1-Mavzu: Kirish. Ekologik menejment va audit fanining mazmun mohiyati va rivojlanish tarixi. Reja



Download 26,3 Kb.
Sana25.06.2022
Hajmi26,3 Kb.
#704294
Bog'liq
Kirish. Ekologik menejment va audit fanining


1-Mavzu: Kirish. Ekologik menejment va audit fanining mazmun mohiyati va rivojlanish tarixi.
Reja

  1. Ekologik menejment va audit fanining mazmun mohiyati

2.Ekologik menejment va audit fanining предмети, тадqиqот усуллари ва вазифалари
3. Ekologik menejment va audit fanining rivojlanish tarixi.

«Экологик менежмент» долзарб экологик илмий-амалий вазифаларнинг макбул ечимини топишга йуналтирилган замо- навий фан тизимининг тез ривожланиб бораётган со хал ар и даторига киради. Ушбу удув кулланма талабаларга глобаллаш- тириш шароитида иктисодий-экологик хаётни бошкаришнинг мураккаб ва тез ^згарувчан хусусиятларини тугри тушуниб оли- шига, ушбу сохада хилма-хил ахборотларни тахлил дилишни ургатишга, экологик бошкарувнинг х,озирги илмий-амалий да- ражаси билан таништиришга йуналтирилган. Экологик хавфсизликни таъминлаш муаммолари «Экологик менежмент» фани ютудларидан бевосита фойдаланиш билан узвий боглиддир. «Экологик хавфсизлик муаммолари, - дей- ди Президент И.А. Каримов — аллакачонлар миллий ва минта- кавий доирасидан чикиб, бутун инсониятнинг умумий муаммо- сига айланган. Табиат ва йнсон узаро муайян конуниятлар асосида муносабатда булади. Бу конуниятларни бузиш унглаб булмас экологик фалокатларга олиб келади».1 «Экологик менежмент» бир томондан «Умумий менежмен- т»нинг, бошда томондан эса янгидан шаклланиб ва ривожланиб келаётган «Экология идтисодиёти»нинг хамда «Анъанавий табиатдан фойдаланиш иктисоди» фанларининг таркибига киради. «Экологик менежмент» турли даражада — корхонадан то умуммиллий ва глобал даражаларгача экологик - иктисодий иерар- хияда юзага келадиган экологик-иктисодий-ижтимоий муноса- батларни бошкаришнинг ечимини топишга хизмат киладиган фандир. У ишлаб чидариш ва истеъмол жараёнларининг экологик хавфсизлигини, ресурсларни тежашни, экологик хавф-ха- тарларни энг оз даражага туширишни бошдариш усулларини асослаб беради. «Экологик менежмент» усуллари тегишли стра- тегаялар, дастурлар ва тузилишлар, уларни амалиётга жорий этиш ва натижаларни назорат дилишни, ишлаб чидаришни уз ичига олади. Бу усуллар экологик бошдарувнинг барча бугинларига тааллудлидир. Шу билан бир даторда экологик таъсир ва экологик масъулиятнинг асосий дисми корхона зиммасига тушади. Бу эса хозирги ва келажак авлодларнинг экологик фаровонли- ги куп жихдтдан анид корхоналар экологик бошдарув тизими фаолияти самарадорлигига боишд эканлигини курсатади.


Экологик хатарлар ва тахдидларни муваффациятли бошкариш ва экологик билим билан боглид булган имкониятларни амалга ошириш хозирги замон экологик муаммоларининг маз- муни ва мохиятини чуцур билиш ва тушунишни, уларни бошка- ришнинг экологик-иктисодий усулларини тула узлаштириб олити- ни талаб килади. Шу муносабат билан укув цулланма да замо- навий «Экологик менежмент»нинг асосий назарий ва амалий масалалари ёритилган, шунингдек, «Экологик менежмент» фанининг предмета, усуллари ва вазифалари баён килинган, назарий асослари таърифланган, экологик бошкарув конуниятлари ва тамойиллари таърифига кенг урин берилган; экологик бош- царув тизимларининг ташкилий тузилишлари ва уларни тако- миллаштириш масалалари асосланган; корхоналарнинг «Экологик менежмент»и доирасида экологик ва ресурс муаммолари ечимини топиш ва «Экологик менежмент»нинг максадга муво- фиц тизимини жорий этиш масалаларига катта ахамият берилган; стратегик экологик хусусият ва фирмаларнинг экология буйича ибратли халкаро тажрибалари таърифланган. Куллан- мада х,ар бир мавзу буйича кискача хулосалар берилган, назорат ва мухркама учун саволлар ва топширикдар тузилган, адабиётлар руйхати тавсия килинган. Муаллифлар экологик боцщарувнинг илмий-амалий асослари баёнига багишланган ушбу уцув цулланма юзасидан бил- дирган танкидий мулохазалари ва уни нашрга тайёрлашда кур- сатган ёрдами учун ицтисод фанлари доктори, профессор Ш. Р. Холмуминовга^миннатдорчилик билдирадилар.
«Менежмент» (management) сузи инглизчадан узбек ти- лига бошдарувни ташкил дилиш, бошдариш хокимияти ва санъати маъноларида таржима дилинади. Бугунги кунда менежмент корхона (ташкилот)га рахбарлик дилиш ва уни бошдариш буйича мувофидлаштирувчи фаолият тури, ташкилотни бошка рув- чилар, бошдарув жараёни, мустадил фан ва уцув предмета ва бошда маъноларда дулланилади. Шу нудтаи назардан «Экологик менежмент» умумий менежмент тизимининг бир дисми булиб, у менежментнинг бошда сохаларидан атроф-мухит билан узаро узвий боглидлиги ордали тубдан фард дилади. «Экологик менежмент» иктисодий иерархиянинг турли бугин- лари— корхоналар, туманлар, вилоятлар идтисодиётидан то республика ва глобал иктисодиётгача юзага келадиган экологик-идгисодий муносабатларни бошдариш ва айни вактда хилма-хил табиий ресурс ва экологик муаммолар ечимини бошцарувчи усуллар мажмуи хисоб- ланади. «Экологик менежмент» фани экологик ижтимоий-идгисодий муносабатларда бошдарувчига табиатдан фойдаланиш ва табиат мухрфазасини бошцариш сохасида илмий асосланган танловни туфи амалга оширишни ва мадбул дарор дабул дилