoplab turadi.4) Teri ,jun va patlarini yumshatadi. 5) teri, jun va patlarni yumshatmaydi.6) teri, jun va patlarni suvdan himoya qiladi.7) mum qoplami barg poya mevalarni suv ta’siridan, qurib qolishdan himoya qiladi. 8) mum qoplami barg poya mevalarni suv ta’siridan, qurib qolishdan himoya qilmaydi. A) 3, 1, 4, 7, 6, B) 6, 1, 5, 7, C) 2, 5, 8, 7, 6, D) 7, 4, 5, 6. Qaysi modda hujayraning membranali tuzilmalarini hosil qiladi? A) Glikolipid B) lipoprotein C) holesterin D) fosfolipid Qaysi modda lipidlar bilan uglevodlar aralashmasi hisoblanadi. A) Glikolipid B) lipoprotein C) holesterin D) fosfolipid Qaysi modda lipidlar bilan oqsillar aralashmasi hisoblanadi. A) Glikolipid B) lipoprotein C) holesterin D) fosfolipid Steroidlarga mansub qaysi modda hujayra menbranasining muhim tarkibiy qismi hisoblanadi. A) Glikolipid B) lipoprotein C) holesterin D) fosfolipid Steroid garmonlar qaysi organlarda sintezlanadi. A) buyrakusti bezida xolesterindan sitezlanadi B) jinsiy bezlarda xolisterindan sintezlanadi C) jigar hujayralarida o`t suyuqligidan sintezlanadi D) A va B javoblar to`gri. Ateroskleros kasalligi qanday kelib chiqadi? yurakning ishemik kasalligi tufayli kelib chiqadi insult tufayli kelib chiqadi glyukozani qon tomirda to’planishi tufayli xolestirin qon tomirlarida to’planib, tomirlarni toraytiradi. Yog’simon tabiatli moddalarni ko’rsating. A) Jinsiy gormonlar, mum B) Xolestirol, glikolipid C) A.D.E.K D) barcha javoblar to’g’ri Lipidlarning plastic funksiyasini bajaradigan moddalarni ko’rsating. 1) glikogen 2) geparin 3) lipoprotein 4) kraxmal 5) glikolipid 6) fosfolipid 7) ptialin 8) xolestirin 9) amilaza A) 5, 6, 4, 8, 9, B) 3, 8, 6, 5, C) 8, 4, 6, 7, D) 1, 3, 5, 7 Steroidlar qatoriga qaysi gormonlar kiradi? jinsiy bezlarning gormonlari buyrakusti bazidan ajraladigan kortikosteroid gormoni o’n ikki barmoqli ichakda faoliyat ko’rsatadigan tripsin A va B javoblar to’g’ri 1gr yog` to`liq parchalanganda qancha (a) k kl, yoki (b) , kj energiya ajraladi. 1) 9, 3kkl 2) 4, 1kkl 3) 38, 9kj 4) 17, 6kj A) a- 2. b- 4, B) a- 2. b- 3, C) a- 1 b- 3, D) a- 1 b- 4 Teriosti yog` klechatkasi(a) , nima sababdan lipidlar issiqlikni saqlash vazifasini bajaradi. 1. mexanik ta’sirlar 2. kimyoviy tasirlar 3. issiqlikni yaxshi o`tkazadi 4. issiqlikni yomon o’tkazadi. A) a- 4, b- 3, B) a- 2. b- 3, C) a- 3, b- 2. D) a- 1 b- 3
Cho`lda xayot kechiruvchi hayvonlar uchun zaxira yog` moddasi qanday vazifani bajaradi. issiqlikni saqlash uchun va suv bug`latmaslik uchun mehanik tasirlarda himoya qilish uchun C) energiya va suv manbai D) hamma javoblar to`g`ri. Organizmlarda uchraydigan qaysi vitaminlar fermentlarning kofermenti sifatida ishtirok etadi. A) A. B. C. D. B) B1 B2. B6, B12. A. D. E. K D) A. C. D. E Oqsillar tarkibida qanday elementlar uchraydi. A) C.O.H.N. B) Na.Ca.P.S. C) O.N.Ca.Co. D) C.O.N.J.K. Oqsillar tarkibida necha xil aminokislotalar uchraydi. A) 17, B) 18, C) 19, D) 20 Birinchi darajali ahamiyatga ega bo`lgan organic modda qanday manoni anglatadi grekcha ”protos”-tuzatmoq, yaratmoq lotincha “dissimilatio”-parchalash. lotincha “assimilation”-yaratmoq D) grekcha “protos”-birlamchi,muhim. Tog`ri fikrni toping. ?. tirik organizmlar hayotiy jarayonlari ko`p jihatdan oqsil moddalariga va ularning funksiyalariga bog`liq emas tirik organizmlar hayotiy jarayonlari ko`p jihatdan oqsil moddalariga va ularning funksiyalariga bog`liq kraxmal, klechatka, seluloza kabi polemer moddalarning monomeri fruktoza. buyrakusti bezidan ajralib chiqadigan kortikosteroid fermenti steroidlar qatoriga kiradi. To`g`ri fikrni toping. ?. oqsillar- virus va barcha tirik organizmlar: bakteriya, zamburug`, o`simliklar, hayvonlar tarkibining ajralmas tarkibiy qismi hisoblanmaydi. oqsillar- virus va barcha tirik organizmlar: bakteriya, zamburug`, o`simliklar, hayvonlar tarkibining ajralmas tarkibiy qismi hisoblanadi. glikogen ya`ni o`simlik kraxmali hayvonlarda zaxira oziq modda sifatida to`planadi. A. B. C. D. E. K vitaminlari yog`simon moddalar hisoblanadi. Oqsilar plimer moddalar bo`lib qanday monomerlardan iborat. A) glukoza B) nukleotid C) aminokislota D) saxaroza Oqsillar monomeri haqida to`g`ri ma`lumotni toping. ?. kichik organic modda bo`lib, organic kislotalarning hosilasi deb qaralmaydi. kichik organic modda bo`lib, organic kislotalarning hosilasi deb qaraladi. tarkibida C.O.H.N.kabi elementlar kam uchraydi. kichik organic modda bo`lib, organic aminlarning hosilasi deb qaraladi. Aminokislotalar tarkibida qanday funksional gruppalar uchraydi. A) amino guruh (NH2) va efir (R-O-COOH) B) karboksil guruh(COOH), amid guruh (NH) karboksil guruh(COOH), amino guruh (NH2) aminokislotalar tarkibida fuksional guruhlar bo`lmaydi. Qaysi organizmlarda hujayradagi oqsillar tarkibiga kiruvchi aminokislotalar tabiatda uchraydigan boshqa moddalardan sitezlanadi. A) bezgak paraziti B) ichburug` amyobasi C) tufelka D) leyishmaniya Almashinmaydiga aminokislotalar (a) , almashinadigan aminokislotalar (b) , atamalariga to`g`ri ta`rif bering. 1. aminokislotalarning boshqa moddalardan sintezlanmaydigan vakillari 2. murakkab tarkibli aminokislotalar 3. aminokislotalarning boshqa moddalardan sintezlanadigan vakillari 4. oddiy bog`lar yordamida bog`langan aminokislotalar. A) a- 1 b- 2. B) a- 3, b- 2. C) a- 4, b- 3, D) a- 1 b- 3 186. Almashinadigan (a) , va almashinmaydigan (b) , aminokislotalarga vakillar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. valin,3. leysin,4. lizin,5. Metionin 6. izoleysin,7. tronin 8. Triptofan 9. fenilalanin A) a- 5. 6. 8. b- 2. 3. 4. B) a- 1. 6. 9. b- 2. 4. 6. 7. C) a- 2. 4. 6. 8. b- 1. 3. 5. 9, D) b- 1. 2. 3. 9. Oqsillar tarkibidagi aminokislotalar bir-biri bilan qanday bog` orqali bog`lanadi. A) amid bog` B) efir bog’ C) kovalent bog` D) peptid bog` Qo`shni aminokislotalar birikishidan qanday moddalar hosil bo`ladi. A) polipeptid va polinukleotid B) polinukleotid va suv C) polisaxaridlar va suv D) polipeptid va suv Aminokislotalarning molecular massasi qancha. A) 120 B) 138, C) 140 D) 150 190 Oqsil tarkibidagi aminokislotalarning molrkular massasi qancha. A) 150 B) 140 C) 138, D) 120
Peptid bog` qaysi funksional guruhlar o`ratasida vujudga keladi. A) karbonil va imid B) karbinil va amino C) karboksil va fenil D) imid va amid To`g`ri fikrni toping. ?. oqsillar tarkibidagi aminokislotalarning joylashish tartibi, turning o`zgarmas xossasi bo`lib, oqsillar sintezi vaqtida t-RNK dagi irsiy axborot asosida sitaezlanadi. oqsillar polimer modda bo`lib monomeri glukoza. oqsillar faqat hujayraviy tuzilishga ega organizmlarda uchraydi. oqsillar tarkibidagi aminokislotalarning joylashish tartibi, turning o`zgarmas xossasi bo`lib, oqsillar sintezi vaqtida DNK dagi irsiy axborot asosida sitaezlanadi. Murakkab oqsillar organizmda qanday funksiyani bajaradi. A) ferment B) gormon C) vitamin D) A va B jaavoblar to`g`ri Organizmlar tarkibiga kiruvchi oqsillar o`rtasidagi farq qanday jarayonni dalili hisoblanadi. turlarning kelib chiqish muddatining bir hil ekanligini isbotlaydi. oqsillarning tuzilishi juda soda ekanligini isbotlaydi. turlarning kelib chiqish vaqtini turli xil ekanligini isbotlaydi. oqsillarning tuzilishi juda murakkab ekanligini isbotlaydi. Insulin oqsilining strukturasida qanday bog`lar uchraydi. spiral qo`shni o`ramalar orasidagi vodorod bog`lar. qo`shni aminokislotalarning amino va karbosil guruhlari o`tasidagi peptid bog`. vodord, ion, disulfit, gidrofob bog`lar qo`shni aminokislotalarning amino va karbosil guruhlari o`tasidagi peptid bog` va ion bog`. Oqsil molekulasida aminokislotalarning birin-ketin joylashish tartibi bilan belgilanish hususiyatiga ega bo`lgan oqsil qaysi. A) kollagen, kreatinin B) mioglabin C) gemoglabin D) insulin Ikkilamchi tuzilishga ega bo`lgan oqsil molekulasi qanday husisuyatga ega bo`ladi. polipeptid zanjirning spiral shakilda bo`lishi bilan. oqsillar milekulsi tarkibidagi aminokislotalar birin- ketin joylashadi. oqsilllar tarkibidagi aminokislotalar vodorod bog`lar hosil qilib bog`lanadi. ikkita oqsil molekulasining aminokislotalari bir-biri bilan birikishidan hosil bo`ladi. Spiral qo`shni o`ramalari orasidagi vodorod bog`lar qaysi oqsil molekulalariga to`g`ri keladi. A) mioglabin B) kollagen, kreatinin C) gemoglabin D) insulin Mioglabin va gemoglabin oqsil molekulalari o`zlarida qanday srukturali bog`larni tutadi. spiral qo`shni o`ramalar orasidagi vodorod bog`lar. qo`shni aminokislotalarning amino va karbosil guruhlari o`tasidagi peptid bog`. vodord, ion, disulfit, gidrofob bog`lar qo`shni aminokislotalarning amino va karbosil guruhlari o`tasidagi peptid bog` va ion bog`. To`tlamchi tuzilishga ega oqsillarga qanday hususiyatlar xos. bir nechta gemmaglobullin shaklidagi polipeptid molekulalarining(subbirlik) birikishi bilan belgilanadi. bitta globula shaklidagi polipeptid molekulasining(subbirlik)da ajralishi natijasida hosil bo`ladi. spiral shakildagi pilopetid globula shaklini hosil qilishi bilan. bir nechta globula shaklidagi polipeptid molekulalarining(subbirlik) birikishi bilan belgilanadi. Spiral shakildagi pilopetid globula shaklini hosil qilishi bilan belgilanadigan oqsil molekulalarini belgilang. A) kollagen, kreatinin B) mioglabin va fermentlar C) insulin D) gemoglabin Denaturatsiya atamasiga to`g`ri ta’rif berilgan javobni toping. ?. oqsil molekulasining o`z tabiiy xolatini qayta tiklashi oqsil molekulasi molecular massasi juda og`ir bo`lib ketishi. oqsil molekulasining o`z tabiiy holatini yo`qotishi oqsil molekulasi molecular massasi sezilarli darjada bo`lmasligi. Oqsil molekulasi qanday tasirlar natijasida o`z tabiiy holatini yo`qotadi. A) harorat B) kimyoviy moddalar C) nurlanish D) hamma javoblar to`g`ri. Biomolekulalar ichida funsiyalarining xilma- xilligi jihatidan birinchi o`rinda turuvchi organic moddani aniqlang. A) uglevod B) nuklein kislota C) yog` D) oqsil Kolagen oqsili (a) , kreatinin oqsili (b) , elastin oqsili(c) , qaysi moddalar tarkibiga kiradi. 1. sutemizuvchilar tirnog`i 2. biriktiruvchi to`qima 3. pay tarkibida 4. sutemizuvchilar juni 5. qon tomirlari devorida 6. qushlar patida A) a- 1, b- 2, 3, 6, c- 4, 5, B) a- 2, b- 1, 3, 6, c- 4, 5, C) a- 4, 5, b- 1, 3, 6, c- 2. D) a- 1, 3, 6, b- 4. 5, c- 2
Hujayra sitoskileti qanday oqsildan iborat. A) kreatinin B) elastin C) tubulin D) kollagen Oqsillar plastic ca energetic reaksiyalarda qanday vazifalrni bajaradi. A) garmon B) katalizator C) substrat D) parchalovchi. Fermentlar qanday tabiatga ega(a) , faoliyat(b) ini qanday olib boradi. 1. oqsil 2. uglevod 3. yog` 4. ma`lum bir modda (subetrat)ga tasir ko`satadi.5. ma`lum bir modda(substrat)ni yo`q qiladi.6. ma`lum bir moddani miqdorini hosil qiladi. A) a- 1 b- 5, B) a- 3, b- 6, C) a- 2. b- 4, D) a- 1 b- 4 208. Oqsillarning transportlik funksiyalari to`g`ri berilgan javobni toping. a- gemoglabin b- gemosianin c- mioglabin d-albumin
A) a- 1,b- 3,c- 4,d-2. B) a- 3,b- 2,c- 1,d-4, C) a- 2,b- 1,c- 4,d-3, D) a- 3,b- 1,c- 2,d-4
Oqsilarning himoya funsiyasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. hujayra tarkibiga kiradigan moddalarni kam o`kazadi. antitana, antutoksin, interferon oqsillari himoya funksini bajaradi. hujayra tarkibidan chiqadigan moddalarni tezroq chiqarish vazifasini bajaradi. antitana, antutoksin, interferon oqsillaritransport funksini bajaradi. Qon tarkibidagi immunoglobulin oqsilining vazifasini tiog`ri berilgan javobni toping. ?. qon tarkibiga tashqi muhitdan tushuvchi miroblarni ko`paytiradi. qon tarkibini buzuvchi toksinlarni zararsizlantiradi. qon tarkibiga kirgan virus va bakteriyalarni taniydi, zararsizlantiradi. odam organizmida imunitet vazifasini bajarmaydi. Qon tarkibiga kiradigan qaysi oqsillar qonning ivishini taminlaydi. A) fibrinogen, insulin B) trombin va gemoglabin C) aktin va miozin D) fibrinogen va thrombin
Oqsilarning toksin(zaxar) funksiyasi to`gri berilgan javobni toping. qon tarkibiga tashqi muhitdan tushuvchi miroblarni ko`paytiradi. ayrim organizmlarda dushmanlardan himoyalanish maqsadida zaxar ishlab chiqarishi. qon tarkibiga kirgan virus va bakteriyalarni taniydi va faoliyatini kuchaytiradi. odam organizmida imunitet vazifasini bajaradi. Qaysi mikroblarning zaxri oqsil tabiatiga ega. A) qutirish, kuydirgi B) botulizm, vabo, difteriya. C) terlama, bo`g`ma D) vabo, o`lat. Qaysi oqsillar gumoral funsiyani bajaradi. A) insulin, somatotrop B) miozin, aktin C) somatorop, vasopressin D) A va C javoblar to`g`ri Muskullar qisqarishida qaysi muskullar ishtirok etadi. A) somatorop, vasopressin B) aktin va miozin C) insulin, somatotrop D) hamma javoblar to`g`ri. Aktimiozin kompleksi qanday oqsillardan iborat. A) kollagen va kreatinin B) mioglabin va fermentlar C) aktin va miozin D) kollagen va miozin 1gr oqsil parchalanganda qancha (a) kkl, (b) , kj energiya ajraladi. 1) 38. 9kj 2) 17. 6kj 3) 4. 1kkl 4) 9. 3kkl A) a- 1 b- 2. B) a- 2. b- 1 C) a- 3, b- 2. D) a- 2. b- 3 Nuklein kislotalarning monomeri to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) fruktoza B) glukoza C) aminokislota D) nukleotid Nuklein kislotalar monomeri qanday komponentlardan tashkil topgan azotli asos, monosaxarid, fosfat kislota azotli asos, disaxarid, fosfat kislota azotsiz asos, polisaxarid, fosfat kislota azotli asos, monosaxarid, nitrat kislota DNK (a) , RNK (b) , tarkibida pentozalarning qaysi vakillari uchraydi. 1. glukoza 2. pentoza 3, riboza 4. galaktoza 5. dezosiriboza A) a- 1 b- 2. B) a- 3, b- 4, C) a- 5, b- 3, D) a- 3, b- 5 Hujayra tarkibidagi erkin nukleotidlar berilgan qatorni toping. ?. A) DNK, RNK B) H3PO4, DNK C) I- RNK, t-RNK D) ADF, ATF, AMF ATF – adenozintrifosfat molekulasining komponentlari to` g`ri berilgan javoblarni toping. ?. A) adenin, dezoksiriboza, 1ta H3PO4, B) guanine, riboza, 2ta H3PO4 C) adenin, riboza, 3ta H3PO4, D) sitozin, iriboza, 3ta H3PO4 Yagona ATF tarkibida katta energiya bog`lari nechta. A) 1 B) 2. C) 3, D) 4 Fosforlanish reaksiyasi haqida to`g`ri fikrni toping. ?. sintaelanish reaksiyalari natijasida ADF molekulasidan ATF molekulasining sintezlanishi. oksidlanish, achish reaksiyalari natijasida ADF molekulasidan ATF molekulasining sintezlanishi. oksidlanish, achish reaksiyalari natijasida ATF molekulasidan ADF molekulasining sintezlanishi. sintezlanish achish reaksiyalari natijasida ADF molekulasidan AMF molekulasining sintezlanishi. ATF energiyasi qanday jaraonlarda sarflanadi. 1. barcha biositetik reaksiyalarda 2. sintez reaksiyalarida 3. membranalar orqali moddalarning aktiv o`tkazilishi 4. ekzositoz jarayonida 5. endositoz jarayonida 6. organ va to`qimalar faoliyatida 7. glukozaning hosil bo`lish reksiyasida8. fotosintez reaksiyalarda. A) 1. 2. 5. 8. 9, B) 3. 4. 5. 6. 7. C) 2. 5. 6. 8. 7. D) 1. 3. 4. 5. 8 ATF molekulasi suv ta`sirida parchalansa qanday mahsulotlar hosil bo`ladi. A) AMF, suv, energiya(40kj) B) ADF, H3PO4, energiya(50kj) C) ADF, H3PO4, energiya(40kj) D) AMF, ADF, energiya(30kj) Polinukleotid tarkibidagi mononukleotidlar qanday bog` orqali bog`lanadi. A) peptid B) posfit C) imid D) fosfodiefir Nukleotidlar orasida joylashgan fosfat kislota pentozalarning aynan qaysi uglerod atomlari bilan bog`lanadi. pentozaning oldingi 1`uglerod atomi, pentozaning keying 4`uglerod atomi bilan bog`langan. pentozaning oldingi 2`uglerod atomi, pentozaning keying 5`uglerod atomi bilan bog`langan. pentozaning oldingi 3`uglerod atomi, pentozaning keying 3`uglerod atomi bilan bog`langan. pentozaning oldingi 5`uglerod atomi, pentozaning keying 3`uglerod atomi bilan bog`langan. Polinukleotidlarning birlamchi strukturasinig tuzilishi haqida to`g`ri fikr berilgan qatorni toping. ?. nukleotidlarning vodorod bog`lar orqali bog`lanishi natijasida. nukleotidlarning birin-ketin joylashish tartibida hosil bo`ladi. polinukleotidlarning spiral shakilda joylashishi natijasida hosil bo`ladi. nukleotidlarning parallel tartibda joylashishi natijasida hosil bo`ladi. DNK tuzilishi haqidagi to`g`ri fikrni toping. ?. chap tarafga burilib, qo`sh spiral hosil qilib joylashuvchi juft zanjir. o`ng tarafga burilib, qo`sh spiral hosil qilib joylashuvchi toq zanjir. C0 chap tarafga burilib, qo`sh spiral hosil qilib joylashuvchi juft zanjir. D) o`ng tarafga burilib, qo`sh spiral hosil qilib joylashuvchi juft zanjir.
DNK moliekulasida antiparalellik hodisasi haqida to`g`ri fikrni toping. ?. zanjirning biri 3`uglerod atomi bilan boshlanib 6`uglerod atomi bilan tugallanadi.Ikkinchi zanjirda 5`uglerod atomi bilan boshlanib 3`uglerod atomi bilan tugallanadi. zanjirning biri 2`uglerod atomi bilan boshlanib 5`uglerod atomi bilan tugallanadi.Ikkinchi zanjirda 5`uglerod atomi bilan boshlanib 3`uglerod atomi bilan tugallanadi. zanjirning biri 3`uglerod atomi bilan boshlanib 5`uglerod atomi bilan tugallanadi.Ikkinchi zanjirda 5`uglerod atomi bilan boshlanib 3`uglerod atomi bilan tugallanadi. zanjirning biri 3`uglerod atomi bilan boshlanib 5`uglerod atomi bilan tugallanadi.Ikkinchi zanjirda 4`uglerod atomi bilan boshlanib 3`uglerod atomi bilan tugallanadi. DNK molekulasining spirali ichida qanday asoslar joylashadi A) guanin, sitozin B) purin, pirimidin C) adenine, timin D) guanine, timin Azotli asoslarning komplementarlik qonuni kim tomonidan yaratilgan. A) A.de Friz B) G.Mendel C) Ya.Purkine D) E.Chargaff Chargaff qoidalarini aks ettiruvchi ifodalar berilgan qatorni toping. 1 purin asoslari pirimidin asoslariga teng. 2. adeninlar soni timinlar sonida farq qiladi. 3. adeninlar va guaninlar yig`indisi timinlar va sitozinlar yig`indisiga teng. 4. purin asoslari pirimidin asoslaridan farq qiladi. 5. adeninlar va guaninlar yig`indisi timinlar va sitozinlar yig`indidan farq qiladi. 6. adeninlar soni timinlar soniga teng A) 1. 2. 5, B) 3. 4. 6, C) 2. 4. 5, D) 1. 3. 6 235. Chargaff qoidalarini aks ettiruvchi ifodalar berilgan qatorni toping. 1 purin asoslari pirimidin asoslariga teng. 2. adeninlar soni timinlar sonida farq qiladi. 3. adeninlar va guaninlar yig`indisi timinlar va sitozinlar yig`indisiga teng. 4. purin asoslari pirimidin asoslaridan farq qiladi. 5. adeninlar va guaninlar yig`indisi timinlar va sitozinlar yig`indidan farq qiladi. 6. adeninlar soni timinlar soniga teng A) 1. 2. 5, B) 3. 4. 6, C) 2. 4. 5, D) 1. 3. 6
DNK molekulasining bir matta to`liq aylanib chiqishi uchun qancha masofa talab etiladi. A) 6, 8nm B) 17, 2nm C) 3, 4nm D) 1, 7nm DNK molekulasining bir matta to`liq aylanib chiqishi uchun qancha nukleotid t talab etiladi. A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 DNK molekulasida nukleotidlar bir-biri bilan qancha uzunlikda joylashadi. A) 6. 8nm B) 17. 2nm C) 3. 4nm D) 0.34nm DNK zanjirining eni qancha uzunlikda bo`ladi. A) 1nm B) 2nm C) 3nm D) 4nm DNK ning irsiy axborot saqlashda va nasldan- naslga o`tkazish vazifasining kimyoviy asosi asosida qanday hususiyat yotadi. DNK molekulasining juda kata massaga ega bo`lishi. azotsiz asoslarning komplementarlik hususiyati DNK molekukasi tarkibidagi nukleotidlarning spiral shaklida bo`lish hususiyati. azotli asoslarining komplementarlik hususiyati. RNK molekulasi qaysi hususiyatlari bilan bir- biridan farq qiladi. 1. takibi 2. katta- kichikligi 3. harakatlanishi bilan 4. bajaradigan vazifasi bilan 5. hujayrada joylashishi bilan 6. molecular massasi bilan A) 1. 3. 5, B) 2. 3. 6, C) 1. 4. 6, D) 2. 5. 4 242. Informatsion RNK(I- RNK) (a) ,Ribosoma RNK (r-RNK) (b) , Transport RNK(t-RNK) (c) , molekulalari qanday vazifani bajaradi. 1. ribosomalar tarkibiga kiradi, yadroda xramasomaning yadrocha hosil qiladigan qismidan hosil bo`ladi.2. oqsil strukturasi haqidagi malumotni yadrodan ribosomaga yetkazib beradi 3. yadroda hosil bo`ladi, aminokislotalarni biriktirib polipeptid yig`iladigan joy- ribosomaga olib keladi. A) a- 1 b- 2. c- 3, B) a- 2. b- 1 c- 3, C) a- 2. b- 3, c- 1 D) a- 3, b- 1 c- 2
Beda bargiga o`xshash strukruraga ega ikkilamchi molekula berilgan javobni toping. ? A) I- RNK B) t-RNK C) r-RNK D) DNK Transport RNK(t-RNK) faol qismi nechta(a) , qanday vazifani (b) bajaradi. anikodon triplet-I- RNKning kodoniga komplementar aminokislotalar kelib birikamaydi anikodon triplet-r-RNKning kodoniga komplementar aminokislotalar kelib birikadi A) a- 4ta b- 1, 4, B) a- 5ta b- 2, 3, C) a- 3ta b- 1, 3, D) a- 2ta b- 1, 4 245. DNK molekulasi(a) , RNK molekulasi(b) , uchun xos hususiyatlatlar baerilgan javibni toping. ?. 1. yadro, xloroplast, mitoxondariya tarkibida uchraydi.2. yadro, xloroplast, mitoxodriya, stoplazma tarkibida uchraydi.3. ikki zanjirdan iborat 4. bir zanjirdan iborat. A) a- 1, 2. b- 3, 4, B) a- 1, 4, b- 2, 3, C) a- 1, 3, b- 2, 4, D) a- 2, 4, b- 1, 3 246. DNK tarkibidagi nukleotid(a) , RNK tarkibidagi(b) , nukleotidlar uchun xos xususiyatlarni toping. ?.
purin asoslarI- adenin, guanin pirimidin asoslarI- timin, sitozin uglevod-dezoksiriboza, H3PO4, 2. purin asoslarI- adenin, pirimidin asoslarI- timin, guanin sitozin uglevod-dezoksiriboza, H3PO4, 3. purin asoslarI- adenin, guanin pirimidin asoslarI- uratsil, sitozin uglevod-riboza, H3PO4, 4. purin asoslarI- timin, guanin pirimidin asoslarI- adenin sitozin uglevod-riboza, H3PO4 A) a- 2. b- 4, B) a- 1 b- 3, C) a- 2. b- 3, D) a- 1 b- 4 III- Bob. Hayotning hujayra darajasidagi umumbiologik qonuniyatlari. 1 .Hujayra- tiriklikning tuzilish, rivojlanish, funksional birligi sifatida qabul qilinishiga sabab nima? Viruslarning mavjudligi barcha tirik organizmlar hujayradan tuzilgan, hayotiy jarayonlar hujayrada amalga oshadi. XX asrning ikkinchi yarmida yevropada burjuaziya hokimyatining o’rnatilishi hujayra ichi parazitlarining mavjudligi Hujayraning tizim sifatidagi hususiyatlari qachon aks etadi? Molekula darajasi ya’ni uning komponentlari va shu komponentlarning faoliyatida To’qimaning tarkibidagi faoliyati natijasida Membranalaridagi yarim o’tkazuvchanlik tufayli O’simliklardagi fotosintez jarayoni tufayli Hujayra tarkibidagi DNK molekukasining vazifasi nimadan iborat. moddalar almashinuvini boshqaradi oqsillar sintezi jarayonlarining boshqarilishini belgilovchi genetic kod saqlaydi. komplementarlik asosida transkripsiya jarayoni kechadi. yadrochani hosil bo`lishida ishtirok etadi va ribonukleotidlardan tuzilgan bo`ladi. Hujayraning asosiy menbranali tuzilmasi qanday molekulalardan tuzilgan. DNK va RNK molekulasi polisaxarid moddasidan lipid va oqsil moddasidan uglevod va nuklein kislotadan Qaysi jarayon hujayra darajasida faoliyat sifatida, molekula dararajasida esa mexanizm sifatida nomoyon bo`ladi. A) DNK molekulasining parchalanishi B) RNK molekulasining hosil bo`lishi C) transkripsiya D) DNK reduplikatsiyasi Hujayra darjasining komponentlari to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. individ uchun zarar tur uchun foydali moslanish 2. kimyoviy birikmalarning kompleksi 3. transpiratsiya jarayoni 4. plazmatik menbrana 5. organidlar 6. biogeokimyoviy sikl 7. yadro A) 2. 3. 5. 7, B) 6. 5. 3. 1 C) 4. 2. 5. 6, D) 2. 5. 7. 4
Evalutsiya jarayonida hujayra darajasida ilk bor paydo bo`lgan hususiyatlar qaysilar. huyrada viruslarga qarshi muntantlarning paydo bo`lishi. hujayra metabalizimi, genetic axborotning hujayradan hujayraga berilishi. o`z-o`zini oziq bilan taminlash natijasida fotosintez jarayoning paydo bo`lishi. o`z naslini davom ettirish maqsadida jinsiy ko`payishni paydo bo`lishi. Hayotning hujayra darajasida sodir bo`ladigan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. DNK va RNKning biologik funksiyalari, matritsali sintez reaksiyalari hujayraning hayotiy jarayonlarini fermentativ boshqarilishi. moddalarning biogeokimyoviy sikl bo`yicha davriy aylnishi. A va B jaboblsar to`g`ri. Hayotning hujayra darjasidan boshlab qanday jarayonlar bilan taminlanadi. rafleziya o`simligining fotosintez qilishi qobiliyati. ko`k-yashil suvo`tlarining geteratrof oziqlanishi orqali hayot kechirishi. genetik axborotni nasldan-naslga o`tkazish orqali avlodlar doimiyligi va hayoning uzluksizligi. ko`p hujayrali organizmlarni metallar parchalash qobilyati. Nima sababdan evalutsiya jarayonida xima- xil oraganizmlar vujudga keladi. A) ixtisoslashuv B) o`zaro raqobat C) ko`p nobud bo`lishi D) kam nobud bo`lish Xilma- xil hujayralarning paydo bo`lishi evalutsiyada qanday jarayonlarga turtki bo`ladi. to`qimalardan tashkil topgan organ, organlardan tashkil topgan, organlar sistemasi hosil bo`ladi. to`qima organlarni paydo bo`lishi va pirovardida mustaqil hayot kechiradigan yaxlit organizm, ya`ni bir hujayrali organizmlarni paydo bo`lishi. organizmlardan tashkil topgan tur, turlardan tashkil topgan biogetsenoz hosil bo`ladi. to`qima organlarni paydo bo`lishi va pirovardida mustaqil hayot kechiradigan yaxlit organizm, ya`ni ko`p hujayrali organizmlarni paydo bo`lishi. Nima sababdan hujayra tiriklikning eng kichik birligi sanaladi. evalutsiya jarayonida hujayralarning ixtisoslashuvi, bir-biridan shakil, jarayonlari bilan farq qiladigan xima- xil hujayralarning vujudga kelishi. to`qima organlarning paydo bo`lishi, pirovardida yaxlit organizm ya`ni ko`p hujayrali organizmlarning vujudga kelishi. biogeotsenozning tarkibiy qismi ekanligi tufali A va B javoblar to`g`ri. Hujayra nazariyasiga to`g`ri tarif berilgan javobni toping. ?. ayrim tirik organizmlar kelib chiqishi, tuzilishi, rivojlanishining bir ekanligini e`tirof etadi. barcha tirik organizmlar kelib chiqishi, tuzilishi, rivojlanishining bir ekanligini e`tirof etadi. barcha tirik organizmlar kelib chiqishi, tuzilishi, rivojlanishining bir emasligini e`tirof etadi. barcha tirik organizmlar ota- onasi, tuzilishi, rivojlanishining bir ekanligini e`tirof etadi. Hujayra nazariyasi kimlar tomonidan yaratilgan. A) Charlis Darvin B) Ya,Purkine Teodor Shvan, Mattias Shleyden Karl Linney. Hujayra nazriyasi qachon yartilgan A) 1962- yil B) 1665- yil C) 1932- yil D) 1838-1839-yillar Rudolf Virxof fikrlari to`g`ri berilgan javobni toping. ?. hujayrasiz hayot yo`qligini, hujayra avval mavjud bo`lgan hujayradan vujudga kelishini e`tirof etgan. hujayra hayotning barcha belgi hususiyatlarini o`zida mujassamlashtirgan morfologik element ekanligini e`tirof etadi. hujayraning asosiy strukrurasI- protoplazma va yadro ekanligini e`tirof etadi. hamma javoblar to`g`ri. Karl Ber biologoya faniga qo`shgan hissasi nmadan iborat. ko`p hujayrali oraganizmlarning rivojlanishi tuxum hujayradan boshlanishini isbotlagan. biogenetik qonunni isbotlab bergan bir hujayrali oraganizmlarning rivojlanishi tuxum hujayradan boshlanishini isbotlagan. D) A va B javoblar to`g`ri. Hozirgi vaqtda hujayra nazariyasining asosiy qoidalari qaysi qatorda berilgan. hujayra tiriklikning tuzilish, rivojlanish, funksional birligi. har bir yangi hujayra avval mavjud bo`lgan hujayradan paydo bo`ladi. bir va ko`p hujayrali organizmlarning tuzilishi va fiziologik jarayonlari jihatidan o`xshash. hamma javoblar to`g`ri To`g`ri fikrni toping. ?. ko`p hujayrali oragnizmlarda har-xil ixtisoslashgan xujayralar birlashib to`qimani hosil qiladi. hujaytraviy tuzilish irsiy ahborotni saqlanishi va nasllarga berilishini taminlaydi. bir va ko`p hujayrali organizmlarning tuzilishi va fiziologik jarayonlari jihatidan o`xshash. to`qima tiriklikning tuzilish, rivojlanish, funksional birligi. Bateriya hajayrasi uchun qiyosiy hususiyatlar to`g`ri berilgan jovobni toping. ?. 1. irsiy axborot yadroda joylashgan xromosomalarda joyalshdi 2. irsiy axborot sitoplazmada nukleotidlar va plazmitlarda joylashadi 3. hujayra qobig`i murein moddasidan iborat 4. huayra qobig`I xitin moddasidan iborat 5. ribosomalarga ba`zan gazli vokualalar- aerosomaga ega 6. mitoxodriya, endoplazmatik to`r, lizosoma, golji majmuasi, sitoskilet, zaxira oziq moddalar to`playdigan vokualalarga ega 7. oziqlanish usuli getrotrof(saprofit, parazit) 8. oziqlanish usuli geterotrof(parazit, saprofit) va ba`zan avtotrof 9. ATF sitezi sitoplazmada, mezosomalarda sodir bo`ladi.10. ATF sitezi sitoplazma , mitoxodriyalarda sodir bo`ladi.11. zaxira oziq modda- polifosfat 12. zaxira oziq modda- glikogen. A) 5. 6. 1. 2. 8. B) 3. 6. 9. 4. 8. 7, C) 2. 11. 8. 5. 9, D) 12. 5. 9. 3. 4. 21. Zamburug` hajayrasi uchun qiyosiy hususiyatlar to`g`ri berilgan jovobni toping. ?. 1. irsiy axborot yadroda joylashgan xromosomalarda joyalshdi 2. irsiy axborot sitoplazmada nukleotidlar va plazmitlarda joylashadi 3. hujayra qobig`i murein moddasidan iborat 4. huayra qobig`I xitin moddasidan iborat 5. ribosomalarga ba`zan gazli vokualalar- aerosomaga ega 6. mitoxodriya, endoplazmatik to`r, lizosoma, golji majmuasi, sitoskilet, zaxira oziq moddalar to`playdigan vokualalarga ega 7. oziqlanish usuli getrotrof(saprofit, parazit) 8. oziqlanish usuli geterotrof(parazit, saprofit) va ba`zan avtotrof 9. ATF sitezi sitoplazmada, mezosomalarda sodir bo`ladi.10. ATF sitezi sitoplazma , mitoxodriyalarda sodir bo`ladi.11. zaxira oziq modda- polifosfat 12. zaxira oziq modda- glikogen. A) 5. 6. 1. 2. 8. B) 3. 6. 9. 4. 8. 7, C) 2. 11. 8. 5. 9, D) 12. 6. 10. 7. 4. 22. O`simlik hujayrasi uchun hos qiyosiy xarakteristika to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. irsiy axborot yadroda joylashgan xromosomalarda, mitoxodriyalarda, xloroplastlarda, joylashadi 2. hujayra qobig`I seluloza moddasidan iborat 3. qalin hujayra qobig`I bo`lmaydi 4. irsiy axborot yadroda joylashgan xromosomalarda, mitoxodriyalarda, joylashadi 5. mitoxodriya, endoplazmatik to`r, lizosoma, golji majmuasi,hujayra markazi(tuban o`simliklarda) plastida, sitoskilet, hujayra shirasi bilan to`lgan vokualalarga ega 6. oziqlanish usuli getrotrof(golozoy, parazit) 7. ATF sitezi sitoplazma , mitoxodriyalarda sodir bo`ladi.8. oziqlanish usuli avtotrof, getrotrof( parazit) 9. .mitoxodriya, endoplazmatik to`r,sitoskilet,hujayra markazi, lizosoma, golji majmuasi, sitoskilet, hazm qiluvchi vokualalarga ega 10. ATF sitezi sitoplazma, xloroplastlarda, mitoxodriyalarda sodir bo`ladi.11. zaxira oziq modda- glikogen.12. zaxira oziq modda- kraxmal. A) 12. 5. 9. 7. 10 B) 6. 1. 8. 11. 4. 5, C) 9. 12. 6. 3. 8. 10 D) 12. 10. 5. 1. 6. 2 23. Hayvon hujayrasi uchun hos qiyosiy xarakteristika to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. irsiy axborot yadroda joylashgan xromosomalarda, mitoxodriyalarda, xloroplastlarda, joylashadi 2. hujayra qobig`i seluloza moddasidan iborat 3. qalin hujayra qobig`I bo`lmaydi 4. irsiy axborot yadroda joylashgan xromosomalarda, mitoxodriyalarda, joylashadi 5. mitoxodriya, endoplazmatik to`r, lizosoma, golji majmuasi,hujayra markazi(tuban o`simliklarda) plastida, sitoskilet, hujayra shirasi bilan to`lgan vokualalarga ega 6. oziqlanish usuli getrotrof(golozoy, parazit) 7. ATF sitezi sitoplazma , mitoxodriyalarda sodir bo`ladi.8. oziqlanish usuli avtotrof, getrotrof( parazit) 9. .mitoxodriya, endoplazmatik to`r,sitoskilet,hujayra markazi, lizosoma, golji majmuasi, sitoskilet, hazm qiluvchi vokualalarga ega 10. ATF sitezi sitoplazma, xloroplastlarda, mitoxodriyalarda sodir bo`ladi.11. zaxira oziq modda- glikogen.12. zaxira oziq modda- kraxmal. A) 12. 5. 9. 7. 10 B) 6. 1. 8. 11. 4. 5, C) 3.4.7.11.9.6, D) 12. 10. 5. 1. 6. 2
Ko`p hujayrali organizmlarning qurilish asosi nimadan iborat. A) hujayra B) to`qima C) organ D) organizm Hujayraning tiriklikning rivojlanish birligi deyilishiga sabab nima. ko`p hujayrali organizmlarda rivojlanish bir hujayradan-zigotadan boshlanadi. ko`p hujayrali organizmlarda rivojlanish ko`p hujayradan-zigotadan boshlanadi. bir hujayrali organizmlarda rivojlanish ko`p hujayradan-zigotadan boshlanadi. ko`p hujayrali organizmlarda rivojlanish bir hujayradan-murtakdan boshlanadi. Organoidlar va ularning vazifalari bilan juftlang.? 1. mitoxodriya 2. golji majmuasi 3. plastida 4. lizosoma 5. vokuala 6. donador endoplazmatik to`r 7. silliq endoplazmatik to`r 8. setriola 9. lekoplast 10. xromoplast 11. xloroplast 12. ribasoma a- hujayra bo`linishida muhim ro`l o`ynaydi b- ATF sitezlaydi c- hujayra turgonligini taminlaydi d- fotositezda ishtirok etadi e-oqsil sitezida ishtirok etadi, sitezlangan maxsulotni Golji aparatiga yetkazib beradi f-uglevod va lipidlar sitezida ishtirok etadi g- monosaxarid va disaxarid hosil qilishda ishtirok etadi h-hujayra ichida moddalarni hazm bo`lishida ishtirok etadi I- oqsil sitezlaydi k-gullar va mevalarga rang beradi l-birlamchi uglevod sintezlaydi m-sitezlangan maxsulotlarni to`plash va tarqatish A) 1- a, 2- m, 3- l, 4- e, 5- b, 6- h, 7- d, 8-c, 9-f, 10-g, 11- d, 12- i B) 1- l, 2- a, 3- b, 4- e. 5- h, 6- c, 7- d, 8-f, 9-10-g, 11- m, 12- k C) 1- b, 2- m, 3- l, 4- i, 5- h, 6- c, 7- e, 8-f, 9-a, 10-g, 11- d, 12- k D) 1- l, 2- a, 3- b, 4- h, 5- h, 6- c, 7- e, 8-f, 9-f, 10-m, 11- g, 12- i
Qaysi jarayon hujayraning hayotiy faoliyatining asosi hisoblanadi. A) xujayraning doimiy bo`linish jarayoni B) moddalar almashinuvi jarayoni C) irsiy axborotni nasldan-naslga o`kazish D) fotosintez reaksiyasi Qaysi jarayon organizm va tashqi muhit o`rtasida to`xtovsiz xosil bo`ladigan, tirik organizmlarning o`sishi, hayot faoliyati, ko`payishini taminlaydigan kimyoviy o`zgarishlar majmuyidir. A) xujayraning doimiy bo`linish jarayoni B) fotosintez reaksiyasi
irsiy axborotni nasldan-naslga o`kazish moddalar almashinuvi jarayoni Tirik organizmlar nima sababdan tashqi muhitdan zarur moddalarni oziq sifatida qabul qiladi. nafas olish jarayonini osonlashtirish uchun. kimyoviy tarkibini doimiyligini saqlash uchun. o`z hujayralari uchun zarur organik moddalarni sitezlash uchun. B va C javoblar to`g`ri. Tirik organizmlar tomonidan qabul qilingan oziq moddalar nima uchun sarflanadi. tashqi muhitga chiqarib yuborish uchun tashqi muhitning qanday holatda ekanligini bilish uchun hujayra uchun hos organik moddalarni sitezlash uchun va hujayrani energiya bilan taminlash uchun hamma javoblar to`g`ri Moddalar almashinuvining hujayrada muhim funksiyalaridan biri… ! A) hujayrani qurilish materiali bilan taminlash B) fotosintez reaksiyalarini amalga oshirish bir hujayra malumotini ikkinchi hujayraga o`tkazish irsiy axborotni saqlash. Moddalar almashunuvi jaryoni uchun hos bo`lgan hususiyatlar berilgan javobni toping. ?. glukoza molekulasi parchalanganda 34, molekula ATF hsil bo’ladi yoki bir molekula glukoza molekulasi sitezlanishi uchun 17, molekula ATF sarflanadi. moddalar almashunuvi jarayoni o`z-ichiga faqat assimilatsiya jarayonini o`z ichiga oladi. gomeastaz holatini saqlash uchun kerak bo`ladigan moddalar-oqsil, uglevod, lipidlar sintezlaydi. moddalar almashinuvi o`z ichiga faqat dissimilatsiya jarayonini o`z ichiga oladi. Hujayrani energiya bilan taminlaydigan energetik reaksiyalar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) oqsil molekulasining sitezlanishi B) kraxmal molekulasining monomeri hosil bo`lishi C) aminokislotalarning bir-biri bilan birikishi D) barcha parchalash reaksiyalari Katabalizm reaksiyalari(a) , anabalizm reaksiayalari(b) , uchun to`g`ri tarif bering. 1. hujayrani energiya bilan taminlaydigan reaksiya 2. hujayraning kimyoviy tarkibi va tuzilishining yangilanib turishini ta`minlaydigan biositetik reaksiyalar 3. glukoza molekulasining hosil bo`lishi 4. glukoz molekulasining parchlanishi A) a- 1, 4, b- 2, 3, B) a- 2, 3, b- 1, 4, C) a- 1, 3b- 2, 4, D) a- 2, 4, b- 1, 3
Qanday moddalar metabolitlar deb ataladi. metabolizm jarayonida ishtirok etadigan moddalar metabolizm jarayonida hosil bo`ladigan moddalar molekular massasi katta bo`lgan organik moddalar molekular massasi uncha katta bo`lmagan organik moddalar Tirik organizmlar ichida aerob(a) , va anaerob(b) , yashovchi organizmlarga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?. 1. nafas olish jarayonida kislorod molekulasidan foydalanadigan organizmlar 2. nafas olish jarayonida kislorod molekulasidan foydalanmaydigan organizmlar 3. nafas olish jarayonida azot molekulasidan foydalanadigan organizmlar 4. nafas olish jarayonida karbonat angdrit molekulasidan foydalanadigan organizmlar A) a- 2. b- 3, B) a- 3. b- 4, C) a- 1. b- 4, D) a- 1. b- 2 37. Aerob organizmlarda energetik almashinuv bosqichlari to`g`ri berilgan to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. tayyorgarlik bosqichi 2. Kislorodli bosqich-nafas olish bosqichi 3. Kislorodsiz bosqich-glikoliz. A) 1. 2. 3, B) 2. 1. 3, C) 1. 3. 2. D) 3. 2. 1 38. Kislorod orqali nafas oladigan organizmlarda tayyorgarlik bosqichi(a) , kislorodsiz(b) , kislorodli(c) , bosqichlarida qanday moddalar ishtirok etadi. 1. glikogen 2. glukoza 3. sut kislota 4. gelitserin A) a- 1, b- 2, c- 3, B) a- 4, b- 2, c- 3, C) a- 3, b- 2, c- 1 D) a- 2, b- 3, c- 4 Tayyorgarlik bosqichi uchun hos jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. bu jarayon nafas olish hujayralarida va tirozinaza fermenti ishtirokida boradi bu jarayon ovqat hazim qilish hujayralarida va lizosoma fermenti ishtirokida boradi bu jarayon buyrak hujayralarida qilish hujayralarida va tirozinaza fermenti ishtirokida boradi bu jarayon silliq tolali hujayralarida va lizosoma fermenti ishtirokida boradi Tayyorgarlik bosqichida sodir bo`ladigan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. nafas olish hujayralarida sintezlangan fermentlar ishtirokida yuqori molekulali organik moddalar quyi molekulali organik moddalarga aylantiriladi yani oqsillar-gelitserin va yog` kislotalarga, polisaxaridlar- monosaxaridlarga, lipidlar- aminokislotalarga parchalanadi. organik moddlar kislorod ishtirokida parchalanib katta energiya hosil qiladi ovqat hazm qilish hujayralarida sintezlangan fermentlar ishtirokida yuqori molekulali organik moddalar quyi molekulali organik moddalarga aylantiriladi yani oqsillar-aminokislotalarga, polisaxaridlar-monosaxaridlarga, lipidlar-gelitserin va yog` kislotalarga parchalanadi. ayirish sitemasining hujayralarida sintezlangan fermentlar ishtirokida yuqori molekulali organik moddalar quyi molekulali organik moddalarga aylantiriladi yani oqsillar-aminokislotalarga, polisaxaridlar-monosaxaridlarga, lipidlar-gelitserin va yog` kislotalarga parchalanadi. Kislorodsiz bosqich uchun mos keluvchi jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. aerob bosqichida kichik molekulali glukoza molekulasi kislorodsiz parchalanadi. achish bosqichida polimer modda bo`lgan glukoza molekulasi kislorodsiz parchalanadi. glikoliz bosqichida kichik molekulali glukoza molekulasi kislorodli parchalanadi. glikoliz bosqichida kichik molekulali glukoza molekulasi kislorodsiz parchalanadi. Glikoliz atamasiga to`g`ri tarif berilgan javobni toping. ?. glikogenning ko`p bosqichli kislorodsiz parchalanishi glukozaning kam bosqichli kislorodsiz parchalanishi glukozaning ko`p bosqichli kislorodsiz parchalanishi glukozaning ko`p bosqichli kislorodli parchalanishi Glikoliz bosqichida qanday moddalar hosil bo`ladi. bir molekula sut kislota(C3H6O3) , ikki mol ATF uch molekula glukoza(C6H12O6) , ikki mol ATF ikki molekula sut kislota(C3H6O3) , ikki mol ATF ikki molekula sut kislota(C4H8O4) , bir mol ATF Bir molekula glukoza molekulasi parchalanganda qancha umumiy energiya (a) , necha foizi issiqlik sifatida(b) , necha foizi(c) , tarqaladi. 1. 2000kj 2. 200kj 3. 300kj 4. 40% 5. 60% 6. 50% A) a- 1, b- 4, c- 5, B) a- 2, b- 3, c- 4 C) a- 3, b- 5, c- 4, D) a- 2, b- 5, c- 4 Yuksak darajada rivojlangan odam organizmida charchash jarayoni qachon kuzatiladi. kuchli jismoniy mehnat qilish natijasida muskul to`qimasida kislorod molekulasi yetishmaydi va glukoza molekulasi ko`payib ketishi tufayli. kam jismoniy mehnat qilish natijasida muskul to`qimasida kislorod molekulasi yetishmaydi va glukoza molekulasi ko`p miqdorda glikogen hosil qilishi tufayli. kuchli jismoniy mehnat qilish natijasida muskul to`qimasida karbonat angdrit molekulasi yetishmaydi va glukoza molekulasi ko`p hosil bo`lishi tufayli. kuchli jismoniy mehnat qilish natijasida muskul to`qimasida kislorod molekulasi yetishmaydi va glukoza molekulasi ko`p miqdorda sut kislota hosil qilishi tufayli. Yuqori darajada tuzilgan organizmlarda kuzatiladigan kislorodli parchalanish reaksiyalari uchun xos xususiyatlarni toping. ?. aerob organizmlarda glikolizdan so`ng energetic almashinuvning oxirgi bosqichI- kislorodli parchalanish. glikoliz bosqichidan so`ng energetic almashinuvning dastlabki bosqichI- kislorodli parchalanish. kislorodsiz muhitda yashovchi organizmlarda kuzatiladigan eng muhim jarayon hisoblanib umumiy energiyani hosil qiladi. suvda yashovchi o`simliklar hujayrasida kuzatilib yorug`lik talab etilmaydigan jarayon hisoblanib kam energiya talab etadi. Kislorodli parchalanishning eng ohirgi maxsuloti hisoblangan moddalari toping. ?. A) glukoza, fruktoza B) sut kislota, kislorod C) gelitserin, yog` kislota D) karbonat angdrit, suv Glukoza molekulasi kislorod ishtirokida parchalanganda qanday moddalarni mollar bilan juftlang.? sut kislota, b- ATF, c- H2O, d-CO2. 1) 6, 2) 42. 3) 36, 4) 2 A) a- 3, b- 2, c- 1, d-4, B) a- 2, b- 3, c- 4, d-1 C) a- 4, b- 2, c- 1, d-3, D) a- 4, b- 3, c- 1, d-2 Glukoza molekulasi kislorod ishtirokida parchalanganda necha kj umumiy energiya (a) , necha kj issiqlik energiya(b) , necha kj energiya ATF molekulasida(c) to`planadi. 1- 2600kj 2- 1440kj 3- 1280kj 4- 2800kj 5- 1160kj A) a- 4, b- 2, c- 3, B) a- 2, b- 4, c- 3, C) a- 5, b- 2, c- 5, D) a- 1, b- 5, c- 2 360gr glukoza molekulasi to`liq parchalanganda qancha (kj) energiya hosil bo`ladi. A) 1440kj B) 1160kj C) 1280kj D) 3080kj. Moddalar almashinuvida to`xtovsiz xosil bo`lib turadigan moddalar qaysilar(a) , va ular nima maqsadda ishlatiladi. 1- oqsil 2- nuklein kislota 3- uglevod 4- tirik organizm hujyralari hayot faoliyatining doimiyligini saqlash uchun hujayra tuzilmasi bo`lgan membrana va organoidlar tarkibiga kiradi 5- fotositez jarayonini jadallashtirish maqsadida katalizator sifatida ishtirok etadi 6- parchalanish reaksiyalarini jadallashtirish uchun energiya hosil qilishda ishtirok etadi. A) a- 1, 4, 5, b- 3, 6, B) a- 1, 2, 3, b- 4, C) a- 5, b- 1, 2, 3, D) a- 1, 2, 3, b- 4, 5, 6
Plastik almashinuv reaksiyalariga to`g`ri tariff berilgan javobni toping. ?. hujayraning kimyoviy tarkibi va tuzilishining yangilanib turishini taminlaydigan biositetik reaksiyalar to`plami. hujayrada hosil bo`ladigan membranalar yig`indisi bo`lgan molekula- goji majmuasining hosil qilishida ishtirok etadi. organic moddalarni sintezlovchi molekulalar- xloroplast bilan mitoxodriya molekullarini hosil qiladi va parchalab beradi. hujayrani energiya bilan taminlovchi molekullar- goji aparati va lizosoma molekulalarini hosil qiladi. Tirik oraganizmlar nima sababdan avtotrof va geteratrof organizmlarga ajratiladi. quyosh nurining qanday darajada o`zlashtirlishi asoslanib. energiya va uglevodlarning qanday manbaidan foydalanishiga asoslanib. organic moddalardan qanday darajada foydalanishiga asoslanib. organic va anorganik moddalardan sitezlanadigan moddalar qanday hususiyatlarga ega bo`lishiga asoslanib. Avtotrof(a) , geteratrof(b) , xematrof(c) , organizmlar uchun mos keluvchi hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. anorganik moddalardan organic moddalrni sitezlaydigan, anorganik uglerod manbaidan foydalanadigan organizmlar. 2. anoragnik moddalarni hosil qilishda quyosh energiyasidan foydalanadigan organizmlar. 3. oragnik moddalarni hosil qilishda quyosh energiyasidan foydalanadigan organizmlar. 4. organik moddalardan organic moddalarni sitezlaydigan, anorganik uglerod manbaidan foydalanadigan organizmlar. 5. kimyoviy reaksiyalar energiyasidan foydalanib organic moddalar sintezlaydigan organizmlar. 6. Fizikaviy reaksiyalar energiyasidan foydalanib organic moddalar sintezlaydigan organizmlar. A) a- 3, b- 5, c- 6, B) a- 2, b- 4, c- 1 C) a- 3, b- 1, c- 5, D) a- 5, b- 6, c- 4
Xlorofil pigmentiga ega organizmlar(a) , xlorofil pigmentining asosoy vazifasi(b) , fotosintez jarayoniga to`g`ri tariff berilgan javobni toping. ?. 1- yashil o’simlik hujayrasidagi xloroplastlarda xlorofil pigmenti yorug’lik energiyasini kimyoviy energiyaga aylantiradi.2- yorug’lik energiyasi hisobiga organic moddalar hosil qiladi.3- yashil o’simliklar, lishayniklar, ayrim zamburug’lar. A) a- 1;b- 2;c- 3; B) a- 2;b- 3;c- 1 C) a- 3;b- 1;c- 2. D) a- 3;b- 2;c- 1
Murakkab jarayonlardan biri hisoblangan fotosintez jarayonining (a) , yorug`lik (b) , qorong`ulik bosqicnlarida sodir bo`ladigan jarayonlarni to`g`ri berilgan javobni toping. ? toping. ?. 1) fotoliz 2) OH-va H- ionlarining hosil bo`lishi 3) 24, mol H atomi 4) ATF hosil bo`lishi 5) 6, mol CO2. 6) molekular holdagi O2. 7) glukozaning hosil bo`lishi 8) ATF molekulasining hosil bo`lishi. A) a- 4, 2, 7, b- 1, 3, 5, 8, B) a- 3, 8, 6, 2, b- 1, 4, 5, C) a- 1, 2, 3, 4, b- 5, 6, 7, 8, D) a- 1, 6, 4, 2. b- 3, 5, 7, 8 Fotositez mexanizmning to`liq reaksiyasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 6, CO2. +6, H2O +Quyosh nuri = C6H12O6, +5, O2. 6, CO2. +6, H2O +Quyosh nuri = C6H12O6, +3, O2. 6, CO2. +5, H2O +Quyosh nuri = C6H12O6, +4, O2. 6, CO2. +6, H2O +Quyosh nuri = C6H12O6, +6, O2. Xlorofil molekulasi qanday xususiyatga ega . fotositez jarayonida hosil bo`lgan elektronlarni bir molekuladan ikkinchi molekuldan ko`chirib o`tkazish. kimyoviy tuzilishi va yorug`lik kvantlarini ushlab qolish meva va urug`larga maza tam berish bilan birgalikda turlI- xil rang berish hususiyatiga ega. ildizmevalarda hosil bo`ladigan polimer moddalarni monosaxaridga aylantirish hususiyati. Fotositez jarayoni qanday bosqichlardan iborat(a) , yorug`lik bosqichi qayerda kechadi(b) , buda boshlang`ich maxsulotlar (c) qaysilar. 1. yorug`lik 2. yorug`lik energiyasi 3. qorong`ulik 4. suv 5. tillakoidlarda amalga oshadi 6. ADF 7. Xlorofil A) a- 2, 4, 6, 7, b- 2. c- 1 B) a- 1, 3, b- 5, 6, 7, c- 2, 4, C) a- 1, 7, b- 2, 4, 5, 6, c- 3, D) a- 1, 3, b- 5, c- 2, 4, 6, 7 59. Xloroplast molekulasi qanday qismlardan iborat. 1. tillokoid 2. kristalar 3. ribasoma 4. ferment 5. tashqi membrane 4. lizasoma 6. substrat 7. ichki membrane 8. grana 9. DNK A) 8. 3. 5. 2. B) 2. 6. 9. 4. C) 6. 3. 8. 1 D) 9. 8. 5. 7
Xlorofil molekulasi tarkibidagi eletronlarni ko`chirishni qaysi molekula amalga oshiradi. A) magniy atomi B) temir elementi C) yorug`lik kvantlarI- fotonlar D) suv molekulasi Xlorofil molekulasi tarkibidagi elektronlar energiyasi qanday maqsad uchun foydalaniladi. tillakoidlarni lamella yordamida bir-biri bilan o`zaro bog`lar hosil qilib birikishi va yorug`likni taqsimlash uchun. xlorofil molekulasining qorong`ulik tasirida lekoplastlarga aylanishi jarayonida energiya hosil qilish uchun. ADF molekulasi bilan H3PO4, molekulasining o`zaro bir-biri bilan birikib ATF molekulasini hosil qilish uchun. ATF molekulasini ADF va H3PO4, ga parchalanishi uchun kerak bo`ladigan energiyani hosil qilish uchun. O`simlikning vegetative organi bo`lgan bargda suv molekulalarining parchalanishiga sabab nima. elektronlar energiyasining bir qismi (H+) ionlarining atom(H) holiga aylanishi uchun sarflanadi anorganik modda hisoblangan suv molekulalari osongina yorug`lik tasirida parchalanadi. suv molekulalari orasida kuchsiz vodorod bog` bo`lganligi tufayli yorug`lik tasirida tez va oson parchalanadi. suv molekulasi tarkibidagi donor kislorod atomi elektronlarini yo`qotganidan so`ng parchalanadi. Fotoliz atamasiga to`g`ri tarif berilgan qatorni toping. ?. yorug`lik energiyasi hisobiga kraxmal molekulalarining parchalanishi quyosh nuri tasirida ATF molekulalarining faollashgan holati yorug`lik energiyasi natijasida anorganik modda hisoblangan suv molekulalarining parchalanishi yozning issiq kunlarida bargda fotosintez jarayoning tezlashib ko`proq suv bug`latishi. Yorug`lik energiyasi hisobiga suv molekulalaridan ajralib chiqqan vodorod atomlari qanday molekulaga kelib birikadi. A) ATF molekulalari bilan birikadi. B)NADF(nikotinamidadenindinukleotidfosfat) molekulasi bilan birikadi. ADF molekulasi bilan birikadi AMF molekulasi bilan birikadi. Xlorofil molekulasi erkin elektronlarni qaysi molekuladan oladi. yorug`lik energiyasi hisobiga parchalangan suv molekulalaridan hosil bo`lgan (OH-)ionidan oladi quyosh energiyasi hisobiga parchalangan suv molekulalaridan ajralgan (H+)ionidan oladi. ATF molekulalarining parchalanishi hisobiga hosil bo`lgan erkin elektronlarni biriktirib oladi. H3PO4, molekulasining parchalannishi natijasida hosil bo`lgan vodorod atomining eletronini biriktirib oladi. OH- ionlari qachon radikallarga aylanadi(a) , nima sababdan (OH-)anionlari H2O va O2. (b) , molekulasini hosil qiladi. 1. ATF molekulasiga elektronlarni berganidan so`ng 2. OH radikallar o`zaro bir-biri bilan birikib 3. xlorofil molekulasiga elektronlarini berganidan so`ng 4. OH- va H+ ionlari bir-biri bilan birikishi natijasida A) a- 1, b- 2. B) a- 2, b- 3, C) a- 4, b- 1 D) a- 2, b- 4
O`simliklarning kosmik ahamiyatini isbotlovchi fotosintez jarayonining oxirgi maxsuloti qaysi moddalar. 1) O2. 2) N2. 3) NADF 4) NADF·H 5) AMF 6) ADF 7) ATF A) 6. 5. 7, B) 3. 6. 1 C) 4. 7. 1 D) 1. 5. 3
Fotosintez jarayonining qorong`ulik bosqichi xloroplastlarning qaysi qismida kechadi. A) lamella tolalarida B) stroma molekulasida C) tillakoidlarda D) xlorofil pigmentida Fotosintez jarayonida eng birinchi dastlabki bosqichda qanday moddalar ishtirok etadi. 1) O2. 2) N2. 3) CO2. 4) NADF·H 5) AMF 6) H2O 7) ATF 8) NADF A) 6. 5. 7, B) 3. 6. 4, C) 4. 7. 1 D) 1. 5. 3 Birlamchi uglevod-glukoza molekulasining hosil bo`lishida qanday moddalar ishtirok etadi. atom holidagi kislorod atomi, molekula holidagi vadorod atomi va ATF energiyasi. karbonat angdrit (CO2) , ATF energiyasi va molekular holdagi azot NADF molekulasi tarkibidagi hodorod atomi, karbonat angdrit(CO2) , va ATF enrgiyasi O2. , NADF, ATF kraxmal. Fotosintez reaksiyasining umumiy tenglamasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) 10 H2O+6, CO2. = C6H12O6+6, O2+6, H2O B) 12. H2O+6, CO2. = C6H12O6+5, O2+6, H2O C) 12. H2O+6, CO2. = C6H12O6+6, O2+4, H2O D) 12. H2O+6, CO2. = C6H12O6+6, O2+6, H2O Suv molekulasining fotolizga uchrash tenglamasini tog`ri berilgan javobni toping. ?. A) 12. H2O = 5O2. + 24, è B) 12. H2O = 6O2. + 24, è C) 12. H2O = 7O2. + 24, è D) 10 H2O = 6O2. + 24, è NADF·H molekulasining hosil bo`lish tenglamasi tog`ri berilgan javobni toping. ? 24, NADF + 24H + 24ë → 20NADF H 24, NADF + 22H + 24ë → 24NADF H 24, NADF + 21H + 24ë → 24NADF H 24, NADF + 24H + 24ë → 24NADF H Fosforlanish reaksiyasining tenglamasi tog`ri berilgan javobni toping. ? A) 12. ADF + 12. H3PO4, = 12. ATF B) 15, ADF + 15, H3PO4, = 15, ATF C) 28, ADF + 28, H3PO4, = 28, ATF D) 18, ADF + 18, H3PO4, = 18, ATF Fotositez jarayonida sodir bo`ladigan yorug`lik bosqichining reaksiyalari tog`ri berilgan javobni toping. ?.
B) 12. H2O + 12. NADF +18, ADF +16, H3PO4, =6, O2. 24, NADF H + ATF. C) 12. H2O + 48, NADF +18, ADF +18, H3PO4, =12. O2. 24, NADF H + ATF. D) 12. H2O + 24, NADF +18, ADF +18, H3PO4, =6, O2. 24, NADF H + ATF. Fotositez jarayonida sodir bo`ladigan qorong`ulik bosqichining reaksiyalari tog`ri berilgan javobni toping. ?. A) 6, CO2. + 24, NADF H +18, ATF = C6H12O6, + 24, NADF + 18, ADF +18H3PO4, +6, H2O B) 5, CO2. + 24, NADF H +18, ATF = C6H12O6, + 24, NADF + 18, ADF +18H3PO4, +6, H2O C) 6, CO2. + 20 NADF H +18, ATF = C6H12O6, + 24, NADF + 18, ADF +18H3PO4, +6, H2O D) 6, CO2. + 24, NADF H +16, ATF = C6H12O6, + 24, NADF + 18, ADF +18H3PO4, +6, H2O Fotositez natifasida hosil bo`lgan birlamchi uglevod-glukoza qanday moddalarni hosil qiladi. 1. aminokislota 2. yog` 3. uglevod 4. oqsil
A) 1. 2. B) 2. 3, C) 3. 4, D) hamma javoblar to`gri. Ko`mir, neft, gaz, torf kabi yoqilg`i maxsulotlari qanday hosil bo`lgan. million yillar oldin yashagan o`simlik qoldiqlarini hozirgacha saqlanib qolishi natijasida. yuz yillar mobaynida saqlanib kelinayotgan hayvon qoldiqlaridan moluskalar tanasini ustki qismini qoplab turuvchi mantiya pardasidan hosil bo`ladigan chig`anoqlardan. yumshoq tanali organizmlarning tarkibida uchraydigan uglerod atomining hozirgacha saqlanib qolgan qismidan. Xemosintez atamasini kim qachon fanga olib kirgan. 1877- yil rus olimi S.N.Vinogratskiy 1887- yil rus olimi S.N.Vinogratskiy 1892- yil nemis olimi A.N Jofrua D) 1665- yil ingliz olimi R.Guk Xemosintez reaksiyalari uchun xos bo`lgan ma`lumotlar tog`ri berilgan javobni toping. ?. organik moddalarni hosil qilishda quyosh energiyasidan foydanlanuvchi organizmlar. anorganik moddalarni oksidlab energiya hosil qiluvchi organizmlar. anorganik moddalardan organic moddalarni hosil qilishda, anorganik moddalarni oksidlanishi natijasida hosil bo`ladigan energiyada foydalanadigan organizmlar. quyosh nurining energiyasi bo`lmagan holda yashay olmaydigan ko`p hujayrali organizmlar jamoasi. Temir bakteriyalarining faoliyati bilan bog`liq bo`lgan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. ikki valentli temirni uch valentli birikmalargacha oksidlab, hosil bo`lgan energiya hisobiga uglerodning anorgnik birikmalaridan organic birikmalarini sintezlaydi. uch valentli temirni ikki valentli birikmalarigacha oksidlab hosil bo`lgan energya hisobiga organic ugleroddan anorganik uglerod birikmalarini hosil qiladi. tabiatda juda ko`p uchraydigan temir elementini zang rangiga kirishini ya`ni Fe(OH)2. ni hosil qilishda asosiy o`rinni egallaydi. temir elementini hech bir element bilan birikma hosil qilmaydigan N2. bilan birikishini taminlaydi. Temir bakteriyalari faoliyat ko`rsatgan reaksiya tenglamasini toping. ?. Fe2(CO3) 3, + 6H2. O = Fe(OH)2. + 4, CO2. + energiya Fe2(NO3) + 6H2. O = Fe(OH)2. + NO2. + energiya FeCO3, + 6H2. O = Fe(OH)3, + 4, CO2. + energiya D) Fe2(CO3) 3, + 6H2. O2. + energiya = Fe(OH)2. + 4, CO2. Nitrifikator bakteriyalar faoliyati uchun xos bo`lgan ma’lumotlar to`g`ri berilgan javobni toping. ? tabiatda juda ko`p uchraydigan azot(N2) elementini zang rangiga kirishini ya`ni Fe(OH)2. ni hosil qilishda asosiy o`rinni egallaydi. organic moddalarni chirishi natijasida hosil bo`lgan amiak(NH3) ni nitratlarga (HNO3) , nitratlarni nitritlarga(HNO2) gacha oksidlab, shu jarayonda hosil bo`lgan energiyadan foydalanuvchi bakteriyalar. tabiatda juda kuchli oksidlovchi modda hisoblangan nitrit kislota(HNO2) ni nitrat kislota(HNO3) gacha oksidlab energiya hosil qiladigan organizmlar. organic moddalarni chirishi natijasida hosil bo`lgan amiak(NH3) ni nitritlarga (HNO3) , nitritlarni nitratlarga(HNO3) gacha oksidlab, shu jarayonda hosil bo`lgan energiyadan foydalanuvchi organizmlar. Nitrifikator bateriyalari faoliyat ko`rsatgan reksiyalar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) FeCO3, + 6H2. O = Fe(OH)3, + 4, CO2. + energiya. B) 6, CO2. + 24, NADF H +16, ATF = C6H12O6, + 24, NADF + 18, ADF +18H3PO4, +6, H2O 2. NH3, + 3O2. = 2. HNO2. + 2. H2O + energiya 2HNO2. + O2. = 2HNO3, + energiya. ADF + 18, H3PO4, = 18, ATF Azot kislotasining o`simliklar uchun ahamiyatli tomoni qanday jarayonlarda nomoyon bo`ladi. tog`li hududlarda tuproq hosil bo`lishini tezlashtiradi. sho`rli tuproq hududlarida o`simliklar o`sishi uchun zamin yaratib beradi. tuproqda minerallar bilan birikib, o`simliklar o`zlashtira oladigan azotli o`g`itlarni hosil qiladi. o`simliklar tomonidan o`zlashtiriladigan azot(N2) elementini aminokislotalar tarkibiga biriktirish vazifasini bajaradi. Oltingugurt bateriyalari faoliyati uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. sulfat kislota va uning birikmalarini o`simliklar hosil qilishi uchun faoliyat ko`rsatadi. vodorot sulfit(H2S) molekulasini oltingugurt(S) yoki sulfat kislota(H2SO4) gacha okdidlab, o`z tanasida N elementini to`playdi. temir elementi bilan oltingugurt atomini birgalikda birikmalar hosil qilib birikishi uchun energiya hosil qilib beradi. vodorot sulfit(H2S) molekulasini oltingugurt(S) yoki sulfat kislota(H2SO4) gacha okdidlab, o`z tanasida S elementini to`playdi. Oltingugurt bakteriyalari H2S molekulasi yetishmaganda qanday faoliyat ko`rsatadi. erkin holda uchraydigan oltingugurt elementini tabiatdan tugunak bakteriyalari singari o`zlashtiradi o`z tanasida oriqcha o`plangan olsingugurtni H2SO4, gacha oksidlab, oksidlash natijasida hosil bo`lgan energiyadan foydalanadigan organizmlar. tabiiy holatda o`z tanasida zaxira sifatida to`plangan H2Sni oltingugurtgacha oksidlab hosil bo`lgan energiyadan foydalanadigan organizmlar. faoliyatini erta yakunlab tuproqni anorganik moddalar bilan boyitib boradi. Oltingugurt (S) hosil bo`lish reaksiyasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) 2. NH3, + 3S2. = 2. HNO2. + 2. H2O + energiya 2HNO2. + S2. = 2HNO3, + energiya. B) 6, SO2. + 24, NADF H +16, ATF = C6H12O6, + 24, NADF + 18, ADF +18H3PO4, +6, S H2SO4, + O2. =2. H2O + 2S + energiya. H2S + O2. =2. H2O + 2S + energiya. Formaldegid(CH2O) molekulasi qaysi molekuladan hosil bo`ladi. A) H2O B) H2. C) HNO3, D) CO2 Xemosintez bateriyalari tabiatda qanday ahamiyatga ega. quyosh nuri va energiyasini tejash ulardan oqilona foydalanish moddalarning aylanishida, ayniqsa atomlarning biogen migratsiyasida fotositez natijasida hosil bo`lgan organic moddalar- kraxmal, lipid, oqsil moddalar uchun raqobatni kamaytirish uchun tuproqni tabiiy holatini meyorida saqlash va kelajak avlod uchun hosildor tuproq hosil qilish uchun. To`gri fikr berilgan javobni toping. ?. nitrifikator bakteriyalar tuproqni o`simliklar uchun zarur bo`lgan azotli birikmalar bilan boyitadi. oltingugurt bakteriyalari faoliyati natijasida hosil bo`ladigan H2SO4, tog` jinslarini yemiradi. temir bakteriyalari faoliyati natijasida temir rudasi hosil bo`ladi. hamma javoblar to`g`ri. Noto`g`ri fikrni toping. ?. barcha tirik organizmlar hujayralardan tuzilgan bo`lib, hayotiy jarayonlar faqat organizm darajasida amalga oshadi. hayotning faqat hujayra darajasida oqsil, yog`, uglevod va nuklein kislotalar kabi biopolimerlardan tashkil topgan. A va B javoblar to`g`ri tirik organizmlar ko`payish ya`ni o`ziga o`xshash organizmlarni yaratish hususiyatiga ega bo`lib bu hususiyat genetic axborotni nasldan-naslga o`tkazish bilan bog`liq. To`g`ri fikrni toping. ?. biopolimerlar orasida uglevodlar xilma- xilligi va vazifasi jihatidan birinchi o`rinni egallaydi. fibrinogen, thrombin kabi biopolimerlar yog` tabiatli moddalar hisoblanadi. ko`payish xususiyati molecular darajada qaralsada, bu hodisa DNK molekulasining ikki hisa ortishi bilan amalga oshadi. barcha tirik organizmlar hujayralarida quvvat stansiyalari sifatida xloroplastlar faoliyat ko`rsatadi. Noto`g`ri fikrni toping. ?. hujayra o`z irsiy axborotini barqaror va uzviy ravishda keyigi avlodga o`tkazadigan irsiy birlik bo`lib, avlodlarning bardavomligi taminlanadi. ko`payish xususiyati molecular darajada qaralsada, bu hodisa DNK molekulasining ikki hisa ortishi bilan amalga oshadi. nitrifikator bakteriyalar tuproqni o`simliklar uchun zarur bo`lgan azotli birikmalar bilan boyitadi. qonning shakilli elementlaridan biri hisoblangan- leykotsitlar voyaga yetgan sari yadro yo`qolib boradi. To`g`ri fikrni toping. ?. irsiyatning moddiy asosi bo`lgan DNK molekulasi o`z-o`zini ko`paytirish hususiyatiga ega, lekin bu jarayon faqat tirik hujayradagina amalga oshadi. tirik hujayraga kasallik olib kirishning eng samarali usuli bu-zamburug`larning sporalaridan foydalanish. moddalarning biogeokimyoviy sikl darajasida suvning yer yuzini bir marotaba to`liq aylanib chiqishi uchun bir necha million yillar kerak bo`ladi. qalqonsimon bezning faoliyatini faollashishi natijasida aqliy zaiflik va tana haroratining pasayishi kuzatiladi Matritsali sitez reaksiyalariga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?. hujayraning yoshiga bog`liq holda yadro moddalarining ikki hissa ortishi va buning natijasida dekarion hujayralarning vujudga kelishi. genetic axborot asosida biopolimerlarning sintezlanishi DNK molekulasining axboroti asosida organic moddalarning sintezlanishi hujayra ichki muhitiga mikroblarning kirishi natijasida hosil bo`lgan toksinlarga qarshi lekositlarning antitoksin moddalarini ishlab chiqarishi Matritsali sintez reaksiyalarini juftlab yozing. a) -transkripsiya b) -translatsiya c) -reduplikatsiya 1- DNK molekulasining sintezlanishi 2- RNK molekulasining sitezlanishi 3- oqsil biositezi. A) a- 3, b- 2, c- 1 B) a- 1, b- 3, c- 2. C) a- 2, b- 1, c- 3, D) a- 3, b- 1, c- 2. Qanday reaksiyalar asosida nukleotidlarning o`zaro komplementarligi yotadi. hujayraning katta- kichikligiga bog`liq holda yadro moddalarining yangi malumotlari vujudga kelishi genetic axborot asosida biopolimerlarning sintezlanishi I- RNK molekulasining axboroti asosida organic moddalarning sintezlanishi mikroblarning kirishi natijasida hosil bo`lgan toksinlarga qarshi eritrositlarning gem moddasini ishlab chiqarishi. Irsiy axborotni nasldan naslga o`tkazish DNK molekulasining qanday fundamental hususiyati bilan bog`liq. A) DNK molekulasidan I- RNK molekulasining sitezlanishi B) DNK molekulasining ikki ortishi bilan t-RNK molekulasining asosiy vazifasi asosida oqsil molekulasining hosil bo`lishi bu polemer moddaning molecular massasi juda kattalashib ketishi natijasida juda ko`p irsiy axborot saqlanishi. Reduplikatsiya jarayonining ketma- ketligi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. DNK molekulasining bir zanjiri yangi zanjirning hosil bo`lishi uchun matritsa bo`lib hizmat qilishi 2. RNK-polimeraza fermenti ishtirokida oqsil molekulalarini sintezlanishi 3. DNK molekulasining dastlabki zanjiri maxsus fermentlar tasirida ikkita alohida zanjirga ajratiladi.4. interkinez jarayonining dastavval bo`lib o`tishi 5. DNK-polimeraza fermenti ishtirokida hujayrada erkin yotadigan nukleotidlardan foydalanib, ATF enrgiyasidan foydalangan holida DNK zanjirining yangi komplementar zanjiri sintezlanishi 6. meyoz siklining dastavval sodir bo`lishi A) 5, 2, 3, B) 2, 4, 6, C) 3, 1, 5, D) 6, 1, 4 \
Organizmlar hayotining asosiy sharti nimadan iborat. hujayralar yog` moddasini qayta sitezlash olish hususiyati hujayralar polisaxarid moddasini qayta sitezlash olish hususiyati hujayralar oqsil moddasini qayta sitezlash olish hususiyati hujayralar nuklein kislotalar moddasini qayta sitezlash olish hususiyati Unikal oqsillar atamasiga to`gri ta’rif berilgan javobni toping. ?. hamma tur vakillari bilan umumiy bo`lgan oqsillar to`plami bir turning boshqa tur vakillaridan farq qiluvchi oqsillar to`plami hayotiy jarayonlar uchun zarur bo`lmagan oqsillarning to`plami. o`z faoliyatini yakunlab bo`lgan oqsillarning bir necha turlari yig`indisi Turli organizmlarda bir xil funksiyalarni bajaruvchi oqsillar bir-biridan qanday farq qiladi. A) molecular massasi fazoviy tuzilishi B) atom tuzilishi va elektronlar tuzilishi C) nisbiy elektoromanfiyligi va atomlar soni D) aminokislotalar soni va izchilligi Nima sababdan ovqat tarkibidagi tarkibidagi oqsillar fermentlar ishtirokida parchalanadi. fermentlar faoliyati va vazifasi faqat shundan iborat bo`lganligi tufayli tashqi muhitdan qabul qilingan oqsillar sifatsiz bo`lganligi tufayli qabul qilingan oqsillar bevosita hujayra oqsillari o`rnini bosa olmaydi. tashqi muhitdan qabul qilingan oqsillar parchalanmasdan o`z xolicha ish faoliyati olib boradi. To`g`ri fikrni toping. ?. ovqat tarkibidagi oqsillar parchalanganda hosil bo`lgan aminokislotalar ichak orqali qonga so`rilib, undan hujayraga yetib boradi va o`zi uchun zarur oqsillarni sitezlaydi. oqsillar faoliyati cheklangan bo`lib, malum muddat o`tgandan so`ng ular parchalanadi.Ularning o`rniga tinimsiz oqsillar sintezlanib turiladi. oqsillar strukturasini DNK molekulasidagi nukleotidlar ketma- ketligi belgilaydi. hamma javoblar to`g`ri Gen atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?. DNKning bir polinukleotid zanjiridagi aminokislotalar yoki ribosomal va transport RNK molekulalaridagi nukleotidlar izchilligini belgilaydigan bir qismi oqsillar tarkibiga kiruvchi xar bir aminokislotalarning nuklein kislotalarda ketma- ket uchta nukleotid yordami bilan ifodalanishi. DNK matritsasi I- RNK matritsasi Fenilalanin aminokislotasining formulasi formulasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1) CUU 2) CUC 3) UUU 4) UCU 5) CUG 6) CUA 7) UUC A) 1. 3. 6, B) 2. 7. 4, C) 5. 3. 1 D) 7. 3
Leysin aminokislotasining formulasi formulasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1) CUU 2) CUC 3) UUU 4) UCU 5) CUG 6) CUA 7) UUC A) 1. 7. 6. 5. 4, B) 3. 2. 1. 4. 5, C) 5. 2. 4. 6. 1 D) 7. 3
Izoleysin aminokislotasining formulasi formulasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1) AUU 2) CUC 3) UUU 4) AUC 5) CUG 6) CUA 7) UUC A) 1. 4, B) 7. 6. 3, C) 4. 6. 2. D) 5. 1. 7 Metionin aminokislotasining formulasiga to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. GUU 2. GUA 3. GUT 4. GUG 5. AUG 6. UGG A) 1. 3. 6, B) 3. 5. 1 C) 2. 4. 3, D) 5 111. Valin aminokislotasining formulasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. GUU 2. GUA 3. GUC 4. GUG 5. AUG 6. UGG A) 1. 3. 4. 5, B) 2. 3. 1. 4, C) 5. 3. 2. 4, D) 2. 3. 1. 5, 112. Cerin aminokislotasining formulasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. GUU 2. UCU 3. GUT 4. UCC 5. AUG 6. UCA 7. UCG A) 2, 5, 6, 4, B) 1, 6, 3, 2, C) 7, 4, 2, 6, D) 3, 6, 2, 1 113. Prolin aminokislotasining formulasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. CCU 2. GUA 3. CCC 4. GUG 5. CCA 6. UGG 7. CCG A) 2, 4, 6, 5, B) 1, 3, 5, 7. C) 7, 6, 2, 3, D) 3, 1, 2, 6
114. Treonin aminokislotasining formulasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. ACU 2. ACG 3. GUT 4. GUG 5. ACA 6. UGG 7. ACC A) 1, 2, 7, 5, B) 1, 4, 7, 5. C) 6, 2, 7, 1 D) 5, 1, 6, 2 115. Alanin aminokislotasining formulasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. ACU 2. ACG 3. GCU 4. GUG 5. ACA 6. GCC 7. ACC 8. GCA 9. GCG A) 5, 7, 6, 2. B) 9, 5, 7, 6. C) 7, 6, 2, 3, D) 9, 3, 8, 6
116. Tiozin aminokislotasining formulasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. GUU 2. GUA 3. GUT 4. UAU 5. AUG 6. UAC A) 2, 4, 6, B) 1, 5, 7. C) 6, 4, D) 7, 6, 2. 117. Stop kodonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. UAA 2. GAA 3. UAG 4. GUG 5. UGA 6. UGG 7. CGG 8. AGU A) 5, 4, 2. B) 3, 1, 5, C) 6, 3, 5, D) 2, 4, 1 118. Gistidin(a) , glutamin(b) , aminokislotalarining formulalari to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. CAG 2. CAU 3. CAC 4. CAA A) a- 1, 2. b- 3, 4, B) a- 3, 4, b- 2, 1 C) a- 2, 3, b- 1, 4, D) a- 1, 4, b- 2, 3 119. Lizin(a) , asparagin(b) , aminokislotalarining formulalari to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. AAU 2. AAA 3. AAC 4. AAG A) a- 2, 3, b- 1,4, B) a- 1, 4, b- 2, 3, C) a- 2, 4, b- 1, 3, D) a- 1, 3, b- 2, 4 120. Asparagine kislota(a) , glutamin kislota(b) , aminokislotalarining formulalari to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. GAU 2. GAA 3. GAC 4. GAG A) a- 2, 3, b- 1, 4, B) a- 1, 4, b- 2, 3, C) a- 2, 4, b- 1, 3, D) a- 1, 3, b- 2, 4 121. Sistein(a) , arginin(b) , aminokislotalarining formulalari to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. UGU 2. GAA 3. UGC 4. GAG 5. CGU 6. CGA 7. CGC 8. CGG A) a- 2, 3, 8, b- 1, 4, 7, B) a- 1, 4, 6, b- 2, 3, 5, C) a- 5, 6, 7, 8, b- 1, 3, D) a- 1, 3, b- 5, 6, 7, 8 122. Glitsin aminokislotasining formulasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. GCC 2. GAG 3. GGU 4. GTG 5. GGA 6. GGA 7. CGG 8. GGG A) 3, 5, 6, 8, B) 3, 6, 8, 4, C) 2, 6, 1, 7, D) 7, 2, 5, 1
Faqat bitta aminokislota kodoniga ega bo`lgan aminokislotalarni toping. ?. A) metionin B) triptofan C) valin D) A va B javoblar tog`ri Eng ko`p aminokislota kodoniga ega amonokislotalar qaysi qatorda berilgan. A) leysin B) arginine C) metionin D) A va B javoblar to`g`ri
Genetik kod kim tomondan va qachon aniqlangan. 1887- yil rus olimi S.N.Vinogratiskiy XX-asrning 20-yillarida G.D.Karpichenko 1950-yil rus olimi N.I.Vavilov 1962- yil amerikalik olim M.Nirenberg va S.Ochaolar Genetik kod uchun hos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. har bir aminokislotani nukleotidlar triplet kodlaydi 2. har ikkita triplet(kod) bitta aminokislotani ifodalaydi 3. har bir triplet(kod) bitta aminokislotani ifodalaydi 4. genetik kod barcha tirik organizmlar uchun universal 5. .har bir nukleotidni aminokislatalar tripleti kodlaydi 6. genetik kodning 64, tasi “ma`noli” ya`ni ma`lum aminokislotalarni ifodalovchi trepletlardir 7. UGA, UAA, UAG aminokislotaalrni ifodalanmaydi 8. genetik kodning 61 tasi “ma`noli” ya`ni ma`lum aminokislotalarni ifodalovchi trepletlardir 9. UGA, UAA, UAG aminokislotalarni ifodalaydi. A) 1, 4, 8, 3, B) 6, 3, 5, 2. C) 9, 7, 8, 1 D) 3, 1, 8, 6
Yadroning bo`linishidan avval yadroda bo`ladigan o`zgaridshlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. hujayra markazida joylashgan yadro hajmi kichiklashib parchalanishi reduplikatsiya natijasida DNK molekulasi ikki hissa ortadi hujayrani bo`linishi natijasida I- RNK molekukasi ko`p marotaba bo`linadi. reduplikatsiya natijasida yadro yarkibidagi DNK molekualsi ikki hissa kamayadi. Tufelka hujayra yadroning bo`linishidan avval 12. ta xramasoma bo`lsa yadro tarkibida nachta xramatin bo`ladi. A) 12. B) 24, C) 36, D) 48 Qachon xramasomalar yorug`lik mikrakopida aniq ko`rinmaydi, lekin maxsus bo`yoqlar yordamida bo`yaladigan uzun ingichka tuzilmalar holida bo`lib bu tuzilmalar xramatinlar ko`rinadi. bir hujayra yadrosi bilan ikinchi hujayra yadrosining qo`shilish vaqtida. tuxum hujayra bilan spermatazoidning qo`shilishi natijasida hosil bo`lgan zigotaning maydalanish bosqichida. yadro moddasining bo`linishidan avval kuzatiladi hujayraning aynan o`rta yoshiga yetganida Xramasomalarni qanday darajasiga asoslanib ikki qismlarini farqlash mumkin. A) katta- kichik darajasiga asoslanib B) qismlarning allelligiga asoslanib bir yoki ikki zanjirdan iboratligiga asoslanib spirallashish darajasiga asoslanib Anorganik moddalardan organic moddalarni hosil qilishda, anorganik moddalarni oksidlanishi natijasida hosil bo`ladigan energiyada foydalanadigan organizmlar nima deyiladi. A) fotatroflar B) geteratroflar C) xematroflar D) fikatsianlar Reduplikatsiya jarayonining ketma- ketligi noto`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. DNK molekulasining bir zanjiri yangi zanjirning hosil bo`lishi uchun matritsa bo`lib hizmat qilishi 2. RNK-polimeraza fermenti ishtirokida oqsil molekulalarini sintezlanishi 3. DNK molekulasining dastlabki zanjiri maxsus fermentlar tasirida ikkita alohida zanjirga ajratiladi.4. interkinez jarayonining dastavval bo`lib o`tishi 5. DNK-polimeraza fermenti ishtirokida hujayrada erkin yotadigan nukleotidlardan foydalanib, ATF enrgiyasidan foydalangan holida DNK zanjirining yangi komplementar zanjiri sintezlanishi 6. meyoz siklining dastavval sodir bo`lishi A) 5, 2, 3, B) 2, 4, 6, C) 3, 1, 5, D) A va B javoblar to`g`ri. AUG ushbu genetic kod qaysi aminokislotasining formulasiga to`g`ri keladi. A) metionin B) valin C) alanine D) cerin Reduplikatsiya natijasida DNK molekulasi ikki hissa ortishi qachon amalga oshadi. hujayraning oziq moddalarning qabul qilayotgan paytda hujayra nobud bo`lishidan bir necha soatlar avval ya`ni sitoplazma moddasining kamayishi bilan yadroning bo`linishidan avval ya`ni hajmi kattalashish vaqtida yadroning hosil bo`lishidan avval sitoplazmada oziq moddalarning to`planshi bilan. 18, ADF + 18, H3PO4, = 18, ATF ushbu reaksiya turini aniqlang. energiya yutilishi bilan boradigan reaksiyalarga misol bo`ladi faqat quyosh nuri tasirida boradigan reaksiyaga misol bo`ladi. fosforlanish reaksiyasiga misol bo`ladi azotlanish reaksiyasiga misol bo`ladi To`g`ri fikrni toping. ?. barcha tirik organizmlar hujayralardan tuzilgan bo`lib, hayotiy jarayonlar faqat organizm darajasida amalga oshadi. hayotning faqat hujayra darajasida oqsil, yog`, uglevod va nuklein kislotalar kabi biopolimerlardan tashkil topgan. oqsil tarkibidagi aminokislotalar joylashish tartibi, turning o`zgaruvchan bo`lib oqsil sitezidagi haqidagi axborot DNK molekulasidan olinadi. tirik organizmlar ko`payish ya`ni o`ziga o`xshash organizmlarni yaratish hususiyatiga ega bo`lib bu hususiyat genetic axborotni nasldan-naslga o`tkazish bilan bog`liq. Genetic kod atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?. DNKning bir polinukleotid zanjiridagi aminokislotalar yoki ribosomal va transport RNK molekulalaridagi nukleotidlar izchilligini belgilaydigan bir qismi oqsillar tarkibiga kiruvchi xar bir aminokislotalarning nuklein kislotalarda ketma- ket uchta nukleotid yordami bilan ifodalanishi. DNK matritsasi I- RNK matritsasi Million yillar ilgari yashagan o`simlik qoldiqlaridan qanday moddalar hosil bo`lgan. nafas olish uchun zarur bo`lgan kislorod gazi hosil bo`lgan hayot manbai hisoblangan-suv molekulasining hosil bo`lishida asosiy o`rinni egallagan. horirgi kunda yoqilg`i hisoblangan moddalar- ko`mir, neft, gaz, torf hosil bo`lgan. qurilishda ishlatilinadigan qimmatbaho toshlar hosil qilishda asosiy material hisoblangan. Bir turning boshqa tur vakillaridan farq qiluvchi oqsillar to`plami nima deb ataladi. A) polmer oqsillar B) patogen oqsillar C) neytral oqsillar D) unikal oqsillar UUU va UUC ushbu genetic kodlar qaysi aminokislotalarga to`g`ri keladi. A) leysin B) izoleysin C) serin D) fenilalanin Noto`g`ri fikrni toping. ?. biopolimerlar orasida uglevodlar xilma- xilligi va vazifasi jihatidan birinchi o`rinni egallaydi. fibrinogen, thrombin kabi biopolimerlar yog` tabiatli moddalar hisoblanadi. ko`payish xususiyati molecular darajada qaralsada, bu hodisa DNK molekulasining ikki hisa ortishi bilan amalga oshadi. A va B javoblar to`g`ri Transkripsiya atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?. to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?. DNKning bir polinukleotid zanjiridagi aminokislotalar yoki ribosomal va transport RNK molekulalaridagi nukleotidlar izchilligini belgilaydigan bir qismi oqsillar tarkibiga kiruvchi xar bir aminokislotalarning nuklein kislotalarda ketma- ket uchta nukleotid yordami bilan ifodalanishi. DNK matritsasi D) I- RNK matritsasi Hujayra yadrosining bo`linayotgan paytida qanday o`zgarishlar kuzatiladi. xramasomalar yorug`lik mikrakopida aniq ko`rinmaydi xramasomalar yorug`lik mikrakopida aniq ko`rinmaydi, lekin maxsus bo`yoqlar yordamida bo`yaladigan uzun ingichka tuzilmalar holida bo`ladi. DNK molekulasi ikki hissa ko`payib oladi hamma javoblar to`g`ri AUU va AUC ushbu kodonlar qaysi aminokislotaga to`g`ri keladi. A) izoleysin B) metionin C) valin D) cerin Xramasomalarning spirallashish darajasiga asoslanib nechta qismga ajratamiz. A) 1 B) 2. C) 3, D) 4 146. 6, CO2. + 24, NADF H +18, ATF = C6H12O6, + 24, NADF + 18, ADF +18H3PO4, +6, H2O ushbu reaksiya tenglamasi fotositezning qaysi bosqichida sodir bo`ladi. A) yorug`lik bosqichida B) qorong`ulik bosqichida C) assimilatsiya bosqichida D) dissimilatsiya bosqichida. CUU, CUC, UUA, CUG, CUA UUG ushbu genetic kodlar qaysi aminokislotaning formulasiga to`g`ri keladi A) fenilalanin B) leysin C) izoleysin D) pirolin Noto`gri fikr berilgan javobni toping. ?. nitrifikator bakteriyalar tuproqni o`simliklar uchun zarur bo`lgan azotsiz birikmalar bilan boyitadi. oltingugurt bakteriyalari faoliyati natijasida hosil bo`ladigan H2SO4, tog` jinslarini hosil qiladi. oltingugurt bakteriyalari faoliyati natijasida temir rudasi hosil bo`ladi. hamma javoblar to`g`ri. Reduplikatsiya atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?. DNK molekulasidan I- RNK molekulasining sitezlanishi jarayonida nusxalar soniningko`p bolib ketishi DNK molekulasining ikki ortishi bilan t-RNK molekulasining asosiy vazifasi ishdan chiqishi natijasida keraksiz oqsil molekulasining hosil bo`lishi bu polemer moddaning molecular massasi juda kichiklashib ketishi natijasida juda kam irsiy axborot saqlashi. GCC, GCA, GCG, GCU ushbu genetic kod qaysi aminokislotasining formulasiga to`g`ri keladi. A) cerin B) prolin C) valin D) alanin 1887- yil rus olimi S.N.Vinogratskiy bilogoya faniga qanday hissa qo`shgan. fotosintez jarayonida hosil bo`ladigan murakkab moddalar va ularning xossalarini o`rgangan. xemosintez atamasini fanga olib kirgan polimer modda hisoblangan kraxmalning polimerlanish reaksiyalarini o`rgangan ovqat hazm qilish organlarida paydo bo`ladigan kasalliklarini o`rgangan. Noto`g`ri fikrni toping. ?. ovqat tarkibidagi aminokilotalar parchalanganda hosil bo`lgan oqsillar ichak orqali qonga so`rilib, undan hujayraga yetib boradi va o`zi uchun zarur oqsillarni sitezlaydi. oqsillar faoliyati cheklanmagan bo`lib, uzoq muddat o`tgandan so`ng ular parchalanadi.Ularni o`rniga tinimsiz oqsillar sintezlanib turiladi. oqsillar strukturasini RNK molekulasidagi nukleotidlar ketma- ketligi belgilaydi. hamma javoblar to`g`ri GUU, GUA, GUT, GUG ushbu genetic kod qaysi aminokislotasining formulasiga to`g`ri keladi. A) cerin B) prolin C) valin D) trionin Translatsiya atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?. DNKning bir polinukleotid zanjiridagi aminokislotalar yoki ribosomal va transport RNK molekulalaridagi nukleotidlar izchilligini belgilaydigan bir qismi oqsillar tarkibiga kiruvchi xar bir aminokislotalarning nuklein kislotalarda ketma- ket uchta nukleotid yordami bilan ifodalanishi. DNK matritsasi I- RNK matritsasi CAG, CAU, CAC, CAA ushbu genetic kod qaysi aminokislotasining formulasiga to`g`ri keladi. A) cerin va oksopirolin B) prolin va izoleysin C) valin va glitsin D) gistidin va glutamin CO2. molekulasi qanday organik modda hosil bo`lishida ishtirok etadi. A) NADF B) NADF H C) ATF D) CH2O Genetic axborot asosida biopolimerlarning sintezlanishi qanday reaksiya turiga misol bo`ladi. A) Transkripsiya sintezi B) translatsiya sitezi C) reduplikatsiyali sintez D) matritsali sitez Ikki valentli temirni uch valentli birikmalargacha oksidlab, hosil bo`lgan energiya hisobiga uglerodning anorgnik birikmalaridan organic birikmalarini sintezlaydigan bateriya turini aniqlang. A) azotobakteriyalar B) nitrifikatorlar C) temir baktriyalari D) oltingugurt bateriyalari. UAA, UAG, UGA ushbu genetic kod xaqida to`g`ri ma`lumot keltirilgan qatorni toping. ?. oqsil bisintezining boshlanganidan darak beruvchi aminokislotaning kodoni oqsil biositezi haqidagi to`liq malumotni ifodalovchi aminokislotalar oqsil biosintezining tugallanganini ifodalovchi kodlar fenilalanin aminkislotasining umumiy kodonlar yig`indisi Moddalarning aylanishida, ayniqsa atomlarning biogen migratsiyasida qatnashuvchi organizmlarni toping. ?. A) achitqi bakteriyalar B) geterarof bateriyalar C) xematrof bateriyalar D) fototrof bakteriyalar GAU, GAA, GAC, GAG ushbu genetic kod qaysi aminokislotasining formulasiga to`g`ri keladi. A) cerin va asparagine kislota B) prolin va glutamin kislota C) valin va asparagine D) asparagine kislota va glutamin kislota Temir bakteriyalarining faoliyati bilan bog`liq bo`lgan jarayonlar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?. ikki valentli temirni uch valentli birikmalargacha oksidlab, hosil bo`lgan energiya hisobiga uglerodning anorgnik birikmalaridan organic birikmalarini sintezlaydi. oksidlanish reaksiyalari natijasida hosil bo`lgan energiya hisobiga organic modda hosil qiladi. tabiatda juda ko`p uchraydigan temir elementini zang rangiga kirishini ya`ni Fe(OH)3, ni hosil qilishda asosiy o`rinni egallaydi. temir elementini hech bir element bilan birikma hosil qilmaydigan N2. bilan birikishini taminlaydi. AAU, AAA, AAC, AAG ushbu genetic kod qaysi aminokislotasining formulasiga to`g`ri keladi. A) cerin B) asoparagin C) lizin D) B va C javoblar to`g`ri To`g`ri fikrni toping. ?. hujayra o`z irsiy axborotini barqaror va uzviy ravishda keyigi avlodga o`tkazadigan irsiy birlik bo`lib, avlodlarning bardavomligi taminlanadi. ko`payish xususiyati molecular darajada qaralsada, bu hodisa DNK molekulasining ikki hisa ortishi bilan amalga oshadi. nitrifikator bakteriyalar tuproqni o`simliklar uchun zarur bo`lgan azotli birikmalar bilan boyitadi. hamma javoblar to`g`ri UCU, UCG, UCU, UCA ushbu genetic kod qaysi aminokislotasining formulasiga to`g`ri keladi. A) cerin B) prolin C) valin D) trionin 166. 2. NH3, + 3O2. = 2. HNO2. + 2. H2O + energiya 2HNO2. + O2. = 2HNO3, + energiya. Ushbu reaksiya turida qanday bakteriyalar faoliyat ko`rsatgan. A) tugunak bateriyalar B) nitrifikator bateriyalar C) vodorod bateriyalari D) tuproq bakteriyalari
1962- yil amerikalik bioximiklar olim M.Nirenberg va S.Ochaolar biologiya faniga qanday hissa qo`shdilar. oqsil biosintezining sxematik tuzilishini aniqlagan. DNK mlekulasining spiral tuzilishini aniqlagan. genetic kod atamasini fanga olib kirgan. fotositez reaksiyasining o`simliklar hayotida qanday ahamiyat kasb etishini birinchi bo`lib aniqladi ACU, ACC, ACG, ACA ushbu genetic kod qaysi aminokislotasining formulasiga to`g`ri keladi. A) cerin B) prolin C) valin D) treonin Vodorot sulfit(H2S) molekulasini oltingugurt(S) yoki sulfat kislota(H2SO4) gacha okdidlab, o`z tanasida S elementini to`playdigan organizmlar berilgan javobni toping. ?. A) temir bakteriyalari B) vodorod bakteriyalari C) oltingugurt bateriyalari D) nitrifikator bakteriyalari. UGU, UGC, CGC, CGA, CGG, CGU ushbu genetic kod qaysi aminokislotasining formulasiga to`g`ri keladi. A) stop kodon va sistein B) serin va arginine C) sistein va arginine D) glitsin va glutamin H2S + O2. =2. H2O + 2S + energiya.Ushbu reaksiya natijasida qanday oddiy modda hosil bo`ladi. anorganik moddalarining ko`p qismini tashkil etadigan-suv bateriyalar hayot faoliyati uchun zarur bo`lgan energiya manbai hosil bo`ladi. tabiatda rombik, plastic kabi ko`rinishlarda uchrovchi oltingugur hamma javoblar to`g`ri GGU, GGA, GGG, GGC ushbu genetic kod qaysi aminokislotasining formulasiga to`g`ri keladi. A) cerin B) prolin C) glitsin D) trionin FeCO3, + 6H2. O = Fe(OH)3, + 4, CO2. + energiya. Ushbu reaksiya tenglamasida o`zgaruvchan valentli moddaning oldidagi hamma koyfisentlar yig`indisi nechaga teng A) 1 B) 2. C) 4, D) 10 Metionin va triptofan aminokislotalarining kodonlari soni jami nechta. A) 1 B) 2. C) 3, D) 4 175. FeCO3, + 6H2. O = Fe(OH)3, + 4, CO2. + energiya.Ushbu reaksiya turida bateriyalarning qaysi tur vakili ishtirok etadi. A) oltingugurt bateriyalari B) tugunak bakteriyalari C) chirituvchi bateriyalar D) temir bateriyalar Leysin va arginine aminokislotalarining umumiy kodonlar soni to`g`ri berilgan javobni toping. ? A) 9, B) 10 C) 11 D) 12 Tuproqda minerallar bilan birikib, o`simliklar o`zlashtira oladigan azotli o`g`itlarni hosil qiladigan kislota berilgan javobni toping. ?. A) nitrat kislota B) fostat kislota C) nitrit kislota D) azot kislota Organic moddalarni chirishi natijasida hosil bo`lgan amiak(NH3) ni nitritlarga (HNO3) , nitritlarni nitratlarga(HNO3) gacha oksidlab, shu jarayonda hosil bo`lgan energiyadan foydalanuvchi organizmlar haqida to`g`ri berilgan javobni toping. ? A) tugunak bateriyalar B) tuproq bakteriyalari C) vodorod bateriyalari D) nitrifikator bateriyalar CCC, CCU, CCG, CCA ushbu genetic kod qaysi aminokislotasining formulasiga to`g`ri keladi. A) cerin B) prolin C) valin D) trionin Tabiiy holatda o`z tanasida zaxira sifatida to`plangan H2Sni oltingugurtgacha oksidlab hosil bo`lgan energiyadan foydalanadigan organizmlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) vodorod sulfit bakteriyalari B) oltingugurt bateriyalari C) nitrat kislota bakteriyalari D) sulfat kislota bakteriyalari Euxramatin(a) , va geteraxramatin(b) , uchun xos hususiyatlar to`gr`i berilgan javobni toping. ?. 1. xramatinning spirallashmagan qismi 2. xramatinning spirallashgan qismi 3. mikroskopda ko`rinmaydi 4. zichlashgan 5. zichlashmagan 6. genetik jihattan faol 7. genetik jihatdan nofaol 8. mikroskopda ko`rinadi. A) a- 1, 3, 5, 6, b- 2, 4, 7, 8, B) a- 2, 4, 7, 8, b- 1, 3, 5, 6 C) a- 2, 6, 7, 8, b- 1, 3, 4, 5, D) a- 1, 3, 4, 5, b- 2, 6, 8, 7 182. Yadroning bo`linishidan avval xramatinda sodir bo`ladigan o`zgarishlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. xramatin kuchli spirallashadi 2. xramatin kichiklashadi3. xramatin kuchsiz spirallashadi 4. xramatin kattalashadi 5. yo`g`olashgan strukturani hosil qiladi 6. yo`g` bo`lib ketadi 7. yo`g`olashmagan strukturani hosil qiladi 8. xramasomani hosil qiladi. A) 2, 3, 6, B) 1, 4, 5, 8, C) 3, 2, 8, 7, D) 5, 6, 2, 7,
Xramasomalarni kimlar tominidan aniqalagan. A) 1887- yil S.N.Vinogratiskiy B) 1962- yil M.Nirengerg va S.Ochao C) 1882- yil Fleming va 1884- yil Strasburger D) 1950-yil Valdeyer “Xramasoma” atamasini fanga kim olib kirdi. A) S.N.Vinogratiskiy B) Valdeyer C) Fleming va Strasburger D) M.Nirengerg Xramasomaning vazifalari to`g`ri berilgan javobni toping. ? 1. irsiy axborotni saqlash 2. irsiy axborotni nasildan- naslga o`tkazmaslik 3. irsiy axborotni yo`q qilish 4. hujayraning faoliyatini tashkil etishda irsiy axborotdan foydalanishi 5. irsiy axborotni ikki xissa kamaytirish 6. irsiy axborotni o`qilishini nazorat qilish 7. irsiy axborotni ikki xissa ortish A) 4, 1, 7, 6, B) 3, 2, 5, C) 5, 3, 1, 7, D) 2, 7, 5, 6,
Xramasomalarning kimyoviy tarkibida necha foiz (a) DNK, va necha foiz (b) oqsil bo`ladi. 1. 25% 2. 50% 3. 40% 4. 60% A) a- 1, b- 2. B) a- 2, b- 1 C) a- 3, b- 4, D) a- 4, 3 DNK molekulasi qanday funksiyalarni bajaradi. A) hujayraning irsiy axborotini saqlash B) oqsillar tuzilmasini boshqaradi regulatsiya(boshqarish) funksiyasini boshqaradi hamma javoblar to`g`ri Tufelka xujayrasida xramasomalar qachon kuchli spirallashgan ixcham shakilga kirib oladi. qisqaruvchi vokualalar qisqargan vaqtda sodir bo`ladi xazm vokualalari xalqumdan uzilgan vaqtda sodir bo`ladi. tufelka xujayrasi ikki bo`linish vaqtida sodir bo`ladi. konyugatsiya va kopulyatsiya vaqtida sodir bo`ladi. Odam tarkibidagi DNK molekulasining uzunligi(a) , xramasomalarning umumiy uzunlligi(b) qancha bo`ladi. 1. 2metr 2. 150mkm 3. 300mkm 4. 3metr
A) a- 1, b- 2, B) a- 2, b- 1 C) a- 3, b- 4, D) a- 4, Xramasomalar mitozning qaysi fazasida juda yaxshi ko`rinadi. A) profaza B) metafaza C) anafaza D) telefaza Xramasoma ikki yelkadan iborat bo`lib bu yelkalar o`rtasida joylashgan qism to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) akrosetrik B) metasetrik C) submetasetrik D) sentromera xramasomalarning uch xil tiplarini to`gri juftlang.? a- metasentrik b- submetasetrik c- akrosetrik 1. noteng yelkali 2. teng yelkali 3. bir yelkasi juda uzun ikkinchi yelkasi juda kalta A) a- 1. b- 2. c- 3, B) a- 3, b- 2, c- 1 C) a- 2, b- 1, c- 3, D) a- 1, b- 3, c- 2 193. Xramasomalr qanday qismlardan iborat. 1. xramatidlar 2. xramatidlardan iborat yelkalar 3. birlamchi yelkalar 4. ikkilamchi belbog`. A) 1,3, B) 2, 4, C) 1,2,3, D) 1, 2, 3, 4
Yo`ldosh xramasomalar qanday hosil bo`ladi. xramasomaning birlamchi belbog`idan xramatinning ikkilamchi belbog`idan xramasomaning ikkilamchi belbog`idan xramasomaning birlamchi belbog`idan. Xramatin tarkibida uchraydigan fibrillalar qanday birikmadan hosil bo`ladi. A) giston B) nuleosoma C) DNK D) RNK Nukleosomalar bir molekula giston molekulasini atrofini o`raganda nechta oqsilni o`rab oladi. A) 2. B) 4, C) 8, D) 16 Qanday hujayralarda xromasaomalar gaploid (a) qaysilarida diploid to’plamga ega bo’ladi? (b) 1) tuxum hujayra 2) teri sirtidagi yassi hujayralar 3) spermatazoid 4) zigota 5) somatik tana hujayralari 6) spermiy 7) endosperm A) a- 3, 5, 2. 1 b- 4, 7, 6, B) a- 6, 7, 4, b- 3, 2. 5, 1 C) a- 6, 3, 1 b- 4, 2. 5, D) a- 5, 4, 6, 1 b- 2. 3, 7
( n )harfi nimani bildiradi? gomologik xromasomalardagi xromasomalar sonini geterozigota holidagi DNK molekulalar sonini genom tarkibidagi xromasomalar xilini hujayra yadrosi tarkibidagi krossingoverga uchragan xromasomalar sonini Yadroning qaysi qismi Yo’ldosh deb ataluvchi tarkibiy qismga ega? A) Yadrocha B) Xromatida C) Xromasoma D) DNK ning matritsali qismlari To’liq differensiatsiyalashmaydigan hujayralar qachon kashf qilingan? Kim tomonidan? A) 1998- yilda Tomson B) 1997- yilda Roslin C) 1998-yilda N.Grand D) 1996- yilda Lunin Differensiatsiyalashmaydigan hujayralar qaysi to’qimani hosil qiladi? A) Nerv va muskul to’qimani B) kallus to’qimani Biriktiruvchi to’qimaga mansub yo’g hujayralarini Biriktiruvchi to’qimaning tig’iz pay hujayralarini Oqsil biosintezini boshlab beruvchi aminokislota? A) Fenil alanin B) Alanin C) Triptofan D) Metionin Arxey erasining oxiriga kelib paydo bo’lgan bo’linish turini belgilang! A) mitoz B) meyoz C) amitoz D) shizogoniya Mitoz sikli deb nimaga aytiladi? Hujayrada G2. davridan keyin sodir bo’ladigan o’zgarishlar yoki barcha hayotiy jarayonlarni to’xtashi Hujayrada S davridan keyin sodir bo’ladigan jarayonlar yoki hujayraning nobud bo’lishi Ikkita bo’linish orasida kechgan vaqt Bo’linishdan hosil bo’lgan qiz hujayralarda G2. davrigacha bo’lgan o’zgarishlar Mitoz siklining necha foizi interfazaga to’g’ri keladi? A) 70-85, B) 80 C) 75- 85, D) 90 Noto’g’ri sitokinez kechuvchi tabiiy jarayonni belgilang? A) spermatogenez B) shizogoniya bo’linish C) ovogenez D) hujayralar migratsiyasi Hujayraning o’sish, ixtisoslashish, yetuklik davrlari umumiy mitoz siklining necha foizini o’z ichiga oladi? A) 70 B) 80 C) 90 D) 60 Yadro tarkibidagi yadrochalar qaysi davrlarda mavjud bo’lishini juftlab yozing. 1) xromatidaning miqdori ikki hissa oshishidan oldingi davr 2) umumiy hujayra siklining so’ngi 10 % qismida 3) yadroning ikki qavat qobiqlari parchalanishigacha bo’lgan vaqtda 4) anafaza oxiridagi xromatidalar soniga teng xramatidali interfaza davrida 5) sitokinezdan oldingi davrda 6) yadrodagi despirallashgan vaqtda 7) yadrodagi xromasomalar o’ta spirallashgan vaqtda 8) sitokinezdan so’ng 9) umumiy hujayra siklining dastlabki 10% qismida A) 2. 5. 7. 4, B) 5. 3. 4. 8, C) 1. 9. 6. 4, D) 3. 9. 5. 6
Interfaza davrlarini to`g`ri juftlang.? a- sintez b- sintezdan oldingi davr-presitetik davr c- sintezdan keying davr-postsintetik davr 1. G1 2. S 3. G2 A) a- 1, b- 2, c- 3, B) a- 3, b- 2, c- 1 C) a- 3, b- 1, c- 2. D) a- 2, b- 3, c- 1
Interfaza davridagi presintetik bosqichi uchun xos bo`lgan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. mitozdan so`ng boshlanadi 2. davomiylik muddati 5, soat 3. bu davrda katta yoshli hujayralar kichiklashadi 4. yosh hujayralar hajmi kattalashadi 5. davomiylik muddati 10 soat 6. RNK molekulasi sintezlanadi 7. bu davrda hujayralar kattalashadi 8. DNK molekulasi reduplikatsiyasi 9. DNK molekulasi reduplikatsiyasini katalizlovchi fermentlar sintezi jadallashadi 10. DNK molekulasi tarkibiga kiruvchi moddalar parchalanadi 11. sintez davriga tayyorgarlik boshlanadi. A) 9, 3, 5, 7, B) 2, 7, 6, 4, 1 C) 4, 6, 8, 1, 5, D) 5, 1, 9, 11, 4 210. Interfazaning sintez davri uchun xos bo`lgan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. bir necha soatdan 5, soatgacha davom etadi 2. DNK molekulasi ikki hissa kamayadi 3. ikki xramasomali bir xramatidlar vujudga keladi 4. bateriyalarda bu davr (bir necha soat davom etadi) 5. xramasoma tarkibiga kiruvchi giston oqsili sintezi amalga oshiriladi 6. RNK molekulasi sintezi davom etadi 7. sutemizuvchilarda bu davr (6- 7, soat davom etadi) 8. setriola ikki hissa kamayadi 9. sentriola uch hissa ortadi.10 sentriola ikki hissa ortadi. A) 3. 6. 2. 9. 8. 10. B) 2. 6. 3. 1. 4. 9. 7. C) 1. 2. 8. 10. 9. 4, D) 6. 4. 10. 5. 7 To`g`ri fikrni toping. ? G2. davrida bo`linish urchug`ini hosil qilishda ishtirok etuvchi giston oqsili sintezi jadalligi amalga oshadi postsintetik davrda RNK v abo`linish urchug`ini hosil qilishda ishtirok etadigan tubulin oqsili sitezi amalga oshiriladi. presintetik davrda RNK va bo`linish urchug`ini hosil qilishda ishtirok etadigan tubulin oqsili sitezi amalga oshiriladi. organic olamning hosil bo`lishida dastavval hayvonlar va ulardan so`ng esa o`simliklar kelib chiqan deb taxmin qilinadi. Mitozning ketma- ket sodir bo`ladigan jarayonlari (a) , kariokinez (b) , sitokinez bosqichlari uchun hos jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. yadrochani bo`linishi 2. sitoplazmaning bo`linishi 3. xramasomaning hosil qilish 4. yadroning bo`linishi. A) a- 3, b- 1 B) a- 1, b- 3, C) a- 2, b- 4, D) a- 4, b- 2 Hujayraning bevosita bo`linishi uchun, odatda qancha vaqt sarflaydi. A) 2- 3, B) 4- 5, C) 6- 7, D) 1- 3 Mitozning birinchi bosqichi ya`ni nomoyon bo`lish davri uchun hos bo`lgan jarayonlarni to`g`ri belgilang. 1. xramatinlarning spirallashishi hisobiga yo`g`onlashish va kattalashish kuzatiladi.2. xramatidlar zichlashadi 3. xramatidlar hujayra 4. xramatinlar juft- juft xramatidlar holiga o`tadi 5. yorug`lik mikroskopida ko`rinmay qoladi 6. xramasomaning xramatidalari sentromeralarini yo`qotadi 7. yadrocha hosil bo`ladi 8. sentriolalar bir-biridan itarilib xujayra qutiblari tomon harakatlanadi 9. bo`linish urchug`i shakillanmaydi 10. jarayon oxirida yadro parchalanadi 11. bo`linish urchug`i shakillanadi 12. juft-juft xramatidlar sitoplazma va karioplazmaning umumiy massasini tashkil etadi. A) 3. 5. 6. 8. 4. B) 1. 2. 6. 4. 9. 5, C) 12. 10. 8. 4. D) 11. 10. 8. 5. 1 215. Metafaza bosqichi ya`ni keyingi bosqich uchun hos bo`lgan jarayonlarni to`g`ri belgilang. 1. xramatinlar juft-juft xramatidlar holida bo`ladi 2. xramatidlar zichlashadi 3. sentromeralar bo`linadi 4. xramasomalarni iplari yoyila boshlaydi 5. xramatinlarning yo`g`onlashi holati kuzatiladi 6. xramatidalar hujayra chetki qismida joylashadi 7. xramatidalar sentromerasi ekvator tekkisligida joylashadi 8. axramatin iplari xramasomalarning sentromerasiga ikki qutibdan kelib birikadi 9. xramasomalarning iplari ingichkalashishi va cho`zilishi kuzatiladi. A) 2. 3. 5. 9. B) 6. 3. 4. 8. C) 1. 9. 5. 6. 7, D) 2. 5. 7. 8 216. Anfaza bosqichi ya`ni qayta bosqich uchun xos bo`lgan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. xramasomalar tarkibidagi sentromeralar ikkiga bo`linadi 2. xramasomalar hujayra ekvatorida to`planadi 3. axramatin iplari shakillanadi 4. xramasomlar tarkibida setromeralar bo`linish urchug`ining qisqarishi hisobiga qutb tomon harakatlanadi 5. xramasomaning iplari yoyiladi 6. yadrocha shakillanadi 7. har bir qutbda teng miqdordagi xramasomalar tarqaladi 8. bo`linsh urchug`i parchalanadi 9. qalin hujayra qobig`I hosil bo`ladi. A) 4. 1. 7. B) 9. 6. 5. C) 4. 6. 2. 1 D) 2. 6. 8. 217. Telafaza bosqichi ya`ni tugal bosqichi uchun xos bo`lgan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. xramasoma iplarining yoyilishi 2. yadrocha parchalanadi 3. xramasoma iplari ingichkalashishi va uzayishi kuzatiladi 4. xar bir xramasoma atrofida yadro qobig`i yo`qoladi 5. xujayra markazi nomiga muvofiq joyda bo`ladi 6. bo`linish urchug`i parchalanadi 7. langergans orolchalari hujayralarida insulin garmoni sitezlanishi boshlanadi 8. kariokinezdan keyingi bosqichlar kuzatiladi 9. hosil bo`lgan hujayralarda xromosomalar to`plami 2n 4s 10. xromosomalar eng kuchli spirallashgan holatda bo`ladi 11. hayvonlarda sitoplazmaning o`rtasidan botiqlik paydo bo`lishi bilan boradi 12. semgada hujayra o`rtasida to`siq paydo bo`lishi bilan boradi. A) 3. 9. 4. 6. 12. B) 6. 8. 11. 7. 1. C) 5. 8. 1. 7. 11 D) 4. 6. 8. 11. 5. 218. Evolutsiya jarayonida mitozning ahamiyati qanday ? 1. bo`shliqichlillarda rivojlanmagan hayot darajasini hosil qilishda muhim ahamiyatga ega 2. DNK molekulasi xalqasimon hayot darajalarida bu jarayon kuzatilmaydi 3. avtonom genetic tuzilmalarda kuzatilmaydi 4. murtak haltasini hosil qilishda qatnashadi 5. o’simlik hujayralarini miqdor jihatdan ortishini taminlaydi 6. avlodlarda bir xillikni taminlaydi 7o`simliklarni sifat jihatidan yuksalishini ta’minlaydi.8. mezoderma qavatiga ega va ega bo`lmagan organizmlarning qayta tiklanishini ta`minlaydi 9. eng dastlabki paydo bo`lgan ko`payish usuli hisoblanadi. A) 2. 1 4, 6, 3, B) 3, 4, 8, 5, C) 7, 1 9, 8, 4, D) 8, 5, 1 6, 2 Meyoz jarayoni uchun hos bo’lgan umumiy hususiyatlar. 1) eukariot hujaylarning o’ziga hos bo’linish usuli 2) hosil bo’lgan hujayralarda xromosomalar soni ikki hissa ko’p bo’ladi 3) bu jarayon mitoz singari interfazadan boshlanadi 4) evolutsion xilma xillikka olib keladi 5) I- bosqichi ekvatsion II- bosqichi reduksion 6) faqat metasentrik xromosomalar qatnashadi 7) ekvatsion bo’linish profaza II dan telofaza II gacha bo’lgan davrni qamrab oladi 8) bu jarayonda dastlab krossingover keyin esa konyugatsiya jarayonlari kuzatiladi. A) 2. 8, 6, 5, 4, B) 7, 4, 3, 1 C) 8, 7, 5, 2. D) 1 2. 5, 6
Profaza I bosqichi uchun hos hususiyatlar. 1) juft xromatidalardan tuzilgan xromosomalar spirallashadi 2) gomologik xromosomalar yonma- yon joylashishi ya’ni krossingover kuzatiladi 3) gomologik xromosomalarning o’zaro chalkashuvi konyugatsiyani hosil qiladi 4) juft xromatidalardan tuzilgan xromosomalar spirallashadi va desirallashib ingichgalashadi 5) xromosomalarning ayrim qismlari almashinadi 6) gomologik xromosomalar yonma- yon joylashadi 7) yadro qobig’I parchalanib yadrochalar yo’qoladi. 8) sentriolalar ikki qutbga yo’naladi A) 6, 5, 1 8, 7, B) 4, 5, 7, 6, 2. C) 3, 4, 2. D) 1 2. 3, 4, 5, 6, 7
Metafaza I (a) ,Anafaza I (b) , Telofaza I (c) , bosqichlarida sodir bo`ladigan jarayonlarni to`g`ri juftlang.? 1. gomologik xramasomalar xramatidalarga ajralmagan holda qarama- qarshi qutiblarga tarqaladi 2. xramasomalar o`z sentromeralari bilan birgalikda ekvator tekkisligida joylashadi 3. har bir juftdagi ota- ona xramasomalari qutblarga tasodifiy kombinatsiyalarda tarqaladi 4. xramatinlar despirallashish natijasida yorug`lik mikroskopida ko`rinadi 5. xramasomalar soni teng gaplaoid to`plamga ega ikkita qiz hujayralarni hosil qiladi 6. yadro qobig`I parchalanadi. A) a- 5, 2. b- 4, c- 1, 3, 6, B) a- 2, b- 3, 1, c- 5, C) a- 4, 3, b- 6, 2. c- 1, 5, D) a- 6, b- 1, 5, c- 4, 222. Telofaza II (a) ,Anafaza II (b) , Metafaza II (c) , bosqichlarida sodir bo`ladigan jarayonlarni to`g`ri juftlang.? 1. juft xramatidali xramasomalar o`z setromeralari bilan ekvator tekkisligida joylashadi 2. setromerlar bo`linib har bir xramatida mustaqil xeamasomalarga aylanadi 3. xramasomalar qutiblarga tarqalib so`ngra sitokinez kuzatiladi A) a- 1, b- 2, c- 3, B) a- 2, b- 3, c- 1 C) a- 3, b- 2, c- 1 D) a- 1, b- 3, c- 2 223. Evalutsiya jarayonida meyozning qanday ahamiyatga ega ? 1. bitta diploid to`plamli hujayradan 4, ta hujayra hosil bo`ladi 2. avlodlar o`rtasida xilma- xillik amalga oshadi 3. diploid to`plam qayta tiklanmaydi 4. bu jarayon asosida kombinativ o`zgaruvchanlik yotadi 5. xromosomalar sonining doimiyligining saqlanmasligi 6. o`z avlodini qayta tiklash 7. gulli o`simliklarda jinsiy hujayralarni hosil bo`lishida 8. yuksak organizmlarda jinsiy hujayralarini hosil qilishda 9. chang hujayralari mavjud o`simliklarda qo`sh urug`lanish A) 2. 6. 5. 9, B) 3. 1. 6. 4, C) 6. 9. 4. 3, D) 4. 2. 8. 7. 224. Mitozning birinchi bosqichi ya`ni nomoyon bo`lish davri uchun hos bo`lmagan jarayonlarni to`g`ri belgilang. 1. xramatinlarning spirallashishi hisobiga yo`g`onlashish va kattalashish kuzatiladi.2. xramatidlar zichlashadi 3. xramatidlar hujayra 4. xramatinlar juft- juft xramatidlar holiga o`tadi 5. yorug`lik mikroskopida ko`rinmay qoladi 6. xramasomaning xramatidalari sentromeralarini yo`qotadi 7. yadrocha hosil bo`ladi 8. sentriolalar bir-biridan itarilib xujayra qutiblari tomon harakatlanadi 9. bo`linish urchug`I shakillanmaydi 10. jarayon oxirida yadro parchalanadi 11. bo`linish urchug`i shakillanadi 12. juft-juft xramatidlar sitoplazma va karioplazmaning umumiy massasini tashkil etadi. A) 3. 5. 6. 8. 4. B) 5. 6. 7. 9. C) 12. 10. 8. 4. 2. D) 11. 10. 7. 4. 1
Valdeyer singari olimlar biologiya faganiga qanday hissa qo`shgan. fotositezning qorong`ulik bosqichini aniqlagan fotositezning yorug`lik bosqichini aniqlagan xramasoma atamasini fanga olib kirgan D) xramatin atamasini fanga olib kirgan Meyoz jarayoni uchun hos bo’lmagan umumiy hususiyatlar. 1) eukariot hujaylarning o’ziga hos bo’linish usuli 2) hosil bo’lgan hujayralarda xromosomalar soni ikki hissa ko’p bo’ladi 3) bu jarayon mitoz singari interfazadan boshlanadi 4) evolutsion xilma xillikka olib keladi 5) I- bosqichi ekvatsion II- bosqichi reduksion 6) faqat metasentrik xromosomalar qatnashadi 7) ekvatsion bo’linish profaza II dan telofaza II gacha bo’lgan davrni qamrab oladi 8) bu jarayonda dastlab krossingover keyin esa konyugatsiya jarayonlari kuzatiladi. A) 2. 8, 6, 5, B) 7, 4, 3, 1 C) 8, 7, 5, 2. D) 1 2. 5, 6
Yadroning bo`linishidan avval xramatinda sodir bo`ladigan o`zgarishlar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. xramatin kuchli spirallashadi 2. xramatin kichiklashadi3. xramatin kuchsiz spirallashadi 4. xramatin kattalashadi 5. yo`g`olashgan strukturani hosil qiladi 6. yo`g` bo`lib ketadi 7. yo`g`olashmagan strukturani hosil qiladi 8. xramasomani hosil qiladi. A) 2, 3, 6, B) 1, 4, 5, 8, C) 3, 2, 8, 7, D) 5, 6, 2, 7,
Profaza I bosqichi uchun hos bo’lmagan hususiyatlarni juftlang.? 1) juft xromatidalardan tuzilgan xromosomalar spirallashadi 2) gomologik xromosomalar yonma- yon joylashishi ya’ni krossingover kuzatiladi 3) gomologik xromosomalarning o’zaro chalkashuvi konyugatsiyani hosil qiladi 4) juft xromatidalardan tuzilgan xromosomalar spirallashadi va desirallashib ingichgalashadi 5) xromosomalarning ayrim qismlari almashinadi 6) gomologik xromosomalar yonma- yon joylashadi 7) yadro qobig’I parchalanib yadrochalar yo’qoladi. 8) sentriolalar ikki qutbga yo’naladi A) 6, 5, 1 8, 7, B) 4, 5, 7, 6, 2. C) 3, 4, 2. D) 1 2. 3, 4, 5
Interfaza davrida sodir bo`ladigan (a) , sintezdan oldingi va (b) , sitezdan keying davri qanday nomladi. 1. sintez 2. xosil qilish 3. presintetik 4. postsintetik A) a- 1, b- 2. B) a- 2, b- 1 C) a- 4, b- 3, D) a- 4, b- 3 Telafaza bosqichi ya`ni tugal bosqichi uchun xos bo`lmagan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. xramasoma iplarining yoyilishi 2. yadrocha parchalanadi 3. xramasoma iplari ingichkalashishi va uzayishi kuzatiladi 4. xar bir xramasoma atrofida yadro qobig`i yo`qoladi 5. xujayra markazi nomiga muvofiq joyda bo`ladi 6. bo`linish urchug`i parchalanadi 7. langergans orolchalari hujayralarida insulin garmoni sitezlanishi boshlanadi 8. kariokinezdan keyingi bosqichlar kuzatiladi 9. hosil bo`lgan hujayralarda xromosomalar to`plami 2n 4s 10. xromosomalar eng kuchli spirallashgan holatda bo`ladi 11. hayvonlarda sitoplazmaning o`rtasidan botiqlik paydo bo`lishi bilan boradi 12. semgada hujayra o`rtasida to`siq paydo bo`lishi bilan boradi. A) 3. 9. 4. 7. 12. B) 6. 12. 10. 2. 1. C) 5. 8. 1. 7. 11 D) 4. 6. 8. 11. 5. 230. Mitozning ketma- ket sodir bo`ladigan jarayonlari , sitokinez (b) , kariokinez bosqichlari uchun hos jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. yadrochani bo`linishi 2. sitoplazmaning bo`linishi 3. xramasomaning hosil qilish 4. yadroning bo`linishi. A) a- 3, b- 1 B) a- 1, b- 3, C) a- 2, b- 4, D) a- 4, b- 2 1882- yil Fleming va 1884- yil Strasgurger bu olimlar qanday qilib biologiya faniga hissasi qo`shdilar. A) xramatinlarni aniqladi B) xramasomalarni aniqladi C) mutatsiya hodisasini aniqladi D) fotosintezning mexanizmini to`liq organib chiqdi. Anafaza I (1) , Metafaza I (2) , Telofaza I (3) , bosqichlarida sodir bo`ladigan jarayonlarni to`g`ri juftlang.? .gomologik xramasomalar xramatidalarga ajralmagan holda qarama- qarshi qutiblarga tarqaladi .xramasomalar o`z sentromeralari bilan birgalikda ekvator tekkisligida joylashadi c) .har bir juftdagi ota- ona xramasomalari qutblarga tasodifiy kombinatsiyalarda tarqaladi d) .xramatinlar despirallashish natijasida yorug`lik mikroskopida ko`rinadi e).xramasomalar soni teng gaplaoid to`plamga ega ikkita qiz hujayralarni hosil qiladi f).yadro qobig`I parchalanadi. A) 1- e, b 2- f, 3- .c, d B) 1- f, 2- e, d 3- a, b, c C) 1- b, c- 2- a, 3- d, e, f D) 1- a, c, 2- b, 3- e, Xramasomaning vazifalari noto`g`ri berilgan javobni toping. ? 1. irsiy axborotni saqlash 2. irsiy axborotni nasildan- naslga o`tkazmaslik 3. irsiy axborotni yo`q qilish 4. hujayraning faoliyatini tashkil etishda irsiy axborotdan foydalanishi 5. irsiy axborotni ikki xissa kamaytirish 6. irsiy axborotni o`qilishini nazorat qilish 7. irsiy axborotni ikki xissa ortish A) 4, 1, 7, 6, B) 3, 2, 5, C) 5, 3, 1, 7, D) 2, 7, 5, 6, 234. Metafaza bosqichi ya`ni keyingi bosqich uchun hos bo`lmagan jarayonlarni to`g`ri belgilang. 1. xramatinlar juft-juft xramatidlar holida bo`ladi 2. xramatidlar zichlashadi 3. sentromeralar bo`linadi 4. xramasomalarni iplari yoyila boshlaydi 5. xramatinlarning yo`g`onlashi holati kuzatiladi 6. xramatidalar hujayra chetki qismida joylashadi 7. xramatidalar sentromerasi ekvator tekkisligida joylashadi 8. axramatin iplari xramasomalarning sentromerasiga ikki qutibdan kelib birikadi 9. xramasomalarning iplari ingichkalashishi va cho`zilishi kuzatiladi. A) 2. 3. 5. 9. B) 6. 3. 4. 8. C) 1. 3. 4. 9, D) 2. 5. 7. 8 Xramasomaning tarkibida 1:1. 5, % nisbatta bo`ladigan moddalarni toping. ?. A) DNK va RNK B) oqsil va yog` C) RNK va oqsil D) DNK va oqsil Hujayraning qanday molekulasi hujayraning irsiy axborotini saqlash, oqsillar tuzilmasini va regulatsiya(boshqarish) funksiyasini boshqaradi A) DNK B) RNK C) I- RNK D) t-RNK Odam tarkibidagi 2metr va 150mkm uzunlikda bo`la oladigan molekulalari to`gri berilgan javobni toping. ?. A) nerv hujayrakari va nerv tolalari B) ildiz va ildiz tukchalari C) DNKva xramasoma D) nukleotidlar va soch tolalari yig`indisi Evolutsiya jarayonida mitozning ahamiyati qanday ? 1. bo`shliqichlillarda rivojlanmagan hayot darajasini hosil qilishda muhim ahamiyatga ega 2. DNK molekulasi xalqasimon hayot darajalarida bu jarayon kuzatilmaydi 3. avtonom genetic tuzilmalarda kuzatilmaydi 4. murtak haltasini hosil qilishda qatnashadi 5. o’simlik hujayralarini miqdor jihatdan ortishini taminlaydi 6. avlodlarda bir xillikni taminlaydi 7o`simliklarni sifat jihatidan yuksalishini ta’minlaydi.8. mezoderma qavatiga ega va ega bo`lmagan organizmlarning qayta tiklanishini ta`minlaydi 9. eng dastlabki paydo bo`lgan ko`payish usuli hisoblanadi. A) 2. 1 4, 6, 3, B) 3, 4, 7, C) 7, 1 9, 8, 4, D) 8, 5, 1 6, 2 239. Interfaza davridagi presintetik bosqichi uchun xos bo`lmagan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. mitozdan so`ng boshlanadi 2. davomiylik muddati 5, soat 3. bu davrda katta yoshli hujayralar kichiklashadi 4. yosh hujayralar hajmi kattalashadi 5. davomiylik muddati 10 soat 6. RNK molekulasi sintezlanadi 7. bu davrda hujayralar kattalashadi 8. DNK molekulasi reduplikatsiyasi 9. DNK molekulasi reduplikatsiyasini katalizlovchi fermentlar sintezi jadallashadi 10. DNK molekulasi tarkibiga kiruvchi moddalar parchalanadi 11. sintez davriga tayyorgarlik boshlanadi. A) 9, 3, 5, 7, B) 2, 7, 6, 4, 1 C) 10, 2, 8, 3, 6, D) 5, 1, 9, 11, 4
Sentromeraning asosiy vazifasi nimadan iborat. xramasomaning ikki yelkasini bir-biri bilan birlashtirish xramasomaning ikki yelkani bir-biridan ajratish xramasomalarni tarkibini saqlash va o`zgartirishda ferment vazifasini bajaradi. xramatinlarning uchkimqismlarini bir-biridan uzoqlashtirish Xramasomalarningqanday tiplari uchraydi. A) metasentrik B) submetasetrik C) akrosetrik D) barchasi to`g`ri Xramatin tarkibida tarkibidagi nukleasoma molekulalari birlashib qanday moddani hosil qiladi. A) giston B) fibrilla C) DNK D) RNK Genom terkibidagi xromasomalar xili qanday harf bilan ifodalanadi? A) c harfi bilan B) n harfi bilan C) s harfi bilan D) G harfi bilan Yadro tarkibidagi yadrochalar qaysi davrlarda mavjud bo’lmaydi. 1) xromatidaning miqdori ikki hissa oshishidan oldingi davr 2) umumiy hujayra siklining so’ngi 10 % qismida 3) yadroning ikki qavat qobiqlari parchalanishigacha bo’lgan vaqtda 4) anafaza oxiridagi xromatidalar soniga teng xramatidali interfaza davrida 5) sitokinezdan oldingi davrda 6) yadrodagi despirallashgan vaqtda 7) yadrodagi xromasomalar o’ta spirallashgan vaqtda 8) sitokinezdan so’ng 9) umumiy hujayra siklining dastlabki 10% qismida A) 2. 5. 7. 4, B) 7. 2. 6. 5. C) 1. 9. 6. 4, D 3. 9. 5. 6 Interfazaning sintez davri uchun xos bo`lmagan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. bir necha soatdan 5, soatgacha davom etadi 2. DNK molekulasi ikki hissa kamayadi 3. ikki xramasomali bir xramatidlar vujudga keladi 4. bateriyalarda bu davr (bir necha soat davom etadi) 5. xramasoma tarkibiga kiruvchi giston oqsili sintezi amalga oshiriladi 6. RNK molekulasi sintezi davom etadi 7. sutemizuvchilarda bu davr (6- 7, soat davom etadi) 8. setriola ikki hissa kamayadi 9. sentriola uch hissa ortadi.10 sentriola ikki hissa ortadi. A) 3. 6. 4. 9. 8, B) 2. 1. 7. 5. 10. C) 2. 3. 8. 9. 1 D) 6. 4. 10. 5. 7
Noto`g`ri fikrni toping. ? G2. davrida bo`linish urchug`ini hosil qilishda ishtirok etuvchi giston oqsili sintezi jadalligi amalga oshadi presintetik davrda RNK va bo`linish urchug`ini hosil qilishda ishtirok etadigan tubulin oqsili sitezi amalga oshiriladi. organic olamning hosil bo`lishida dastavval hayvonlar va ulardan so`ng esa o`simliklar kelib chiqan deb taxmin qilinadi. hamma javoblar to`g`ri Hujayra qanday jarayon uchun 1- 3, soat vaqt sarflaydi. A) ko`payish B) bo`linish C) fotositez D) xemosintez Anfaza bosqichi ya`ni qayta bosqich uchun xos bo`lmagan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. xramasomalar tarkibidagi sentromeralar ikkiga bo`linadi 2. xramasomalar hujayra ekvatorida to`planadi 3. axramatin iplari shakillanadi 4. xramasomlar tarkibida setromeralar bo`linish urchug`ining qisqarishi hisobiga qutb tomon harakatlanadi 5. xramasomaning iplari yoyiladi 6. yadrocha shakillanadi 7. har bir qutbda teng miqdordagi xramasomalar tarqaladi 8. bo`linsh urchug`i parchalanadi 9. qalin hujayra qobig`I hosil bo`ladi. A) 4. 1. 7. B) 9. 6. 5. C) 4. 6. 2. 1 D) 2. 4. 8. 249. Evalutsiya jarayonida meyozning ahamiyati noto`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. bitta diploid to`plamli hujayradan 2. ta hujayra hosil bo`ladi 2. avlodlar o`rtasida xilma- xillik amalga oshadi 3. diploid to`plam qayta tiklanmaydi 4. bu jarayon asosida kombinativ o`zgaruvchanlik yotadi 5. xromosomalar sonining doimiyligining saqlanmasligi 6. o`z avlodini qayta tiklash 7. gulli o`simliklarda jinsiy hujayralarni hosil bo`lishida 8. yuksak organizmlarda jinsiy hujayralarini hosil qilishda 9. chang hujayralari mavjud bo`lmagan o`simliklarda qo`sh urug`lanish A) 3. 1. 5. 9, B) 3. 1. 6. 4, C) 6. 9. 4. 3 D) 4. 2. 8. 7. IV- BOB HAYOTNING ORGANIZM DARAJASIDAGI UMUMBIOLOGIK QONUNIYATLAR. Hayotning o`ziga xos o`ziga xos hususiyatlarini tadqiq etishning organizm darajasida qanday jarayonlar o`rganiladi. ma`lum tuzilish, shakilga ega, muayyan funksiyani bajaradigan hamda aniq bir joyda joylashish kabi jarayonlar o`rganiladi. mustaqil hayot kechiradigan, o`z-o`zini idora qila olmaydigan, o`z-o`zini yangilay olmaydigan bir va ko`p hujayrali yaxlit tizimlar o`rganiladi. organizmlarning xilma- xilligi va hayotiy jarayonlarning o`ziga hos hususiyatlari yerda hayotning barcha ko`rinishlarini qamrab olish va tiriklikning eng yuqori tuzilishini hosil qilish. Organizm o`z-o`zini idora etuvchi biologic sistema ekanligini isbotlovchi dalillar to`g`ri berilgan javobni toping.?. hayotiy jarayonlarni yuqori darajada tartiblangan tarzda nomoyon etish o`z-o`zini idora etish va qayta tiklash hususiyatiga ega irsiy axborotni avloddan avlodga barqaror o`tkazish hamma javoblar to`g`ri. Yuksak darajada tuzilgan o`simliklarda hayotiy jarayonlar to`g`ri javobni toping. ?. 1. polisaxarid moddalarni parchalanishi 2. organik modda hosil qilish 3. anorganik moddalarni barg og`izchalari orqali qabul qilishi yoki chiqarishi 4. moyli kungaboqar o`simligining quyosh nuriga tasirlanishi 5. o`sish konusining hujayralari bo`linishi 6. o`z-o`zini idora qilish 7. tiklash va ko`payish 8. irsiy axborotni keying avlodlarga yetkazib berish 9. polisaxarid moddalarni hosil qilish A) 2. 3. 9. 4. B) 5. 6. 1 9. C) 5. 4. 7. 3. 8, D) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9
Evalutsiya jarayonida dastlab paydo bo`lgan organlani boshqarish sistemasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) nerv B) nerv- gumoral C) gumoral D) fermentar Yuqori darajada hayvonlar va odamlarning o`z- o`zini idora etishning gumoral boshqarish bilan bir qatorda yana qanday usuli mavjud. A) nerv B) nerv- gumoral C) fermentar D) gumoral Odam va yuksak tuzilgan hayvonlarda nerv sistemasi qanday funksiya bajaradi. 1. hayotiy jarayonlar barqarorligi 2. hayotiy jarayonlar doimiy bo`lmasligi 3. hayotiy jarayonlar bebarqarorligi 4. hayotiy jarayonlar davomiyligi 5. zarur hollarda korreksiyalash 6. tashqi muhit bilan organizm o`rtasida muvifiqlikni taminlash.7. organizmlarining yaxlit bo`lmasligini 8. gomeastazning doimiyligi saqlash 9. organizmlarning yaxlitligini taminlaydi. A) 6. 3. 4. 8, B) 9. 1. 5. 8, C) 5. 4. 9. 8. D) 2. 3. 6. 7
To`g`ri fikrni toping. ?. gumoral boshqarish nerv sistemasi orqali boshqarilmasdan, nerv- gumoral sistemani hosil qiladi. organizmdagi nerv gumoral sistemasi irsiy axborot asosida vujudga kelamaydi va har bir organizmda o`ziga hos hususiyatni shakillantiradi. har bir organizmning irsiy axborotI- hayotiy jarayonlarini idora etishni taminlab, doimiy o`zgarishda bo`ladigan tashqi muhit sharoitiga moslashishni ta`minlaydi. bir hujayrali organizmlarning boshqarilishi nerv- gumoral yo`l bilan amalga oshadi. O`simliklarda o`sish va morfofiziologik rivojlanishini qanday biologic faol moddalar taminlaydi. A) auksion B) bigbberelin C) sitokinin D) hamma javob to`g`ri Barcha tirik organizmlarda kuzatiladigan hayotiy jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ? 1) harakatlanish 2) nafas olish 3) oziqlanish 4) ayirish 5) moddalar va energiya almashinuvi 6) ichki va tashqi muhit omillariga qo’zg’alish orqali javob berish 7) himoyalanish 8) o’sish va rivojlanish ko’payish orqali irsiy axborotni nasldan naslga o’tkazish 9) fotosintez 10) gomeastaz hodisasi 11) anabioz holatga kirish 12) jinsiy ko’payish 13) krossingover 14) parazit hayot kechirish 15) xromosomalarning duplikatsiya jarayoni 16) yirtqichlik 17) zamburug’lar bilan suv o’tlar o’rtasidagi mutualizm munosabatlari A) 5, 4, 7, 8, 3, 1 6, 11 15, B) 4, 2. 5, 7, 6, 1 8, C) 2. 4, 5, 8, 6, 3, 7, 9, 1 D) 3, 10 17, 9, 12. 16, 13
Ko`p hujayrali organizmlar tana qismidagi hujayralar bajaradigan funksiyasiga ko`ra qanday guruhlarga ajratiladi. A) vegetative, somatic B) generative, vegetative C) somatic, jinsiy D) jinsiy, generative Bir hujayrali organizmlar bilan ko`p hujayrali organizmlar o`rasida farq to`g`ri berilgan javobni toping. ?. bir hujayali va ko`p hujayrali organizmlar rivojlanishi dastavval tuxum hujayraning urug`lanishi bilan boshlanishi ko`payish jarayonida mitoz va meyoz jarayonlarining kuzalishi hayotiy jarayonlarni ta`minlash maqsadida ixtisoslashgan hujayra, to`qima va organlardan foydalanishi hamma javoblar to`g`ri Hayotning qaysi tuzilish darajasida biologic sistema, irsiyat va o`zgaruvchanlik, moddalar va energiya almashinuvi, ko`payish va rivojlanish qonuniyatlari o`rganiladi. A) to`qima B) organ C) organizm D) populatsiya Oganizmlarda qanday jarayonlar uchun energiya sarflanadi(a) , hujayrada qanday jarayonlarda energiya hosil bo`ladi(b) , nima sababdan tirik organizmlar ochiq sitema(c) deyiladi. 1. ochiq muhit bilan doimiy ravishda moddalar va energiya almashinuvi bo`lib turishi 2. hujayradagi plastic reaksiyalar to`plami 3. glukoza molekulasining parchalanishi 4. membranalar orqali moddalar transpoti biopolimer bo`lmagan molekulalarning parchalanishi organik moddalar hosil bo`lishining dastlabki asosiy moddasining hosil bo`lishi 7. hujayralarning o`sishi va bo`linishi 8. tana haroratini doimiy saqlash 9. oziq moddalarni parchalanishi A) a- 4. 5. 6. 9, b- 1. 2. c- 7, B) a- 2. 3. 6. 8, b- 1. 4. 5, c- 9. C) a- 8. 2. 4. 7. b- 3. 5. 9, c- 1 D) a- 3. 5. 9. 8, b- 7. 2. 4. 1 c- 6 Tirik organizmlar uglerod va energiyaning qaysi turidan foydalanishiga ko`ra qnday guruhlarga ajratiladi. A) avtotrof va geteratrof B) fototrof va xematrof C) galazoy va saprofit D) parazit va galazoy Tirik organizmlarda oziqlanish turiga ko`ra(a) , avtotrof va (b) , geteratrof organizmlar uchun hos bo`lgan to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. organik moddalarni anorganik moddalardan hosil qiladi 2. organik uglerod manbaidan foydalanadi 3. organik moddalarni hosil qilish uchun energiya sarflash 4. tayyor organic moddalar bilan oziqlanadi 5. bunday organizmlar energiyani parchalanish reksiyalar orqali oladi 6. bunday organizmlar qaysi energiya turidan foydalanishiga ko`ra fototrof va xematrofga ajratiladi 7. barcha tirik organizmlar, bakteriya, parazit o`simliklar va zamburug`lar 8. yorug`lik energiyasidan foydalanib organic moddalar hosil qiluvchi organizmlar 9. ozig`i tarkibida o`z organizmi sintezlay olmaydigan vitaminlar bo`ladi 10. oziqni qaysi usulda qabul qilishidan qatiy nazar oziqni organizmda o`zgarishi bir xil 11. anorganik moddalarning oksidlanishi natijasida hosil bo`lgan energiya hisobiga organic modda hosil qiladi 12. vakillarI- nitrifikator, oltigugurt, vodorod va temir bakteriyalari kiradi 13. oziqlanish tiplarI- golozoy, saprofit, parazit A) a- 6. 3. 1. 13. 8. 9. 10. b- 2. 4. 5. 7. 11 12. B) a- 1. 5. 6. 9. 10. 12. 13. b- 3. 4. 2. 7. 8, C) a- 1. 6. 3. 8. 11. 12. b- 4. 2. 5. 7. 9. 10. 13, D) a- 12. 11. 6. 4. 3. 2. b- 1. 3. 5. 7. 9. 10. 13 16. Tirik organizmlarning (a) , galazoy (b) , saprofit (c) , parazit organizmlarga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ? 1. tayyor organic moddalar bilan oziqlanadigan organizmlar 2. ho`jayin tarkibidagi organic moddalar bilan oziqlanadigan organizmlar 3. o`lik organic moddalar bilan oziqlanuvchi organizmlar A) a- 1. b- 2. c- 3, B) a- 3. b- 2. c- 1 C) a- 2. b- 3. c- 1 D) a- 2. b- 1 c- 3 17. O`simliklarni mineral oziqlanishi jarayonida sodir bo`ladigan o`zgarishlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. oqsil, yog`, uglevod, nuklein kislota balki fitogarmonlar ham zarur 2. Ca tuzlari hujayrani osmotic bosimini taminlatdi 3. qabul qilinadigan moddalar tarkibida uglerod, vodorod, kislorod, azot, fosfor kabi elementlar bo``ladi 4. Ca tuzlari qonning ivishi, muskullar qisqarishini taminlaydi 5. elementlar o`simliklar tomonidan mineral moddalar holida qabul qilinadi 6. mineral tuzlar-sulfatlar, nitratlar, fosfatlar qabul qiladi 7. mineral moddalarni suvda erigan holida qabul qiladi 8. geteratrof organizmlarda to`qimalarning yangilanishi, plastic jarayonlar kuzatiladi 9. Ca tuzlari suyak, qon, tish detini tarkibiga kiradi A) 1. 3. 5. 6. B) 2. 4. 7. 9, C) 5. 2. 4. 8, D) 1. 3. 5. 4. 18. Hayvonlarni mineral oziqlanishi jarayonida sodir bo`ladigan o`zgarishlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. Ca tuzlari qonning ivishi, muskullar qisqarishini taminlaydi 2. fotosintez jarayonini yakullanishi 3. mineral moddalarni so`rilishini tezlashtirilishi 4. Ca tuzlari suyak, qon, tish detini tarkibiga kiradi 5. qabul qilinadigan moddalar tarkibida Ca, P, S elementlar bo`ladi 6. Ca tuzlari hujayrani osmotic bosimini taminlatdi 7. P elementi nuklein kislota, ATF, ferment, suyak to`qimasi tarkibida uchraydi 8. mineral moddalar suvda erigan holda qabul qilinishi 9. temir elementi gemoglabin, mioglabin, oqsillari tarkibiga kirib kislorod tashish vazifasini bajaradi. A) 1. 3. 6. 8. 9, B) 5. 7. 1. 3. 8, C) 1. 6. 8. 4. 3. D) 1. 4. 9. 6. 7 Ko`patish hususiyati haqida to`g`ri fikrlar berilgan javobni toping. ?. tirik organizmlarnining genetic axborotdan foydalangan holda o`ziga o`xshashlarni yarata olish hususiyati tirik organizmlarning ko`payish husuiyati tufayli tur doirasidagi organizmlarning almashinuvining uzluksizligi taminlanadi ko`payish jarayonida genetic materialning xilma- xil kombinatsiyalari hosil bo`lishi tufayli yangi irsiy axborotga ega organizmlar paydo bo`ladi. hamma javoblar to`g`ri Jinssiz ko`payishning (a) , bir hujayrali organizmlarda (b) ko`p xujayrali organizmlarda turlari to`ri berilgan javobni toping. ? 1. binar bo`linib ko`payish 2. fragmentlar orqali ko`payish 3. kurtaklanib ko`payish 4. shizagoniya 5. sporalar orqali ko`payish 6. poliembrioniya ko`payish 7. vegetative ko`pazyish A) a- 2. 3. 5. 6, b- 7. 1. 4, B) a- 5. 1. 3. 4. 7, b- 2. 6, C) a- 1. 5. 4. 3, b- 3. 2. 5. 7. 6. D) a- 5. 7. 3. 6. b- 3. 1. 4. 5. 21. Jinssiz ko`payish uchun hos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.
ko`payish davrida faqat ona organizmi ishtirok etadi ko`payish davrida faqat ota organizmi ishtirok etadi somatik hujayralar yordamida amalga oshadi 4. jinsiy hujayralar yordamida amalga oshadi 5. mitoz jarayoniga asoslangan 6. meyoz jarayoniga asoslangan 7. hosil bo`lgan yangi organizm ona orgaizmning genetic nusxasi bo`ladi 8. hosil bo`lgan yangi organizm ota organizimining asl nusxasi bo`ladi. A) 1. 3. 6. 4, B) 5. 1. 6. 7. C) 4. 2. 3. 8, D) 3. 1. 5. 7 22. Jinssiz ko`payishning evalutsiyadagi ahamiyati to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. qulay sharoitda individlarning tez va ko`p nasl qoldirishiga yordam beradi 2. bu ko`payish turida muhit sharoitiga moslashish belgilari paydo bo`ladi 3. genetik axborotning o`zgarishi kuzatiladi 4. muhit sharoitiga moslashish belgilari paydo bo`lmaydi 5. genetik axborotning almashinishi kuzatilmaydi 6. genetik axborotning xilma- xilligi kuzatiladi 7. genetik axborotning almashinishi kuzatiladi.8. .genetik axborotning xilma- xilligi kuzatilmaydi A) 2. 3. 7. 6, B) 1. 5. 4. 8, C) 5. 3. 4. 1 D) 1. 8. 4. 6
Gametogenez atamasiga to`g`ri tarif berilgan javobni toping. ?. o`simlik hujayralarida jinssiz xujayralarni hosil bo`lish jarayoni hayvonlarda jinsiy hujayralarning hosil bo`lish jarayoni ko`p hujayrali organizmlarda diploid to`plamli hujayralarning hosil bo`lishi bir hujayrali organizmlarda gaploid to`plamli jinssiz hujayralarning hosil bo`lishi. Ko`payish zonasida n va c larning qiymati (a) , shu bilan birgalikda ko`payish zonasida kechadigan jarayonlar (b) , to`g`ri berilgan javobni toping. 1) 2n, 4c 2) 2n, 2c 3) n, 2c 4) n, c boshlang`ich hujayralar mitoz usulida bo’linib, soni ortib boradi.Bu hujayralarda xramasomalar qiymati diplpid qiymatga ega hujayralarning ayrimlari kattalashadi, oziq zaxiralari to`planadi, DNK molekulasi ikki hissa ortadi. hujayralar meyoz usulida bo`linadi, 4, ta gaploid to`plamli hujayralarni hosil qiladi. spermatazoidlarning bosh, bo`yin, dum qisimlari shakillanadi.Yadro bosh qimida mitoxodriyalar dum qismida shakillanadi.Tuxum hujayralarda bittadan ortiq spermatazoid kirmasligini taminlovchi qo`shimcha qobiq hosil bo`ladi. A) a- 4, b- IV B) a- 3, b- II C) a- 2, b- I D) a- 1, b- III O`sish davrida n va c larning qiymati (a) , shu bilan birgalikda ko`payish zonasida kechadigan jarayonlar , to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1) 2n, 4c 2) 2n, 2c 3) n, 2c 4) n, c boshlang`ich hujayralar mitoz usulida bo’linib, soni ortib boradi.Bu hujayralarda xramasomalar qiymati diplpid qiymatga ega hujayralarning ayrimlari kattalashadi, oziq zaxiralari to`planadi, DNK molekulasi ikki hissa ortadi. hujayralar meyoz usulida bo`linadi, 4, ta gaploid to`plamli hujayralarni hosil qiladi. spermatazoidlarning bosh, bo`yin, dum qisimlari shakillanadi.Yadro bosh qimida mitoxodriyalar dum qismida shakillanadi.Tuxum hujayralarda bittadan ortiq spermatazoid kirmasligini taminlovchi qo`shimcha qobiq hosil bo`ladi. A) a- 4, b- IV B) a- 3, b- II C) a- 2, b- I D) a- 1, b- II B.L.Austarov biologiya faniga qanday hissa qo`shgan. tabiiy partenogenez jarayonini aniqlab bergan moddalar almashinuvi jarayonida siklik sikl tuzishga muvoffaq bo`lgan suniy partenogenez jarayonini aniqlab bergan erkak jinsli tut ipak qurti organizmlarini olishga muvoffaq bo`lgan. Yetilish davrda n va c larning qiymati (a) , shu bilan birgalikda ko`payish zonasida kechadigan jarayonlar (b) , to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1) 2n, 4c 2) 2n, 2c 3) n, 2c 4) n, c boshlang`ich hujayralar mitoz usulida bo’linib, soni ortib boradi.Bu hujayralarda xramasomalar qiymati diplpid qiymatga ega hujayralarning ayrimlari kattalashadi, oziq zaxiralari to`planadi, DNK molekulasi ikki hissa ortadi. hujayralar meyoz usulida bo`linadi, 4, ta gaploid to`plamli hujayralarni hosil qiladi. spermatazoidlarning bosh, bo`yin, dum qisimlari shakillanadi.Yadro bosh qimida mitoxodriyalar dum qismida shakillanadi.Tuxum hujayralarda bittadan ortiq spermatazoid kirmasligini taminlovchi qo`shimcha qobiq hosil bo`ladi. A) a- 4, b- IV B) a- 3, b- III C) a- 2, b- I D) a- 1, b- III Shakillanish davrda n va c larning qiymati (a) , shu bilan birgalikda ko`payish zonasida kechadigan jarayonlar (b) , to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1) 2n, 4c 2) 2n, 2c 3) n, 2c 4) n, c boshlang`ich hujayralar mitoz usulida bo’linib, soni ortib boradi.Bu hujayralarda xramasomalar qiymati diplpid qiymatga ega hujayralarning ayrimlari kattalashadi, oziq zaxiralari to`planadi, DNK molekulasi ikki hissa ortadi. hujayralar meyoz usulida bo`linadi, 4, ta gaploid to`plamli hujayralarni hosil qiladi. spermatazoidlarning bosh, bo`yin, dum qisimlari shakillanadi.Yadro bosh qimida mitoxodriyalar dum qismida shakillanadi.Tuxum hujayralarda bittadan ortiq spermatazoid kirmasligini taminlovchi qo`shimcha qobiq hosil bo`ladi. A) a- 4, b- IV B) a- 3, b- III C) a- 2, b- I D) a- 1, b- III Ovogenez (a) va spermatogenez (b) jarayonlari uchun hos bo`lgan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. jarayoni uzoq muddat davom etadi 2. sitoplazma jinsiy hujayralarga teng taqsimlanadi 3. bitta yirik va uchta kichik hujayralar hosil qiladi 4. mayda hujayralarning nobud bo`lishi kuzatiladi 5. jarayoni qisqa muddat davom etadi 6. to`rt dona mayda hujayralar hosil qiladi 7. sioplazma jinsiy hujayralarga teng taqsimlanmaydi 8. sitoplazmaga boy bo`lgan hujayra- tuxum hujayrani hosil qilishi 9. tuxum hujayra oziq modda ko`p to`playdi 10. hayvonlarda harakatchan bo`lishi 11. gulli o`simliklarda ikkita bo`lishi A) a- 2,6,8,1,9, b- 1,3,7,10,5, B) a- 1,4,3,7, b- 2,5,11,6, C) a- 11,6,2,5, b- 1,3,4,7, D) a- 5,3,1,6,9, b- 4,2,8,7,10
Sermatagoniylarda DNK va xramasomalar qiymati qanday bo`ladi. A) n c B) n 2c C) 2n 2c D) 2n 4c Birlamchi spermatotsitda DNK va xramasomalar qiymati qanday bo`ladi. A) n c B) n 2c C) 2n 2c D) 2n 4c Ikkilamchi spermatotsitda DNK va xramasomalar qiymati qanday bo`ladi. A) n c B) n 2c C) 2n 2c D) 2n 4c Spermatidalarda DNK va xramasomalar qiymati qanday bo`ladi. A) n c B) n 2c C) 2n 2c D) 2n 4c Spermatozoidlarda DNK va xramasomalar qiymati qanday bo`ladi. A) n c B) n 2c C) 2n 2c D) 2n 4c Ko`payish zonasida qanday hujayralar mavjud. A) spermatagoniylar B) birlamchi tartib spermototsit C) ikkilamchi spermototsit D) spermatida O`sish zonasida qanday hujayralar mavjud. A) spermatagoniylar B) birlamchi tartib spermototsit C) ikkilamchi spermototsit D) spermatida Yetilish zonasida qanday hujayralar mavjud. A) spermatagoniylar B) birlamchi tartib spermototsit C) ikkilamchi spermototsit D) spermatida Shakllanish zonasida qanday hujayralar mavjud. A) spermatagoniylar B) birlamchi tartib spermototsit C) ikkilamchi spermototsit D) spermotozoid
O`sish zonasida qanday hujayralar mavjud. A) yo`naltiruvchi tana B) birlamchi tartib ovotsit C) ikkilamchi ovotsit D) tuxum Yetilish zonasida qanday hujayralar mavjud. A) ovogoniy B) birlamchi tartib ovotsit C) ikkilamchi ovotsit D) tuxum Ko`payish zonasida qanday hujayralar mavjud. A) yo`naltiruvchi tana B) ovogoniy C) ikkilamchi ovotsit D) tuxum Yetilish zonasida qanday hujayralar mavjud. A) yo`naltiruvchi tana B) birlamchi tartib ovotsit C) ikkilamchi ovotsit D) tuxum Ovogoniy hujayralarida xramasomalar va DNK qiymati qanday bo`ladi. A) n c B) n 2c C) 2n 2c D) 2n 4c Birlamchi tartib ovotsit hujayralarida xramasomalar va DNK qiymati qanday bo`ladi. A) n c B) n 2c C) 2n 2c D) 2n 4c Ikkilamchi tartib ovotsit hujayralarida xramasomalar va DNK qiymati qanday bo`ladi. A) n c B) n 2c C) 2n 2c D) 2n 4c Tuxum hujayralarida xramasomalar va DNK qiymati qanday bo`ladi. A) n c B) n 2c C) 2n 2c D) 2n 4c Partenogenez (urug`lanmagan tuxum hujayra) usulida rivojlanuvchi ko`p hujayrali organizmlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) chuvalchang, asalari B) chumoli, o`simlik bitlari C) tuban qisqichbaqasimonlar, dafniya D) hamma javoblar to`g`ri Trutenlar qanday organizmlar hisoblanadi. evalutsiya natijasida termitlar oilasida vujudga kelgan qo`riqchi organizmlar piyoda holda yuruvchi hasharotlar organizmida bakteriyalarni nobud qilishga yordam beruvchi modda juda sermehnat hisoblangan ishchi chumolilar tomonidan boqiladigan qanotsiz organizmlar. urug`lanmagan tuxum hujayradan rivojlanuvchi erkak organizmlar. Partenogenezning suniy shakillarini hosil qilish uchun qanday usullardan foydalaniladi. 1. elektr toki 2. issiqlik 3. nina 4. kimyoviy dorilar 5. mexanik tasirlar A) 2,3,5, B) 3,1,4, C) 1,5,3, D) 3,1,2,5,4 Partenogenez usulida urg`ochi baqalar hosil qilish jarayoni to`g`ri berilgan javobni toping. ? urug`lanmagan tuxum hujayraga nina tasir ettirish urug`lanmagan tuxum hujayraga issiqlik tasir ettirish chala rivojlangan tuxum hujayra bilan yetuk spermatazoidni qo`shish D) tuxum hujayrani ilitish Erkak jinsli tut ipak qurti organizmlarini olish mexanizmini ishlabchiqqan olim nomi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) A.K.Kuyve B) J.K.Linney C) B.L.Astaurov D) D.I.Mendeleyev Ontogenez tushunchasiga to`g`ri tarif berilgan javobni toping. ?. odam va yuksak sut emizuvchilarda kuzatiladigan eng murakkab jarayonlardan biri hisoblangan ona qornida rivojlanish bosqichi zigota hosil bo`lishidan boshlanib organlarning shakillanish davrida garmonlar faoliyat ko`rsatish boshlanguncha bo`lgan davr o`lik organizmlarning shakillana boshlanishidan hayotning oxirigacha ketma- ket sodir bo`ladigan morfologik, fiziologik, biokimyoviy o`zgarishlar majmuyi individual rivojlanishi. tirik organizmlarning shakillana boshlanishidan hayotning oxirigacha ketma- ket sodir bo`ladigan morfologik, fiziologik, biokimyoviy o`zgarishlar majmuyi individual rivojlanishi. Ontogenez so`ziga to`g`ri ta’rif berilgan javobni toping. ? yunoncha”genezio-rivojlanish onto-tirik qism” grekcha”onton-mavjudot genesis-rivojlanish” yunoncha “onton-mavjudot genesis-rivojlanish” lotincha “ontone-tiriklik genezio-taraqqiyot” 1866- yilda biologiya fanida paydo bo`lgan tushuncha va fan ? klassik darvinizm va ontogenez ontogenez va ekologiya ontogenez va evolutsion ta’limot D) embriologiya va ontogenez Bir yoshli bolaning ontogenezi qachon boshlanadi. A) 12. oy avval B) 19, oy avval C) 21 oy avval D) 15, oy avval Ko`pchilik sut emizuvchilar ontogenezi qayerda boshlanadi. A) kloaka B) tuxum yo`li C) bachadon D) tuxumdon Qaysi organizmlarda ontogenez ona organizmidan ajralmagan holda boshlanadi. sut emizuvchilarda va sudralib yuruvchilarda barcha bir hujayralilarda C) ayrim tuban suvo`tlar \ D) achitqi va poliplarda Ontogenezning qaysi tipi uzoq muddat davom etishi mumkin. A) lichinkali rivojlanish B) tuxumda rivojlanish C) bachadonda rivojlanish D) suvda rivojlanish Lichinkali rivojlanish quyidagi qaysi sinf vakillarida kuzatiladi. 1. ikki pallalilar 2. gidroid poliplar 3. amfibialar 4. reptilialar 5. koral poliplari 6. ssifoid meduzalar 7. hasharotlar 8. to`g`ri qanotlilar 9. lichinka xordalilar A) 3,5,1,7, B) 2,1,6,7,9, C) 4,1,6,9,8, D) 1,5,3,7,9 60.Lichinkali rivojlanish bosqichi uchun hos bo`lgan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. tuxum hujayrasida sariqlik miqdorining ko`p bo`lishi 2. tuxum hujayradan chiqqan organizmlar tashqi tuzilishi jihatidan farq qilib, o`zi mustaqil oziqlanadigan bo`ladi 3. lichinkali rivojlanuvchi organizmlarda metamarfoz hodisasi kuzatilmaydi 4. Itbaliq rivojlanish bosqichida 1 ta qon aylanish doirasidan 2. ta qon aylanish doirasiga o`tishi 5. metamarfoz xodisasi tufayli assidiya organizmida chuqur sifatiy o`zgarish ro`y beradi 6. o`simliklarda noto`g`ri rivojlanish tufayli hayot tarsi va yashash muhitining o`zgarishi bilan bog`liq holda sodir bo`ladi 7. Metamorfoz bilan rivojlanuvchi organizmlarda hayot siklida lichinkalik bir yoki bir necha bosqichda sodir bo`ladi 8. ontogenezning har bir bosqishida turning yo`q bo`lishini taminlovchi muhim hayotiy funksiyalar amalga oshadi 9. assidiya organizmida hosil qilingan lichinka areal bo`ylab tarqalishiga yordam beradi. A) 2,3,4,9,8, B) 3,1,6,2,4,8, C) 4,5,1,2,8,7, D) 9,7,4,2,5 61. Lichinkalik davri mavjud bo`lgan mezoderma qavati rivojlanmaydigan chuchuk suv organizmi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. koral poliplari aktiniyalar ssifoid meduzalar akvarium gidrasi Qaysi organizmlarda lichinkalari ko`payish hususiyatiga ega. jigar qurti askarida exinakok A va C javoblar to`g`ri Lichinkali rivojlanish evalutsiya jarayonida qanday foydali hususiyatlarni vujudga keltirgan. lichinkalik davri bilan voyaga yetgan davridagi organizmlarning raqobatini kamaytiradi organizmlarning bir arealdan ikkinchi arealga keng miqiyosda tarqalishiga imkon beradi. organizmlarda vujudga keladigan o`zgarishlarni mukammallashtirish imkonini beradi A va B javoblar to`g`ri Ontogenez davri ikki qavat qobiq bilan o`ralgan tuxumda boshlanuvchi sinf vakillari to`g`ri berilgan javobin toping. ?. A) amfibiyalar B) qushlar C) kloakalilar D) baliqlar Ontogenez davri tashqi muhitda boshlanuvchi sinf vakillari to`g`ri berilgan javobin toping. ?. amfibiyalar qushlar kloakalilar hamma javoblar to`g`i Embrion uzoq vaqt tuxum ichida rivojlanadigan organizmlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. amblistoma 2. suzamchi 3. semga 4. jigar qurti 5. o`rdakburun 6. bargi 7. kuyka 8. yexidna 9. tikan A) 2,1,4,6,7, B) 3,5,1,6,8, C) 3,5,7,9,8, D) 5,2,9,3,8 Ko`p hujayrali yuksaklarning tubani hisoblangan 1- 3, smli organizmlarda embrional davr qachon boshlanadi. A) tuxum hujayrani hosil bo`lishi bilan B) zigotaning maydalanishi bilan C) murtak hosil bo`lishi bilan D) zigota hoil bo`lishi bilan Gidra organizmida embrional davri qanday bosqichlardan iborat bo`ladi. maydalanish, gastrulatsiya, organogenez maydalanish organogenez gastrulatsiya, organogenez maydalanish, gastrulatsiya Ko`p hujayrali organizmlarning bir hujayrali bosqichi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. tuxum hujayrasi endosperm hujayrasi zigota hujayrasi somatik hujayrasi Bachadonda rivojlanish bosqichi uchun hos bo`lgan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. odam va yuksak tuzilgan sudralib yuruvchilarda kuzatiladi 2. ko`p hujayrali organizmlarning bir hujayrali shakli urug`langach tuxum yo`lida rivojlanadi 3. embrion bilan ona organizmi o`rtasidagi bog`lanishni bachadon taminlab beradi 4. yo`ldosh orqali embrion oziqlanish, nafas olish, ayir jarayonlari amalga oshiradi 5. organizm hayoti bachadonda rivojlanish bilan boshlanishi 6. bachadoni yo`q yoki juda kuchsiz rivojlangan organizmlarning bolasi kichik bo`lib 2. smni tashkil qiladi 7. dastlabki bachadon moluskalar tipi vakillarida vujudga kelgan 8. qum bo`g`ma ilonida tirik tug`adi lekin bachadoni rivojlanmagan 9. yuksak darajada tuzilgan sut emizuvchilarda yo`ldosh hosil qiladigan qism qoramol tasmasimon chuvalchangida ikki tuxumdonga ega 10. bachadoni rivojlanmagan tirik tug`uvchi organizm yuragi ayirish organi sifatida ham faoliyat ko`rsatadi. A) 2,6,3,1,8, B) 6,1,3,2,4,9, C) 10,2,9,6,4,8, D) 7,5,1,6,4,10
Tirik organizmlarning individual rivojlanishi nechta davrdan tashkil topgan. A) 1 B) 2. C) 3, D) 4 Tirik organizmlarning individual rivojlanishi qanday davrlarni o`z ichiga oladi. gomeastaz va o`zgaruvchanlik embrional va post embrional lichinkali va lichinkasiz ona qornida rivojlanish Zigota hosil bo`lganidan so`ng dastavval qanday jarayon kuzatiladi. A) gastrulatsiya B) organagenez C) maydalanish D) yuvinil Maydalanish bosqichida nima sababdan hujayralar kichiklashib ketadi. A) hujayralar meyoz usulida bo`linadi B) sariqlikning yo`q bo`lishi tufayli hujayralar hajm jihatidan o`smagaligi tufayli bo`lingan hujayralar o`smagaligi tufayli Zigotaning qanday bo`linishi tarkibidagi qaysi moddaga bog`liq A) oqsil moddalarga B) nuklein kislotalar tarkibiga C) sariqlik moddasiga D) oq moddasiga Qaysi organizmda maydalanish bir tekisda amalga oshadi. A) lansetnik B) ko`rgalak C) sarisor D) gekkon
Odam organizmida qanday hujayralarda maydalanish bir tekisda (a) va notekis (b) kechadi. 1. tuxum 2. endosperm 3. spermatazoid 4. murtak A) a- 4, b- 1 B) a- 3, b- 1 C) a- 1, b- 3, D) a- 2, b- 4 Hujayraning maydalanish bosqichida dastlabki bo`linish qanday nomlanadi. A) ekvatorial B) meridian C) yuvinil D) pubertat Blastula qanday shaklda bo`ladi. A) oval B) doira C) sharsimon D) uchburchak Maydalanish natijasida hosil bo`lgan blastoderma (a) va blastomerga to`g`ri ta’rif berilgan qatorni toping. ?.
blastula devorida ikki qavat hujayra saqlovchi qavat blastulaning ichki qismidagi suyuqlik 3. blastula devorida bir qavat hujayra 4. mezoderma qavati hujayralari A) a- 1, b- 3, B) a- 3, b- 2. C) a- 2, b- 3, D) a- 4, b- 2 80. Maydalanish bosqichida sodir bo`ladigan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. ko`p hujayrali organizmlarning bir hujayralilik davrida meyoz usulida bo`linadi 2. zigota 1- meridian 2- meridianal 3- ekvatorial bo`linadi va 10 ta hujayra hosil bo`ladi 3. blastoderma qavati har doim bir qavat hujayradan tashkil topadi 4. kovakichlilarda mavjud bo`lmagan qavat blastula bo`shlig`idan hosil bo`ladi 5. xorda hosil bo`lishining dastlabki jarayoni 6. hujayra 3, marta meridianal bo`linganda 16, ta hujayra hosil bo`ladi 7. tuban organizmlarda diferensiyalanish kuzatilmaydi 8. hujayralarning maydalanish davrida lansetnik kabi organizmlarda sariqlik moddasi oziq modda bo`libgina qolmasdan, balki hujayralarning bo`linishiga ham yordam beradi 9. odam somatik hujayralari tarkibidagi xromosomalar soni qalampir somatic hujaralari xromosomalari sonidan 2. taga kam bo`ladi. A) 2,3,1,6,8, B) 5,6,2,1,7, C) 4,8,6,7,9, D) 3,9,6,8,4 Homilaning rivojlanishi davom etib, hujayralarning bo`linishi va joyini almashtirishi natijasida organizm qanday bosqichga o`tadi. A) maydalanish B) gatrulatsiya C) organogenez D) yuvenil Gastrula (a) va gastrulatsiya (b) jarayonlariga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ? 1. homilaning ikki qavatli bosqich 2. homilaning uch qavat bo`lib qolishi 3. ikki qavatli gastrula hosil bo`lishi 4. ikki qavatli yassi hujayra hosil bo`lishi A) a- 2, b- 3, B) a- 4, ,b- 2. C) a- 1, b- 3, D) a- 3, b- 1 83. Gastrulaning tashqi (a) , ichki (b) , o`rta (c) qavatlari qanday nomlanadi. 1. mezoderma 2. blastotsel 3. entoderma 4. blastoderma 5. ektoderma 6. kallus A) a- 2, b- 6, ,c- 4, B) a- 2, b- 5, c- 1 C) a- 1, b- 3, c- 5, D) a- 5, b- 3, c- 1
Gastrula ichidagi bo`shliq qanday nomlanadi. tana bo`shlig`i yurak bo`shlig`i birlamchi ichak ikkilamchi oshqozon Gastrulatsiya jarayonida mezoderma qavati rivojlanmaydigan organizmlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) akvarium gidrasi B) dengiz suvlarida yashovchi aktinya C) hamma dengizlarda yashovchi aureliya D) hamma javoblar to`g`ri
Gastrulatsiya jarayoni bilan bog`liq holda vujudga keladigan o`zgarishlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. dengiz suvlarida yashovchi gidra organizmida o`rta qavatning rivojlanmasligi 2. qora dengizlarda yashovchi ildizog`iz meduzasining embrionida tashqi qavatning vujudga kelishi 3. 4- 9, ta tuxum qo`yuvchi organizmlarda blastosel bo`shlig`ida joylashgan qavatdan biriktiruvchi va muskul to`qimasining vujudga kelishi 4. akvarimda yashovchi silindr shaklli organizmlarning tashqi qavatidan kapsulaning hosil bo`lishi 5. yuksak darajada rivojlangan odam organizmda dentin qavati ektoderma qavatidan hosil bo`lishi 6. gastrulatsiya jarayoni invagenatsiya bilan boradigan organizmlarda nerv nayi xordasiga nisbatan qisqa bo`ladi 7. mezoderma qavati rivojlanmagan organizmlarda migratsiya jarayoni faqat ektoderma qavatida kuzatiladi 8. bargi organizmida vujudga keladigan o`zgarishlar gastrulatsiya jarayoning tugallanishi bilan bog`liq bo`ladi 9. gastrulatsiya jarayoning mohiyati shundan iboratki, bu hujayralar to`plamining aralashishi bilan xarakterlanadi.10 umurtqali hayvonlarning hammasida uchta varaqalar bir-biriga o`xshaydi. A) 5, 2, 9, 6, 3, B) 10, 5, 3, 4, 8, C) 2, 6, 3, 10, 9, D) 3, 1, 5, 2, 9 O`zak organlar majmui to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) umurtqa, ichak yo`li, nerv kanali B) nerv nayi, xorda, ichak naychasi muskul to`qimasi, xorda, gastrula bo`shlig`i yurak, ichak naychasi, qon tomirlari Nerv nayi, xorda, ichak naychasi kabi organlar majmuasi bilan boshlanuvchi bosqich to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) maydalanish B) gastrulatsiya C) organogenez D) hamma javoblar to`g`ri Yuksak darajada tuzilmagan organizmlar (kovakichlilar) (a) ektoderma (b) mezoderma (c) endoderma qavatlaridan hosil bo`ladigan hujayralar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. bosh miyaning kulrang moddasi 2. o`rta ichak epiteliysi 3. biriktiruvchi to`qima 4. hazm qiluvchi hujayralar 5. otiluvchi hujayralar 6. oraliq hujayralar 7. bezli hujayralar 8. nerv hujayralar 9. muskul to`qimasi A) a- 4, 7, b- 1, 3, 5, c- 5, 8, 9, B) a- 8, 5, 6, c- 4, 7, C) a- 2, 6, 9, b- 5, c- 3, 1, 4, 9, D) a- 2, 6, 7, 9, b- 3, c- 1, 5, 8 90. Jinslar nisbati odatda 1:1 bo`ladigan ya’ni ayrim jinsli organizmlarning organogenez bosichi uchun hos bo`lgan (a) mezoderma (b) ektoderma (c) entoderma qavatida hosil bo`ladigan organlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. epiteliy qavatining hujayralari o`rgarishi natijasida hosil bo`lgan jun, pat, tirnoq 2. juda harakatchan tarpeda shaklidagi hayvonlarnining tish tarkibida muvjud bo`lgan qavat nutriyada bo`lmasligi 3. yadroning ikki xil funksiyasi ikki xil yadroda amalga oshuvchi organizm katta yadrosi shakliga o`xshash organ odamda juft bo`lib 300 grni tashkil etadi 4. 5. 6. 7. 8. 9. A) B)
D) a- 3, 8, 5, b- 2, 1, 6, c- 4, 7, 9 91. Homila varaqalarining (a) ,ektoderma (b) , mezoderma (c) entoderma qavanlardan rivojlanayotgan organlar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. nerv sistemasi 2. oshqozon 3. sezgi organlari 4. biriktiruvchi to`qimasi 5. nafas yo`llarining epiteliysi 6. terining epidermis qavati 7. muskul to`qimasi 8. hazm bezlari 9. jun, pat, tirnoq 10. ayirish va jinsiy sistema organlari 11. tishning emal qavati 12. ichak epiteliysi
13. yurak tomir sistemasi 14. jigar o`rta ichak epiteliysi 15. o`pka epiteliysi. A) a- 4, 7, 10 b- 6, 9, 1, 3, c- 8, 5, 2, 13, B) a- 13, 8, 5, 2. b- 10, 7, 4, c- 6, 3, 9, 1 C) a- 3, 1, 6, 9, 11 b- 4, 7, 10 c- 2, 5, 8, 13, D) a- 2, 5, 9, 15, b- 14, 13, 12, 10 c- 3, 4, 11, 8 92. Umumiy homila varaqalarining (a) , entoderma (b) , mezoderma (c) ektoderma qavanlardan rivojlanayotgan organlar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. nerv sistemasi 2. oshqozon 3. sezgi organlari 4. biriktiruvchi to`qimasi 5. nafas yo`llarining epiteliysi 6. terining epidermis qavati 7. muskul to`qimasi 8. hazm bezlari 9. jun, pat, tirnoq 10. ayirish va jinsiy sistema organlari 11. tishning emal qavati 12. ichak epiteliysi 13. yurak tomir sistemasi 14. jigar o`rta ichak epiteliysi 15. o`pka epiteliysi. A) a- 4, 7, 10 b- 6, 9, 1, 3, c- 8, 5, 2, 13, B) a- 13, 8, 5, 2. b- 10, 7, 4, c- 6, 3, 9, 1 C) a- 3, 1, 6, 9, 11 b- 4, 7, 10 c- 2, 5, 8, 13, D) a- 2, 5, 9, 15, b- 14, 13, 12, 10 c- 3, 4, 11, 8 Differensiyalanish (alohidalanish) atamasiga to`g`ri tarif brilgan javobni toping. ?. murtak rivojlanayotgan bir paytda hamma hujayralarida sodir bo`ladigan moslashish. gidra organizmining ektoderma qavati hujayralari hazm qilish funksiyasinini bajara boshlashi. dengiz kovakichlilari entoderma qavati hujayralari harakatlanish va oziqlanish funksiyasini bajarishi. homila rivojlanish jarayonida uning ayrim hujayralari qismlarning tuzilishi va funksiyalarida farqlarning paydo bo`lishi va bu farqlarning tobora ortib borishi Homila rivojlanish jarayonida uning ayrim hujayralari qismlarning tuzilishi va funksiyalarida farqlarning paydo bo`lishi va bu farqlarning tobora ortib borishi qanday jarayon deb nomladi. diferensiyalanish ixtisoslashish invagenasiya A va B javoblar to`g`ri Ko`p hujayra tiplari hosil bo`lishiga olib keluvchi jarayon qanday nomlanadi. A) biokimyoviy deferensiyakanish B) morfologik deferensiyakanish C) puberinitatsiya D) despirallashish Morfologik diferensiyakanish qanday natijalarga olib keladi. bir xil tiplarni vujudga keltiradi har xil tiplarni vujudga keltiradi hujayra kimyoviy tarkibi o`zgaradi D) organlar funksoyasida sezilarli o`zgarishlarni vujudga ketiradi. Biokimyoviy deferensiyalanish qanday natijalarga olib keladi. bir xil tiplarni vujudga keltiradi har xil tiplarni vujudga keltiradi hujayra kimyoviy tarkibi o`zgaradi D) hujayralarda maxsus oqsillar sintezlanadi. Teri hujayralarida melatonin, oshqozon osti bezidan insulin oqsillarining sintezlanishi ixtisoslashishning qaysi turiga kiradi. A) geneologik B) morfologik C) biokimyoviy D) genetic Diferensiyalanadigan hujayralari ko`p bo`ladigan organizmlar qatori to`g`ri berilgan javobni toping. ?. aktinya, meduzalar, chupchik aureliya, midiya, shilliqurt polip, meduza, aktinya kurakburun, beluga, zog`ora Umumiy olganda differensiyalanish qanday natijalarni vujudga keltiradi. A) hujayradagi ayrim genlar o`z faoliyatini saqlab qoladi B) hujayradagi ayrim genlar o`z faoliyatini yo`qotadi. C) hech qanday o`zgarish kuzatilmaydi D) A va B javoblar to`g`ri Xramatinlar tarkibini qanday genlar tashkil etadi. asosiy xramasoma genlari faol holatdagi genlar o`z faoliyatini tugallagan genlar D) hujayra tarkibida bo`lmaydigan genlar O`z faoliyatini tugallagan genlar qayerda to`planadi. A) mitoxodruya B) xloroplast C) xramatin D) sitoplazma Ontogenezning postembrional davri qachon boshlanadi. tug`ilish va o`lim tuxumdan chiqish va o`lim tug`ilish va tuxumdan chiqish gumbak va lichinkalikda Prostembrional rivojlanish qanday davlarni o`z ichiga oladi. 1. tuxum 2. yuvenil 3. voyaga yetgungacha bo`lgan davr 4. zigota 5. pubertat 6. maydalanish 7. gastrulatsiya 8. yetuklik 9. parchalanish 10. keksaygan A) 1, 3, 5, 8, B) 2, 4, 6, 9, 10 C) 5, 4, 2, 3, 9, 7, D) 2, 10, 5, 8, 3 Postembrional rivojlanish davrlarini to`g`ri juftlang.? a- yuvenil b- pubertat 1. voyaga yetgan davr 2. voyaga yetgungacha bo`lgan davr 3. yetuklik davri 4. keksaygan davr A) a- 2, b- 4, B) a- 3, b- 1 C) a- 2, b- 3, D) a- 2, b- 1
Yuvenil davri qanday yo`llar bilan amalga oshiriladi. bevosita, bilvosita to`g`ri, noto`g`ri metamorfozli va metamorfossiz hamma javoblar to`g`ri Metamorfossiz rivojlanish haqida noto`g`ri malumotlar berilgan javobni toping. ?. 1. har qanday organizmlarning sifatiy o`zgarishlarini o`z ochiga oladigan murakkab fiziologik jarayondir 2. bu rivojlanish turida tuxumdan yoki ona qornidan chiquvchi individ ona organizmiga o`xshash bo`lmaydi 3. tuxumdan chiqqan individning nerv sistemasi faoliyati birmuncha sodda bo`ladi 4. ona qornidan tug`iluvchi organizm jinsiy organlari yaxshi rivojlanmagan bo`ladi 5. assidya organizmining lichinkasi dengizlarda harakatlanishi 6. bevosita rivojlanish turida tuxumdan yoki ona qornidan chiquvchi organizmlar ona organizmiga o`xshash bo`ladi 7. o`dakburun bachadonida urug`langan organizmning dunyo yuzini ko`rishi 8. tuyaqush organizmining tuxumi 1500 gr bo`lishi 9. ildam kaltakesak tuxumidan kalakesakchalarning rivojlanishi 10. dengiz o`rdagI- gaganing patlarini inson tomonidan foydalanishi. A) 2, 5, 1, 6, 9, B) 5, 1, 3, 9, ,10, 2. C) 8, 2, 7, 5, 10 D) 9, 6, 4, 1, 3 To`g`ri rivojlanish qaysi sinf vakillarida kuzatiladi. A) sudralib yuruvchi B) qush sut emizuvchi hamma javoblar to`g`ri Rivojlanishning aynan qaysi turi xuddi bevosita rivojlanish kabi o`sish bilan davom etadi. A) metamorfossiz B) to`g`ri rivojlanish C) bilvosita D) ona organizmiga o`xshashlik Voyaga yetganda o`troq, lichinkalik davrida esa faol harakatlanuvchi organizmlar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. o`troq yashovchi bulutlar 2. kam tukli halqali changlar 3. aktinyalar 4. meduzalar 5. rafleziya 6. koral poliplari 7. jo`ka 8. ko`p tukli halqali chuvalchanglar 9. amblistoma. A) 2, 4, 5, 7, B) 1, 3, 8, 6, C) 3, 6, 9, 4, D) 1, 8, 3, 7 111. To`liq metamarfoz (b) va chala metamorfoz (a) kuzatiladigan organizmlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. qattiq qanotlilar 2. bitlar 3. burgalar 4. qandalalar 5. ikki qanotlilar 6. pardaqanotlilar 7. tangachaqanotlilar 8. termitlar 9. temirchaklar 10. suvaraklar 11. ari 12. bo`ka A) a- 3, 6, 1, 9, 12. b- 2, 4, 5, 7, 10 B) a- 2, 4, 7, 5, 10 b- 8, 11, 6, 3, C) a- 5, 1, 6, 3, 12, 11, 7, b- 10, 4, 9, D) a- 9, 10 4, b- 1, 3, 6, 5, 7, 12 Regressiv metamorfoz kuzatiluvchi organizm lichinkasida sezgi organi vazifasini qayso azo bajaradi. A) teri B) ko`z xorda usti nerv nayi paypaslagichlar Progressiv metamorfoz kuzatiladigan organizm lichinkasida qaysi organlar sezgi organi vazifasini bajaradi. 1. paypastlagichlar 2. ko`zlar 3. yon chiziqlar 4. bir juft maylovlar 5. teri 6. til A) 1, 5, B) 1, 3, C) 2, 3, D) 4, 6 Baqaning postembrional davri boshlangach qancha muddat ichida voyaga yetadi. A) 3, yil B) 2- 3, oy C) 3, yil 3, oy D) bir necha yil
Seyshel palmasini embrional embrional davri qancha muddatda yakunlanadi o`nlab yillar mobaynida 120 oy ichida 12. yilda D) 3060 kunda Yoshlik davri qisqa bo`lgan o`simliklar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. ayiqtovon, yaltirbosh qo`ypechak, karnaygul momoqaltiroq, qo`ytikan baliqko`z, kiyiko`t G`ulli o`simliklarda ko`payish davri qanday jarayonlar kuzatilmaydi. 1. manzarali o`simlik hisoblangan terakda ildiz bachkining hosil bo`lishi 2. qoraqat o`simligining parxesh usulida ko`paytirilishi 3. yotib o`suvchi poyaga ega bo`lgan qulupnayning urug`ning hosil bo`lishi 4. fotosintez natijasida hosil bo`lgan organic modda hisobiga rafleziyada gulning hosil bo`lishi 5. behi o`simligida qalqonsimon top`gulning hosil bo`lishi 6. na’matak o`simligida qattiq ko`p urug`li mevaning hosil bo`lishi 7. gulli o`simliklarda generative organlarning hosil bo`lishi 8. shumg`iya o`simligida fotosintez natijasida hosil bo`lgan glukozaning urug`ida kraxmalga aylanishi 9. yerbag`ir tugmachagulning yig`ma meva hosil qilishi 10. shirach o`simligida yig`ma mevaning hosil bo`lishi A) 3, 1, 9, 5, 4, B) 4, 9, 6, 7, C) 10, 5, 8, D) 5, 6, 1, 7, 9
Qaysi o`simlikni qarilik davrigacha bo`lgan davri eng uzoq davon etadi. A) chinor B) karnaygul C) archa D) sekvoyadendron Qarilik davri ochiq urug`lilarda qachon yakunlanadi. urug`ning yetilishi bilan ildizning qurishi bilan xazonrezgilik davrida o`simliklar poyasida po`kak hosil bo`lishi bilan Ontogenez davri bir yil davom etadigan o`simliklar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. sebarga 2. yantoq 3. baliqko`z 4. yeryong`oq 5. yaltirbosh 6. aspidistra 7. oq narsis 8. machin 9. achambiti 10. topinanbur A) 9, 4, 5, 3, 8, B) 2, 6, 10, 7, 1 C) 3, 4, 9, 1, 5, D) 8, 1, 5, 3, 6 121. Bir yillik o`simliklarda ontogenez davrlari qanday sodir bo`ladi. 1. embrional davri kop` bora takrorlanadi 2. yuvenil davri ikki marotaba takrorlanadi 3. yoshlik davri bir marotaba kuzatiladi 4. murtaklik davri bir bora kuzatiladi 5. ko`payish davri bir bora sodir bo`ladi 6. jinsiy hujayralar hosil qilish jarayoni ko`p bora takrorlanadi 7. chang hujayralarining hosil bo`lishi bir bora takrorlanadi 8. tuxum hujayralarning yetishi bir bora sodir bo`ladi 9. murtak haltasining ko`p bora hosil bo`lishi A) 2, 4, 8, 7, 9, B) 5, 1, 8, 4, 7, C) 2, 5, 1, 8, 9, D) 3, 4, 7, 10, 6 122. . Ko`p yillik o`simliklarda ontogenez davrlari qanday sodir bo`lmaydi. 1. embrional davri kop` bora takrorlanadi 2. yuvenil davri ikki marotaba takrorlanadi 3. yoshlik davri bir marotaba kuzatiladi 4. murtaklik davri bir bora kuzatiladi 5. ko`payish davri bir bora sodir bo`ladi 6. jinsiy hujayralar hosil qilish jarayoni ko`p bora takrorlanadi 7. chang hujayralarining hosil bo`lishi bir bora takrorlanadi 8. tuxum hujayralarning yetishi bir bora sodir bo`ladi 9. murtak haltasining ko`p bora hosil bo`lishi A) 2, 4, 8, 7, 9, B) 5, 1, 8, 4, 7, C) 2, 5, 1, 8, 9, D) 3, 4, 7, 10, 6 123. Qaysi o`simliklarda mavsumiy bioritm hodisalari erta sodir bo`lmaydi. 1. boychechak 2. terak 3. tikandaraxt 4. atirgul 5. xrizantema 6. aylant 7. achambiti 8. akatsiya 9. turkiston 10 zarafshon A) 4, 9, 5, 10 B) 2, 6, 1, 8, C) 3, 6, 1, 9, D) 4, 7, 1, 9, 124. Anabioz holatida hayotiy organlari qayta qurilishga uchrovchi organizmlar qatorini ko`rsating. 1. termit 2. kallima 3. oynasimon kapalak 4. ”oq chumoli” 5. inkarziya 6. no`xat oqi 7. qichitqi o`ti 8. chirildoq 9. to`shak qandalasi 10. suv qandalasi A) 5, 1, 7, 9, 10 B) 1, 4, 8, 10 C) 5, 7, 2, 6, 3, D) 4, 7, 9, 2, 3 125. Hayotning o`ziga xos o`ziga xos hususiyatlarini tadqiq etishning organizm darajasida qanday jarayonlar o`rganilmaydi. ma`lum tuzilish, shakilga ega, muayyan funksiyani bajaradigan hamda aniq bir joyda joylashish kabi jarayonlar o`rganiladi. mustaqil hayot kechiradigan, o`z-o`zini idora qila olmaydigan, o`z-o`zini yangilay olmaydigan bir va ko`p hujayrali yaxlit tizimlar o`rganiladi. yerda hayotning barcha ko`rinishlarini qamrab olish va tiriklikning eng yuqori tuzilishini hosil qilish. hamma javoblar to`g`ri 127. Organizm darajasida qanday jarayonlar o`rganiladi. 1. mitoz 2. biologik molekulalardan tashkil topishi 3. moddalarning biogeokimyoviy sikli 4. o`zgaruvchanlik 5. ko`payish 6. rivojlanish 7. tiriklikning eng yuqori darajada tuzilisgi 8. irsiyat 9. datlabki evalursion o`zgarishlar 10. meyoz 11. moddalar va energiya almashinuvi A) 3. 9. 2. 7. B) 3. 1. 6. 4, C) 3. 2. 9. D) 4. 6. 11. 8
Lichinkali rivojlanish evalutsiya jarayonida qanday foydali hususiyatlarni vujudga keltirmagan. lichinkalik davri bilan voyaga yetgan davridagi organizmlarning raqobatini kamaytiradi organizmlarning bir arealdan ikkinchi arealga keng miqiyosda tarqalishiga imkon beradi. organizmlarda vujudga keladigan o`zgarishlarni mukammallashtirish imkonini beradi A va B javoblar to`g`ri Qaysi organizmda maydalanish bir tekisda amalga oshmaydi. A) gekkon B) ko`rgalak sarisor hamma javoblar to`g`ri Nima sababdan tirik organizmlar ochiq sitema(a) , hujayrada qanday jarayonlarda energiya hosil bo`ladi(b) , oganizmlarda qanday jarayonlar uchun energiya sarflanadi (c) deyiladi. 1. ochiq muhit bilan doimiy ravishda moddalar va energiya almashinuvi bo`lib turishi 2. hujayradagi plastic reaksiyalar to`plami 3. glukoza molekulasining parchalanishi 4. membranalar orqali moddalar transpoti biopolimer bo`lmagan molekulalarning parchalanishi organik moddalar hosil bo`lishining dastlabki asosiy moddasining hosil bo`lishi 7. hujayralarning o`sishi va bo`linishi 8. tana haroratini doimiy saqlash 9. oziq moddalarni parchalanishi A) a- 4. 5. 6. 9, b- 1. 2. c- 7, B) a- 1 b- 9. 5. 3, c- 4. 2. 8. 7 C) a- 8. 2. 4. 7. b- 3. 5. 9, c- 1 D) a- 3. 5. 9. 8, b- 7. 2. 4. 1 c- 6 Birlamchi ichak qayerda joyashadi. tana bo`shlig`ida qorin bo`shlig`ida gastrula ichidagi bo`shliqda ikkilamchi oshqozon ostida Kovkichlilar va g`ovaktanlilar organizmida gastrulatsiya jarayonida qanday qavat rivojlanmaydi. A) ektoderma B) endoderma C) mezoderma D) gastrosel Jinssiz ko`payishning (a) , ko`p hujayrali organizmlarda (b) bir xujayrali organizmlarda turlari to`ri berilgan javobni toping. ? 1. binar bo`linib ko`payish 2. fragmentlar orqali ko`payish 3. kurtaklanib ko`payish 4. shizagoniya 5. sporalar orqali ko`payish 6. poliembrioniya ko`payish 7. vegetative ko`pazyish A) a- 2. 3. 5. 6, b- 7. 1. 4, B) a- 5. 1. 3. 4. 7, b- 2. 6, C) a- 1. 5. 4. 3, b- 3. 2. 5. 7. 6. D) a- 5. 7. 3. 6. b- 3. 1. 4. 5.
Ontogenez va ekologiya tushunchalarini fanga kim olib kirgan? A) S.Myuller B) Ch.Darvin C) J.B.Lamark D) E.Gekkel
Ontogenez davri ona organizmida boshlanuvchi ikki oyoqli tuxum qo`yuvchilar sinf vakillari to`g`ri berilgan javobin toping. ?. A) amfibiyalar B) qushlar C) kloakalilar D) baliqlar Tirik organizmlarning (a) , galazoy (b) , saprofit (c) , parazit vakillar to`g`ri berilgan javobni toping.?. 1. jigar qurti 2. qorakuya 3. askarida 4. yirtqich hayvonlar 5. ko`kyo`tal 6. vabo 7. o`lat 8. qoqshol 9. rafleziya 10. vertitselum 11. zang 12. devpechak 13. zarpechak 14. shumg`iya 15. leyshmaniya 16. tipanasoma 17, o`txo`r hayvonlar 18. zamburug` 19. ayrim bateriya A) a- 18. b- 4. 17, c- 12. 16. 114. 12. 13. 15, B) a- 4. 17, b- 18. 19, c- 1. 2. 3. 11. 4. 15. 16. 17. C) a- 11. 10. 9. 7. 5. 6. 4. b- 15. 13, c- 1. 2. 3, D) a- 5. 8. 9. 10. b- 12. 19. 17. 16. 14. c- 2. 3. 4. 1 137. Gastrulaning (a) , mezoderma (b) , ektoderma (c) entoderma qavatlari qanday nomlanadi. 1. tashqi 2. ichki 3. kallus 4. blastoderma 5. blastotsel 6. o`rta A) a- 2, b- 6, ,c- 4, B) a- 6, b- 1, c- 2. C) a- 2, b- 1, c- 6, D) a- 4, b- 3, c- 2
Partenogenez (urug`lanmagan tuxum hujayra) usulida rivojlanmaydigan ko`p hujayrali organizmlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) chuvalchang, asalari B) chumoli, o`simlik bitlari C) tuban qisqichbaqasimonlar, dafniya D) askarida, devpechak Ontogenez davri 33, oy avval boshlangan bolaning bo`y uzunligi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) 74- 75, sm B) 50 sm C) 87, sm D) 35, sm
Yuksak darajada tuzilgan o`simliklarda hayotiy jarayonlar noto`g`ri javobni toping. ?. 1. membranani hosil qiluvchi biopolimer bo`lmagan organic moddalarni hosil qilishi 2. organik modda hosil qilish 3. anorganik moddalarni barg og`izchalari orqali faqat qabul qilishi 4. moyli kungaboqar o`simligining quyosh nuriga tasirlanmasligi 5. o`sish konusining hujayralari bo`linishi 6. o`z-o`zini idora qilish 7. tiklash va ko`payish 8. irsiy axborotni keying avlodlarga yetkazib bera olmasligi 9. polisaxarid moddalarni hosil qilish A) 2. 3. 9. 4. B) 5. 6. 1 9. C) 5. 4. 7. 3. 8, D) 3. 4. 1. 8 141. Gastrulatsiya jarayoni bilan bog`liq holda vujudga keladigan o`zgarishlar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. dengiz suvlarida yashovchi gidra organizmida o`rta qavatning rivojlanmasligi 2. qora dengizlarda yashovchi ildizog`iz meduzasining embrionida tashqi qavatning vujudga kelishi 3. 4- 9, ta tuxum qo`yuvchi organizmlarda blastosel bo`shlig`ida joylashgan qavatdan biriktiruvchi va muskul to`qimasining vujudga kelishi 4. akvarimda yashovchi silindr shaklli organizmlarning tashqi qavatidan kapsulaning hosil bo`lishi 5. yuksak darajada rivojlangan odam
organizmda dentin qavati ektoderma qavatidan hosil bo`lishi 6. gastrulatsiya jarayoni invagenatsiya bilan boradigan organizmlarda nerv nayi xordasiga nisbatan qisqa bo`ladi 7. mezoderma qavati rivojlanmagan organizmlarda migratsiya jarayoni faqat ektoderma qavatida kuzatiladi 8. bargi organizmida vujudga keladigan o`zgarishlar gastrulatsiya jarayoning tugallanishi bilan bog`liq bo`ladi 9. gastrulatsiya jarayoning mohiyati shundan iboratki, bu hujayralar to`plamining aralashishi bilan xarakterlanadi.10 umurtqali hayvonlarning hammasida uchta varaqalar bir-biriga o`xshaydi. A) 5, 8, 4, 6, 1 B) 10, 5, 3, 4, 8, C) 2, 6, 3, 10, 9, D) 3, 1, 5, 2, 9 142. Tirik organizmlarning (a) , galazoy (b) , saprofit (c) , parazit organizmlarda oziqlanish jarayonining ketma ketligi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. oziqlanish yutiladi 2. hazm fementlari tashqi muhitga chiqariladim3. hazm qilinishi 4. oziqni fermentlar tasirida parchalanadi 5. so`rilishi 6. parchalanish maxsulotining so`rilishi 7. fermentlar tasirida parchalanish 8. makromolekulalar parchalanishi 9. parchalanish maxsuloti so`rilishi 10. hujayralarga transport qilinishi A) a- 2. 3. 6. 5, b- 1. 4. 8, c- 1. 2. 3. 4, B) a- 1. 5. 6. 8, b- 2. 3. 4. 7, c- 9, C) a- 1. 3. 5, b- 2. 4. 6, c- 8. 9. 10 D) a- 5. 3. 1 b- 6. 4. 2. c- 10. 9. 8, Gametogenez atamasiga noto`g`ri tarif berilgan javobni toping. ?. o`simlik hujayralarida jinssiz xujayralarni hosil bo`lish jarayoni hayvonlarda jinsiy hujayralarning hosil bo`lish jarayoni ko`p hujayrali organizmlarda gaploid to`plamli hujayralarning hosil bo`lishi bir hujayrali organizmlarda gaploid to`plamli jinsiy hujayralarning hosil bo`lishi. Tuxum hujayrasida sariqlik moddasi kam bo`luvchi tip to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. ikki pallalilar 2. gidroid poliplar 3. amfibialar 4. reptilialar 5. koral poliplari 6. ssifoid meduzalar 7. hasharotlar 8. to`g`ri qanotlilar 9. lichinka xordalilar A) 3,5,1,7, B) 2,1,6,7,9, C) 4,1,6,9,8, D) 9 145. Maydalanish bosqichida sodir bo`ladigan jarayonlar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. ko`p hujayrali organizmlarning bir hujayralilik davrida meyoz usulida bo`linadi 2. zigota 1- meridian 2- meridianal 3- ekvatorial bo`linadi va 10 ta hujayra hosil bo`ladi 3. blastoderma qavati har doim bir qavat hujayradan tashkil topadi 4. kovakichlilarda mavjud bo`lmagan qavat blastula bo`shlig`idan hosil bo`ladi 5. xorda hosil bo`lishining dastlabki jarayoni 6. hujayra 3, marta meridianal bo`linganda 16, ta hujayra hosil bo`ladi 7. tuban organizmlarda diferensiyalanish kuzatilmaydi 8. hujayralarning maydalanish davrida lansetnik kabi organizmlarda sariqlik moddasi oziq modda bo`libgina qolmasdan, balki hujayralarning bo`linishiga ham yordam beradi 9. odam somatik hujayralari tarkibidagi xromosomalar soni qalampir somatic hujaralari xromosomalari sonidan 2. taga kam bo`ladi. A) 2,3,1,6,8, B) 2,1,5,7, C) 4,8,6,7,9, D) 3,9,6,8,4 146. O`simliklarni mineral oziqlanishi jarayonida sodir bo`ladigan o`zgarishlar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. oqsil, yog`, uglevod, nuklein kislota balki fitogarmonlar ham zarur 2. Ca tuzlari hujayrani osmotic bosimini taminlatdi 3. qabul qilinadigan moddalar tarkibida uglerod, vodorod, kislorod, azot, fosfor kabi elementlar bo`ladi 4. Ca tuzlari qonning ivishi, muskullar qisqarishini taminlaydi 5. elementlar o`simliklar tomonidan mineral moddalar holida qabul qilinadi 6. mineral tuzlar-sulfatlar, nitratlar, fosfatlar qabul qiladi 7. mineral moddalarni suvda erigan holida qabul qiladi 8. geteratrof organizmlarda to`qimalarning yangilanishi, plastic jarayonlar kuzatiladi 9. Ca tuzlari suyak, qon, tish detini tarkibiga kiradi A) 1. 3. 5. 6. B) 2. 4. 8. 9, C) 5. 2. 4. 8, D) 1. 3. 5. 4.
Ko`payish hususiyati haqida noto`g`ri fikrlar berilgan javobni toping. ?. tirik organizmlarnining genetic axborotdan foydalangan holda o`ziga o`xshashlarni yarata olish hususiyati tirik organizmlarning ko`payish husuiyati tufayli tur doirasidagi organizmlarning almashinuvining uzluksizligi taminlanadi ko`payish jarayonida genetic materialning xilma- xil kombinatsiyalari hosil bo`lishi tufayli yangi irsiy axborotga ega organizmlar paydo bo`ladi. tur ichida xilma- xillikni taminlamaydi Og`irligi 1300 grni tashkil etuvchi homilaning embrional davri qancha muddatni tashkil etadi. A) 7, oy 3, kun B) 6, oy 27, kun C) 7, oy 7, kun D) 7, oy 5, kun Homila qachon gastrulatsiya bosqichiga o`tadi. o`zak organlari majmuyi hosil bo`lganidan so`ng bir necha daqiqa o`tib. sariqlik moddasi o`z faoliyatini murtak rivolanishi uchun sarflay boshlashi bilan homila rivojlanishda davom etib, hujayralarning bo`linishi va joyini almashtirishi natijasida asta- sekin hujayralarda sodir bo`ladigan diferensiyalanish natijasida hosil bo`ladigan ixtisoslashgan hujayralar o`z faoliyatini boshlagandan keyin Jinssiz ko`payish uchun hos hususiyatlar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?. ko`payish davrida faqat ona organizmi ishtirok etadi ko`payish davrida faqat ota organizmi ishtirok etadi somatik hujayralar yordamida amalga oshadi 4. jinsiy hujayralar yordamida amalga oshadi 5. mitoz jarayoniga asoslangan 6. meyoz jarayoniga asoslangan 7. hosil bo`lgan yangi organizm ona orgaizmning genetic nusxasi bo`ladi 8. hosil bo`lgan yangi organizm ota organizimining asl nusxasi bo`ladi. A) 1. 3. 6. 4, B) 4. 2. 8. 6. . C) 4. 2. 3. 8, D) 3. 1. 5. 7 Lichinkalik davri mavjud bo`lgan mezoderma qavati rivojlanmaydigan chuchuk suvda yashamaydigan organizm to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) koral poliplari B) aktiniyalar ssifoid meduzalar hamma javoblar to`g`ri Ko`payish zonasida (a) kechadigan jarayonlar (b) , shu bilan birgalikda ko`payish zonasida n va c larning qiymati to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1) 2n, 4c 2) 2n, 2c 3) n, 2c 4) n, c hujayralarning ayrimlari kattalashadi, oziq zaxiralari to`planadi, DNK molekulasi ikki hissa ortadi. boshlang`ich hujayralar mitoz usulida bo’linib, soni ortib boradi.Bu hujayralarda xramasomalar qiymati diplpid qiymatga ega spermatazoidlarning bosh, bo`yin, dum qisimlari shakillanadi.Yadro bosh qimida mitoxodriyalar dum qismida shakillanadi.Tuxum hujayralarda bittadan ortiq spermatazoid kirmasligini taminlovchi qo`shimcha qobiq hosil bo`ladi. hujayralar meyoz usulida bo`linadi, 4, ta gaploid to`plamli hujayralarni hosil qiladi. A) b- 4, a- IV B) b- 3, a- II C) b- 2, a- II D) b- 1, a- III Ontogenez davri kloakada boshlanadigan sut emizuvchilar turlar soni to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) 2. B) 270 C) 350 D) 3 Gidraning ontogenezi qachon boshlanadi. lichinkasi suv tubiga cho`kkandan so`ng tuxum hujayra urug`langach yoki og`iz va paypastlagichlari paydo bo`lgach soxta oyoqli hujayrasi diploid to`plamga ega bo`lgach spermatazoid hujayrasi yetilgach Ko`p hujayarali organizmlarda somatic(a) , va jinsiy (b) , hujayralarining vazifalarini to`g`ri juftlang.? 1. organizmlarning o`sishida 2. organizmlarning ko`payishi 3. organizmlarning rivojlanishi 4. irsiy axborotni saqlash A) a- 2. 3, b- 1. 4, B) a- 3. 4, b- 1. 2. C) a- 1. 4, b- 2. 3, D) a- 1. 3, b- 2
O`sish davrida kechadigan jarayonlar (a) shu bilan birgalikda n va c larning qiymati (b) to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1) 2n, 4c 2) 2n, 2c 3) n, 2c 4) n, c boshlang`ich hujayralar mitoz usulida bo’linib, soni ortib boradi.Bu hujayralarda xramasomalar qiymati diplpid qiymatga ega . hujayralar meyoz usulida bo`linadi, 4, ta gaploid to`plamli hujayralarni hosil qiladi. hujayralarning ayrimlari kattalashadi, oziq zaxiralari to`planadi, DNK molekulasi ikki hissa ortadi IV- spermatazoidlarning bosh, bo`yin, dum qisimlari shakillanadi.Yadro bosh qimida mitoxodriyalar dum qismida shakillanadi.Tuxum hujayralarda bittadan ortiq spermatazoid kirmasligini taminlovchi qo`shimcha qobiq hosil bo`ladi. A) b- 4, a- IV B) b- 3, a- II C) b- 2, a- I D) b- 1, a- III Auksion, bigbberelin, sitokinin kabi moddalar o`simliklarda qanday ahamiyatga ega ? o`simliklar va hayvonlar organizmlarida suv molekulalarini so`rilishini tezlashtiradi. o`simliklarda o`sish va morfofiziologik rivojlanishni yuksak tuzilgan o`simliklar hayotining uzoq davom etishini ta`minlaydi bir hujayrali organizmlarning jinsiy hujayralarining faolligini ta`minlaydi. Organogenez qanday organlar hosil bo`lishi bilan boshlanadi. A) umurtqa, ichak yo`li, nerv kanali B) yurak, ichak naychasi, qon tomirlari muskul to`qimasi, xorda, gastrula bo`shlig`i nerv nayi, xorda, ichak naychasi Tirik organizmlarda oziqlanish turiga ko`ra(a) , geteratrof va (b) , avtotrof organizmlar uchun hos bo`lgan to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. organik moddalarni anorganik moddalardan hosil qiladi 2. organik uglerod manbaidan foydalanadi 3. organik moddalarni hosil qilish uchun energiya sarflash 4. tayyor organic moddalar bilan oziqlanadi 5. bunday organizmlar energiyani parchalanish reksiyalar orqali oladi 6. bunday organizmlar qaysi energiya turidan foydalanishiga ko`ra fototrof va xematrofga ajratiladi 7. barcha tirik organizmlar, bakteriya, parazit o`simliklar va zamburug`lar 8. yorug`lik energiyasidan foydalanib organic moddalar hosil qiluvchi organizmlar 9. ozig`i tarkibida o`z organizmi sintezlay olmaydigan vitaminlar bo`ladi 10. oziqni qaysi usulda qabul qilishidan qatiy nazar oziqni organizmda o`zgarishi bir xil 11. anorganik moddalarning oksidlanishi natijasida hosil bo`lgan energiya hisobiga organic modda hosil qiladi 12. vakillarI- nitrifikator, oltigugurt, vodorod va temir bakteriyalari kiradi 13. oziqlanish tiplarI- golozoy, saprofit, parazit A) a- 6. 4. 1. 13. 8. 9. 10. b- 3. 2. 5. 7. 11 12. B) a- 5. 2. 4. 13. 9. 7, b- 8. 1. 3. 12. 6. 11 C) a- 1. 6. 3. 8. 11. 12. b- 4. 2. 5. 7. 9. 10. 13, D) a- 12. 11. 6. 4. 3. 2. b- 1. 3. 5. 7. 9. 10. 13 160. Jinssiz ko`payishning evalutsiyadagi ahamiyati noto`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. qulay sharoitda individlarning tez va ko`p nasl qoldirishiga yordam beradi 2. bu ko`payish turida muhit sharoitiga moslashish belgilari paydo bo`ladi 3. genetik axborotning o`zgarishi kuzatiladi 4. muhit sharoitiga moslashish belgilari paydo bo`lmaydi 5. genetik axborotning almashinishi kuzatilmaydi 6. genetik axborotning xilma- xilligi kuzatiladi 7. genetik axborotning almashinishi kuzatiladi.8. .genetik axborotning xilma- xilligi kuzatilmaydi A) 2. 3. 7. 6, B) 1. 5. 4. 8, C) 5. 3. 4. 1 D) 1. 8. 4. 6 161. Spermatogenez (a) va ovogenez (b) jarayonlari uchun hos bo`lgan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. jarayoni uzoq muddat davom etadi 2. sitoplazma jinsiy hujayralarga teng taqsimlanadi 3. bitta yirik va uchta kichik hujayralar hosil qiladi 4. mayda hujayralarning nobud bo`lishi kuzatiladi 5. jarayoni qisqa muddat davom etadi 6. to`rt dona mayda hujayralar hosil qiladi 7. sioplazma jinsiy hujayralarga teng taqsimlanmaydi 8. sitoplazmaga boy bo`lgan hujayra- tuxum hujayrani hosil qilishi 9. tuxum hujayra oziq modda ko`p to`playdi 10. hayvonlarda harakatchan bo`lishi 11. gulli o`simliklarda ikkita bo`lishi A) a- 2,6,8,1,9, b- 1,3,7,10,5, B) a- 1,4,3,7, b- 2,5,11,6, C) a- 11,6,2,5, b- 1,3,4,7, D) a- 5,3,1,6,9, b- 4,2,8,7,10
Barcha tirik organizmlarda kuzatiladigan hayotiy jarayonlar noto`g`ri berilgan javobni toping. ? 1) harakatlanish 2) nafas olish 3) oziqlanish 4) ayirish 5) moddalar va energiya almashinuvi 6) ichki va tashqi muhit omillariga qo’zg’alish orqali javob berish 7) himoyalanish 8) o’sish va rivojlanish ko’payish orqali irsiy axborotni nasldan naslga o’tkazish 9) fotosintez 10) gomeastaz hodisasi 11) anabioz holatga kirish 12) jinsiy ko’payish 13) krossingover 14) parazit hayot kechirish 15) xromosomalarning duplikatsiya jarayoni 16) yirtqichlik 17) zamburug’lar bilan suv o’tlar o’rtasidagi mutualizm munosabatlari A) 5, 4, 7, 8, 3, 1 6, 11 15, B) 4, 2. 5, 7, 6, 1 8, C) 2. 4, 5, 8, 6, 3, 7, 9, 1 D) 3, 10 17, 9, 12. 16, 13 Organizm darajasida qanday jarayonlar o`rganiladi. 1. mitoz 2. biologik molekulalardan tashkil topishi 3. moddalarning biogeokimyoviy sikli 4. o`zgaruvchanlik 5. ko`payish 6. rivojlanish 7. tiriklikning eng yuqori darajada tuzilisgi 8. irsiyat 9. datlabki evalursion o`zgarishlar 10. meyoz 11. moddalar va energiya almashinuvi A) 3. 9. 2. 7. B) 3. 1. 6. 4, C) 5. 3. 4. 9. D) 4. 6. 11. 8
Tirik organizmlar avtotrof va geteratrof turlarga ajratilish sababi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. quyosh nuridan qanday foydalanishiga qarab organic moddalardan qanday foydalanish uglerod va energiyaning qanday turidan foydalanishi anorganik hosil bo`ladigan moddaga asoslanib Odam va yuksak tuzilgan hayvonlarda nerv sistemasi qanday funksiya bajarmaydi. 1. hayotiy jarayonlar barqarorligi 2. hayotiy jarayonlar doimiy bo`lmasligi 3. hayotiy jarayonlar bebarqarorligi 4. hayotiy jarayonlar davomiyligi 5. zarur bo`lmagan hollarda korreksiyalash 6. tashqi muhit bilan organizm o`rtasida muvifiqlikni taminlash.7. organizmlarining yaxlit bo`lmasligini 8. gomeastazning doimiyligi saqlash 9. organizmlarning yaxlitligini taminlaydi. A) 6. 3. 4. 8, B) 9. 1. 5. 8, C) 2. 7. 3. 5. D) 2. 10. 6. 7 Bir hujayrali organizmlar bilan ko`p hujayrali organizmlar o`rasida farq noto`g`ri berilgan javobni toping. ?. bir hujayali va ko`p hujayrali organizmlar rivojlanishi dastavval tuxum hujayraning urug`lanishi bilan boshlanishi ko`payish jarayonida mitoz va meyoz jarayonlarining kuzalishi hayotiy jarayonlarni ta`minlash maqsadida ixtisoslashmagan hujayra, to`qima va organlardan foydalanishi hamma javoblar to`g`ri Organizm o`z-o`zini idora etuvchi biologic sistema ekanligini isbotlovchi dalillar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?. hayotiy jarayonlarni yuqori darajada tartiblangan tarzda nomoyon etish o`z-o`zini idora etish va qayta tiklash hususiyatiga ega irsiy axborotni avloddan avlodga barqaror o`tkazish mezoderma qavatiga ega bo`lmagan organizmlarda oziqni hazm bo`lish kompanenti asos bo`lib hizmat qiladi. Noto`g`ri fikrni toping. ?. gumoral boshqarish nerv sistemasi orqali boshqarilib, nerv- gumoral sistemani hosil qiladi. organizmdagi nerv gumoral sistemasi irsiy axborot asosida vujudga kelamaydi va har bir organizmda o`ziga hos hususiyatni shakillantiradi. har bir organizmning irsiy axborotI- hayotiy jarayonlarini idora etishni taminlab, doimiy o`zgarishda bo`ladigan tashqi muhit sharoitiga moslashishni ta`minlaydi. bir hujayrali organizmlarning boshqarilishi gumoral-kimyoviy yo`l bilan amalga oshadi. Hayvonlarni mineral oziqlanishi jarayonida sodir bo`ladigan o`zgarishlar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. Ca tuzlari qonning ivishi, muskullar qisqarishini taminlaydi 2. fotosintez jarayonini yakullanishi 3. mineral moddalarni so`rilishini tezlashtirilishi 4. Ca tuzlari suyak, qon, tish detini tarkibiga kiradi 5. qabul qilinadigan moddalar tarkibida Ca, P, S elementlar bo`ladi 6. Ca tuzlari hujayrani osmotic bosimini taminlatdi 7. P elementi nuklein kislota, ATF, ferment, suyak to`qimasi tarkibida uchraydi 8. mineral moddalar suvda erigan holda qabul qilinishi 9. temir elementi gemoglabin, mioglabin, oqsillari tarkibiga kirib kislorod tashish vazifasini bajaradi. A) 1. 3. 6. 8. 9, B) 5. 7. 1. 3. 8, C) 2. 6. 8. 5. 3. D) 1. 4. 9. 6. 7 170. . Odam homila varaqalarining (a) , mezoderma (b) , ektoderma (c) entoderma qavanlardan rivojlanayotgan organlar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. nerv sistemasi 2. oshqozon 3. sezgi organlari 4. biriktiruvchi to`qimasi 5. nafas yo`llarining epiteliysi 6. terining epidermis qavati 7. muskul to`qimasi 8. hazm bezlari 9. jun, pat, tirnoq 10. ayirish va jinsiy sistema organlari 11. tishning emal qavati 12. ichak epiteliysi 13. yurak tomir sistemasi 14. jigar o`rta ichak epiteliysi 15. o`pka epiteliysi. A) a- 4, 7, 10 b- 6, 9, 1, 3, c- 8, 5, 2, 13, B) a- 13, 8, 5, 2. b- 10, 7, 4, c- 6, 3, 9, 1 C) a- 3, 1, 6, 9, 11 b- 4, 7, 10 c- 2, 5, 8, 13, D) a- 2, 5, 9, 15, b- 14, 13, 12, 10 c- 3, 4, 11, 8 Maxsus oqsillar sinteziga olib keluvchi ixtisoslashish turi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. biokimyoviy deferensiyakanish morfologik deferensiyakanish puberinitatsiya despirallashish Diferensiyalanadigan hujayralari ko`p bo`lmaydigan organizmlar qatori to`g`ri berilgan javobni toping. ?. aktinya, meduzalar, chupchik aureliya, midiya, shilliqurt polip, meduza, aktinya kurakburun, beluga, zog`ora Deferensiyalanish hodisasi hayotning qaysi darajasidan boshlanadi. A) molekula B) hujayra C) to`qima D) hamma javoblar to`gri Postembrional davr tug`ilishdan boshlanib jinsiy balog`atga yetgungacha bo`lgan davri qanday nomlanadi. A) yuvenil B) pubertat C) qarilik D) yetuklik Bevosita rivojlanish haqida to`g`ri malumotlar berilgan javobni toping. ?. 1. har qanday organizmlarning sifatiy o`zgarishlarini o`z ochiga oladigan murakkab fiziologik jarayondir 2. bu rivojlanish turida tuxumdan yoki ona qornidan chiquvchi individ ona organizmiga o`xshash bo`lmaydi 3. tuxumdan chiqqan individning nerv sistemasi faoliyati birmuncha sodda bo`ladi 4. ona qornidan tug`iluvchi organizm jinsiy organlari yaxshi rivojlanmagan bo`ladi 5. assidya organizmining lichinkasi dengizlarda harakatlanishi 6. bevosita rivojlanish turida tuxumdan yoki ona qornidan chiquvchi organizmlar ona organizmiga o`xshash bo`ladi 7. o`dakburun bachadonida urug`langan organizmning dunyo yuzini ko`rishi 8. tuyaqush organizmining tuxumi 1500 gr bo`lishi 9. ildam kaltakesak tuxumidan kalakesakchalarning rivojlanishi 10. dengiz o`rdagI- gaganing patlarini inson tomonidan foydalanishi. A) 2, 5, 1, 6, 9, B) 5, 1, 3, 9, ,10, 2. C) 8, 1, 7, 6, 4, 2. D) 9, 6, 4, 1, 3 To`g`ri rivojlanish qaysi sinf vakillarida kuzatilmaydi. sudralib yuruvchi qush sut emizuvchi D) amfibyalar Voyaga yetganda o`troq, lichinkalik davrida esa faol harakatlanuvchi organizmlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. o`troq yashovchi bulutlar 2. kam tukli halqali changlar 3. aktinyalar 4. meduzalar 5. rafleziya 6. koral poliplari 7. jo`ka 8. ko`p tukli halqali chuvalchanglar 9. amblistoma. A) 2, 4, 5, 7, B) 1, 3, 8, 6, C) 3, 6, 9, 4, D) 1, 8, 3, 7 178. To`liq metamarfoz (a) va chala metamorfoz (b) kuzatiladigan organizmlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. qattiq qanotlilar 2. bitlar 3. burgalar 4. qandalalar 5. ikki qanotlilar 6. pardaqanotlilar 7. tangachaqanotlilar 8. termitlar 9. temirchaklar 10. suvaraklar 11. ari 12. bo`ka A) a- 3, 6, 1, 9, 12. b- 2, 4, 5, 7, 10 B) a- 2, 4, 7, 5, 10 b- 8, 11, 6, 3, C) a- 5, 1, 6, 3, 12, 11, 7, b- 10, 4, 9, D) a- 9, 10 4, b- 1, 3, 6, 5, 7, 12 Regressiv metamorfoz kuzatiladigan organizm qaysi kenja tip vakili hisoblanadi. bosh skeletlilar bosh skeletsizlar lichinka xordalilar haltalilar G`ulli o`simliklarda ko`payish davri qanday jarayonlar kuzatiladi. 1. manzarali o`simlik hisoblangan terakda ildiz bachkining hosil bo`lishi 2. qoraqat o`simligining parxesh usulida ko`paytirilishi 3. yotib o`suvchi poyaga ega bo`lgan qulupnayning urug`ning hosil bo`lishi 4. fotosintez natijasida hosil bo`lgan organic modda hisobiga rafleziyada gulning hosil bo`lishi 5. behi o`simligida qalqonsimon top`gulning hosil bo`lishi 6. na’matak o`simligida qattiq ko`p urug`li mevaning hosil bo`lishi 7. gulli o`simliklarda generative organlarning hosil bo`lishi 8. shumg`iya o`simligida fotosintez natijasida hosil bo`lgan glukozaning urug`ida kraxmalga aylanishi 9. yerbag`ir tugmachagulning yig`ma meva hosil qilishi 10. shirach o`simligida yig`ma mevaning hosil bo`lishi A) 3, 1, 9, 5, 4, B) 4, 9, 6, 7, C) 3, 2, 10, 5, 8, D) 5, 6, 1, 7, 9 181. Ontogenez davri bir yil davom etadigan o`simliklar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. sebarga 2. yantoq 3. baliqko`z 4. yeryong`oq 5. yaltirbosh 6. aspidistra 7. oq narsis 8. machin 9. achambiti 10. topinanbur A) 9, 4, 5, 3, 8, B) 2, 6, 10, 7, 1 C) 3, 4, 9, 1, 5, D) 8, 1, 5, 3, 6 182. .Ko`p yillik o`simliklarda ontogenez davrlari qanday sodir bo`ladi. 1. embrional davri kop` bora takrorlanadi 2. yuvenil davri ikki marotaba takrorlanadi 3. yoshlik davri bir marotaba kuzatiladi 4. murtaklik davri bir bora kuzatiladi 5. ko`payish davri bir bora sodir bo`ladi 6. jinsiy hujayralar hosil qilish jarayoni ko`p bora takrorlanadi 7. chang hujayralarining hosil bo`lishi bir bora takrorlanadi 8. tuxum hujayralarning yetishi bir bora sodir bo`ladi 9. murtak haltasining ko`p bora hosil bo`lishi A) 2, 4, 8, 7, 9, B) 5, 1, 8, 4, 7, C) 2, 5, 1, 8, 9, D) 3, 4, 7, 10, 6 183. . Bir yillik o`simliklarda ontogenez davrlari qanday sodir bo`lmaydi. 1. embrional davri kop` bora takrorlanadi 2. yuvenil davri ikki marotaba takrorlanadi 3. yoshlik davri bir marotaba kuzatiladi 4. murtaklik davri bir bora kuzatiladi 5. ko`payish davri bir bora sodir bo`ladi 6. jinsiy hujayralar hosil qilish jarayoni ko`p bora takrorlanadi 7. chang hujayralarining hosil bo`lishi bir bora takrorlanadi 8. tuxum hujayralarning yetishi bir bora sodir bo`ladi 9. murtak haltasining ko`p bora hosil bo`lishi A) 2, 4, 8, 7, 9, B) 5, 1, 8, 4, 7, C) 2, 5, 1, 8, 9, D) 3, 4, 7, 10, 6 184. Qaysi o`simliklarda mavsumiy bioritm hodisalari erta sodir bo`ladi. 1. boychechak 2. terak 3. tikandaraxt 4. atirgul 5. xrizantema 6. aylant 7. achambiti 8. akatsiya 9. turkiston 10 zarafshon A) 4, 9, 5, 10 B) 2, 6, 1, 8, C) 3, 6, 1, 9, D) 4, 7, 1, 9, 185. Anabioz holatida hayotiy organlari qayta qurilishga uchrovchi organizmlar qatorini noto`g`ri ko`rsating. 1. termit 2. kallima 3. oynasimon kapalak 4. itbaliq 5. inkarziya 6. no`xat oqi 7. qichitqi o`ti 8. chirildoq 9. to`shak qandalasi 10. assidiya A) 5, 1, 7, 9, 10 B) 1, 4, 8, 10 C) 5, 7, 2, 6, 3, D) 4, 7, 9, 2, 3 GENETIKA SAVOLLARI 1. No`xat o`simligida dominant (a) va ressiv (a) belgilar to`g`ri brilgan javobni toping. ?. 1. yashil donli 2. oq gulli 3. burishgan donli 4. qizil gulli 5. silliq donli 6. barg qo`ltig`ida joylashgan gul 7. sariq dukkakli 8. uzun poyali 9. oddiy dukkakli 10. sariq donali 11. poya uchidagi gul 12. yashil dukkakli 13. bo`g`imli dukkak A) a- 3, 1, 2, 7, 13, b- 5, 8, 4, 12. B) a- 12, 6, 4, 10, 5, 8, 9, b- 3, 7, 13, 1, 2, 11 C) a- 2, 4, 8, 13, 10 b- 3, 1, 5, 9, 12, 10 D) a- 4, 6, 3, 1, 5, 2, b- 11, 8, 12, 10, 9, 13
1. Ch. Darvin e’tirof etgan evolutsiyaning harakatlantiruvchi kuchlaridan qaysi biri organizmlarni o’ziga o’xshash nasl qoldirishini ta’minlaydi? A) Tabiiy tanlanish B) Irsiyat C) O’zgaruvchanlik D) Yashash uchun kurash Irsiyat bu - … Organizmlarning individual rivojlanish jarayonida yangi belgilarni hosil qilish xossasi Barcha organizmlar rivojlanishini bitta tuxum hujayradan boshlanishi Organizmning o’z belgi va hususiyatlarini kelgusi avlodlariga o’tkazish hossasi Prokariotlar uchun hos emas Irsiyat uchun hos hususiyatlar to’g’ri berilgan qatorni toping. ?. Tur doirasida individlarni o’xshash bo’lishini ta’minlaydi. Hayvonlar, o’simliklar, mikroorganizmlarga tur zot, navning harakterli belgilarini avloddan avlodga saqlab boorish imkonini beradi. Bir tur individlari o’rtasidagi tafovutlar organizm irsiyatining moddiy asoslari o’zgarishiga bo’gliq A va B javoblar to’g’ri O’zgaruvchanlik uchun hos hususiyatlar to’g’ri berilgan qatorni toping. ? 1. o’zgaruvchanlik tashqi muhit sharoitlari bilan ham belgilanadi. 2. Organizmlarning individual rivojlanish jarayonida yangi belgilarni hosil qilish hossasi 3. Tur doirasida individlarning o’xshash bo’lishini ta’minlaydi. 4. Xilma- xillik orasidan eng moslanganlarini saqlab qoladi. 5. Tirik tabiatning xilma- xilligini yaratadi 6. O’zgaruvchanlik natijalarini mustahkamlaydi. 7. Tanlash uchun material yetkazib beradi. 8. Organic olamning asosiy evolutsiyasi asosini tashkil etadi. 9. Mendel nomi bilan bog’liq A) 3. 5. 6. 8. 4, B) 5. 2. 4. 6, C) 7. 2. 5. 1 D) 6. 9. 3. 4 6. O’zgaruvchanlik uchun hos hususiyatlar noto’g’ri berilgan qatorni toping. ? 1. o’zgaruvchanlik tashqi muhit sharoitlari bilan ham belgilanadi. 2. Organizmlarning individual rivojlanish jarayonida yangi belgilarni hosil qilish hossasi 3. Tur doirasida individlarning o’xshash bo’lishini ta’minlaydi. 4. Xilma- xillik orasidan eng moslanganlarini saqlab qoladi. 5. Tirik tabiatning xilma- xilligini yaratadi 6. O’zgaruvchanlik natijalarini mustahkamlaydi. 7. Tanlash uchun material yetkazib beradi. 8. Organic olamning asosiy evolutsiyasi asosini tashkil etadi. 9. Mendel nomi bilan bog’liq A) 3. 5. 6. 8. 4, B) 5. 2. 4. 6, C) 7. 2. 5. 1 D) 6. 9. 3. 4 Irsiyat mexanizmlari to`g`risidagi fikrlar dastlab kimning nomibilan bog`liq. A) A.Dokuchayev B) G Mendel C) S.Traviranus D) de.Errel G.Mendel irsiyatni o`rganishga yangicha yondashgan holda qanday usulni takomillashtirdi. gibridologik analiz poliploid duragay suniy strategic molecular biologic Alternativ belgilar haqida tog`ri malumot berilgan qatorni toping. ?. bir biridan hech qanday farq qilmaydigan belgilar yig`indisi bir o`simlikni bir-biridan farq qiluvchi belgilar yig`indisi F1 da nomoyon bo`luvchi belgI- hususiyatlar yig`indisi F2. da nomoyon bo`lmaydigan belgI- hususiyatlar yig`indisi Gibridologik usulni qo`llashda qanday belgilarga etibor berish kerak bo`ladi. 1. geterozigota organizmlarni chatishtirish 2. ayrim belgilar (odatda 1 yoki 2. juft alternative belgilar) irsiylanishini tahlil qilish 3. toza bo`lmagan liniyalardan foydalanish 4. hamma belgilarni tahlil qilish 5. duragaylash uchun toza liniya yoki gomozigotadan foydalanish 6. avlodlarni suniy yo`l bilan olish 7. olingan avlodlarni miqdoriy jihatidan tahlil qilmaslik 8. har bir individdan olingan avlodni tahlil qilish 9. yalpi tanlash usulida olingan avloddan foydalanish 10. juda ko`p belgilardan bitta yoki bir- birini inkor etuvchi belgilarni ajratib olish va ketma- ket keladigan bir qancha avlodlarda ularning yuzaga kelishini aniq tahlil qilish. A) 10, 2, 5, 8, B) 1, 7, 3, 6, C) 5, 1, 6, 9, D) 4, 7, 10, 2. 11. Gibridologik usulni qo`llashda qanday belgilarga etibor bermaslik kerak bo`ladi. 1. geterozigota organizmlarni chatishtirish 2. ayrim belgilar (odatda 1 yoki 2. juft alternative belgilar) irsiylanishini tahlil qilish 3. toza bo`lmagan liniyalardan foydalanish 4. hamma belgilarni tahlil qilish 5. duragaylash uchun toza liniya yoki gomozigotadan foydalanish 6. avlodlarni suniy yo`l bilan olish 7. olingan avlodlarni miqdoriy jihatidan tahlil qilmaslik 8. har bir individdan olingan avlodni tahlil qilish 9. yalpi tanlash usulida olingan avloddan foydalanish 10. juda ko`p belgilardan bitta yoki bir- birini inkor etuvchi belgilarni ajratib olish va ketma- ket keladigan bir qancha avlodlarda ularning yuzaga kelishini aniq tahlil qilish. A) 10, 2, 5, 8, B) 1, 7, 3, 6, C) 5, 1, 6, 9, D) 4, 7, 10, 2. G.Mendel gibridoligik usulining mohiyatini ochishda qanday o`simlikdan foydalangan. A) burchoq B) loviya C) pisum sativum D) mosh G.Mendel qanday usul bilan sof ( toza ) liniya organizmlarini yarata oldi. oddiy na`matak turga kiruvchi organizmlarning vakillarini duragaylash natijasida no`xat o`simliklarini ko`p marotaba o`z-o`ziga chatishtirishi natijasida o`z-o`zidan changlanmaydigan no`xat o`simliklarini namatak o`simliklari bilan chatishtirgan tuxum xujayralarida xramasomalar soni 14, ta bo`lgan no`xat o`simliklirini o`z-o`zi bilan duragaylash G.Mendel irsiyat qonunlarni o`rganishda dastlab qanday usulni qo`llash bilan boshlab berdi. A) poliduragay B) diduragay C) monoduragay D) birikish guruhi Dominant (a) retsessiv (b) belgilarngn manosi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. yunonch “dominans” - “chekinish” 2. lotincha “recessus” – “chekinish” 3. grekcha “dominans” - “ustunlik”4. lotincha “dominans” -“ustunlik” A) a- 3, b- 1 B) a- 1, b- 3, C) a- 4, b- 2. D) a- 2, b- 4, Allel genlarga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?. ikki yoki undan ortiq o`xshash belgilarni yuzaga chiqaruvchi genlar yig`indisi bir-birini inkor etuvchi alternative belgilarni yuzaga chiqaruvchi genklar yi`g`indisi bir avlod organizmlarining belgilarimi bir-biriga qilgan o`zaro munosabati no`xat o`simligida vujudga keltirishning umuman iloji yo`q bo`lgan belgilar yi`g`indisi Eukariot hujayralar tarkibining eng muhim tarkibiy qismi hisoblangan yadroning irsiy elementi hisoblangan gen qayerlarda joylashadi. A) lokuslarda B) morganida C) nonametr D) angistrim G.Mendel moniduragay chatishtirishning F2. bo`g`inida (a) fenotipik nisbat (b) genotipik nisbat to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1) 1:3, 2) 2:2. 3) 1:2:1 4) 3:1 A) a- 4, b- 2. B) a- 2, b- 4, C) a- 1, b- 3, D) a- 3, b- 1
Tahliliy chatishtirish nima maqsadda o`tkaziladi. retsessiv belgili organizmlarning F2. da nomoyon bo`lishligini isbotlab beradi chala dominant holda irsiylanish hususiyatiga ega bo`lgan belgining o`simlikda sonini aniqlash imkonini beradi toza (sof) liniya holda olingan organizmlarning belgilarning dominant holda irsiylanishini o`rganadi dominant belgili organizmlarning qanday genotipga ega ekanligini aniqlash maqsadida Taxliliy chatishtirish yana qanday nomlanadi. A) nomsiz B) bekkross C) krassingover D) konyugatsiya G.Mendel qaysi farazini sitologik jarayolarda isbotlab berdi. xramasoma nazariyasi jinslar nisbati gametalar sofligi hujayra nazariyasi Allel bo`lgan genlarning o`zaro tasirining qaysi turida fenotip va genotip guruhlari soni 1:1 kuzatiladi. chala daminantlik kodaminantlik ko`p allellik to`liq dominantlik Allell bo`lmagan genlarning bir turi hisoblangan ko`p allellilik haqida to`g`ri malumot berilgan qatorni toping. ?. genlarning dominant holda bo`lmasdan balki geterozigota holatida ko`p tasir ko`rsatishi bir dominant genning ikkinchi dominant gendan mustaqil holda ustunlik qilish hususiyati gen mutatsiyalari natijasida ikki, uch yoki undan ortiq allellarni vujudga kelishi ikki yoki undan retsessiv belgilarning bir-biriga noto`g`ri tasur ko`rsatishi Kodaminantlik tushunchasi haqida to`g`ri malumot berilgan javobni toping. ?. baliq organizmining tashqi muhitini tashkil etuvchi qon guruhi misol bo`ladi odam organizmining ichki muhitini tashkil etuvchi qonning A va B genlarining allellik tasiri bir minutda 30 sekund vaqt sarflaydigan qonning birinchi guruhi dominant holda irsiylanishi tana massasini 7%ni tashkil etuvchi moddaning yopishqoqligi buday jarayonga yaqqol misol bo`ladi. Mendelning 2- qonuni to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. dominantlik qonuni yoki birinchi bo`g`inda bir hillik qonuni belgilarning avlodlarda mustaqil holda taqsimlanishi avlodlarda belgilarning ajralish hodisasi fenotipik guruhlarning vujudga kelish sababi Mendelning 3- qonuni amalga oshishi uchun qanday shart bajarilishi kerak. faqat ikki belgisi bo`yicha geterazigota bo`lishi va belgilar mustaqil holda taqsimlangan holda bo`lishikerak bir-biridan keskin farq qiladigan ota- ona begilari har doim birikkan holda bo`lishi kerak faqat noallel genlar nogomologik xromosomalarda bo`lishi kerak hamma javoblar to`g`ri Chala daminantlik hodisasini qaysi olim tomonidan aniqlangan. A) S.B.Asturov B) M.K.Vinogratiskiy C) G.Mendel D) U.Betson No`xat o`simligida 64, ta zigota hosil bo`ladigan bo`lsa, fenotipik guruhlarni to`g`ri juftlang.? (A- sariq don, B- tekis, C- qizil gulli ) 1) 9, 2) 27, 3) 1 4) 3 a- sariq don, tekis, qizil gulli b- sariq don, tekis, guli oq c- sariq don, burishgan, guli oq d-yashil don, tekis, guli qizil e-sariq don, burishgan, guli oq f-yashil don, tekis, guli oq h-yashil don, burishgan, guli oq g-yashil don, burishgan, guli qizil A) a- 1, b- 1, c- 1, d-4, e-4, f-4, h-2, g-3, B) a- 3, b- 2, c- 1, d-1, e-1, f-1, h-4, g-4 C) a- 2, b- 1, c- 1, d-1, e-4, f-4, h-3, g-4, D) a- 4, b- 4, c- 2, d-2, e-3, f-1, h-1, g-1 Genotipda allel genlarning ko`p bo`lishi qanday natijalarga olib keladi. A) belgilarning ajralish hodisasi ko`p bo`ladi B) qarama- qarshili belgilarning kombinatsiyalanishi ortadi fenotip va genotipik guruhlarning sonining ko`p bo`ladi hamma javoblar to`g`ri 1906- yilda U.Betson va R.Pennit no`xat o`simligida qanday ma’lumotlarni aniqladi. no`xat o`simliklarida xromasomalar soni 14, ta bo`lishini aniqladi xushbo`y hidli no`xat o`simliklarini chatishtirib, chang donasining shakli va gulning rangi keyingi avlodda mustaqil holda irsiylanmasligini, ota- ona belgilarining avlodda takrorlanishini aniqlashdi drosophila melanogasterda qanot uzunligi va tana rangini birikkan holda irsiylanishini aniqlashdi. dominant gen tushunchasini fanga olib kirgan. Genetik xaritasi to`liq tuzilgan organizmlarning birikish guruhlarini aniqlang. 1) 7, 2) 9, 3) 23, 4) 4, 5) 24, 6) 52. A) 1 B) 1, 3, C) 4, 3, D) 1, 2 Barbara Mak Klintok o`rganilgan o`simlikning birikish guruhi to`g`ri berilgan javobni toping. ? A) 15, B) 20 C) 30 D) 10 Drozofilada qaysi belgilar orasidagi masofa 17, morganidaga teng bo`ladi. A) qora yoki kulrang rangni taminlovchi genlar B) ko`zning oq yoki qizil bo`lishini taminlovchi genlar kulrang tana va normal qanotni taminlovchi genlar letal genlar Nazariy jihatdan birikish foizi necha morganidadan ortmaydi ? A) 8. 5, B) 50 C) 25, D) 17, Xromosoma nazariyasi asoschisi kim? A) G. Mendel B) G. de Friz C) T. Morgan D) E. Gekkel Chala birikish drozofila meva pashshasida necha foizni tashkil etadi? A) 41. 5% B) 50% C) 17% D) 20% Krossingover (a) va nokrossingover (b) to`g`ri ta’rif bering. 1. krossingover natijasida hosil bo’lgan gametalar hamda shu gametalardan hosil bo’lgan avlod 2. Birikish guruhi mavjud bo’lmagan gametalar 3. Krossingoverga uchramagan gametalar ishtirokida hosil bo’ladigan avlod 4. Morganida masofasi juda qisqa bo’lgan gametalar qo’shilishi natijasida hosil bo’lgan avlod A) a- 2, b- 4, B) a- 1, b- 4, C) a- 3, b- 4, D) a- 1, b- 3,
T.Morganida qonuni qanday tavsiflanadi. bitta xramasoma joylashgan genlar birikish guruhini hosil qiladi va nasldan naslga birikkan holda o`tadi. birikish ehtimoli genlar orasidagi masofaga nisbatan teskari praporsional bo`ladi genlar orasidagi masofa morganida bilan o`lchanadi va 1 morganida 1% krossingoverga teng bo`ladi hamma javoblar to`g`ri T.Morgan va uning shogirtlari yaratgan xromosoma nazariyasi haqida to`g`ri ma`lumot berilgan javobni toping. ?. 1. genlar xromosomalarda ma`lum bir chiziqli ketma- ketlikda joylashmaydi 2. har bir gen xromosomalarda o`z-o`rniga (lokus) ega 3. allel genlar gomologik xromosomalarda bir xil lokuslarda joylashadi 4. genlar xromosomalarda ma`lum bir chiziqli ketma- ketlikda joylashadi 5. allel genlar nogomologik xromosomalarda bir xil lokuslarda joylashadi 6. har bir gen xromosomalarda o`z-o`rniga ega emas 7. bitta xromosomada joylashgan genlar birikish guruhini hosil qiladi 8. birikkan genlar alohida- alohida irsiylanadi 9. birikish guruhlari soni xromosomalarning gaploid to`plamiga teng va har bir tur uchun doimiy 10. krossingover jarayoni natijasida recombinant xromosomalar hosil bo`ladi 11. krossingover chastotasi genlar orasiga bog`liq emas 12. genlar orasida masofa qancha uzoq bo`lsa krassingover hodisasi shunchalik ortadi 13. Recombinatsiya foizi asosida genlar orasidagi masofa aniqlanmaydi 14. Genlar orasidagi masofadan foydalanib genlar kartasi tuziladi. A) 2, 5, 9, 7, 10, 14, B) 5, 1, 12, 8, 3, 14, C) 9, 1, 4, 7, 13, 2. D) 14, 2, 7, 10, 12
Makkajo‘xori urug‘ining silliq va rangli formasi bilan burushgan va rangsiz formasi chatishtirilganda 1- avlodda silliq va bo‘yalgan urug‘lar hosil bo‘ldi, birinchi avlod duragaylari ikkala belgisi bo‘yicha retsessiv organizm bilan chatishtirilganda avlodda 8304, ta rangli silliq; 298, ta burushgan rangli; 304, ta silliq rangsiz; 8326, ta burushgan rangsiz urug‘li makkajo‘xori o‘simligi olinga bo‘lsa, genotipi ota- onaga o‘xshash o‘simliklar necha % ni tashkil etadi? A) B) C) D)
To`g`ri fikrni toping. ?. krossingover jarayonida genlarning birikishi buzilmaydi va bunda rekombinant xromosomalar hosil bo‘ladi; krossingover chastotasi genlar orasidagi masofaga bog‘liq: masofa qanchalik uzoq bo‘lsa, krossingover shuncha ortadi kombinatsiya foizi asosida genlar orasidagi masofa aniqlanadi, bu esa xromosomalar xaritasini tuzishga imkon beradi. Genetik xaritada organizmning har bir birikish guruhi alohida tasvirlanadi va ularda joylashgan genlarning qisqartirilgan nomi beriladi, genlar orasidagi masofa krossingover foizlari natijalariga qarab belgilanadi. genlar xromosomalarda ma’lum bir chiziqli ketma- ketlikda joylashadi. Jins haqida to`g`ri malumot berilgan javobni toping. ?. Tirik organizmlarda uch xil jinsning mavjudligi va urg‘ochi, germofradit va erkak jinslar bilan farq qilinadi. irsiy axborotning avlodlarga berilishi va nasl qoldirishni ta’minlaydigan hamda erkak va urg‘ochi organizmlarni farqlash imkonini beradigan belgi va tuzilmalar majmuyidir Organik olam evolutsiyasining ma’lum bosqichida yer yuzida germofradit jinsli organizmlar paydo bo‘lgan. Hayvonlarda jinsning belgilari faqat biokimyoviy xususiyatlari, murakkab xattiharakatlari orqali namoyon boʻladi Jinsiy belgilar birlamchi (a) va ikkilamchi (b) boʻladi.Bu belgilar haqida to`g`ri ma’lumotlar to`g`ri berilgan javobni toping. ? 1. gametalarning hosil bo`lishi 2. gormonlar tasirida vujudga keladi 3. jinsiy organlar sistemasida ifoda etadi 4. hayot davomida saqlanadi 5. urug`lanishni tamninlaydi 6. qushlar va sutemizuvchi hayvonlarning erkagi gavdasining yirikligi 7. ayollarda ovozning yo`g`on bo`lishi 8. Erkaklarning chiroyli bo`lishi 9. erkaklarda soqol-mo`ylovning vujudga kelishi A) a- 1, 2, 3, 4, 9, b- 6, 5, 8, 7, B) a- 6, 4, 2, 9, b- 5, 3, 1 C) a- 1, 3, 5, b- 2, 4, 6, 9, D) a- 5, 3, 1, 4, b- 2, 9, 7, 8 Jinsiy dimorfizm atamasiga to`g`ri tarif berilgan qatorni toping. ?. erkak va ayol organizmning morfologik tuzilishida o`zaro o`xshashlik urg`ochi va erkak organizmda tashqi ko`rinishidagi farq qiluvchi belgilar o`simliklarning ko`chib yuruvchi jinsiy elementi va komponentlari tuban eukariot hujayralarida jinsiy yo`lda ko`payish usuli va turli xil organizmlarning vujudga kelishi Odam, hayvon va o’simliklarda jins qachon aniqlanadi? homilaning uch oyligida embrionning hosil bo’lishining gastrulatsiya jarayonida diploid to’plamning qayta tiklanishida homiladorlikning birinchi haftasida Odam, o`simlik va hayvonlarning jinsini aniqlashda asosiy ro`lni nima bajaradi. A) jinsiy xromosoma B) kariotip C) autosoma D) allel genlar to`plami Odam hujayrasi tarkibida kariotipni tashkil etuvchi autosoma (a) jinsiy (b) xromosomalarga to`g`ri tariff berilgan javobni toping. ?. har ikkala jinsda ham bir hil xromosomalar to`plami ota- ona organizmda farq qiladigan va faqr qilmaydigan xromosomalar to`plami 3. erkak va urg`ochi organizmni farqlashda qo`llaniladigan xromosomalar 4. mutatsiyalarga chidamlilikni oshiruvchi xromosomalar to`plami A) a- 4, b- 2. B) a- 2, b- 4, C) a- 1, b- 3, D) a- 3, b- 1 Drazofila pashshasida jinsiy xromosomalar bilan autosoma xromosomalar nisbati nechaga teng. A) 3;1 B) 4:1 C) 2:3, D) 0.333:1 Gomogametali (a) , va geterogametali (b) organizmlar uchun hos atamalar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. bir xil jinsiy xromosomali, bir xil gameta hosil qiladi bir xil jinsiy xromosomaga ega har xil gameta hosil qiladi 3. har xil jinsiy xromosomaga ega har xil gameta hosil qiladi 4. .har xil jinsiy xromosomali, bir xil gameta hosil qiladi A) a- 3, b- 1 B) a- 1, b- 3, C) a- 4, b- 2. D) a- 2. b- 4 49. Qon aylanish sistemasi yuqori darajada tuzilgan qaysi organizmlarning urg`ochilari gomogametali (a) urg`ochilari (b) geterogametali bo`ladi. 1. odam 2. koala 3. kallina 4. podoliya 5. inkarziya 6. kanna 7. xaltali sichqon 8. ko`rsak 9. bargi A) a- 1, 5, 9, 7, 2. b- 3, 4, 6, 8, B) a- 3, 4, 5, b- 1, 9, 7, 8, 6, C) a- 7, 1, 8, 2, 6, b- 3, 5, 4, D) a- 3, 5, 7, 9, b- 1, 4, 6, 8 Andalus tovuqlari (a) , xo`rozlari (b) necha xil gameta hosil qiladi. A) a- 2, b- 2. B) a- 1, b- 1 C) a- 2, b- 1 D) a- 1, b- 2 Erkak protenorlarda jinsiy xromosomalar qanday holatda (a) va urg`ochi protenorlarda jinsiy xromosomalar qanday holatda (b) bo`ladi. 1. XX 2. XY 3. XO 4. OY A) a- 3, b- 4, B) a- 2, b- 4 C) a- 3, b- 2. D) a- 3, b- 1
Qaysi organizmlarda spermatozoidi ZZ, tuxum hujayrasi ZW holatida bo`ladi. meva pashshasi b) xomo sapines c) protenor d) chigirtka e) ko`rgalak f) no`xat sarig`i g) no`xat oqi h) qora suke i) tukan j) g`o`za tullami a, c, d B) e, h, i C) d, g, j D) a, b, c, d, e, f Protenor erkagida xromosomalar soni (a) , protenor urg`ochilarida xromosomalar soni (b) protenorlarda autosomalar soni (c) to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1) 10 2) 11 3) 12. 4) 13, 5) 14, 6) 15, A) a- 5, b- 2, c- 6, B) a- 1, b- 2, c- 3, C) a- 3, b- 4, c- 5, D) a- 4, b- 5, c- 3 Ota- onasi qora ko‘zli (A) bo‘lgan, ko‘k ko‘zli (a) yigit, otasi qora ko‘zli, onasi ko‘k ko‘zli ayolga uylangan. Ushbu nikohdan ko‘k ko‘zli o‘g‘il farzand tug‘ildi. Ota- ona va farzandning genotiplarini aniqlang. A) B) C) D) Urg‘ochi organizm gomogametali bo‘lganda jinsga birikkan irsiylanishiga (a) urg‘ochi organizm geterogametali bo‘lganda jinsga birikkan irsiylanishiga misol to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. gemofilya 2. muskul distrofiyasi 3. daltonizm 4. ko`zning pigmentsiz bo`lishi 5. pat rangi chipor bo`lishi 6. pat rangining qora bo`lishi A) a- 6, 2. b- 2, 4, 3, B) a- 3, 1, 5, b- 4, 2, 6, C) a- 1, 2, 3, 4, b- 5, 6, D) a- 5, 6, b- 1, 2, 3, 4
Hozirgi kunda jinsni aniqlashning qanday tiplari mavjud. program, kolometr epigam, ultrotovush epigam, singam, progam rengenaskopiya, tonometr Jinsni aniqlanishining epigam (a) , progam (b) , singam (c) tiplariga ma`lumotlarni to`g`ri toping. ?. 1. kolovratkalarda sitoplazmaga boy tuxum hujayradan urug`chi sitoplazmaga kam tuxum hujayradan erkak organizm rivojlanishi 2. tashqi muhitga bo`g`liq bo`ladi 3. parazit chuvalchanglarda kuzatiladi 4. halqali chuvalchanglarning otalangan tuxum hujayrasi mustaqil hayot kechirsa urg`ochi, parazitlik qilib hayot kechirsa erkak organizmlar rivojlanadi 5. jins urug`lanish vaqtida aniqlanadi.6. hashoratlarda kuzatiladi A) a- 1, b- 2, c- 3, 4, B) a- 5, b- 3, 6, c- 2. C) a- 4, b- 6, c- 1 D) a- 4, 2. b- 1 c- 5, To`g`ri ma’lumot berilgan javobni toping. ?. genlar faqat ota- onada farq qilmaydigan xromosomalarda emas, balki ota- onada farq qiluvchi xromosomalarda ham joylashadi. ota- ona organizmlarining bir-biridan farq qilmaydigan xromosomalardagi genlar faoliyati erkak va urg`ochi organizmlarda har xil nomoyon bo`ladi xashoratlarning erkagida bitta kam, urg`ochisida bitta ko`p xromosomalarda joylashgan genlar jins bilan bo`g`liq holda nasldan naslga o`tadi A va C javoblar to`g`ri Jinsiy xromosomalarda joylashgan genlar jins bilan bog`liq holda nasldan naslga o`tishini birinchi bo`lib kim isbotlab bergan. A) G.Mendel B) S.Astaurov C) Ya.Purkine D) T.Morgan 2. Organizmlarni jinsiy ko’payishi tufayli o’zidan biroz farq qiluvchi nasl qoldirishini qaysi bo’linish ta’minlaydi? A) Vegetativ B) Meyoz C) Mitoz D) Amitoz Dominant (a) retsessiv (b) belgilarngn manosi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. yunonch “dominans” - “chekinish” 2. lotincha “recessus” – “chekinish” 3. grekcha “dominans” - “ustunlik”4. lotincha “dominans” -“ustunlik” A) a- 3, b- 1 B) a- 1, b- 3, C) a- 4, b- 2. D) a- 2, b- 4,
Allel bo`lgan genlarning o`zaro tasiri hisoblangan chala daminantlik turida fenotip va genotip guruhlari nisbati qanday bo`ladi. A) 1:3, B) 1:1 C) 2:1 D) 3;1 Mendelning 1- qonuni to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. dominantlik qonuni yoki birinchi bo`g`inda bir hillik qonuni belgilarning avlodlarda mustaqil holda taqsimlanishi avlodlarda belgilarning ajralish hodisasi fenotipik guruhlarning vujudga kelish sababi Jinsiy belgilar ikkilamchi (a) va birlamchi (b) boʻladi.Bu belgilar haqida to`g`ri ma’lumotlar to`g`ri berilgan javobni toping. ? 1. gametalarning hosil bo`lishi 2. gormonlar tasirida vujudga keladi 3. jinsiy organlar sistemasida ifoda etadi 4. hayot davomida saqlanadi 5. urug`lanishni tamninlaydi 6. qushlar va sutemizuvchi hayvonlarning erkagi gavdasining yirikligi 7. ayollarda ovozning yo`g`on bo`lishi 8. Erkaklarning chiroyli bo`lishi 9. erkaklarda soqol-mo`ylovning vujudga kelishi A) a- 1, 2, 3, 4, 9, b- 6, 5, 8, 7, B) a- 6, 4, 2, 9, b- 5, 3, 1 C) a- 1, 3, 5, b- 2, 4, 6, 9, D) a- 5, 3, 1, 4, b- 2, 9, 7, 8
Makkajo‘xori maysalarining sariq yoki yaltiroq bo‘lishi yashil va xira bo‘lishiga nisbatan retsessiv belgidir. Bu genlar birikkan holda irsiylanadi.Digeterozigota o‘simlikdan tahliliy chatishtirish natijasida olingan 726, ta o‘simlik dan 128, tasi krossover formalar ekanligi aniqlandi. Hosil bo‘lgan o‘simliklardan nechtasining maysasi yashil rangga ega bo‘ladi? A) B) C) D) Odam hujayrasi tarkibida kariotipni tashkil etuvchi jinsiy (a) autosoma (b) xromosomalarga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?. har ikkala jinsda ham bir hil xromosomalar to`plami ota- ona organizmda farq qiladigan va faqr qilmaydigan xromosomalar to`plami 3. erkak va urg`ochi organizmni farqlashda qo`llaniladigan xromosomalar 4. mutatsiyalarga chidamlilikni oshiruvchi xromosomalar to`plami A) a- 4, b- 2. B) a- 2, b- 4, C) a- 1, b- 3, D) a- 3, b- 1 Xushbo`y hidli no`xat o`simliklarini chatishtirib, chang donasining shakli va gulning rangi keyingi avlodda mustaqil holda irsiylanmasligini, ota- ona belgilarining avlodda takrorlanishini aniqlagan olimlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) T.Morgan B) U.Betson C) R.Pennit D) B va C javoblar Qon aylanish sistemasi yuqori darajada tuzilgan qaysi organizmlarning erkakari gomogametali (a) erkakari (b) geterogametali bo`ladi. 1. jirafa 2. gekkon 3. kallina 4. podoliya 5. inkarziya 6. kanna 7. sariq ilon 8. ko`rsak 9. gatteriya A) a- 1, 5, 9, 7, 2. b- 3, 4, 6, 8, B) a- 2, 9, 7, b- 1, 3, 5, 4, C) a- 7, 1, 8, 2, 6, b- 3, 5, 4, D) a- 3, 5, 7, 9, b- 1, 4, 6, 8
Birikish guruhi 10 ta bo`lgan o`simlikning ko`chib yuruvchi genetic elementlari kim tominidan aniqlangan. A) A.Gyorgiyev B) B.Mak Klintok C) U.Betson D) T.Morgan Erkak chigirtkalarda jinsiy xromosomalar qanday holatda (a) va urg`ochi chigirkalarda jinsiy xromosomalar qanday holatda (b) bo`ladi. 1. XX 2. XY 3. XO 4. OY A) a- 3, b- 4, B) a- 2, b- 4, C) a- 3, b- 1 D) a- 3, b- 1 Drozofila pashshasida qanot shakli va tana rangini ifoda etuvchi genlar bitta xromosomada joylashgan. Erkak va urg‘ochi drozofila pashshalariga A va B genlari faqat otasidan o‘tgan. Digeterozigota kulrang tanali normal qanotli urg‘ochi va erkak drozofila pashshalari o‘zaro chatishtirildi. Avlodda allel genlarning o‘ri nalmashishi natijasida krossingover foizi 17% ni tashkli etdi. Avlodning necha % i ni kulrang tanali, kalta qanotli va qora tanali, normal qanotli pashshalar tashkil etadi? A) B) C) D) Mendelning 3- qonuni to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. dominantlik qonuni yoki birinchi bo`g`inda bir hillik qonuni belgilarning avlodlarda mustaqil holda taqsimlanishi avlodlarda belgilarning ajralish hodisasi fenotipik guruhlarning vujudga kelish sababi T.Morgan va uning shogirtlari yaratgan xromosoma nazariyasi haqida noto`g`ri ma`lumot berilgan javobni toping. ?. 1. genlar xromosomalarda ma`lum bir chiziqli ketma- ketlikda joylashmaydi 2. har bir gen xromosomalarda o`z-o`rniga (lokus) ega 3. allel genlar gomologik xromosomalarda bir xil lokuslarda joylashadi 4. genlar xromosomalarda ma`lum bir chiziqli ketma- ketlikda joylashadi 5. allel genlar nogomologik xromosomalarda bir xil lokuslarda joylashadi 6. har bir gen xromosomalarda o`z-o`rniga ega emas 7. bitta xromosomada joylashgan genlar birikish guruhini hosil qiladi 8. birikkan genlar alohida- alohida irsiylanadi 9. birikish guruhlari soni xromosomalarning gaploid to`plamiga teng va har bir tur uchun doimiy 10. krossingover jarayoni natijasida recombinant xromosomalar hosil bo`ladi 11. krossingover chastotasi genlar orasiga bog`liq emas 12. genlar orasida masofa qancha uzoq bo`lsa krassingover hodisasi shunchalik ortadi 13. Recombinatsiya foizi asosida genlar orasidagi masofa aniqlanmaydi 14. Genlar orasidagi masofadan foydalanib genlar kartasi tuziladi. A) 2, 5, 9, 7, 10, 14, B) 5, 1, 12, 8, 3, 14, C) 13, 1, 5, 8, 11, D) 14, 2, 7, 10, 12 G‘o‘za tolasining qo‘ng‘ir rangi gomozigota holatdagi gen bilan ifodalanadi. Ushbu genning retsessiv alleli oq rangni yuzaga keltiradi. Geterozigota holdagi individlarda tolasi novvotrangda bo‘ladi. Qo‘ng‘ir tolali bilan oq tolali g‘o‘za navlari chatishtirilganda Fi da 1800 ta o‘simlik olingan. Shundan nechtasining tolasi novvotrangda bo‘ladi? A) B) C) D) Ingliz olimi U.Betson biologiya faniga qanday o`z hissasinini qo`shgan. A) to`liq daminantlik hodisasini aniqlagan B) chala daminantlik hodisasini aniqlagan polimer genlarning o`zaro tasiri kodaminantlik hodisasini tasiri No`xat o`simligida belgilarning mustaqil holda taqsimlanishi haqidagi to`g`ri fikrni toping. ?. faqat bir alternative belgiga ega organizmlarni chatishtirish natijasida belgilarning ajralishini Ikki yoki undan ortiq alternative belgilari bo`lgan geterazigota arganizmlar o`zaro chatishtirilganda belgilarning mustaqil holda taqsimlanishi va nasldan- naslga alternative belgiga ega bo`lmagan no`xat o`simliklarini chatishtirish natijasida yangi belgilarni vujudga kelishi no`xat o`simligining oq gulli, changchi iplari qo`shilgan belgilari bo`yicha beterazigota organizmlarni chatishtirish natijasida belgilarning birikib qolishi No`xat o`simligida ressiv (a) va dominant (a) belgilar to`g`ri brilgan javobni toping. ?. 1. yashil donli 2. oq gulli 3. burishgan donli 4. qizil gulli 5. silliq donli 6. barg qo`ltig`ida joylashgan gul 7. sariq dukkakli 8. uzun poyali 9. oddiy dukkakli 10. sariq donali 11. poya uchidagi gul 12. yashil dukkakli 13. bo`g`imli dukkak A) a- 3, 1, 2, 7, 13, b- 5, 8, 4, 12. B) a- 12, 6, 4, 10, 5, 8, 9, b- 3, 7, 13, 1, 2, 11 C) a- 2, 4, 8, 13, 10 b- 3, 1, 5, 9, 12, 10 D) a- 4, 6, 3, 1, 5, 2, b- 11, 8, 12, 10, 9, 13 Retsipirok chatishtirishga aniq misollar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. Shotlandiya hududida boqiladigan sheroziy qo`ylarining dominant genli vakillari nobud bo`lishi va geterozigota genotipli vakillarining esa yashab qolishi omborlarda saqlanadigan donlarni yeb ziyon keltiradigan uy sichqonida hech qachon sariq rangli erkak sichqonlarning bo`lmasligi geterogametali hisoblangan chipor rangli tovuq bilan qora rangli xo`rozlarning chatishtirilishi va qora rangli tovuq hamda chipor rangli xo`rozlarning vujudga kelishi Y xromosomasi umuman bo`lmaydigan erkak hashorotlarning urug`lantirishi natijasida faqat urg`ochi hashorotlarning vujudga kelishi Komplimentariya atamasiga to`g`ri tarif berilgan qatorni toping. ?. ingilizcha “ complement “-to`ldirish degan manoni anglatadi nemischa “ country “-inkor qiluvchi degan manoni anglatadi yunoncha “ complement “-birlashtiruvchi degan manoni anglatadi grekcha “ cultura “-madaniyat degan manoni anglatdi Noallel genlarning komplementar ta`sirida F2. bo`g`inda belgilarning ajralishi qanday fenotipik guruxlarni hosil qiladi. 1) 9:7, 2) 12;3:1 3) 15:1 4) 9:6:1 5) 9:3:3:1 6) 13:3, 7) 9:3:4 A) 3, 5, 7, B) 2, 4, 6, C) 1, 2, 3, 4, D) 5, 1, 4, 7 Noallel genlarning komplementar ta`sirida har bir gen mustaqil ravishda yangi belgini yuzaga chiqarsa F2. fenotipik alralish qanday bo`ladi. A) 9:7, B) 9:6:1 C) 9:3:4, D) 9:3:3:1 Komplementar genlar mustaqil ravishda u yoki bu belgini yuzaga chiqarsa F2. qanday fenotipik nisbat yuzaga chiqadi. A) 9:7, B) 9:6:1 C) 9:3:4, D) 9:3:3:1 Komplementar irsiylanishda dominant allel bo`lmagan genlar alohida- alohida mustaqil ravishda belgiga tasit ko`rsata olmasa F2. qanday fenotipik nisbat yuzaga chiqadi. A) 9:7, B) 9:6:1 C) 9:3:4, D) 9:3:3:1 sariq (a) , yashil (b) , oq (c) , havorang (d) patli to`tiqushlarning genotipini to`g`ri juftlang.? 1. AABB, 2. AAbb, 3. aabb, 4. Aabb 5. aaBb, 6. AABb, 7. AaBB, 8. aaBB, 9, AaBb A) a- 1, 3, b- 4, 5, c- 6, 7, 9, d-2, 8, B) a- 5, 7, b- 3, 1 c- 2, 4, 9, d-6, 8, C) a- 1, 2, 3, b- 5, 9, 8, c- 4, d-7, D) a- 5, 8, b- 9, 1, 7, 6, c- 3, d-4, 2
Noallel genlarning biri ikkinchisi ustidan dominantlik qilishi va fenotipda nomoyon bo`lishiga to`sqinlik qilishi nima deyiladi. gipostatik irsiylanish epistatik irsiylanish pleytrop irsiylanish fenotipik irsiylanish O`ziga allel bo`lmagan biror genning ta`sirini bo`g`adigan, ya’ni ustunlik qiladigan gen qanday nomlanadi. A) gipostatik B) epostatik C) yordamchi gen D) polimer Dominant epistazda F2. bog`ida fenotipik ajralish qanday nisbatni hosil qiladi. A) 13:3, B) 9:3, C) 12:3:1 D) A va B javoblar to`g`ri
Gardishsimon oshqovoq (a) , uzunchoq oshqovoq (b) , sharsimon oshqovoq (c) o`simliklarining genotipi to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. AAbb 2. aaBB 3. AABB 4. Aabb 5. aabb 6. aaBb 7. AaBb A) a- 1, 3, b- 2, 5, c- 4, B) a- 2, 5, b- 6, c- 5, 7, C) a- 3, 7, b- 5, c- 4, 1, 2, 6, D) a- 1, 2, 3, b- 7, c- 5, 4 Noallel genlarning polimer ta`siriga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?. bu irsiylanishda belgi asosiy, to`ldiruvchi gen allellari ta`sirida paydo bo`ladi bu irsiylanishda belgiga bir allel gen bevosita ikkinchi allel bo`lmagan gen bilvosita ta`sir qiladi bir biriga allel bo`lmagan genlar bir yo`nalishda belgiga tasir qilishi bir belgining yuza kelishi uchun bir genning faoliyat ko`rsatishi natijasida yuzaga keladi. Kumulyativ polimeriyada ikki juft noallel genlar ishtirokida F2. bo`g`inda qanday fenotipik guruh hosil bo`ladi. A) 15:1 B) 13:3, C) 12:3:1 D) 1:4:6:4:1 Odam organizmida pigment rangini ifodalaydigan genlar soni nechta bo`ladi. A) 4, B) 6, C) 3, D) 2 Genlarning pleytropik ta`siriga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?. bu irsiylanishda belgi asosiy, to`ldiruvchi gen allellari ta`sirida paydo bo`ladi bu irsiylanishda belgiga bir allel gen bevosita ikkinchi allel bo`lmagan gen bilvosita ta`sir qiladi bir biriga allel bo`lmagan genlar bir yo`nalishda belgiga tasir qilishi genlarning ko`p tomonlama ta`siri. Genlarning pleytrop ta`siri qanday tabiatga ega. A) fizik B) biologic C) biokimyoviy D) genetic Genlarning pleytrop ta`sirini birinchi bo`lib kim tomonidan o`rganilgan. A) A.Seversov B) B.Muller C) C.Shvann D) G.Mendel G.Mendel qanday pleytrop ta`sirlarni o`rgandi. qora kalamushning morfologik o`zgarishi anotomik tuzilishga ta`sir etishini aniqlagan to`q qizil gulli o`simliklarning, barg qo`ltig`ida qizil do`g`larni, urug` po`sti esa kulrang yoki qo`ng`ir rangli bo`lishini aniqlagan retsessiv va letal mutatsiyalar kelib chiqishi oqibatida yuzaga keladigan o`zgarishlarni aniqlagan. no`xat o`simligida birikkan holda irsiylanish qonuniyatlarini o`zaro belgiga ta`sir etishini aniqladi. Odam organizmida retsessiv irsiy kasallik- o`roqsimon anemiya haqida to`g`ri ma`lumotlar berilgan javobni toping. ?. 1. gemoglabin molekulasi tarkibidagi aminokislotaning almashinuvi tufayli vujudga keladi 2. Mioglabin oqsilining aminokislotasi tarkibidagi nukleotidning o`rin almashinuvi tufayli o`z funksiyasini bajarmasligi tufayli kelib chiqadigan kasallik 3. yurak qon tomir sistemasida chuqur o`zgarishlar vujudga keladi 4. eritrositlarning shakli o`zgaradi 5. nerv muskul sistemasida ortiqcha kislorod bilan taminlanishi tufayli kelib chiqadigan kasallik 6. tana rangini belgilovchi pigmentlar shaklining o`zgarishi bilan bortadigan kasallik 7. A vitamin yetishmasligi tufayli kelib chiqadigan kasallik 8. ovqat hazm qilish organlarida chuqur o`zgarishlar vujudga keladi 9. pleytrop irsiylanishga misol bo`ladi 10. bu kasallik turida vujudga keluvchi avlod dominant gomozigotali bo`lsa yashab qoladi 11. maskur kasallik bo`yicha gomozigota retsessiv bo`lgan organizmlar nobud bo`ladi. A) 2, 6, 7, 12, 10 B) 1, 5, 9, 11, 7, C) 8, 1, 4, 9, D) 11, 10, 3, 7, 2
To`g`ri fikrni toping. ?. odam organizmi genlari yig`indisi o`zaro bir biri bilan tasirlashmaydigan DNK lar yig`indisidan iborat. genlarning o`zari ta`siri natijasida vujudga keladigan belgilarning yuzaga chiqishida, tashqi muhit omillari hech qanday ta`sir ko`rsatmaydi albinos kasalligi bilan kasallangan odam organiamida ranglarni ifodalovchi genlar soni ikki juftni tashkil etadi. genlar belgining rivojlanishini belgilaydi Genlarning modifikator ta`siri haqida to`g`ri tarif berilgan javobni toping. ?. noallel genlarning gir ikkinchisi ustidan dominantlik qilib, uning fenotipda nomoyon bo`lishiga to`sqinlik qilishi to`ldirish degan ma`noni bildirib, noallel genlar bir birini to`ldirishi natijasida yangi belgining vujudga kelishi organizm genotipiga bilvosita ta`sir ko`rsatib, genlar faoliyatini kuchaytirishi yoki genlar faoliyatini susaytirishi taminlovchi genlar yig`indisi organizm genotipiga bevosita ta`sir ko`rsatib, genlar faoliyatini kuchaytirishi yoki genlar faoliyatini susaytirishi taminlovchi genlar yig`indisi Qoramol yungining bazan ola- bula bo`lishini nechta gen ta`minlaydi. A) 1 B) 2. C) 3, D) 4 Qoramol yungining bazan ola- bula bo`lishini nechta asosiy gen ta`minlaydi. A) 1 B) 2. C) 3, D) 4 Braxidaktiliya kasalligi barmoqlar kamroq qisqarishidan tortib, ko`proq qisqarishigacha bo`lgan turlari mavjud.Barmoqlari qisqa bo`lgan organizmlar genotipi qanday (a) , sog`lom odam genotipi qanday (b) , barmoqlarning keskin qisqarishida qanday modifikator gen faoliyat ko`rsatadi (c) , barmoqlarning keskin qisqarishi taminlovchi modifikator gen (d) qanday holatda bo`ladi. 1. BB 2. Bb 3. NN 4. bb 5. Nn 6. nn A) a- 1, b- 2, c- 3, d-4, B) a- 5, b- 1, c- 2, d-3, C) a- 6, b- 4, c- 1, d-3, D) a- 2, b- 4, c- 6, d-3 101. O`zgaruvchanlik tushunchasi haqida to`g`ri fikr bildirilgan javobni toping. ?.
organizmda yangi belgi hususiyatlar vujudga keladi tur ichida bir xillikni taminlaydi 3. irsiylanish va irsiylamaslik hususiyatiga ega bo`ladi 4. irsiy bo`lmagan o`zgaruvchanlik genotipik o`zgaruvchanlik deyiladi 5. fenotipik o`zgaruvchanlik o`z ichiga modifikatsion va ontogenetic o`zgarishlarni o`z ichiga oladi 6. fenotipik o`zgaruvchanlik-ontogenez jarayonida genlarning diferensial faolligi natijasida yuzaga chiqadi 7. modifikatsion o`zgaruvchanlik muhit tasiriga bog`liq holda vujudga keladi 8. hayvon va o`simliklarda yangi belgi hususiyatlar vujudga keladi 9. ontogenetik o`zgaruvchanlik-ontogenez jarayonida genlarning diferensial faolligi natijasida yuzaga chiqadi A) 2, 5, 9, 1, 3, B) 1, 7, 3, 9, 5, C) 6, 4, 2, 8, 3, D) 5, 1 ,7, 4, 3 102. Irsiy o`zgaruvchanlik tushunchasi haqida to`g`i mulohaza yuritilgan javobni toping. ?. 1. genotipning o`zgarishi bilan vujudga keladigan o`zgaruvchanlik 2. tur ichida hilma- xillikni taminlovchi birdan-bir o`zgarish turi 3. kombinativ o`zgaruvchanlik misol bo`la oladi 4. modifikatsion o`zgaruvchanlik misol bo`la oladi 5. nogomologik xromosomalarning krassingoveri kuzatiladi 6. mitozning anafazasida ota- ona xromosomalarining noodatiy tarqalishi kuzatiladi 7. sitoplazma mutatasiyasi vujudga kelishi 8. And kondoriga o`xshash xo`roz zotlarining vujudga kelishi 9. Meller tomonidan aniqlanishi 10. qayin odimchisi kapalagida vujudga keladigan nuqtali mutatasiya A) 5, 4, 6, 2. B) 10, 7, 8, 9, 3, C) 5, 4, 8, 1, 3, D) 2, 5, 1, 9, 10 103. Irsiyatning o`zgarishi bilan boradigan (a) genetic materialining o`zgarishiga ko`ra, (b) ro`y beradigan joyiga ko`r, (c) nomoyon bo`lish harakteriga ko`ra, (d) paydo bo`lishiga ko`ra, (e) natijasiga ko`ra qanday guruxlarga bo`linadi. 1. yarim letal mutatsiyalar 2. spontant mutatsiyalar 3. letal mutatsiyalar 4. suniiy mutatsiyalar 5. neytral mutatsiyalar 6. dominant mutatsiyalar 7. foydali mutatsiyalar 8. retsessiv mutatsiyalar 9. somatik mutatsiyalar 10. gen mutatsiyalari 11. generativ mutatsiyalar 12. xromosoma mutatsiyalar 13genom mutatsiyalari A) a- 1, 3, 5, 7, b- 4, 2. c- 6, 8, d-11, 9, e-10, 13, 12. B) a- 13, 10, 12. b- 9, 11 c- 8, 6, d-4, 2. e-1, 3, 5, 7, C) a- 9, 11 b- 8, 6, c- 1, 3, 5, 7, d-4, 2. e-13, 12, 10 D) a- 4, 2. b- 6, 8, c- 1, 3, 5, 7, d-12, 13, 10 e-6, 8, To`g`ri ma`lumot berilgan qatorni toping. ?. mutatsion o`zgaruvchanlik organizmlar genlari va xromosomalarning sifat va son jihatidan o`zgarishi natijasi hisoblanmaydi. mutatsiyalar to`satdan vujudga keladi, yo`nalishga ega va irsiylanadigan o`zgaruvchanlik hisoblanadi. purin asoslari pirimidin asoslari bilan har doim ham to`g`ri kelavermaydi. mutatsion o`zgaruvchanlik organizmlar genlari va xromosomalarning sifat va son jihatidan o`zgarishi natijasi hisoblanadi. ”Mutatsiya”-atamasini fanga kim olib kirdi. A) T.Morgan B) G.Mendel G De Friz D) A.Vinogratskiy ”Mutatsiya”-atamasini fanga qachon olib kirildi. A) 1900-1902- yillar B) 1901- 1903- yillar C) 1800-1802- yillar 1900-yil Hozirgi kunda mutatsion ta`limotda ilgari surilgan mulohazalar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. mutatsiyalar to`satdan vujudga keladi 2. yo`nalishga ega 3. irsiylanadigan o`zgaruvchanlik 4. individual harakterga ega emas ya`ni populatsiyaning hamma individlarida vujudga keladi 5. hosil bo`lgan yangi belgilar turg`undir 6. sifat jihatidan o`zgarishlar sodir bo`lmaydi 7. yo`nalishga ega emas 8. mutatsiyalar to`satdan vujudga kelmaydi 9. individual harakterga ega ya`ni populatsiyaning hamma individlarida vujudga kelmaydi.10. foydali, zararli va neytral bo`lishi mumkin 11. faqat bir xil ko`rinishda nomoyon bo`ladi 12. mutatsiyalar bir necha marotaba takrorlanishi mumkin 13. mutatsiyalar faqat foydali bo`lishi mumkin 14. har-xil ko`rinishda bo`ladi A) 2, 8, 14, 10, 7, 4, B) 1, 5, 9, 13, 8, 6, C) 10, 5, 3, 7, 1, 9, D) 12, 6, 3, 10, 11, 13 108. Gen mutatsiyasi haqida to`g`ri fikrlar keltirilgan qatorni toping. ?. 1. eng xavfli turi gen mutatsiyasi 2. ko`p hollarda fenotipda yangi belgini vujudga keltiradi 3. xromosomalarning sonini o`zgarishi bilan bo`g`liq jarayon 4. nukleotidlar faqat ortishi kuzatiladi 5. nukleotidlarning sonining ortishi yoki kamayishi bilan bog`liq bo`lgan jarayon hisoblanadi 6. xromosomaning bir qismi ajralishi, ikkinchi bir xromosomaning bir qismi ortishi bilan bog`liq bo`ladi 7. nukleotidlarning o`rin almashishi bilan xaraktarlanadi 8. molekular darajada vujudga keladi A) 1, 5, 8, 4, B) 2, 4, 7, 3, C) 1, 2, 6, 8, D) 2, 8, 7, 5 DNK molekulasi tarkibidagi nukleotidlarning o`rin almashishi necha xil bo`ladi. A) 1 B) 2. C) 3, D) 4 Tranzitsiya- atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?. bir purin azotli asosining ikkinchi purin azotli asosi yoki ikki pirimidinning azotli asosining uchinchi pirimidin azotli asosi bilan almashinishi bir purin azotli asosining ikkinchi purin azotli asosi yoki bir pirimidinning azotli asosining ikkinchi pirimidin azotli asosi bilan almashinishi bir purin azotli asosining pirimidinning azotsiz asosi bilan yoki bir pirimidin azotli asosining ikkinchi purin azotli asosi bilan o`rin almashinishi bir purin asosining pirimidin asosi bilan, aksincha, pirimidin asosining purin bilan almashinishi Transversiya- atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?. bir purin azotli asosining ikkinchi purin azotli asosi yoki ikki pirimidinning azotli asosining uchinchi pirimidin azotli asosi bilan almashinishi bir purin azotli asosining ikkinchi purin azotli asosi yoki bir pirimidinning azotli asosining ikkinchi pirimidin azotli asosi bilan almashinishi bir purin azotli asosining pirimidinning azotsiz asosi bilan yoki bir pirimidin azotli asosining ikkinchi purin azotli asosi bilan o`rin almashinishi bir purin asosining pirimidin asosi bilan, aksincha, pirimidin asosining purin bilan almashinishi Transversiya jarayoniga to`g`ri misol keltirilgan qatorni toping. ?. A) AAA → UAA B) TAG → UAG C) TTT → CTT D) ACC → GCC polipeptid zanjirning sintezi erta tugallanishiga sabab to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. oqsil sintezi jarayonida vujudga keladigan turli aminokislotalarning ko`p vujudga kelishi tufayli vujudga keladi biosintez reaksiyalari davom etayotgan paytda muhitning turli xil aminokislotalari o`z funksiyasini to`g`ri bajara olmasligi tufayli har qanday aminokislota kodining mutatsiya natijasida terminator kodonga ( UAG ) aylanib qolishi tufayli vujudga keladi aminokislotalarning I- RNK molekulasiga keltirilishini ta`minlaydigan t-RNK molekulasining o`z faoliyatini bajara olmasligi tufayli vujudga keladi. O`z-o`zidan sodir bo`ladigan (a) , keltirib chiqariladigan (b) , mutatsiyalarga hos bo`lgan hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. inson tomonidan ma`lum maqsadlarda vujudga keltiriladi 2. keltirib chiqarish sababi aniq emas 3. bu mutatsiyalarni keltirib chiqaruvchilar 3, guruhga bo`linadi 4. atrof muhitda mutagen omillar ko`p bo`lishi kerak 5. tugunak bakteriyalarda kuzatiladi 6. tovuskaptarlarni insonlar tomonidan yaratilishi misol bo`la oladi. A) a- 4, 5, 6, b- 1, 2, 3, B) a- 1, 2, 3, b- 4, 5, 6, C) a- 2, 4, 5, b- 1, 3, 6, D) a- 1, 3, 6, b- 2, 4, 5 115. Industirlangan mutatsiya guruhlari bilan to`g`ri juftlang.? I- fizik II- kimyoviy III- biologik 1. radiaktiv nurlar 2. organik modda 3. harorat 4. rentgen nurlari 5. anorganik modda 6. virus 7. toksin A) I- 1, 2, 3, II- 4, 5, III- 6, 7, B) I- 4, 3, 1II- 2, 5, III- 6, 7, C) I- 6, 7, II- 1, 5, 4, III- 2, 3, D) I- 5, 1 II- 2, 7, III- 3, 4, 6
Irsiyatga berilishiga qarab mutatsiyalar qanday guruhlarga bo`linadi generative va somatic spontan mutatsiya duragay mutatsiya generative va duragay mutatsiya. Generativ mutatsiyalar haqida to’g’ri ma’lumotlar keltirilgan qatorni toping. ? 1. somatik hujayralarda sodir bo`ladi 2. nasldan-naslga o`tadi 3. jinsiy hujayralarda paydo bo`ladi 4. tabiati jihatidan generative mutatsiyalar somatic mutatsiyalardan farq qiladi 5. jinssiz ko`payuvchi organizmlarda shu belgili avlodlar paydo bo`ladi 6. keyingi bo`g`inda nomoyon bo`ladi 7. generativ mutatsiya seleksiya va tabiatda o`z roliga ega 8. jinsiy ko`payish orqali nasldan naslga berilmaydi 9. genarativ mutatsiya jarayonida xromosoma o`zgarishiga sabab bo`ladi A) 2, 9, 7, 6, B) 1, 4, 8, 5, C) 8, 3, 5, 1 D) 1, 2, 3, 4, 118. Foydali mutatsiya (a) , neytral mutatsiya (b) , yarim letal mutatsiyalar (c) , letal mutatsiya (d) atamalariga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?. 1. organizmlarning yashash faoliyatini susaytiruvchi mutatsiyalar 2. embrional va postembrional rivojlanishning datlabki bosqichidayoq o`limga olib keladigan mutatsiya 3. organizmlarning yashash
muhitiga moslanishlarini taminlaydigan mutatsiya 4. hayot faoliyatiga ta`sir ko`rsatmaydigan mutatsiya A) a- 1, b- 3, c- 2, d-4, B) a- 3, b- 4, c- 1, d-2. C) a- 4, b- 1, c- 3, d-2. D) a- 2, b- 1, c- 4, d-3, Kalta oyoqli qo`y va tovuqlarni dunyo yuzuni ko`rishi mutatsiyaning qaysi turiga misol bo`ladi. A) letal mutatsiya B) yarim letal mutatsiya C) foydali mutatsiya D) neytral mutatsiya Har bir biologic tur boshqa turdan xromosomaning qanday hususiyatlari bilan farq qiladi. A) soni, shakli B) shakil, hajm joylashish, ornashish A va B javoblar to`g`ri Duplikatsiya (a) , inversiya (b) , translokatsiya (c) deletsiya (d) atamalariga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?. 1. xromosomaning o`rta qismining yo`qolishi 2. xromosomaning ayrim qismlarini ikki xissa ortishi 3. xromosomaning ayrim qismlarini 180○ga burilishi 4. nogomologok xromosomalarning o`zaro ayrim bo`laklari bilan o`rin almashishi A) a- 4, b- 3, c- 1, d-2. B) a- 1, b- 2, c- 4, d-3, C) a- 2, b- 3, c- 4, d-1 D) a- 3, b- 2, c- 1, d-4
Poliplodiya- atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?. xromosomalarning diploid to`plamga nisbatan ikki hissa ortirilishi xromosoma DNK molekulasini karrali ortirish jarayoni xromosomalarni mutatsoya tufayli kamayib borishi xromosomalarning gaploid to`plamga nisbatan karrali nisbatda ortirilishi Olimlar o`simlik urug`ida qaysi modda tasirida poliploid formalarni oldi. A) xinin B) indigo C) kolxitsin D) geteraouksin Kolxitsin deb ataluvchi modda qaysi hujayra organoidining funksiyasining izdan chiqarishda ishlatiladi. A) lizosoma B) hujayra markazi C) mitoxondriya D) golji aparati Kolxitsin moddasi tasir ettirilgan hujayra xromosomalari mitozning qaysi fazasida tarqalmay qoladi. A) profaza B) metafaza C) anafaza D) telefaza Tirik organizmlarda kuzatiladigan poliplodiya jarayoni necha xil bo`ladi. A) 2. B) 3, C) 4, D) 5 Poliploidiya jarayonining xillari to`g`ri berilgan javobni toping. ?. tabiiy va suniy to`liq va noto`liq bevosita va bilvosita avtopolioidiya va allopolioidiya Avtopolioidiya- atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?. har-xil turga mansub organizmlar xromosomalarining to`plamini karrali ortishi bir turga mansub organizmlar xromosomalarining to`plamini karrali ortishi har-xil turga mansub organizmlar xromosomalarining to`plamini karrali kamayishi bir turga mansub organizmlar xromosomalarining to`plamini karrali ortishi Avtopoliploid organizmlarning muvozanatli (a) , va muvozanatsiz (b) xromosoma xillari to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1) 3n 2) 6n 3) n 4) 5n 5) 2n 6) 4n A) a- 1, 2, 5, b- 3, 6, 4, B) a- 3, 4, 6, b- 1, 2, 5, C) a- 5, 6, 4, b- 1, 2, 3, D) a- 3, 2, 1 b- 6, 5, 4 Muvozanatli avtopoliploidiyasi mavjud o`simlik qaysi organlari diploid to`plamli organizmlarning organlaridan yirikroq bo`ladi. ildiz, poya, barg gul, meva, urug` chang, changdon, urug`chi poya, barg, gul, meva, urug’ Allopolioidiya- atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?. bir xil xromosomaga ega organizmlarning jinsiy kariotipining karrali ortish jarayoni turlar aro duragay organizmlardagi xromosoma to`plamining karrali kamayish jarayoni turlar aro duragay organizmlardagi xromosoma to`plamining karrali ortish jarayoni bir turga mansub organizmlar xromosomalarining to`plamini karrali ortishi G.D.Karpachenko qanday o`simlik turlarini bir- biri bilan o`zaro chatishtirdi. sholg`om va karam turup va sabzi karam va turup olcha va tog`olcha G.D.Karpachenko chatishtirgan o`simliklarning F1 duragayining pushtsiz bo`lishiga sabab nima edi. bir o`simlik xromosomalari konyugatsiyalashmaydi va oqibatda gametalarning hosil bo`lishi normal bo`lmaydi. bu o`simliklarning xromosomalarining qiymati teng miqdorda bo`lmaganligi tufayli bir biri bilan krossingover hodisasi kuzatiladi. ikki o`simlik fenotipik hususiyatlari bir biri bilan qarama qarshi bo`lganligi tufayli F1 duragayi pushtli bo`ladi. ikki o`simlik xromosomalari konyugatsiyalashmaydi va oqibatda gametalarning hosil bo`lishi normal bo`lmaydi. G.D.Karpachenko urug`chi va changchi gametalarinining ayrimlari ikki avlodning xromosomalar to`plamini qanday ta`rifladi. A) 18A+18B B) 9A+18B C) 9C+9D D) 9R+9B Aneupliodiya- atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?. bir turga mansub organizm xromosomalarining shakil jihatidan ko`rinar darajada o`zgarish hususiyti ikki yelkali xromosoma shaklini belgilab beruvchi sentromera xomosoma yelkalarini bir-biri bilan noto`g`ri bog`lash jarayoni xromosomalarning sonini ortishi yoki kamayishi bilan xarakterlanadigan hujayrada kechadigan jarayon ota organizmining jinsiy xromosomasini ona organizmi autosoma xromosomasi bilan chakashish jarayoni Agar hosil bo`lgan zigota tarkibida bitta xromosoma ko`p bo`lsa (a) , bitta xromosoma kam bo`lsa (b) , bir juft xromosoma ko`p bo`lsa (c) , bir juft xromosoma kam bo`lsa (d) qanday nomlanadi. 1. monosomik 2. nullisomik 3. trisomik 4. tetrasomik A) a- 1, b- 2, c- 3, d-4, B) a- 4, b- 3, c- 2, d-1 C) a- 2, b- 1. c- 4, d-3, D) a- 3, b- 1, c- 4, d-2
Irsiy o`zgaruvchanlikning gomologik qatori qaysi olim tomonidan aniqlangan. A) N.I.Vavilov B) B.Sleyden va A.Shvann C) A.Vinogratisky D) B.Astaurof N.I.Vavilov qaysi o`simlik ustida ilmiynizlanishlar olib bordi. A) lola B) boychechak C) bug`doy D) sholi Irsiy o`zgaruvchanlikning gomologik qatori haqidagi to`g`ri fikrlar berilgan qatorni toping. ?. 1. g`alladoshlarning bug`doy, arpa, sholi, suli, tariq, makkajo`xori o`simliklarida belgilarning o`xshligi 2. fotosintez protsessida vujudga keluvchi moddalar yorug`lik fazasida vujudga keladi 3. ildizpoyali o`simliklarning urug`mevasida har xil moddalarning mavjudligi 4. sholi va suli o`simliklarining donining rangI- oq, qizil, qora, gunafsha rangda bo`lishi 5. bug`doy va arpa o`simliklarining hayot tarziga ko`ra – kuzgi, yarim kuzgi, kechki, ertangi formalarining mavjudligi 6. drozofilla meva pashshasida krossingover jarayoni misol bo`ladi 7. albinizm kasalligi faqat sut emuzuvchilar sinfida kuzatiladi 8. irsiy o`zgaruvchanlikning gomologik qatoriga asoslanib seleksioner olimlar tomonidan madaniy o`simliklarning boy kolleksiyasini to`plashda va undan yangi navlar chiqarishda foydalanmoqda 9. teri pigmentining bo`lmasligi hamma umurtqali organizmlarda- baliqlar, suvda hamda quruqlikda yashovchilar, sudralib yuruvchilar, qushlar va sut emizuvchilarda kuzatiladi A) 2, 8, 4, 9, B) 3, 4, 1, 7, C) 5, 1, 6, 7, D) 9, 5, 4, 8
Bir xil genotipli organizmlarning tashqi muhit tasirida vujudga keladigan fenotipik tafovutlar qanday ilmiy nom bilan nomlanadi. mutatsion o`zgaruvchanlik modifikatsion o`zgaruvchanlik ontogenetic o`zgaruvchanlik kombinativ o`zgaruvchanlik To`g`ri fikrni toping. ?. DNK molekulasi birgalikda chap tarafga burilib, qo`sh spiral hosil qiluvchi ikkita polinukleotid zanjirdan iborat Rux (Zn) elementi nerv impulslarini o`tishi, o`simliklarni rivojlanishini, yurak ishini meyorida ishlashda, qonni normal ivishida muhim ahamiyatga ega. mitoz jarayoni tufayli 4, ta diploid to`plamli hujayralar hosil bo`ladi. har qanday tirik mavjudotning morfologik, fiziologik, biokimyoviy belgi hossalari majmuasi, ya`ni fenotipi faqat ota- onadan olingan genlargina emas, balki ma`lum darajada shu organizm rivojlanayotgan muhitning xilma- xil omillar tasiriga ham bog`liq Ayiqtovon o`simligining modifikatsion o`zgaruvchanligi to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. barglarining suv ustida joylashgan vakillari suv ustida joylashgan vakillaridan shakl jihatidan faqr qilishi ildiz qism tarkibida joylashgan hujayra xromosomalar sonining barg qism tarkibidagi hujayra xromosomdan farq qilish hususiyati vegetative organ hisoblangan bargning ustki va ostki qismida har hil miqdorda organic moddalarning hosil bo`lishi o`simlikning asosiy organi hisoblangan gul tarkibida pigmentlatning noaktiv holatga o`tib qolish jarayoni. Ayiqtovon o`simligining barglarining shakli qaysi abiotik omilga bo`g`liq bo`ladi. A) tuproq B) suv C) iqlim D) yorug`lik Reaksiya normasI- atamasiga to`g`ri ta’rif berilgan qatorni toping. ? ikki genotipning tashqi muhit sharoitiga qarab har xil fenotipni nomoyon qilish chegarasi bitta genotipning tashqi muhit sharoitiga qarab har xil fenotipni nomoyon qilish chegarasi abiotik omillar tasirida o` simlik fenotipini o`zgartirmasdan balki genotipning o`zgarishga olib keluvchi jarayon o`simlik somatic hujayrasi bilan jinsiy hujayrasi tarkibiga xromosomalar to`plamining bir xil qiymatga ega bo`lib qolishi Modifikatsion o`zgaruvchanlik evalutsiya jarayonida qanday ahamiyatga ega foydali belgi hususiyatlarni organizmda foydasiz belgi hususiyatga aylantirish asosiy omili bo`lib hizmat qiladi yangi turlarni hosil bo`lishida asosiy omil bo`lib hizmat qiladi organizmlarning o`z ontogenezida tashqi muhit omillariga moslashiah imkonini yaratadi. hujayrasiz organizmlarning tashqi muhit omillariga bo`lgan kurashni kuchsizlantiradi. Organizmlarning modifikatsion o`zgaruvchanlikga moyil bo`lgan belgilari to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. organizmlarning bo`yi organizmlarning massasi organizmlarning teri pigmentatsiyasi hamma javoblar to`g`ri Organizmlarda modifikatsion o`zgaruvchanlikning kelib chiqish sabablari to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. A) genotipning keng doirada o`zgarishi B) organizmlarning genlar to`plamini ortishi C) bikimyoviy va fermentative reaksiyalarning u yoki bu tomonga o`zgarishi D) abitok omillar Belgining yuzaga chiqishi genotipning ma`lum tashqi muhit tasiriga moyilligiga (beriluvchanligi) bog`liq bo`lgan jarayon odamda qanday nomoyon bo`ladi. teri pigmentining ishlab chiqarilishi genotipga bog`liqligi, pigment hosil bo`lishi quyosh nuri miqdori bilan belgilanayotganligi. organizmda tirnoq hosil bo`lish bo`lish jarayonida kasallik ko`p miqdorda vujudga kelishi odam organizmi kasallikni yuqtirish jarayonida havo tarkibida mikroblarni qabul qilishi jarayoni zararlangan ovqat istemol qilgan odam organizmida imunitet tizimining jadallashishi Organizmlarning tashqi muhit omillariga javob reaksiyasi to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. dengiz sathidan yuqoriga chiqqan sari odam qoni tarkibida eritrositlar sonining ortishi 2. qish oyida melanin pigmentining ko`p bo`lib ketishi 3. hayvonlarda sovuq tasirida jun qatlamining almashtirishi 4. o`simliklarning yorug` ko`p tushadigan joyda ko`p o`stirilsa barg plastinkasi kattalashadi 5. tog`li hududga ko`tarilgan sari biriktiruvchi hujayra tarkibida eritrositlar sonining kam bo`lib keltishi 6. baliqlarda sovuq tasirida karaxt holda nobud bo`lishi 7. issiq yoz oylarida teri tarkibida melatonin pigmentining ko`p bo`lib ketishi 8. ayiqtovon o`simliklarida bargning shakillari yorug`likka bog`liq bo`lmasligi 9. bazi o`simliklarning soya joylarda ko`p yashashi tufayli barg sathi katta bo`lishi va fotosintez sathining ortishi. A) 1, 5, 4, 9, 7, B) 2, 4, 3, 8, 5, C) 3, 6, 1, 7, 4, D) 1, 3, 7, 9 To`g`ri fikrni toping. ?. organizmlarning miqdoriy belgilari tashqi muhitning sharoiti tasirida nisbatan kuchli o`zgarmaydi madaniy o`simliklarning bo`yi, bargi va urug`larining soni, hosildorligi, uy hayvonlarining vazni, sut mahsuldirligi ularni parvarish qilish va boqish sharoitiga bog`liq emas miqdoriy belgilarning irsiylanishi va xilma- xilligi o`zaro va ko`p tomonlama tasir etuvchi genlarning faoliyatiga bog`liq emas miqdoriy belgilarning irsiylanishi va modifikatsion o`zgaruvchanlikni o`rganishda maxsus static usullardan foydalanadi Tibbiyotda katta ahamiyatga ega bo`lgan o`zgaruvchanlik to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. A) rekombinativ B) kombinativ C) fenotipik D) modifikatsion Inson salomatligini saqlash, mustahkamlash va irsiy kasaliklarni oldini olishda genetika fanining qaysi tarmog`idan foydalaniladi. A) biotehnologoya B) bionika C) fiziologoya D) odam genetikasi Homo sapiens turiga mansub bo`lgan vakil to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. urg`ochisi geterogametali bo`lgan nil timsohi komplementar irsiylanishga misol bo`la oluvchi tovuqlar yer yuzida 150000 dan ortiq turi mavjud bo`lgan kapalaklar yuksak darajada tuzilgan odam Insonning shakillanishida uning organik olam shajarasining yuqori pog`onasini egallashiga asl sabab nima bo`lgan. A) maymunlardan kelib chiqqanligi B) umumgenetik omillar va ijtimoiy omillar tasiri rivojlanish C) miyyaning katta shakilda bo`lishi D) mehnat jarayonida asosiy qurol qo`lninf erkin bo`lishi Odam ijtimoiy muhitda yashaganligi tufayli qanday hususiyatlar shakillana boshlagan. oliy nerv faoliyati bilan bog`liq bo`lgan hususiyatlar kuch 3. aql 4. ko`rish qobilyati 5. eshitish qobilyati 6. idrok 7. urishish 8. nutq 9. qobilyat A) 2, 4, 6, 8, 1 B) 5, 1, 6, 9, 4, C) 1, 3, 6, 8, 9, D) 9, 5, 1, 6, 4, Odam genetikasini o`rganishda qaysi metodni qo`llab bo`lmaydi. A) immunologic B) biokimyoviy C) duragaylsh D) sitogenetik
Odam irsiyatini o`rganishda qanday usullardan foydalanish mumkin A) geneologik, duragaylik, sitogenetik B) immunologic, biokimyoviy, duragaylash C) population static, immunologic, geneologik D) biokimyoviy, duragaylash, egizaklar Odam genetikasi uning vazifalari va yutuqlari to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. odamning molekula, hujayra, organizm va populatsiya darajalarida vujudga keladigan irsiy kasalliklarni o`rganadi 2. inson salomatligi izdan chiqarishda amaliy ahamiyatga ega 3. biogenetik qonuniyatlarini o`rganadi 4. normal va patalogik belgilarning irsiylanishi va o`zgarish qonunyatlari kashf etadi 5. odam genetikasining so`ngi yillarda kiritgan yutuqlari tufayli, irsiyatning molecular tuzilishi, mutatsiya va ular oqibatida kelib chiqadigan irsiy kasalliklarni o`rganish imkonini beradi A) 1, 2. B) 3, 5, C) 4, 3, D) 5, 1 Mutatasiyalar odam organizmida va hayotiy jarayonlariga ko`rsatadigan tasiriga qarib qanday guruhlarga bo`linadi. foydali, zararli, mutatsion letal, yarim letal, to`liq zararli, neytral, yarim letal foydali, zararli, ko`p qirrali Keyingi yillarda o`rta yoshli insonlar orasida necha % tasodifiy irsiy o`zgaruvchanlik-mutatsiyalar ro`y berishi aniqlangan. A) 50 B) 60 C) 70 D) 80 Shajara tuzish (geneologik) metodi haqida to`g`ri ma`lumotlar keltirilgan qatorni toping. ?. 1. odamlarning normal va kasallik belgI- xususiyatlarning sabablarini o`rganish maqsadida mumkin qadar ko`proq avlodlarning nasl-nasabi haqida ma`lumot to`plash, tahlil qilishda foydalaniladi 2. so`ngi yillarda katta ahamiyat kasb etgan usul hisoblanadi 3. u odamda uchraydigan irsiy kasalliklarning sabablarini tushuntirib berish uchun ko`pgina materiallarni beradi 4. bu metod yordamida insonning ko`pgina belgilari, jumladan, gen kasalliklarinining nasldan nasllga o`tish qonuniyatlarini aniqlash imkonini beradi 5. ushbu metod yordamida odamdagi qobilyat, istedod va boshqa fazilatlarning rivojlanishi irsiy omillarga bog`liq ekanligi isbotlaydi 6. normal bo`y dominant gen kasalliklari qatoriga kirishini aniqladi 7. qon hujayralari –lekositlari ajratib olinadi va 37, ○C da alohida oziq muhitida o`stiriladi 8. musiqa, matematikaga bo`lgan istedod va qobilyatlarni o`rganadi 9. shajara tuzishda o`ziga xos ramziy belgilardan foydalanilmaydi. A) 2, 5, 8, 1, 3, B) 8, 1, 4, 6, 5, C) 7, 1, 5, 4, 9, D) 3, 4, 6, 1, 7 162. Geneologik usulda aniqlangan (a) , dominant, (b) retsessiv kasaliklar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. jingalak soch 2. barmoqlar sonining normal bo`lishi 3. normal bo`y 4. malla bo`lmagan soch 5. qo`y ko`z 6. sepkillarning bo`lmasligi 7. sepkillilik 8. pakanalik 9. ko`k ko`z yoki kulrang ko`z 10. polidaktilya 11. malla soch 12. normal soch 13. to`g`ri soch A) a- 5, 4, 3, 13, 10 b- 8, 1, 6, 13, 11 B) a- 8, 1, 6, 13, 11 b- 7, 2, 12, 10, 5, C) a- 3, 1, 4, 5, 7, 8, 10 b- 2, 6, 9, 11, 12, 13, D) a- 2, 6, 9, 13, 12, 11 b- 4, 1, 3, 5, 8, 7, 10
Eng universal, oddiy, qulay usul bo`lib, belgining bir necha avlodlarda irsiylanishini o`rganadigan metod to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. A) egizaklar B) geneologik C) sitogenetik D) immunologic Qandli diabet, tug`ma karlik, gemofiliya, shezofreniya kabi kasalliklar qanday irsiylanish tipiga ega. A) dominant B) retsessiv chala dominantlik to`liq dominantlik Geneologik usulda shajara tuzish bosqichlari to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. shajara tuzish 2. shajara taxlil qilish 3. ma`lumotlar yig`ish 4. xulosa yozish A) 1, 2, 3, 4, B) 4, 2, 3,1 C) 2, 4, 3, 1 D) 3, 1, 2, 4 166. Avlodlar tu`zishda (a) Proband-atamasi va (b) Sibis-atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?. 1. shajara asoschisi 2. shajarasi o`rganilayotgan shaxs 3. shajarasi o`rganilayotgan insonning aka- ukasi 4. shajarasi o`rganilayotgan insonning opa- singillari A) a- 2, b- 4, B) a- 2, b- 3, C) a- 2, b- 4, D) a- 4, b- 2 167. Autosomalarda dominant (a) , va retsessiv (b) holda irsiylanadigan kasalliklar to`g`ri berilgalaan qatorni toping. ?. 1. ko`z qoraligi 2. miopiya 3. albinizm 4. braxidaktilya 5. chapaqay 6. ko`k ko`zlik 7. polidaktilya 8. silliq soch 9. sochning jingalakligi 10. resus musbat (Rh+)11. resus musbat (Rh-)12. fenil ketanuriya 13. IΟqon guruhi A) a- 12, 13, 11, 8, 6, 5, 3, b- 10, 9, 7, 4, 2, 1 B) a- 1, 8, 4, 9, 12. b- 13, 11, 7, 6, 3, 2 C) a- 1, 2, 4, 7, 9, 10 b- 3, 5, 6, 8, 11, 12, 13, D) a- 2, 5, 10, 6, 3, b- 1, 8, 13, 7, 4 168. X-xromosomaga birikkan xolda dominant (a) , X- xromosomaga birikkan holda retsessiv (b) kasalliklar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. D vitamini bilan davolanmaydigan raxit kasalligi 2. gemofiliya 3. daltonizm 4. ikki kurak tishining bo`lmasligi 5. nomoashomko`rlik 6. tish emalining qo`ng`ir rangda bo`lishi 7. qandsiz diabet A) a- 4, 2, 3, 1 b- 7, 6, 5, B) a- 5, 7, 6, b- 2, 1, 3, 4, C) a- 1, 7, 6, 4, b- 2, 5, 3, D) a- 2, 5, 3, b- 4, 7, 1, 6
Y-xromosomaga birikkan xolda irsiylanadigan kasalliklar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. qandsiz diabet, qandli diabet gipertrixoz, istioz tepakallik, sochning erta to`kilishi D) polidaktilya, sindaktilya Sitoplazmatik irsiylanish haqida to`g`ri ma`lumotlar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. mitoxondriya, xloroplast va plazmida genlariga bog`liq 2. bu irsiylanish faqat otadan o`g`il bolalarga o`tadi 3. bu kasalliklar bazan o`gil bolalarda kuzatiladi 4. odamlarda ko`rish nervi atrofiyasi 5. mitoxondrial sitopatiya 6. jinsiy xromosomaga brikkan xolda irsiylanadigan kasallik mezoni hisobnadi 7. autosomaga brikkan holda irsiylanadi 8. faqat onadan farzandlarga ( o`g`illarda ham, qizlarga ham bir kuzatiladi ) 9. genom mutatsiyasi tufayli vujudga keladi A) 4, 1, 8, 5, B) 2, 4, 6, 8, C) 1, 5, 7, 9, D) 2, 3, 6, 9 171. Sitogenetik usul haqida to`g`ri ma`lumotlar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. so`ngi yillarda katta ahamiyat kasb etayotgan usullardan biri hisoblanadi 2. insondagi fenotipik o`zgaruvchanlikni o`rganadi 3. odamdagi irsiy o`zgaruvchanlikni o`rganadi 4. xromosomalarning ko`rinadigan darajadagi o`zgaruvchaligini o`rganadi 5. gen mutatsiyasini vujudga kelishini o`rganadi 6. xromosoma va genom mutatasiyalarini o`rganadi 7. qonning eritrosit shakillarini o`rganadi 8. oq qon tanachalari 37, o C da alohida oziq muhitida o`stiriladi 9. Eritrositlarning plastinka shakillari o`rganiladi ﾧ Biokimyoviy usulda aniqlangan kasallik haqida to`g`ri malumot berilgan qatorni toping. ?. qandsiz diabet kasaligining asosiy sababchisi hisoblangan terrinozatina gormonining juda kam miqdorda ishlab chiqarilishi o`rganiladi me`da osti bezining odatdagi faoliyati buzilishi tufayli vujudga keladigan qandli diabet kasalligining insonlarda irsiylanishini organadi nerv sistemasida qattiq shikastlanish tufayli qo`zg`aluvchanlikning sustlashishi bilan xarakterlanadigan vessibriotiya kasalligining irsiylanishini o`rganadi odam organizmida o`sish jarayoni tugallangandan keyin vujudga keladigan gipofiz bezida somotatrop gormonining ko`p ishlab chiqarilishi tufayli nanizm kasalligining irsiylanishini o`rganadi Populatsion static metod yuqoridagi metodlardan nimasi bilan farq qiladi. yuksak tuzilgan odam organizmining moddalar almashinuvida vujudga keladigan o`zgaruvchanlikni inson organizmiga ziyon yetkazmasdan o`rganish imkonini beradi. irsiylanadiga fenotipik o`zgaruvchanlikni bir xil jinsli egizaklarda nomoyon bo`lish darajalarini mukammal darajada o`ganadi populatsiyada u yoki bu allelning tashuvchi soni va turli turli genotipli organizmlarning foizdagi nisbati, ya`ni genofond strukturasini organadi zamonaviy metodlardan foydalangan holda odam organizmida irsiylanadigan qon guruhlarini o`rganadi Population static metod qaysi olimlar tomonidan kashf etilgan A) G. Xardi va A. Ele B) V. Vaynberg va D. Vavilov C) G. Xardi va v. Vaynberg D) Ya. Purkine va K. Linney Population static metod qachon kashf etilgan A) 1900-yil B) 1902- yil C) 1809-yil D) 1908- yil
Reproduktiv salomatlik-atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?. bu reproduktiv tizim va uning faoliyatiga bog`liq barcha masalalar borasida faqat kasallik va kamchiliklar yo`ligi bo`libgina qolmay, balki noto`liq jismoniy, aqliy va ijtimoiy muvaffaqiyatdir bu reproduktiv tizim va uning faoliyatiga bog`liq barcha masalalar borasida faqat kasallik va kamchiliklar yo`ligi bo`libgina qolmay, balki chala jismoniy, aqliy va ijtimoiy muvaffaqiyatdir bu reproduktiv tizim va uning faoliyatiga bog`liq barcha masalalar borasida faqat kasallik va kamchiliklar yo`ligi bo`libgina qolmay, balki to`liq jismoniy, aqliy va ijtimoiy muvaffaqiyatdir bu reproduktiv tizim va uning faoliyatiga bog`liq bo`lmagan barcha masalalar borasida faqat kasallik va kamchiliklar yo`ligi bo`libgina qolmay, balki to`liq jismoniy, aqliy va ijtimoiy muvaffaqiyatdir Reproduktiv huquq-atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?. barcha eri- xotin juftliklar va alohida shaxslarning farzandlar soni, ular orasidagi oraliq va ularning tug`ilish vaqti haqida erkin bo`lmagan masu`liyat hissi bilan qaror qabul qilishi va buning uchun shart bo`lgan ma`lumot va vositalarga ega bo`lishi barasidagi asosiy huquqlarni tan olish sanaladi barcha eri- xotin juftliklar va alohida shaxslarning farzandlar soni, ular orasidagi oraliq va ularning tug`ilish vaqti haqida erkin va hamda to`liq mas`uliyat hissi bilan qaror qabul qilmasligida va buning uchun shart bo`lgan ma`lumot va vositalarga ega bo`lishi barasidagi asosiy huquqlarni tan olish sanaladi ayrim eri- xotin juftliklar va alohida shaxslarning farzandlar soni, ular orasidagi oraliq va ularning tug`ilish vaqti haqida erkin va hamda to`liq mas`uliyat hissi bilan qaror qabul qilishi va buning uchun shart bo`lgan ma`lumot va vositalarga ega bo`lishi barasidagi asosiy huquqlarni tan olish sanaladi barcha eri- xotin juftliklar va alohida shaxslarning farzandlar soni, ular orasidagi oraliq va ularning tug`ilish vaqti haqida erkin va hamda to`liq mas`uliyat hissi bilan qaror qabul qilishi va buning uchun shart bo`lgan ma`lumot va vositalarga ega bo`lishi barasidagi asosiy huquqlarni tan olish sanaladi Reproduktiv salomatlikka erishishning qanday tamoyillari mavjud. jinsiy yo`l bilan yuqadigan kasalliklarni oldini olish tashxis va davolash(OITSning oldini olish) 3. serpushtlikning oldi olinishi 4. o`sma kasalliklari va o`sma oldi kasalliklarining oldini olish 5. farzanlarni suniy sut bilan boqish 6. onalik va bolalakni saqlash 7. ota- ona reproduktiv salomatligi va jismoniy tarbiyasiga amal qilishi lozim 8. jinsiy yo`l bilan yuqadigan kasalliklarni yutirish 9. bepushtlikni oldini olish 10. o`sma kasalliklarini yuqtirish A) 2, 5, 4, 9, 10 B) 3, 5, 8, 1, 9, C) 6, 9, 4, 1, 2. D) 5, 1, 8, 6, 3 182. Reproduktiv salomatlik salomatlikka salbiy tasir ko`rsatuvchi omillar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. qarindoshlar o`rtasidagi nikohning tuzilmasligi 2. erta homiladorlik 3. alkogol mahsulotlarini istemol qilmaslik 4. narkotik modda qabul qilish 5. chekish 185. Odam organizmida uchraydigan “Daun sindromi” haqida to`g`ri malumotlar berilgan qatorni toping. ?. 1. autosoma xromosomalarining sonini kamayishi bilan vujudga keladigan kasallik 2. hujayra tarkibidagi 22- juft xromosomalarning soni ortishi bilan vujudga keladi 3. ayollar va erkaklarda bir hil nisbatda uchraydi 4. bemorning boshi nisbatan kichik 5. buday organizmlarda yuzi va peshonasi tor bo`ladi 6. bemor organizmlarda ko`zlar nisbatan kichik 7. farzand ko`rish hususiyatiga ega 8. nerv sistemasi o`z faoliyatini to`liq bajara olmaydi 9. og`ri yarim holda ochiq bo`lmaydi A) B) C) D) 186. Geterogametali hisoblangan chipor rangli tovuq bilan qora rangli xo`rozlarning chatishtirilishi va qora rangli tovuq hamda chipor rangli xo`rozlarning vujudga kelishi chatishtirishning qaysi turiga misol bo`ladi. A) triduragay chatishtirish B) diduragay chatishtirish C) retsipirok chatishtirish D) bekkross chatishtirish 187. 9:7, , 9:6:1, 9:3:3:1, 9:3:4, kabi nisbatlar noallel genlarning qaysi turiga kiradi. A) epistaz B) polimeriya C) komplimentariya D) pleytrop 188. Oq oshqovoq (a) , sariq oshqovoq (b) , yashil oshqovoq (c) o`simliklarining genotipi to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. AAbb 2. aaBB 3. AABB 4. Aabb 5. aabb 6. aaBb 7. AaBb A) a- 5, b- 3, 7, c- 1, 4, B) a- 3, 7, b- 4, 1 c- 5, C) a- 6, 1 b- 2, 5, c- 4, 3, D) a- 1, 2, 3, b- 7, 5, c- 4
Nokumulyativ polimeriyada ikki juft noallel genlar ishtirokida F2. bo`g`inda qanday fenotipik guruh hosil bo`ladi. A) 15:1 B) 13:3, C) 12:3:1 D) 1:4:6:4:1 Odam organizmida retsessiv irsiy kasallik- o`roqsimon anemiya haqida to`g`ri ma`lumotlar berilgan javobni toping. ?. 1. gemoglabin molekulasi tarkibidagi aminokislotaning almashinuvi tufayli vujudga keladi 2. Mioglabin oqsilining aminokislotasi tarkibidagi nukleotidning o`rin almashinuvi tufayli o`z funksiyasini bajarmasligi tufayli kelib chiqadigan kasallik 3. yurak qon tomir sistemasida chuqur o`zgarishlar vujudga keladi 4. eritrositlarning shakli o`zgaradi 5. nerv muskul sistemasida ortiqcha kislorod bilan taminlanishi tufayli kelib chiqadigan kasallik 6. tana rangini belgilovchi pigmentlar shaklining o`zgarishi bilan bortadigan kasallik 7. A vitamin yetishmasligi tufayli kelib chiqadigan kasallik 8. ovqat hazm qilish organlarida chuqur o`zgarishlar vujudga keladi 9. pleytrop irsiylanishga misol bo`ladi 10. bu kasallik turida vujudga keluvchi avlod dominant gomozigotali bo`lsa yashab qoladi 11. maskur kasallik bo`yicha gomozigota retsessiv bo`lgan organizmlar nobud bo`ladi. A) 2, 6, 7, 12, 10 B) 1, 5, 9, 11, 7, C) 8, 1, 4, 9, D) 11, 10, 3, 7, 2
Noto`g`ri fikrni toping. ?. odam organizmi genlari yig`indisi o`zaro bir biri bilan tasirlashadigan DNK lar yig`indisidan iborat. genlarning o`zari ta`siri natijasida vujudga keladigan belgilarning yuzaga chiqishida, tashqi muhit omillari hech qanday ta`sir ko`rsatmaydi. albinos kasalligi bilan kasallangan odam organiamida ranglarni ifodalovchi genlar soni uch juftni tashkil etadi. genlar belgining rivojlanishini belgilaydi Qoramol yungining bazan ola- bula bo`lishini nechta modifikator gen ishtirok etadi. A) 1 B) 2. C) 3, D) 4 8.O`zgaruvchanlik tushunchasi haqida noto`g`ri fikr bildirilgan javobni toping. ?. organizmda yangi belgi hususiyatlar vujudga keladi tur ichida bir xillikni ta’minlaydi 3. irsiylanish va irsiylamaslik hususiyatiga ega bo`ladi 4. irsiy bo`lmagan o`zgaruvchanlik genotipik o`zgaruvchanlik deyiladi 5. fenotipik o`zgaruvchanlik o`z ichiga modifikatsion va ontogenetic o`zgarishlarni o`z ichiga oladi 6. fenotipik o`zgaruvchanlik-ontogenez jarayonida genlarning diferensial faolligi natijasida yuzaga chiqadi 7. modifikatsion o`zgaruvchanlik muhit tasiriga bog`liq holda vujudga keladi 8. hayvon va o`simliklarda yangi belgi hususiyatlar vujudga keltirmaydi 9. ontogenetik o`zgaruvchanlik-ontogenez jarayonida genlarning diferensial faolligi natijasida yuzaga chiqadi A) 2, 5, 9, 1, 3, B) 1, 7, 3, 9, 5, C) 6, 4, 2, 8, D) 5, 1 ,7, 4, 3 193. Irsiy o`zgaruvchanlik tushunchasi haqida to`g`i mulohaza yuritilgan javobni toping. ?. 1. genotipning o`zgarishi bilan vujudga keladigan o`zgaruvchanlik 2. tur ichida hilma- xillikni taminlovchi birdan-bir o`zgarish turi 3. kombinativ o`zgaruvchanlik misol bo`la oladi 4. modifikatsion o`zgaruvchanlik misol bo`la oladi 5. nogomologik xromosomalarning krassingoveri kuzatiladi 6. mitozning anafazasida ota- ona xromosomalarining noodatiy tarqalishi kuzatiladi 7. sitoplazma mutatasiyasi vujudga kelishi 8. And kondoriga o`xshash xo`roz zotlarining vujudga kelishi 9. Meller tomonidan aniqlanishi 10. qayin odimchisi kapalagida vujudga keladigan nuqtali mutatasiya A) 5, 4, 6, 2. B) 10, 7, 8, 9, 3, C) 5, 4, 8, 1, 3, D) 2, 5, 1, 9, 10 194. 1. yarim letal mutatsiyalar 2. spontant mutatsiyalar 3. letal mutatsiyalar 4. suniiy mutatsiyalar 5. neytral mutatsiyalar 6. dominant mutatsiyalar 7. foydali mutatsiyalar 8. retsessiv mutatsiyalar 9. somatik mutatsiyalar 10. gen mutatsiyalari 11. generativ mutatsiyalar 12. xromosoma mutatsiyalar 13genom mutatsiyalari Bu mutatsiya turlari qanday guruhlarga bo`linadi. I- genetic materialining o`zgarishiga ko`ra II- ro`y beradigan joyiga ko`r III- nomoyon bo`lish harakteriga ko`ra IV- paydo bo`lishiga ko`ra V- natijasiga ko`ra A) I- 1, 3, 5, 7, II- 4, 2. III- 6, 8, IV- 11, 9, V- 10, 13, 12. B) I- 13, 10, 12. II- 9, 11 III- 8, 6, IV- 4, 2. V- 1, 3, 5, 7, C) I- 9, 11 II- 8, 6, III- 1, 3, 5, 7, IV- 4, 2. V- 13, 12, 10 D) I- 4, 2. II- 6, 8, III- 1, 3, 5, 7, IV- 12, 13, 10 V- 6, 8, 195. Hozirgi kunda mutatsion ta`limotda ilgari surilgan mulohazalar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. mutatsiyalar to`satdan vujudga keladi 2. yo`nalishga ega 3. irsiylanadigan o`zgaruvchanlik 4. individual harakterga ega emas ya`ni populatsiyaning hamma individlarida vujudga keladi 5. hosil bo`lgan yangi belgilar turg`undir 6. sifat jihatidan o`zgarishlar sodir bo`lmaydi 7. yo`nalishga ega emas 8. mutatsiyalar to`satdan vujudga kelmaydi 9. individual harakterga ega ya`ni populatsiyaning hamma individlarida vujudga kelmaydi.10. foydali, zararli va neytral bo`lishi mumkin 11. faqat bir xil ko`rinishda nomoyon bo`ladi 12. mutatsiyalar bir necha marotaba takrorlanishi mumkin 13. mutatsiyalar faqat foydali bo`lishi mumkin 14. har-xil ko`rinishda bo`ladi A) 2, 8, 14, 10, 7, 4, B) 4, 2, 13, 8, 6, C) 10, 5, 3, 7, 1, 9, D) 12, 6, 3, 10, 11, 13
1901- 1903- yillar Biologiya tarixida qanday ilmiy atama fanga olib kirildi. A) genetika B) virus C) DNK D) mutatsiya Gen mutatsiyasi haqida noto`g`ri fikrlar keltirilgan qatorni toping. 1. eng xavfli turi gen mutatsiyasi 2. ko`p hollarda fenotipda yangi belgini vujudga keltiradi 3. xromosomalarning sonini o`zgarishi bilan bo`g`liq jarayon 4. nukleotidlar faqat ortishi kuzatiladi 5. nukleotidlarning sonining ortishi yoki kamayishi bilan bog`liq bo`lgan jarayon hisoblanadi 6. xromosomaning bir qismi ajralishi, ikkinchi bir xromosomaning bir qismi ortishi bilan bog`liq bo`ladi 7. nukleotidlarning o`rin almashishi bilan xaraktarlanadi 8. molekular darajada vujudga keladi A) 1, 5, 8, 4, B) 2, 4, 7, 3, C) 1, 3, 6, 4, D) 2, 8, 7, 5
Har qanday aminokislota kodining mutatsiya natijasida terminator kodonga ( UAG ) aylanib qolishi tufayli vujudga keladigan jarayon to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. A) oqsil biosintezi erta tugallanishi kuzatiladi B) oqsil biosintezi juda uzoq muddat davom etadi oqsillarning eng murakkab birikmalari vujudga keladi oqsillarning eng oddiy vakillari vujudga keladi (a) keltirib chiqariladigan (b) o`z-o`zidan sodir bo`ladigan mutatsiyalarga hos bo`lgan hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. inson tomonidan ma`lum maqsadlarda vujudga keltiriladi 2. keltirib chiqarish sababi aniq emas 3. bu mutatsiyalarni keltirib chiqaruvchilar 3, guruhga bo`linadi 4. atrof muhitda mutagen omillar ko`p bo`lishi kerak 5. tugunak bakteriyalarda kuzatiladi 6. tovuskaptarlarni insonlar tomonidan yaratilishi misol bo`la oladi. A) a- 4, 5, 6, b- 1, 2, 3, B) a- 1, 2, 3, b- 4, 5, 6, C) a- 2, 4, 5, b- 1, 3, 6, D) a- 1, 3, 6, b- 2, 4, 5 200. Somatik mutatsiyalar haqida to’g’ri ma’lumotlar keltirilgan qatorni toping. ? 1. somatik hujayralarda sodir bo`ladi 2. nasldan-naslga o`tadi 3. jinsiy hujayralarda paydo bo`ladi 4. tabiati jihatidan generative mutatsiyalar somatic mutatsiyalardan farq qiladi 5. jinssiz ko`payuvchi organizmlarda shu belgili avlodlar paydo bo`ladi 6. keyingi bo`g`inda nomoyon bo`ladi 7. generativ mutatsiya seleksiya va tabiatda o`z roliga ega 8. jinsiy ko`payish orqali nasldan naslga berilmaydi 9. genarativ mutatsiya jarayonida xromosoma o`zgarishiga sabab bo`ladi A) 2, 9, 7, 6, B) 1, 4, 8, 5, C) 8, 3, 5, 1 D) 1, 2, 3, 4,
Variantlarni bir-biri bilan to`g`ri juftlang.? organizmlarning yashash faoliyatini susaytiruvchi mutatsiyalar embrional va postembrional rivojlanishning datlabki bosqichidayoq o`limga olib keladigan mutatsiya organizmlarning yashash muhitiga moslanishlarini taminlaydigan mutatsiya hayot faoliyatiga ta`sir ko`rsatmaydigan mutatsiya foydali mutatsiya (a) , neytral mutatsiya (b) , yarim letal mutatsiyalar (c) , letal mutatsiya (d) A) I- c, II- b, III- a, IV- d B) I- d, II- a, III- b, IV- c C) I- a, II- b, III- c, IV- d D) I- b, II- d, III- a, IV- c Yarim letal mutatsiyalarga to`g`ri misol keltirilgan qatorni toping. ?. A) sheroziy qo`ylarning qo`zichoqlari B) tanasida pat yo`q bo`lgan jo`ja kalta oyoqli tovuq va qo`ylar ko`zi yumuq buzoqchalarning tug`ilishi Ma`lumotlarni to`g`ri juftlang.? I- xromosomaning o`rta qismining yo`qolishi II- xromosomaning ayrim qismlarini ikki xissa ortishi xromosomaning ayrim qismlarini 180○ga burilishi nogomologok xromosomalarning o`zaro ayrim bo`laklari bilan o`rin almashishi duplikatsiya (a) , inversiya (b) , translokatsiya (c) deletsiya (d) atamalariga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?. A) a- IV, b- III, c- II, d-I B) a- II, b- III, c- IV, d-I C) a- III, b- IV, c- II, d-I D) a- I, b- II, c- IV, d-III
Xromosomalarning gaploid to`plamga nisbatan karrali ortishi qanday nomlanadi. A) aneplodiya B) poliolodiya C) duplikatsiya D) polinversiya Kolxitsin deb ataluvchi modda qanday foydali ahamiyatga ega. o`simliklarda mineral tuzlarga bo`lgan talabni qondirishda juda katta ahamiyatga ega fotosintez jarayonini jadal suratlarda olib borish uchun kerak poliploid organizm formalarini yaratishda turli kasalliklarga aniq tashxis qo`yish maqsadida eritma tayyorlash uchun N.I.Vavilov biologiya faniga qanday qilib o`z xissasini qo`sha oldi. markazdan chetga chiqish qonunini qaytadan isbotladi irsiy o`zgaruvchanlikning gomologik qatorini gemodinamika qonunini reflekslar orqali isbotladi induksiya qonunini qon aylanish orqali isbotladi. Irsiy o`zgaruvchanlikning gomologik qatori haqidagi noto`g`ri fikrlar berilgan qatorni toping. ?. 1. g`alladoshlarning bug`doy, arpa, sholi, suli, tariq, makkajo`xori o`simliklarida belgilarning o`xshligi 2. fotosintez protsessida vujudga keluvchi moddalar yorug`lik fazasida vujudga keladi 3. ildizpoyali o`simliklarning urug`mevasida har xil moddalarning mavjudligi 4. sholi va suli o`simliklarining donining rangI- oq, qizil, qora, gunafsha rangda bo`lishi 5. bug`doy va arpa o`simliklarining hayot tarziga ko`ra – kuzgi, yarim kuzgi, kechki, ertangi formalarining mavjudligi 6. drozofilla meva pashshasida krossingover jarayoni misol bo`ladi 7. albinizm kasalligi faqat sut emuzuvchilar sinfida kuzatiladi 8. irsiy o`zgaruvchanlikning gomologik qatoriga asoslanib seleksioner olimlar tomonidan madaniy o`simliklarning boy kolleksiyasini to`plashda va undan yangi navlar chiqarishda foydalanmoqda 9. teri pigmentining bo`lmasligi hamma umurtqali organizmlarda- baliqlar, suvda hamda quruqlikda yashovchilar, sudralib yuruvchilar, qushlar va sut emizuvchilarda kuzatiladi A) 2, 8, 4, 9, B) 3, 4, 1, 7, C) 3, 1, 6, 7, D) 9, 5, 3, 8
Modifikatsion o`zgaruvchanlik-atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?. genotipi bilan bir qatorda fenotipning o`zgarishi bilan boradigan jarayon fenotipining o`zgartirmasligi uning o`rniga genotipning o`zgarish bilan bo`g`liq bo`lgan jarayon tirik organizmlarning belgi hususiyatlarini o`zgarishida muhitning biotik omillarining muhim ekanligi bir xil genotipga ega organizmlarning tashqi muhit omillari tasirida vujudga keladigan fenotipik tafovutlar Fiziologik mezonga misol bo`luvchi ayiqtovon o`simligida quyosh nuri tasirida qanday modifikatsion o`zgaruvchanlik sodir bo`ladi. A) ildiz rangining o`zgarishi B) fotosintez prosessining jadalligi C) bargning shaklini o`rgarishi D) meva rangining o`zgarishi Bitta genotipning tashqi muhit omillari tasirida har xil fenotipik guruxlarni hosil qilish hususiyati qanday nomlanadi. A) irsiyat B) modifikatsiya C) o`zgaruvchanlik D) reaksiya normasi To`g`ri fikrni toping. ?. reaksiya normasi tor bo`lgan organizmlarda tabiiy tanlanishda juda ko`p qulayliklar vujudga keladi aneuploidiya jarayoni xromosomalar sonining ortishi va kamayishi bilan aloqador bo`lmagan jarayon xromosoma o’rta qismining ajralishI- duplikatsiya deb ataladi reaksiya normasi keng bo`lgan organizmlarda tabiiy tanlashda qulaylikga ega bo`ladi. Noto`g`ri fikrni toping. ?. organizmlarning miqdoriy belgilari tashqi muhitning sharoiti tasirida nisbatan kuchli o`zgaradi madaniy o`simliklarning bo`yi, bargi va urug`larining soni, hosildorligi, uy hayvonlarining vazni, sut mahsuldirligi ularni parvarish qilish va boqish sharoitiga bog`liq miqdoriy belgilarning irsiylanishi va xilma- xilligi o`zaro va ko`p tomonlama tasir etuvchi genlarning faoliyatiga bog`liq emas miqdoriy belgilarning irsiylanishi va modifikatsion o`zgaruvchanlikni o`rganishda maxsus static usullardan foydalanadi Nima sabadan modifikatsion o`zgaruvchanlik tibbiyot sohasida katta ahamiyatga ega. har bir kasallik reaksiya normasini o`rganish bog`liq tarzda har hil odamlarda kechishini o`rganadi dorI- darmon ishlab chiqishda katta ahamiyatga ega irsiy kasalliklarni aniqlashda asosiy ahamiyatga ega odam organizmining DNK molekulasi tarkibidagi nukleotidlar izchilligini aniq holda aniqlash uchun Odam genetikasini o`rganishda duragaylash metodi qo`llanmasligining sababi to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. uzoq muddat yashay olish qogilyati mavjudli oilada farzandning kamligi nerv sistemasi juda murakkab tuzilganligi jinsiy organlarining ayirish funksiyasini bajarganligi tufayli Shajara tuzish (geneologik) metodi haqida noto`g`ri ma`lumotlar keltirilgan qatorni toping. ?. 1. odamlarning normal va kasallik belgI- xususiyatlarning sabablarini o`rganish maqsadida mumkin qadar ko`proq avlodlarning nasl-nasabi haqida ma`lumot to`plash, tahlil qilishda foydalaniladi 2. so`ngi yillarda katta ahamiyat kasb etgan usul hisoblanadi 3. u odamda uchraydigan irsiy kasalliklarning sabablarini tushuntirib berish uchun ko`pgina materiallarni beradi 4. bu metod yordamida insonning ko`pgina belgilari, jumladan, gen kasalliklarinining nasldan nasllga o`tish qonuniyatlarini aniqlash imkonini beradi 5. ushbu metod yordamida odamdagi qobilyat, istedod va boshqa fazilatlarning rivojlanishi irsiy omillarga bog`liq ekanligi isbotlaydi 6. normal bo`y dominant gen kasalliklari qatoriga kirishini aniqladi 7. qon hujayralari –lekositlari ajratib olinadi va 37, ○C da alohida oziq muhitida o`stiriladi 8. musiqa, matematikaga bo`lgan istedod va qobilyatlarni o`rganadi 9. shajara tuzishda o`ziga xos ramziy belgilardan foydalanilmaydi. A) 2, 5, 8, 1, 3, B) 8, 1, 4, 6, 5, C) 7, 2, 3, 9, D) 3, 4, 6, 1, 7 216. Geneologik usulda aniqlangan (a) retsessiv (b) dominant kasaliklar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. jingalak soch 2. barmoqlar sonining normal bo`lishi 3. normal bo`y 4. malla bo`lmagan soch 5. qo`y ko`z 6. sepkillarning bo`lmasligi 7. sepkillilik 8. pakanalik 9. ko`k ko`z yoki kulrang ko`z 10. polidaktilya 11. malla soch 12. normal soch 13. to`g`ri soch A) a- 5, 4, 3, 13, 10 b- 8, 1, 6, 13, 11 B) a- 8, 1, 6, 13, 11 b- 7, 2, 12, 10, 5, C) a- 3, 1, 4, 5, 7, 8, 10 b- 2, 6, 9, 11, 12, 13, D) a- 2, 6, 9, 13, 12, 11 b- 4, 1, 3, 5, 8, 7, 10
Geneologik usulda aniqlangan retsessiv kasalliklar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. sepkillilik, pakanalik, ko`k ko`z, sepkilsizlik jingalak soch, barmoqlar sonining normal bo`lishi, normal bo`y normal bo`y, malla bo`lmagan soch, qo`y ko`z qandli diabet, tug`ma karlik, gemofiliya, shezofreniya Shajarasi o`rganilayotgan shaxs (a) shajarasi o`rganilayotgan insonning opa- singillari (b) qanday nomlanadi. 1. proband 2. knisa 3. sibis 4. vifa A) a- 1, b- 2. B) a- 2, b- 3, C) a- 3, b- 4, D) a- 2, b- 3 219. Autosomalarda (a) , retsessiv (b) dominant holda irsiylanadigan kasalliklar to`g`ri berilgalaan qatorni toping. ?. 1. ko`z qoraligi 2. Miopiya 3. albinizm 4. Braxidaktilya 5. chapaqay 6. ko`k ko`zlik 7. Polidaktilya 8. silliq soch 9. sochning jingalakligi 10. resus musbat (Rh+) 11. resus musbat (Rh-) 12. fenil ketanuriya 13. IΟqon guruhi A) a- 12, 13, 11, 8, 6, 5, 3, b- 10, 9, 7, 4, 2, 1 B) a- 1, 8, 4, 9, 12. b- 13, 11, 7, 6, 3, 2 C) a- 1, 2, 4, 7, 9, 10 b- 3, 5, 6, 8, 11, 12, 13, D) a- 2, 5, 10, 6, 3, b- 1, 8, 13, 7, 4 Y-xromosomaga birikkan xolda irsiylanmaydigan kasalliklar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) qandsiz diabet, ixtioz B) gipertrixoz, ixtioz C) tepakallik, sochning gipertrixoz D) polidaktilya, sindaktilya Sitoplazmatik irsiylanish haqida noto`g`ri ma`lumotlar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. mitoxondriya, xloroplast va plazmida genlariga bog`liq 2. bu irsiylanish faqat otadan o`g`il bolalarga o`tadi 3. bu kasalliklar bazan o`gil bolalarda kuzatiladi 4. odamlarda ko`rish nervi atrofiyasi 5. mitoxondrial sitopatiya 6. jinsiy xromosomaga brikkan xolda irsiylanadigan kasallik mezoni hisobnadi 7. autosomaga brikkan holda irsiylanadi 8. faqat onadan farzandlarga ( o`g`illarda ham, qizlarga ham bir kuzatiladi ) 9. genom mutatsiyasi tufayli vujudga keladi A) 4, 1, 8, 5, B) 2, 4, 6, 8, C) 1, 5, 7, 9, D) 2, 3, 6, 9
222. Sitogenetik usul haqida to`g`ri ma`lumotlar noto`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. so`ngi yillarda katta ahamiyat kasb etayotgan usullardan biri hisoblanadi 2. insondagi fenotipik o`zgaruvchanlikni o`rganadi 3. odamdagi irsiy o`zgaruvchanlikni o`rganadi 4. xromosomalarning ko`rinadigan darajadagi o`zgaruvchaligini o`rganadi 5. gen mutatsiyasini vujudga kelishini o`rganadi 6. xromosoma va genom mutatasiyalarini o`rganadi 7. qonning eritrosit shakillarini o`rganadi 8. oq qon tanachalari 37, o C da alohida oziq muhitida o`stiriladi 9. Eritrositlarning plastinka shakillari o`rganiladi G. Xardi va V. Vaynberg qanday metodni ishlab chiqdi A biokimyoviy B) immunologic C) egizaklar D) popupatsion static 1908-yilda kashf etilgan metod to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. A biokimyoviy B) immunologic C) popupatsion static D) egizaklar Daun sindromining asosiy kelib chiqish sabablari to`g`ri berilgan javobni toping. ?. Ota- onaning chekishi, alkogol va narkotik moddalarning iste`mol qilishi najisida, boshlang`ich jinsiy hujayralarning mitoz bo`linishida 21- juft xromosomalarning o`z juftidan to`liq ajralishi ro`y bermaganligi tufayli yo tuxum hujayra yoki yo spermatazoidda 23, ta xromosomaga emas 24, ta xromosomaga ega bo`ladi Ota- onaning chekishi, alkogol va narkotik moddalarning iste`mol qilishi najisida, boshlang`ich jinsiy hujayralarning amitoz bo`linishida 21- juft xromosomalarning o`z juftidan to`liq ajralishi ro`y bermaganligi tufayli yo tuxum hujayra yoki yo spermatazoidda 23, ta xromosomaga emas 24, ta xromosomaga ega bo`ladi Ota- onaning chekishi, alkogol va narkotik moddalarning iste`mol qilishi najisida, boshlang`ich jinsiy hujayralarning meyoz bo`linishida 21- juft xromosomalarning o`z juftidan to`liq ajralishi ro`y bermaganligi tufayli yo tuxum hujayra yoki yo spermatazoidda 23, ta xromosomaga emas 24, ta xromosomaga ega bo`ladi Ota- onaning chekishi, alkogol va narkotik moddalarning iste`mol qilmasliogi najisida, boshlang`ich jinsiy hujayralarning meyoz bo`linishida 21- juft xromosomalarning o`z juftidan to`liq ajralishi ro`y bermaganligi tufayli yo tuxum hujayra yoki yo spermatazoidda 23, ta xromosomaga emas 24, ta xromosomaga ega bo`ladi Klayfenter sindromi qaysi metod yordamida aniqlangan A) biokimyoviy B) immunologic C) sitogenetik D) population static Klayfenter sindromining Daun sindromidan asosiy farqi to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. alleli mavjud bo`lmagan xromosomaning ortishi kuzatiladi allel jufti mavjud bo`lgan xromosomalarning karrali kamayishi kuzatiladi mitoz jarayonida ikki juft xromosomalarning karrali ortishi kuzatiladi jinsiy xromosomalarning ortishi bilan farqlanishi Klayfenter sindromini vujudga kelishining sababchisi hisoblangan hujayra estrogen garmoni tasirida vujudga kelsa, spermatazoidning xromosomalar to`plami to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) 21- XX B) 21- Y C) 22- XY D) 22- Y Klayfenter sindromini vujudga kelishining sababchisi hisoblangan hujayra androgen garmoni tasirida vujudga kelsa, ovotsitning xromosomalar to`plami to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) 21- XX B) 21- Y C) 22- XY D) 22- Y Klayfenter sindromining belgilari to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1. og`zi yarim ochiq 2. aqliy zaif 3. jismoniy, aqliy jihatdan o`zgarishlar ro`y beradi 4. ko`zlari kichik 5. yelka va bilak-tirsak suyaklari juda uzun bo`ladi 6. oyoqning to`rtboshli va ikki boshli muskul joylashgan suyaklari uzun bo`ladi 7. bosh suyaklar soni nisbatan kam bo`ldi 8. yelka suyagi chanoq segmentiga 9. tuxumdon yoki urug`donning normal rivojlanmaydi 10. o`rta hisobda yangi tug`ilgan 500 ta o`g`il bo`lalarda uchraydi A) 1, 5, 8, 9, B) 4, 1, 7, 10 C) 3, 6, 1, 8, D) 3, 9, 6, 5
232. Ayollarda jinsiy xromosomalar mutatsiyasi bilan bog`liq bo`lgan kasallik haqida tog`ri ma`lumotlar berilgan qatroni toping. ?. juft gomologik xromosomalarning ortishi kuzatiladi xromosomalar to`plami 44- XO 3. o`g`il bolalarda kuzatiladi 4. urug`don rivojlangan bo`ladi 5. ikkilamchi jinsiy belgilar sust rivojlangan bo`ladi 6. yangi tug`ilgan 500 ta qiz boladan birida uchraydi 7. juft gomologik xromosomalarning kamayishi kuzatiladi 8. tuxumdon rivojlanmaga bo`ladi 9. 5000 ta qiz boladan bittasida uchraydi 10. Xromosomalar to`plami 44- XX A) 2, 5, 9, 4, B) 3, 6, 4, 8, C) 4, 10, 7, 5, D) 2, 5, 9, 8 Jahon sog`liqni saqlash tashkilotining ma`lumotiga ko`ra , dunyoda necha foiz chaqaloqlar tug`ma va irsiy kasallikla rbilan tug`ladi. A) 20 B) 15, C) 10 D) 5 Hozirgi kunda tug`ilayotgan bolalarda tug`ma va irsiy kasalliklarning kelib chiqishining asosiy sabablari to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. homiladorlik davrida o`tkir yuqumli kasallik bilan chalinish 2. endokrin va va surunkali xastaliklar 3. bo`lajak onalarning to`g`ri ovqatlanishi 4. ayollarda yod yetishmasligi 5. ona organizmida foli kislotasining ko`p bo`lishi 6. tuz tanqisligi mavjudligi 7. sport bilan shug`ullanishlik 8. foli kislotasining normada bo`lishi 9. ayrim dori preparatlarini qabul qilishi A) 2, 7, 9, 1 B) 3, 1, 8, 2. C) 1, 9, 4, 2. D) 5, 8, 6, 2 235. Respublika “Ona – bola skrining” markazi hodimlari tomonidan chaqaloqlarda aynan qaysi kasalliklarga tashxis qo`yiladi A) albinism, fenilketanuriya B) polidaktilya, sindaktilya C) ixtioz, gipertrioz D) gipoterioz, fenilketanuriya
1915- yil Tuort va D`Errel biologiya fanida qanday iz qoldirdi. bakteriyalarni replikatsiya qilish yo`li bilan turli xil klonlar olish mumkinligini isbotladi o`simlik bilan bakteriya hujayralari birgalikdagi faoliyati tufayli achish jarayoni amalga oshishini aniqladi virus molekulalarini DNK li yoki RNK li bo`lishini aniqladi zararlangan bakteriya hujayralari ichida faglarning ko`payishini isbotladi. Bakteriyalarda qanday mutatsiya sodir bo`lganligi tufayli faglarga qarshi kurasha oldi A) sun`iy B) foydali C) letal D) spontant Biologiya tarixida 1950-1970-yillarda erishilgan yutuqlar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. hujayra yadrosining kashf etilishi 2. DNK ning ma`lum qismini kesuvchi restriktaza fermenti o`rganildi 3. genetik kod aniqlandi 4. hujayra nazariyasi aniqlandi 5. genetik kodning oqsil biosintezdagi ahamiyati o`rganildi 6. protoplazma tarkibi aniqlandi 7. labaratoriya sharoitida gen sintez qilish ishlari amalga oshirildi 8. DNK molekulasini klonlash ishlari amalga oshirildi 9. somatik hujayralarni gibridlash A) 2, 5, 9, 4, B) 3, 4, 1, 8, C) 6, 9, 3, 4, D) 2, 7, 5, 3 4. Biologiya tarixida 1970-1990-yillarda erishilgan yutuqlar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. gen muhandisligining paydo bo`lishi 2. DNK ning ma`lum qismini kesuvchi restriktaza fermenti o`rganildi 3. genetik kod aniqlandi 4. gibridomalar yaratildi 5. rekombinant bakteriyalar yordamida birinchi bo`lib somatostatin garmoni olindi 6. protoplazma tarkibi aniqlandi 7. labaratoriya sharoitida gen sintez qilish ishlari amalga oshirildi 8. DNK molekulasini klonlash ishlari amalga oshirildi 9. somatik hujayralarni gibridlash A) 2, 5, 9, 4, B) 5, 1, 4, 9, C) 6, 9, 3, 4, D) 2, 7, 5, 3 Gen muhandisligi fanining maqsadi qanday amaliy ishlarni oshirish bilan aloqador. bir organizmdagi qimmatbaho hususiyatga ega bo`lmagan genlarni ikkinchi organizmga ko`chirib o`tkazish yoki shu genlar faoliyatini kuchaytirish orqali ikkimchi organizmda yo`naltirilgan o`zgartirishlar (transformatsiya) keltirib chiqarish va bu o`zgarishlardan inson manfaatlari yo`lida faydalanishdir. bir organizmdagi qimmatbaho hususiyatga ega genlarni ikkinchi organizmga ko`chirib o`tkazish yoki shu genlar faoliyatini kuchaytirish orqali ikkimchi organizmda yo`naltirilgan o`zgartirishlar (transformatsiya) keltirib chiqarish va bu o`zgarishlardan inson manfaatlari yo`lida faydalanishdir. bir organizmdagi qimmatbaho hususiyatga ega genlarni ikkinchi organizmga ko`chirib o`tkazmaslik yoki shu genlar faoliyatini kuchaytirish orqali ikkimchi organizmda yo`naltirilgan o`zgartirishlar (transformatsiya) keltirib chiqarish va bu o`zgarishlardan inson manfaatlari yo`lida faydalanishdir. bir organizmdagi qimmatbaho hususiyatga ega genlarni ikkinchi organizmga ko`chirib o`tkazish yoki shu genlar faoliyatini kuchaytirish orqali ikkimchi organizmda yo`naltirilgan o`zgartirishlar (transformatsiya) keltirib chiqarish va bu o`zgarishlardan inson manfaatlari yo`lida faydalanmaslik. Viruslarning irsiy elementlari to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. A) faqat DNK B) faqat RNK C) yadro D) DNK yoki RNK Prokariotlar uchun hos bo`lgan hususiyatlar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. asosiy nasl aparati halqasimon DNK dan iborat, nukleotid deyiladi asosiy nasl aparati halqasimon DNK dan iborat, nukleotid deyiladi, va sitoplazmada joylashgan bakteriya DNK bilan giston oqsillari bilan kompleks hosil qilmaydi shuning uchun genlari doim ishlab turadi hamma javoblar to`g`ri Eukariotlar uchun hos bo`lgan hususiyatlar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. irsiy axboroti xromosomalarda joylashgan xromosomalar gistonli oqsil bilan kompleks hosil qiladi xromosomalar soni va ulardagi genlar miqdori va sifati bilan farq qiladi. hamma javoblar to`g`ri Transmissibl plazmid haqida to`g`ri ma`lumotlar berilgan qatorni toping. ?., 1. 3- 10 dona gendan iborat 2. asosiy xromosomaga birikkan holda o`z faoliyatini bajara olmaydi 3. asosiy xromosomaga birikkandan keyin o`z mustaqilligini yo`qotadi 4. bakteriya va zamburug` bo`linganda qiz hujayralarda tasodifiy taqsimlanadi 5. bakteriofag va transposon irsiy molekulasi kabi asosiy xromosomaga birikib rekombinatsiyalkana oladi 6. ayni paytda plasmid geni asosiy xromosomaga birikkandan keyin o`z faoliyatini boshlaydi 7. asosiy xromosomadan mustaqil holda replikatsiyalana oladi 8. bakteriya va zamburug` bilan birga bir hujayradan ikkinchi hujayraga hujayra qobig`i yoki membranasining teshigi orqali o`ta oladi 9. fosfodiefir bog`lari soni nukleotidlar soniga teng bo`ladi A) 2, 6, 9, 7, B) 3, 5, 1, 8, C) 1, 9, 5, 2. D) 4, 1, 9, 6 10. Avtonom plazmid haqida to`g`ri ma`lumotlar berilgan qatorni toping. ?. 1. 3- 7, dona gendan iborat 2. asosiy xromosomaga birikkan holda o`z faoliyatini bajara oladi 3. asosiy xromosomaga birika olish hususiyati yo`q bo`ladi 4.
bakteriya va zamburug` bo`linganda qiz hujayralarda tasodifiy taqsimlanmaydi 5. bakteriofag va transposon irsiy molekulasi kabi asosiy xromosomaga birikib rekombinatsiyalkana olmaydi 6. fosfodiefir bog`lari soni nukleotidlar soniga teng bo`ladi 7. asosiy xromosomadan mustaqil holda replikatsiyalana oladi 8. bakteriya va zamburug` bilan birga bir hujayradan ikkinchi hujayraga hujayra qobig`i yoki membranasining teshigi orqali o`ta olish hususiyati yo`q bo`ladi 9. Plazmidlar monomeri nukleotid hisoblanadi A) 2, 6, 9, 7, B) 3, 5, 2, 8, C) 3, 9, 5, 6, D) 4, 1, 9, 6
Gen muhandisligI- atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?. organizmlarning genlar va genlar majmuasining faoliyatini inson manfaatlarini ko`zlmagan holda o`zgartirilishi recombinant RNK va DNK larni olish, organizm ( hujayra )dan genlarni ajratish, genlarni boshqarish ( manipulatsiya ), genlarni boshqa organizmga ko`chirib o`tkazish va DNKdan ajratib olingan genlarni olib tashlash yo`li bilan suniy organizmlarni yaratish texnologiyasi bir molekula oqsil biologic sinteziga javobgar bo`lgan DNK molekulasidagi aminokislotalar keltma- ketligi organizmning belgi hususiyatlarini rivojlantirishda bevosiya tasir ko`rsatuvchi tashqi muhitning omillar yig`indisi Biologik jarayonlar ketma- ketligini boshqarishda ishtirok etadigan, genetic tuzilishi bo`yicha deyarli o`xshash bo`lgan bir nechta genlar nima deyiladi. A) gen muhandisligi B) gen oilasi C) genlar majmuasi D) elektroforez Gen muhandisligining maqsadi tog`ri berilgan qatorni toping. ?. A) jinsiy xromosomalarning asosiy shakillarini o`rganadi B) belgilarning irsiylanish qonunini o`rganadi genlarning ichki tuizilishi va xromosomada tutgan o`rnini inson extiyojiga muvofiq o`zgartirish hujayraning asosiy tarkibiy qismi hisoblangan sitoplazmasi kimyoviy tarkibini o`rganadi Gen muhandisligi fanining maqsadidan foydalanib qanday natijaga erishish mumkin 1. har qanday tirik organizmni maqsadga muvofiq ravishda moslashtirish 2. sanoat miqyosida oqsil bo`lmagan moddalarni ishlab chiqarish 3. o`simlik va hayvonlarni inson ehtiyojlariga mos ravishda moslashtirish 4. rekanstruksiya ishkarini olib borish 5. qazilma ishlarini olib borish 6. irsiy kasalliklarni aniq va tez tashxis qilish hamda sabablarini aniqlash 7. oraliq formalarni aniqlash 8. yuqumli kasalliklarni aniq va tez tashxis qilish hamda sabablarini aniqlash 9. atavizm hodisasini o`rganadi Gen muhandisligi fanining vujudga kelishining sabablari to`g`ri berilgan javobni toping. ?. electron hisoblash mashinalarining vujudga kelishi va takomilashishi natijasida bakteriyaklarni ichki tuzilishini mukammal o`rganish va unumli foydalanish usullarining vujudga kelishi viruslarning yer yuzida kashf etilishi bilan bog`liq enzim va elektroforez usullarini vujudga kelishi Gen muhandisligi fanining tez sur`atlarda rivojlanib ketishiga asosiy sabab to`g`ri berilga jovobni toping. ?. DNK molekulasini tashkil etuvchi aminokislotalarning spetsifik ketma- ketligini (izchilligini) aniqlash hamda xohlagan DNK bo`lagini avtomatik tarzda sintez qilish usul va uskunalarining kashf etlishi bilan bog`liq DNK molekulasini tashkil etuvchi nukleotidlarning spetsifik ketma- ketligi emas (izchilsizligini) aniqlash hamda xohlagan DNK bo`lagini avtomatik tarzda sintez qilish usul va uskunalarining kashf etlishi bilan bog`liq DNK molekulasini tashkil etuvchi nukleotidlarning spetsifik ketma- ketligi (izchilligini) aniqlash hamda xohlagan DNK bo`lagini avtomatik tarzda sintez qilish usul va uskunalarining kashf etlishi bilan bog`liq RNK molekulasini tashkil etuvchi nukleotidlarning spetsifik ketma- ketligini (izchilligini) aniqlash hamda xohlagan RNK bo`lagini avtomatik tarzda sintez qilish usul va uskunalarining kashf etlishi bilan bog`liq Gen muhandisligining tadqiqot obektlari to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. hayvon, ekotop o`simliklar va havo bakteriya, virus iqlim va tuproq Tadqiqot obyektiga ko`ra genetic injeneriya qanday bo`limlarga bo`linadi. gen muhandisligi, xromosoma muhandisligi, to`qima muhandisligi genom muhandisligi, xromosoma muhandisligi, to`qima muhandisligi gen muhandisligi, xromosoma muhandisligi, hujayra muhandisligi gen muhandisligi, xromosoma muhandisligi, organ muhandisligi Qachon tirik organizmlar tirik tuzilmasi tarkibiy qismi hisoblangan DNK molekulalari o`rtasida moddiy farq yo`qoladi. glitserin eritmasiga solingandan so`ng yadrodan tashqi muhitda har qanday holatda moddiy farq hech qachon yo`q bo`lmaydi D) DNK molekulasi hujayra moddalaridan ajratib olinsa Hozirgi zamon genetic injeneriyasi yutuqlaridan qandayt foydalanish mumkin. A) ayrim DNK bo`lagini ko`paytirish B) DNK molekulasining ayrim nukleotidlarini tranformatsiya qilish har qanday DNK molekulasini sintez qilish va DNK molekulasi har qanday qismini transformatsiya qilish mutant organizm vujudga keltirish Buyuk fransuz olimi Lui Paster bakteriyalarni klonlash orqali baktriyalarning qanday hususiyatlarini isbotlab berdi. ko`k yashil suv o`tlarlarning xilma- xilligini, irsiyatning mavjud emasligi va xususiyatlari irsiyatga bog`liqligini bakteriyalarning xilma- xilligini, irsiyatning mavjudligi va xususiyatlari irsiyatga bog`liqligini prokariotlarning xilma- xill emasligi irsiyatning mavjudligi va xususiyatlari irsiyatga bog`liqligini ularning xilma- xilligini, irsiyatning mavjudligi va xususiyatlari irsiyatga bog`liqligini Qaysi olimlar mutant hujayralarni replica ko`chirish usuli bilan ajratib oldilar Tuort va D`Errel B.Mak Klintok Joshua va E.Lederberg Tatum va Lederberg Joshua va E.Lederberg mutant hujayralarni replica ko`chirish orqali olish mumkinligini qachon isbotlab berdi. A) 1950 –yil B) 1952. –yil C) 1915, –yil D) 1984, –yil Shtamm-atamasiga to`g`ri ta`rif berilga qatorni toping. ?. A) bakteriyalarning bakteriyalarning bakteriyalarning Joshua va E.Lederberg mutant hujayralarni replica ko`chirish orqali olish mumkinligini qachon isbotlab berdi. A) 1950 –yil B) 1952. –yil C) 1915, –yil D) 1984, –yil
Shtamm-atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?. xar-xil turga mansub, lekin ayrim genlari bilan farq qiluvchi bakteriyalar to`plami bir turga mansub, lekin ayrim genlari bilan farq qiluvchi bakteriyalar to`plami bir turga mansub, irsiyati bir xil bo`lgan bakteriyalar to`plami xar-xil turga mansub, irsiyati bir xil bo`lgan bakteriyalar to`plami “lak” (lak minus) shtammi uchun hos hususiyat to`g`ri berilgan qatorni toping. ? 1. oqsil tabiatli modda sitez qiluvchi gen mavjud 2. laktozani parchalovchi DNK molekulasi nukleotidlar ketma- ketligi mavjud emas 3. bu shtamm laktozani parchalovchi genning noaktiv formasini sintezlaydi 4. bakteriya hujayrasida glukozani parchalovchi genning aktiv formasini sintezlaydi 5. insonlar tomonidan sun`iy ravishda yaratilmagan A) 4, 3, B) 1, 5, C) 2, 4, D) 3, 5 Plazmidlar asosiy tarkibini qanday gen tashkil etadi A) plasmid qayta sintez qiluvchi gen B) bir plazmoid bilan ikkinchiu plasmid bilan bog`lanuvchi gen antibiotik va zaxarli toksinlarni parchalovchi gen transformatsiya geni Plazmidning antibiotic parchalovchi geni bir hujayradan ikkinchi hujayraga qanday o`tadi faglar orqali transpozonlar orqali rekombinanat DNK orqali avtonom plazmid Plazmidning antibiotikga chidamlilik genidan genetik injeneriyada qanday maqsadda faydalanish mumkin. kostruktorlik maqsadida foydalanish mumkin vektor sifatida foydalanish achitqi va zamburug`lar uchun toksin sifatida bakteriyalarni ko`paytirishda Organizm evalutsiyasida katta axamiyatga ega bo`lib, ular xromosomaning bir qismini ikkinchi xromosomaga ko`chirib o`tqazish vazifasini bajaruvchi ferment hisoblanadi.Bu jumla qanday DNK fragmenti haqida gap bormoqda. A) plasmid B) nukleaza C) polimeraza D) transposon Transpozonlarni qaysi olima kashf etgan A) A.Tatum B) B.Muhammedhonova C) O.Umidova D) B.Mak Klintok B.Mak Klintok Xalqaro Nobel mukofotini qachon olgan ? A) 1940-yil B) 1950-yil C) 1984- yil D) 1900-yil Ko`chib yuruvchi genetic elementlarning tiplari necha guruxga bo`linadi. A) 1 B) 2. C) 3, D) 4, Ko`chib yuruvchi genetic elementlar qanday hususiyatlari bilan bir-biridan farqlanadi A) tuzilishi B) ko`chib yurish tipi viruslarga o`xshash yoki o`xshamasligi hamma javoblar to`g`ri Transpozonlar xilma –xil tuzilishga ega bo`lishiga qaramay umumiy hususiyat nimadan iborat DNK molekulasini asosiy qismini antibiotikga chidamlilik geni tashkil etadi fosfodiefir bog`lar soni har doim nukleotidlar soniga teng bo`ladi hujayra DNK moekulasining 70% qismini transpozonlar tashkil etadi ikki cheti nukleotidlar izchilligi bilan tugallanadigan va markaz qismi esa DNK molekulasini yoishqoq uchlar hosil qilib kesuvchi nukleaza fermentini sintezlovchi genning mavjudligi Retrotranspozonlar-atamasiga to`g`ri ta`rif bertilgan qatorni toping. ?. DNK ning bir bo`lagi bo`lib, ular tuzilishi jihatidan DNK tutuvchi virusni eslatadi bunday elementlar o`zini to`g`ri transkriptaza yordamida sintezlab, bu nusxani DNK ning boshqa joytiga ko`chirib o`tkazishni (insersiyalanish) ta`minlaydi. ko`chirish davomida retrotranspozonlarning eski nusxasi o`z joyida qoladi va faqat ularning nusxasigina ko`chiriladi ko`chib o`tish jarayonida DNK molekulasi nukleotidi kamayib ketadi Retropozonlar haqida to`g`ri ma`lumotlar berilgan qatorni toping. ?. 1. ko`chish mexanizmi bo`yicha retrotranspozonlarga o`xshash 2. retropozonlarning retrotranspozonlardan asosiy farq tuzilishi viruslarga o`xshashligi 3. retropozonlarning retrotranspozonlardan asosiy farq tuzilishi viruslarga o`xshamasligi va nusxa ko`chirishda teskari transkriptaza fermentiga ega emasligi 4. organizm genominign asosiy tarkibiy qismi hisoblanadi 5. hayvon hujayrasining tarkibiy genini 30% retropozonlar tashkil etadi 6. makkajo`xori o`simligining donlari tarkibidagi antatsion (sariq) rangni ifodalaydigan genning asosiy tarkibiy qismini transposon tashkil etadi 7. ko`chish mexanizmi bo`yicha retrotranspozonlarga o`xshash emas 8. retropozonlarning retrotranspozonlardan asosiy farq tuzilishi viruslarga o`xshamasligi 9. o`simliklar genomining 50%ni transpozonlar tashkil etadi A) 2, 6, 8, 4, B) 1, 8, 4, 5, C) 3, 4, 8, 1 D) 5, 8, 4, 2 To`g`ri ma`lumotni toping. ?. odatda yashash muhiti keskin o`zgargan tronspozonlarning ko`chib yurishi ortadi.Shu sababdan ko`chib yuruvchi genetic elementlar ishtirokida gen muhandisligiga asoslangan ko`pgina biotexnologik jarayonlar yaratiladi aniqlanishicha, transpozonlar va retrotranspozonlar bu elementlarning ko`chib yurishini belgilab beruvchi transpozaza fermenti yoki nusxa ko`chiruvchi teskari transkriptaza fermenti genlarini o`zida tutadi va ko`chib yurish uchun qulay bo`lgan yopishqoq uchlarga ega transposon va retroptranspozon kabi elementlar fenotipik nomoyon bo`lishi, ular biror funksional genga brikkanda nomoyon bo`ladi. hamma javoblar to`g`ri. Atamalar raqamini ularning tarifi bilan to`g`ri juftlang 1. Plazmid 2. Transpozon 3. Avtonom plazmidlar 4. Gen muhandisligi 5. Retrotranspozon 6. Transmissibl plasmid 7. Elektroforez a) Asosiy xromasomaga birika olmaydigan va asosiy xromasomadan mustaqil ravishda o‘z-o‘zidan replikatsiya qiladigan halqasimon DNK molekulalari b) Gen yoki genlar majmuasini maqsadga muvofiq o‘zgartirish d) Xromosomadan tashqarida joylashgan o‘z-o‘zini replikatsiya qila oladigan halqali DNK molekulasi e) I- RNK matritsa vositasida o‘z nusxasini sintezlab, genomning boshqa joyiga ko‘chib o‘tadigan virussimon DNK molekulasi f) Molekulalarning elektr maydonida joylashtirilgan maxsus gel ichida kattaligiga ko‘ra ajratish usuli g) Hujayra xromosomalari tarkibiga rekombinatsiyalana oladigan plazmida h) Genomdan o‘zini qirqib, genomning boshqa joyiga ko‘chib o‘tadigan genetik tuzilma A) 1- a, 2- b, 3- d, 4- e, 5- f, 6- g, 7- h B) 1- h, 2- g, 3- f, 4- e, 5- d, 6- b, 7- a C) 1- h, 2- a, 3- g, 4- b, 5- f, 6- d, 7- e D) 1- d, 2- g, 3- a, 4- b, 5- e, 6- h, 7- f
Gen muhandisligI- atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ? asosiy xromosomadan bir necha barobar kichik 3- 10 dona gendan iborat halqasimon DNK molekulasi DNK molekulasining bir qismi bo`lib tuzilishi jihatidan RNK tutuvchi viruslarga o`xshash molekula odamda uchraydigan patalogik belgilar vujudga kelishini o`rganuvchi mukammal metod recombinant DNK yaratish va shu asosda organizm uchun yangi foydali belgi hususiyatlarni yaratish Qaysi organizmlar o`zidagi genetic moddani boshqa organizmlarga ko`chirib o`tkazish hususiyatga ega A) virus B) faglar C) bakteriya D) hamma javoblar to`g`ri Rekombinant hosil qilishning nechta usuli mavjud A) 2. B) 3, C) 4, D) 5 Rekombinantlar hosil qilishning usullari to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. transformatsiya, translatsiya, tranduksiya transformatsiya, tranduksiya, konyugatsiya transposon, trauler, translokatsiya D) transmeller, tranduksiya, transformatsiya AQSHning mashhur Mansanto kompaniyasi biotexnologiyaning aynan qaysi yo`nalishidan foydalangan holda ko`p sut beruvchi qoramollarni oldi. A) fermentlar B) hujayra C) gen D) genom Har xil genkarni mikroinyeksiya qilingan organizmlar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. katta bo`luvchi quyonlar surrogate zotli qo`ylar qora baqa sichqon va kalamush O`sish garmon geni qaysi organizm hujayrasiga kiritilgan A) sichqonlar B) kalamush C) yashil qurbaqa D) quyon J.H Hamidov biologiya faniga qanday yangilik kiritgan o`sish garmonini sichqonm organizmiga kiritgan quyonn imun tizimi yuksak darajada rivojlanganligi hujayra biologiyasi sohasida ilmiy ish qilgan o`sish garmoni quyon tuxum hujayrasiga kiritdi Klon-atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?. bir tuga mansub ayrim belgi hususiyatlari bilan farq qiluvchi bakeriyalar to`plami har xil turga mansub hayvon hujayrasi to`plami yetuk bo`lmagan organizm bir tur bakteriyasining bo`linib ko`payishidan hosil bo`lgan irsiy belgilari bir hil hujayralar to`plami Terak o`simligining suniy kloni to`g`ri berilgan qatorini toping. ?. A) bachkilar B) qalamchlar C) parxesh D) jingalak Yuksak hayvonlar klonlarini yaratish biotexnologiyasi ishlab chiqqan olim nomi to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. A) J.H.Hamidov B) Roslin J.Gyordon Keller va Milshteyn J.Gyordon nechanchi yilda hujayra muhandisligini qo`llagan xolda inson klonini yaratdi. A) 1974- yil B) 1975- yil C) 1976- yil D) 1977- yil Transgen baqa olish texnologiyasida baqa tuxum hujayrasiga qaysi organ hujayrasini kiritadi. A) yurak B) jigar C) muskul D) ichak Qo`yning klonini qaysi oliy talim hodimlari tomonidan yaratildi. A) Hamidov B) Kenbridj C) Roslin D) Monsanto Qo`yning kloni nechanchi yilda yaratildi. A) 1995- yil B) 1996- yil C) 1997- yil D) 1998-yil Roslin institute olimlari tomonidan yaratilgan klonni Gyordon yaratgan klondan asosiy farqi to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. yadrosi olib tashlangan hujayraga boshqa embrional hujayra yadrosi ko`chirib o`tqazilgan ilk bor yadrosi olib tashlangan hujayraga voyaga yetgan organizm somatic hujayrasi yadrosi kiritilgan. oshqozon ichak kasalliklari bilan kasallangan qo`yni infraqizil nurlari bilan davolagan quloq suprasida kamchilik bo`lgan qo`ylarning embrionlik davrida tuzatilishi Hujayra muhandisligi asosida rivojlantirilgan biotexnologiyalar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. paxta tolasini yaxshilashga qaratilgan biotexnologiyasi hayvon zotlarini normallashtiruvchi va ko`p nasl beruvchi biotexnologiya transgen o`simliklar olish va zotli qo`ylar olish biotexnologiyasi gibridoma olish va monoklanal antitana olish biotexnologiyasi. Birinchi bo`lib gibrid hujayra qachon olindi. A) 1973- yil B) 1974- yil C) 1975- yil D) 1976- yil Keller va Mileshteyn biologiya sihasiga qanday qilib o`z hissalarini qo`shishdi. birinchi bo`lib baqa hujayrasiga transplan gen kiritish biotexnologiyasini yaratdi sichqon va kalamush organizmiga toksin va antibiotiklarning muvaffaqiyatli tasirini o`rgangan antitana sintez qiluvchi linfotsit hujayralari bilan o`sma hujayralarini qo`shish orqali har qanday normal hujayra bilan rak hujayralarni qo`shish orqali gibrid hujayra olingan Qaysi organizmdan sun`iy ravishda transplan hujayra hosil qilingan umurqasiz organizmlarda o`lat kasalligini tarqatuvchisi Karpachenko olgan o`simlik umurqali organizm Ichak hujayrasi orqali transgen olingan organizmlar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. A) kalamush B) odam C) baqa D) sichqon
Gibridoma olish va monoklanal antitana olish biotexnologiyasi aynan qaysi muhandislik asosida rivojlantirildi. A) gen B) hujayra C) ferment D) molekula J.Gyordon aynan biotexnologiya yo`nalishidan foydalangan holda yuksak hayvonlar klonlarini yaratadi. A) gen B) genom C) fermentlar D) hujayra Zararlangan bakteriya ichida faglarning o`z- o`zidan ko`payishi mumkinligini isbotlagan olimlar nomi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. Lui Paster Joshua va Ester Lederberg Tuort va D`Errel B.Mak Klintok Biologiya tarixida 1950-1970-yillarda erishilgan yutuqlar noto`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. hujayra yadrosining kashf etilishi 2. DNK ning ma`lum qismini kesuvchi restriktaza fermenti o`rganildi 3. genetik kod aniqlandi 4. hujayra nazariyasi aniqlandi 5. genetik kodning oqsil biosintezdagi ahamiyati o`rganildi 6. protoplazma tarkibi aniqlandi 7. labaratoriya sharoitida gen sintez qilish ishlari amalga oshirildi 8. DNK molekulasini klonlash ishlari amalga oshirildi 9. somatik hujayralarni gibridlash A) 7, 5, 9, 4, B) 3, 4, 2, 8, C) 6, 9, 1, 4, D) 2, 7, 5, 3 65. Biologiya tarixida 1970-1990-yillarda erishilgan yutuqlar noto`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. gen muhandisligining paydo bo`lishi 2. DNK ning ma`lum qismini kesuvchi restriktaza fermenti o`rganildi 3. genetik kod aniqlandi 4. gibridomalar yaratildi 5. rekombinant bakteriyalar yordamida birinchi bo`lib somatostatin garmoni olindi 6. protoplazma tarkibi aniqlandi 7. labaratoriya sharoitida gen sintez qilish ishlari amalga oshirildi 8. DNK molekulasini klonlash ishlari amalga oshirildi 9. somatik hujayralarni gibridlash A) 2, 5, 9, 4, B) 5, 1, 4, 9, C) 6, 9, 3, 4, D) 2, 7, 5, 3 Gen muhandisligi fanining maqsadi qanday amaliy ishlarni oshirish bilan aloqador.emas bir organizmdagi qimmatbaho hususiyatga ega bo`lmagan genlarni ikkinchi organizmga ko`chirib o`tkazish genlar faoliyatini kuchaytirish orqali ikkimchi organizmda yo`naltirilgan o`zgartirishlar (transformatsiya) keltirib chiqarish va bu o`zgarishlardan inson manfaatlari yo`lida faydalanishdir. bir organizmdagi qimmatbaho hususiyatga ega genlarni ikkinchi organizmga ko`chirib o`tkazmaslik yoki shu genlar faoliyatini kuchaytirish orqali ikkimchi organizmda yo`naltirilgan o`zgartirishlar (transformatsiya) keltirib chiqarish va bu o`zgarishlardan inson manfaatlari yo`lida faydalanishdir. bir organizmdagi qimmatbaho hususiyatga ega genlarni ikkinchi organizmga ko`chirib o`tkazish yoki shu genlar faoliyatini kuchaytirish orqali ikkimchi organizmda yo`naltirilgan o`zgartirishlar (transformatsiya) keltirib chiqarish va bu o`zgarishlardan inson manfaatlari yo`lida faydalanish. Prokariotlar uchun hos bo`lgan hususiyatlar noto`g`ri berilgan qatorni toping. ?. asosiy nasl aparati halqasimon DNK dan iborat, nukleotid deyiladi asosiy nasl aparati halqasimon DNK dan iborat, nukleotid deyiladi, va sitoplazmada joylashgan bakteriya DNK bilan giston oqsillari bilan kompleks hosil qilmaydi shuning uchun genlari doim ishlab turadi irsiy axboroti xromosomalarda joylashgan Eukariotlar uchun hos bo`lgan hususiyatlar noto`g`ri berilgan qatorni toping. ?. irsiy axboroti xromosomalarda joylashmagan xromosomalar gistonli oqsil bilan kompleks hosil qiladi xromosomalar soni va ulardagi genlar miqdori va sifati bilan farq qiladi. hamma javoblar to`g`ri Plazmid atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?. hujayraning asosiy xromosomasidan bir necha yuz barobar kichik RNK qo`sh zanjirli halqasimon tuzilmasi bakteriya va tuban eukariotlarda umumiy xromosomadan bir necha barobar yirik noksimon tuzilmasi hujayraning asosiy xromosomasidan bir necha yuz barobar kichik DNK qo`sh zanjirli halqasimon tuzilmasi ko`chib yuruvchi irsiy element hisoblanib hujayraning asosiy genlarini tashkil etadi Transmissibl plazmid haqida noto`g`ri ma`lumotlar berilgan qatorni toping. ?., 1. 3- 10 dona gendan iborat 2. asosiy xromosomaga birikkan holda o`z faoliyatini bajara olmaydi 3. asosiy xromosomaga birikkandan keyin o`z mustaqilligini yo`qotadi 4. bakteriya va zamburug` bo`linganda qiz hujayralarda tasodifiy taqsimlanadi 5. bakteriofag va transposon irsiy molekulasi kabi asosiy xromosomaga birikib rekombinatsiyalkana oladi 6. ayni paytda plasmid geni asosiy xromosomaga birikkandan keyin o`z faoliyatini boshlaydi 7. asosiy xromosomadan mustaqil holda replikatsiyalana oladi 8. bakteriya va zamburug` bilan birga bir hujayradan ikkinchi hujayraga hujayra qobig`i yoki membranasining teshigi orqali o`ta oladi 9. fosfodiefir bog`lari soni nukleotidlar soniga teng bo`ladi A) 2, 4, 8, 7, B) 3, 5, 1, 8, C) 1, 9, 5, 2. D) 4, 1, 9, 6 71. Avtonom plazmid haqida noto`g`ri ma`lumotlar berilgan qatorni toping. ?. 1. 3- 7, dona gendan iborat 2. asosiy xromosomaga birikkan holda o`z faoliyatini bajara oladi 3. asosiy xromosomaga birika olish hususiyati yo`q bo`ladi 4. bakteriya va zamburug` bo`linganda qiz hujayralarda tasodifiy taqsimlanadi 5. bakteriofag va transposon irsiy molekulasi kabi asosiy xromosomaga birikib rekombinatsiyalkana olmaydi 6. fosfodiefir bog`lari soni nukleotidlar soniga teng bo`lmaydi 7. asosiy xromosomadan mustaqil holda replikatsiyalana oladi 8. bakteriya va zamburug` bilan birga bir hujayradan ikkinchi hujayraga hujayra qobig`i yoki membranasining teshigi orqali o`ta oladi 9. Plazmidlar monomeri aminokislota hisoblanadi A) 2, 6, 9, 7, B) 4, 5, 1, 8, C) 3, 7, 5, 9, D) 2, 1, 9, 6 72. . Retropozonlar haqida noto`g`ri ma`lumotlar berilgan qatorni toping. ?. 1. ko`chish mexanizmi bo`yicha retrotranspozonlarga o`xshash 2. retropozonlarning retrotranspozonlardan asosiy farq tuzilishi viruslarga o`xshashligi 3. retropozonlarning retrotranspozonlardan asosiy farq tuzilishi viruslarga o`xshamasligi va nusxa ko`chirishda teskari transkriptaza fermentiga ega emasligi 4. organizm genominign asosiy tarkibiy qismi hisoblanadi 5. hayvon hujayrasining tarkibiy genini 30% retropozonlar tashkil etadi 6. makkajo`xori o`simligining donlari tarkibidagi antatsion (sariq) rangni ifodalaydigan genning asosiy tarkibiy qismini transposon tashkil etadi 7. ko`chish mexanizmi bo`yicha retrotranspozonlarga o`xshash emas 8. retropozonlarning retrotranspozonlardan asosiy farq tuzilishi viruslarga o`xshamasligi 9. o`simliklar genomining 50%ni transpozonlar tashkil etadi A) 2, 6, 3, 4, B) 1, 8, 4, 5, C) 3, 4, 8, 1 D) 5, 7, 6, 2
Noto`g`ri ma`lumotni toping. ?. odatda yashash muhiti keskin o`zgargan tronspozonlarning ko`chib yurishi ortadi.Shu sababdan ko`chib yuruvchi genetic elementlar ishtirokida gen muhandisligiga asoslangan ko`pgina biotexnologik jarayonlar yaratiladi aniqlanishicha, transpozonlar va retrotranspozonlar bu elementlarning ko`chib yurishini belgilab beruvchi transpozaza fermenti yoki nusxa ko`chiruvchi teskari transkriptaza fermenti genlarini o`zida tutadi va ko`chib yurish uchun qulay bo`lgan yopishqoq uchlarga ega transposon va retroptranspozon kabi elementlar fenotipik nomoyon bo`lishi, ular biror funksional genga brikkanda nomoyon bo`ladi. o`simlik genomining qarib 60% transposon, retrotrnspozon va retropozonlardan tashkil topgan bo`ladi Joshua va E.Lederberg biologiya tarixida qanday iz qoldirdi A) klon olish mexanizmini mukammal sistemasini yaratdi B) birinchi bo`lib virusni aniqladi C) mutant hujayralarni replika ko`chirish orqali oldi D) bakteriyalarda membrane yo`q ekanligi isbotladi
1952. –yilda mutant hujayralarni replica ko`chirish orqali olish mumkinligini isbotlab bergan olimlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. Tuort va D`Errel B.Mak Klintok Joshua va E.Lederberg Tatum va Lederberg Bakteriyalarning xilma- xilligini, irsiyatning mavjudligi va xususiyatlari irsiyatga bog`liqligini qaysi olim isbotlabh berdi A) Tuort va D`Errel B) B.Mak Klintok C) Lui Paster D) Tatum va Lederberg 4. Bir turga mansub, lekin ayrim genlari bilan farq qiluvchi bakteriyalar to`plami qanday nomlanadi A) Shtamm B) klon C) megashtamm D) miniklon 77. “lak” (lak minus) shtammi uchun hos hususiyat noto`g`ri berilgan qatorni toping. ? 1. oqsil tabiatli modda sitez qiluvchi gen mavjud 2. glukozani parchalovchi DNK molekulasi nukleotidlar ketma- ketligi mavjud emas 3. bu shtamm laktozani parchalovchi genning noaktiv formasini sintezlaydi 4. bakteriya hujayrasida glukozani parchalovchi genning aktiv formasini sintezlaydi 5. insonlar tomonidan sun`iy ravishda yaratilgan A) 4, 2. B) 1, 5, C) 2, 3, D) 3, 5 Plazmidlar asosiy tarkibini qanday gen tashkil etadi A) zaxarli toksinlarni parchalovchi gen B) antibiotiklarni parchalovchi gen antibiotik va zaxarli toksinlarni parchalovchi gen transformatsiya geni B.Mak Klintok biologiya tarixida qanday iz qoldirgan . retrotranspozonlarni aniqladi retropozonlarni aniqladi plazmidlarni aniqladi transpozonlarni aniqladi 1984- yil Xalqaro Nobel mukofoti sovrindori to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. Tuort va D`Errel B.Mak Klintok Joshua va E.Lederberg Tatum va Lederberg Retrotranspozonlar-atamasiga to`g`ri ta`rif bertilgan qatorni toping. ?. DNK ning bir bo`lagi bo`lib, ular tuzilishi jihatidan RNK tutuvchi virusni eslatadi bunday elementlar o`zini teskari transkriptaza yordamida sintezlab, bu nusxani DNK ning boshqa joytiga ko`chirib o`tkazishni (insersiyalanish) ta`minlaydi. ko`chirish davomida retrotranspozonlarning eski nusxasi o`z joyida qoladi va faqat ularning nusxasigina ko`chiriladi hamma javoblar to`g`ri Transpozonlar xilma –xil tuzilishga ega bo`lishiga qaramay umumiy hususiyat noto`g`ri bedrilgan qatorni toping. ?. DNK molekulasini ikki cheti nukleotidlar ketma ketligidan iborat fosfodiefir bog`lar soni har doim nukleotidlar soniga kam bo`ladi hujayra DNK moekulasining 70% qismini transpozonlar tashkil etadi ikki cheti nukleotidlar izchilligi bilan tugallanadigan va markaz qismi esa DNK molekulasini yoishqoq uchlar hosil qilib kesuvchi nukleaza fermentini sintezlovchi genning mavjudligi Terak o`simligining tabiiy kloni to`g`ri berilgan qatorini toping. ?. A) bachkilar B) qalamchlar C) parxesh D) jingalak Zararlangan bakteriya ichida faglarning o`z- o`zidan ko`payishi mumkinligini isbotlagan olimlar nomi to`g`ri berilgan javobni toping. ?. Lui Paster Joshua va Ester Lederberg Tuort va D`Errel B.Mak Klintok Biologiya tarixida 1950-1970-yillarda erishilgan yutuqlar noto`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. hujayra yadrosining kashf etilishi 2. DNK ning ma`lum qismini kesuvchi restriktaza fermenti o`rganildi 3. genetik kod aniqlandi 4. hujayra nazariyasi aniqlandi 5. genetik kodning oqsil biosintezdagi ahamiyati o`rganildi 6. protoplazma tarkibi aniqlandi 7. labaratoriya sharoitida gen sintez qilish ishlari amalga oshirildi 8. DNK molekulasini klonlash ishlari amalga oshirildi 9. somatik hujayralarni gibridlash A) 7, 5, 9, 4, B) 3, 4, 2, 8, C) 6, 9, 1, 4, D) 2, 7, 5, 3 86. Biologiya tarixida 1970-1990-yillarda erishilgan yutuqlar noto`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. gen muhandisligining paydo bo`lishi 2. DNK ning ma`lum qismini kesuvchi restriktaza fermenti o`rganildi 3. genetik kod aniqlandi 4. gibridomalar yaratildi 5. rekombinant bakteriyalar yordamida birinchi bo`lib somatostatin garmoni olindi 6. protoplazma tarkibi aniqlandi 7. labaratoriya sharoitida gen sintez qilish ishlari amalga oshirildi 8. DNK molekulasini klonlash ishlari amalga oshirildi 9. somatik hujayralarni gibridlash A) 2, 5, 9, 4, B) 5, 1, 4, 9, C) 6, 9, 3, 4, D) 2, 7, 5, 3
Gen muhandisligi fanining maqsadi qanday amaliy ishlarni oshirish bilan aloqador.emas bir organizmdagi qimmatbaho hususiyatga ega bo`lmagan genlarni ikkinchi organizmga ko`chirib o`tkazish genlar faoliyatini kuchaytirish orqali ikkimchi organizmda yo`naltirilgan o`zgartirishlar (transformatsiya) keltirib chiqarish va bu o`zgarishlardan inson manfaatlari yo`lida faydalanishdir. bir organizmdagi qimmatbaho hususiyatga ega genlarni ikkinchi organizmga ko`chirib o`tkazmaslik yoki shu genlar faoliyatini kuchaytirish orqali ikkimchi organizmda yo`naltirilgan o`zgartirishlar (transformatsiya) keltirib chiqarish va bu o`zgarishlardan inson manfaatlari yo`lida faydalanishdir. bir organizmdagi qimmatbaho hususiyatga ega genlarni ikkinchi organizmga ko`chirib o`tkazish yoki shu genlar faoliyatini kuchaytirish orqali ikkimchi organizmda yo`naltirilgan o`zgartirishlar (transformatsiya) keltirib chiqarish va bu o`zgarishlardan inson manfaatlari yo`lida faydalanish. Prokariotlar uchun hos bo`lgan hususiyatlar noto`g`ri berilgan qatorni toping. ?. asosiy nasl aparati halqasimon DNK dan iborat, nukleotid deyiladi asosiy nasl aparati halqasimon DNK dan iborat, nukleotid deyiladi, va sitoplazmada joylashgan bakteriya DNK bilan giston oqsillari bilan kompleks hosil qilmaydi shuning uchun genlari doim ishlab turadi irsiy axboroti xromosomalarda joylashgan Eukariotlar uchun hos bo`lgan hususiyatlar noto`g`ri berilgan qatorni toping. ? A) irsiy axboroti xromosomalarda joylashmagan B) xromosomalar gistonli oqsil bilan kompleks hosil qiladi xromosomalar soni va ulardagi genlar miqdori va sifati bilan farq qiladi. hamma javoblar to`g`ri Plazmid atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?. hujayraning asosiy xromosomasidan bir necha yuz barobar kichik RNK qo`sh zanjirli halqasimon tuzilmasi bakteriya va tuban eukariotlarda umumiy xromosomadan bir necha barobar yirik noksimon tuzilmasi hujayraning asosiy xromosomasidan bir necha yuz barobar kichik DNK qo`sh zanjirli halqasimon tuzilmasi ko`chib yuruvchi irsiy element hisoblanib hujayraning asosiy genlarini tashkil etadi Transmissibl plazmid haqida noto`g`ri ma`lumotlar berilgan qatorni toping. ?., 1. 3- 10 dona gendan iborat 2. asosiy xromosomaga birikkan holda o`z faoliyatini bajara olmaydi 3. asosiy xromosomaga birikkandan keyin o`z mustaqilligini yo`qotadi 4. bakteriya va zamburug` bo`linganda qiz hujayralarda tasodifiy taqsimlanadi 5. bakteriofag va transposon irsiy molekulasi kabi asosiy xromosomaga birikib rekombinatsiyalkana oladi 6. ayni paytda plasmid geni asosiy xromosomaga birikkandan keyin o`z faoliyatini boshlaydi 7. asosiy xromosomadan mustaqil holda replikatsiyalana oladi 8. bakteriya va zamburug` bilan birga bir hujayradan ikkinchi hujayraga hujayra qobig`i yoki membranasining teshigi orqali o`ta oladi 9. fosfodiefir bog`lari soni nukleotidlar soniga teng bo`ladi A) 2, 4, 8, 7, B) 3, 5, 1, 8, C) 1, 9, 5, 2. D) 4, 1, 9, 6 92. Avtonom plazmid haqida noto`g`ri ma`lumotlar berilgan qatorni toping. ?. 1. 3- 7, dona gendan iborat 2. asosiy xromosomaga birikkan holda o`z faoliyatini bajara oladi 3. asosiy xromosomaga birika olish hususiyati yo`q bo`ladi 4. bakteriya va zamburug` bo`linganda qiz hujayralarda tasodifiy taqsimlanadi 5. bakteriofag va transposon irsiy molekulasi kabi asosiy xromosomaga birikib rekombinatsiyalkana olmaydi 6. fosfodiefir bog`lari soni nukleotidlar soniga teng bo`lmaydi 7. asosiy xromosomadan mustaqil holda replikatsiyalana oladi 8. bakteriya va zamburug` bilan birga bir hujayradan ikkinchi hujayraga hujayra qobig`i yoki membranasining teshigi orqali o`ta oladi 9. Plazmidlar monomeri aminokislota hisoblanadi A) 2, 6, 9, 7, B) 4, 5, 1, 8, C) 3, 7, 5, 9, D) 2, 1, 9, 6 93. . Retropozonlar haqida noto`g`ri ma`lumotlar berilgan qatorni toping. 1. ko`chish mexanizmi bo`yicha retrotranspozonlarga o`xshash 2. retropozonlarning retrotranspozonlardan asosiy farq tuzilishi viruslarga o`xshashligi 3. retropozonlarning retrotranspozonlardan asosiy farq tuzilishi viruslarga o`xshamasligi va nusxa ko`chirishda teskari transkriptaza fermentiga ega emasligi 4. organizm genominign asosiy tarkibiy qismi hisoblanadi 5. hayvon hujayrasining tarkibiy genini 30% retropozonlar tashkil etadi 6. makkajo`xori o`simligining donlari tarkibidagi antatsion (sariq) rangni ifodalaydigan genning asosiy tarkibiy qismini transposon tashkil etadi 7. ko`chish mexanizmi bo`yicha retrotranspozonlarga o`xshash emas 8. retropozonlarning retrotranspozonlardan asosiy farq tuzilishi viruslarga o`xshamasligi 9. o`simliklar genomining 50%ni transpozonlar tashkil etadi A) 2, 6, 3, 4, B) 1, 8, 4, 5, C) 3, 4, 8, 1 D) 5, 7, 6, 2
Noto`g`ri ma`lumotni toping. ?. odatda yashash muhiti keskin o`zgargan tronspozonlarning ko`chib yurishi ortadi.Shu sababdan ko`chib yuruvchi genetic elementlar ishtirokida gen muhandisligiga asoslangan ko`pgina biotexnologik jarayonlar yaratiladi aniqlanishicha, transpozonlar va retrotranspozonlar bu elementlarning ko`chib yurishini belgilab beruvchi transpozaza fermenti yoki nusxa ko`chiruvchi teskari transkriptaza fermenti genlarini o`zida tutadi va ko`chib yurish uchun qulay bo`lgan yopishqoq uchlarga ega transposon va retroptranspozon kabi elementlar fenotipik nomoyon bo`lishi, ular biror funksional genga brikkanda nomoyon bo`ladi. o`simlik genomining qarib 60% transposon, retrotrnspozon va retropozonlardan tashkil topgan bo`ladi Joshua va E.Lederberg biologiya tarixida qanday iz qoldirdi A) klon olish mexanizmini mukammal sistemasini yaratdi B) birinchi bo`lib virusni aniqladi C) mutant hujayralarni replika ko`chirish orqali oldi D) bakteriyalarda membrane yo`q ekanligi isbotladi
1952. –yilda mutant hujayralarni replica ko`chirish orqali olish mumkinligini isbotlab bergan olimlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?. A) Tuort va D`Errel B) B.Mak Klintok C) Joshua va E.Lederberg D) Tatum va Lederberg Bakteriyalarning xilma- xilligini, irsiyatning mavjudligi va xususiyatlari irsiyatga bog`liqligini qaysi olim isbotlabh berdi A) Tuort va D`Errel B) B.Mak Klintok C) Lui Paster D) Tatum va Lederberg Bir turga mansub, lekin ayrim genlari bilan farq qiluvchi bakteriyalar to`plami qanday nomlanadi A) Shtamm B) klon C) megashtamm D) miniklon “lak” (lak minus) shtammi uchun hos hususiyat noto`g`ri berilgan qatorni toping. ? 1. oqsil tabiatli modda sitez qiluvchi gen mavjud 2. glukozani parchalovchi DNK molekulasi nukleotidlar ketma- ketligi mavjud emas 3. bu shtamm laktozani parchalovchi genning noaktiv formasini sintezlaydi 4. bakteriya hujayrasida glukozani parchalovchi genning aktiv formasini sintezlaydi 5. insonlar tomonidan sun`iy ravishda yaratilgan A) 4, 2. B) 1, 5, C) 2, 3, D) 3, 5 Plazmidlar asosiy tarkibini qanday gen tashkil etadi A) zaxarli toksinlarni parchalovchi gen B) antibiotiklarni parchalovchi gen C) antibiotik va zaxarli toksinlarni parchalovchi gen D) transformatsiya geni B.Mak Klintok biologiya tarixida qanday iz qoldirgan . A) retrotranspozonlarni aniqladi B) retropozonlarni aniqladi C) plazmidlarni aniqladi D) transpozonlarni aniqladi 1984- yil Xalqaro Nobel mukofoti sovrindori to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. A) Tuort va D`Errel B) B.Mak Klintok C) Joshua va E.Lederberg D) Tatum va Lederberg
Retrotranspozonlar-atamasiga to`g`ri ta`rif bertilgan qatorni toping. DNK ning bir bo`lagi bo`lib, ular tuzilishi jihatidan RNK tutuvchi virusni eslatadi bunday elementlar o`zini teskari transkriptaza yordamida sintezlab, bu nusxani DNK ning boshqa joytiga ko`chirib o`tkazishni (insersiyalanish) ta`minlaydi. ko`chirish davomida retrotranspozonlarning eski nusxasi o`z joyida qoladi va faqat ularning nusxasigina ko`chiriladi hamma javoblar to`g`ri Transpozonlar xilma –xil tuzilishga ega bo`lishiga qaramay umumiy hususiyat noto`g`ri bedrilgan qatorni toping. ?. DNK molekulasini ikki cheti nukleotidlar ketma ketligidan iborat fosfodiefir bog`lar soni har doim nukleotidlar soniga kam bo`ladi hujayra DNK moekulasining 70% qismini transpozonlar tashkil etadi ikki cheti nukleotidlar izchilligi bilan tugallanadigan va markaz qismi esa DNK molekulasini yoishqoq uchlar hosil qilib kesuvchi nukleaza fermentini sintezlovchi genning mavjudligi Bakteriyalarning jinsiy ko`payishi qachon aniqlngan. A) 1947- yil B) 1946- yil C) 1945- yil D) 1944- yil Bakteriyalarning jinsiy ko`payishini qaysi olimlar aniqlagan. A) Ledenberg vaTatum B) Keller va Milshteyn C) Vinogratskiy va Keller D) Miller va Myuller Ma`lumotlarni to`g`ri juftlang.? I- R-shtamm II- S-shtamm a- o`limga olib keladi b- tirik qoladi sichqon organizmiga + II- pnevmakokk bakteriyasi kiritiladi sichqon organizmiga + I- pnevmakokk bakteriyasi kiritiladi sichqon organizmiga + qizdirilgan II- pnevmakokk bakteriyasi kiritiladi sichqon organizmiga + qizdirilgan II va unga qo`shimcha I- pnevmakokk bakteriyasi qo`shiladi. A) 1- a, 2- a, 3- b, 4- b B) 1- b, 2- a, 3- a, 4- b C) 1- b, 2- b, 3- a, 4- a D) 1- a, 2- b, 3- b, 4- a Bakteriyalarning jinsiy ko`payishi qachon aniqlandi. A) 1947- yil B) 1946- yil C) 1945- yil D) 1944- yil
Bakteriyalarning jinsiy ko`payishini qaysi olimlar tomonidan aniqlangan. A) Vinogratiskiy va Seversov B) Miller va Myuller C) Keller va Milshteyn D) Tatum va Ledenberg Irsiyatning moddiy asosi hisoblangan xromosoma nechanchi yildan boshlab chuqur o`rganila boshlandi. A) 1937- yil B) 1938-yil C) 1939-yil D) 1940- yil S-pnevmakokk bakteriyasi organizmlarda qanday kasalliklarni keltirib chiqaradi A) siol B) zotiljam C) traxeid D) bronxid Transformatsiya jarayoni necha yil davomida o`z mavhumliligini saqlab qoldi. A) 14, B) 15, C) 16, D) 17, Transformatsiya jarayonida qanday molekula eng muhim ahamyatli bo`ladi. A) RNK B) DNK C) azot asosi D) riboza Qizdirilgan S-pnevmakokk bakteriyasi qanday rangda bo`ladi. A) yashil B) sariq C) qizil D) oq Nopatogen zotiljam kasalligini kasalligini qo`zg`atuvchisi qanday rangda bo`ladi. A) yashil B) sariq C) qizil D) oq Trnasformatsiya jarayoni qachon isbotlanmasdan aniqlandi A) 1930-yil B) 1931- yil C) 1929-yil D) 1928-yil R-shtamm pnevmakokk bakteriyasi uchun hos hususiyati to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. 1. transformatsiya jarayonida ishtirok etadi 2. nopatogen bakteriya hisoblanadi 3. polisaxarid po`st mavjud 4. sichqonga bu shtamm kiritilsa organizmning nobud bo`lmasligiga olib keladi 5. eukariot organizmlar qatoriga kiradi 6. patogen organizm hisoblanadi 7. polisaxarid po`st mavjud emas 8. sichqon organizmining imun tizimiga hech qanday ta`sir ko`rsatmaydi 9. prokariot organizm hisoblanadi A) 1, 2, 8, 9, B) 5, 6, 7, 4, C) 3, 7, 9, 6, D) 1, 2, 3, 4,
Transformatsiya –atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?. oqsil biosintezining mukammal boshlang`ich birligi hisoblanadi murakkab oqsil molekulasi hosil bo`lishida tuz ko`prik va disulfid hosil bo`lish jarayoni ma`lum bir sharoitda bir organizm irsiy molekulasi ikkinchi organizmga ko`chib o`tish jarayoni I- RNK molekulasidan ikki zanjirli DNK molekulsini hosil bo`lish jarayoni S-shtammning patogenlik hususiyatini ilmiy asosda aniqlab bergan olim nomi to`g`ri berilgan qatorni toping. ? . A) de.Friz, Korrens, Chermak B) Keller va Myulleer C) Barbara Mak Klintok D) Eveyri, Makkarti, Makleot Streptomitsin eritmasiga chidamli bakteriya hujayra to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. A) R-shtamm B) S-shtamm C) stafillkokk D) xrokokk Transformatsiya jarayoni to`g`ri berilgan qatorni toping. ?. R-shtamm DNK molekulasi S-shtamm DNK molekulasiga kelib birikishi S -shtamm DNK molekulasi R -shtamm DNK molekulasiga kelib birikishi R-shtamm DNK molekulasi R-shtamm DNK molekulasiga kelib birikishi S-shtamm DNK molekulasi S-shtamm DNK molekulasiga kelib birikishi Tranduksiya- atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?. fag hujayrasi tarkibidagi DNK yoki RNK molekulasini bakteriya hujayrasiga ko`chirib o`tkazilishi ikki bakteriya hujayrasi qo`shilishi natijasida DNK molekulasini ikki hissa ortishi bitta bakteriya hujayrasidan ikkinchisiga faglar yordamida genlarini ko`chirib o`tkazilishi mitoz jarayonida prokariot hujayrasida maxsus ferment markazi vujudga kelish jarayonini izdan chiqishi Transduksiya- jarayoni qachon biologiya soxasiga olib kirildi. A) 1949-yil B) 1950-yil C) 1951- yil D) 1952- yil
Transduksiya jarayonini kim aniqlab berdi. A) O.Eveyri va K. Makleod B) K. Makleod va K. Makkarti C) A. Griffits D) Jinder Va Ledenberg Faglarning litik reaksiyasi haqida to`g`ri malumot bering. bakteriyani fag hujayrasiga kirib uni portlashishi natijasida halok qilishi faglarning infeksion kasallik qo`zg`atuvchi vakillari hayvon hujayralari ichida ko`payishi faglarni bakteriya hujayrasi ichiga kirib uni portlatib nobud qilish jarayoni bakteriya hujayrasi suyqlik ichida filtrsiz molekulalar hosil qilish hususiyati Faglarning litik reaksiyasi qancha vaqt davom etadi. A) 10-60-min B) 15- 60-soat C) 15- 60-min D) 20-70-min Faglarning litik reaksiyasi necha gradusda olib boriladi A) 33o C B) 34o C C) 36o C D) 37o C To`g`ri ma`lumotni toping. ?. donor bakteriya hujayrasi har doim irsiy materiali o`zgargan holda bo`ladi. retsipiyent bakteriya hujayrasi donor bakteriya DNK bo`lagini qagul qilib irsiy o`zgaradi retrotranspozonlarning transpozonlarda asosiy farqi DNK molekulasi miqdor jixatidan ormasligi plazmidlarning qo`shimcha genining asosiy fazifasi antibiotic va toksinlarni parchalovchi ferment sintezlash Konyugatsiya –atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?. infuzoriya tufelkasi jinsiy ko`payish jarayonida ikki tufelkaning bir biri bilan qo`shilish jarayoni eukariot organizmlarning yadrosi tarkibida uchrovchi xromosomalarning chalkashuv jarayoni. prokariot organizmlarning irsiy materialini eukariot organizm hujayrasiga o`tishi bir bakteriya irsiy materialining ikkinchi bakteriya hujayrasiga RNK molekulasi holida ko`chib o`tishi Suniy gibrid vektor konatruksiyasi qaysi qatorda berilgan. A) profak bakteriya B) agrabakterium C) T-DNK li pBR-322. D) T-DNKli t-plazmid transgen o`simlik hujayrasida necha hil DNK molekulasi bo`ladi. A) 1 B) 2. C) 3, D) 4 Ixtisoslashmagan hujayralar to`plami qaysi qatorda to`g`ri berilgan. A) yog`, nevr, aerenxima B) asos, mezoderma, periderma C) epidermis, epitely, o`tkazuvchi D) kallus, embrion, asos Transformatsiya qilish aparati mavjud bo`lgan prokariot turkumini to`g`ri ko`sating. A) agrabaktrium tumifacies B) agrabakterium C) sil D) o`sma Download 1,54 Mb. Do'stlaringiz bilan baham:
|
Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha
yuklab olish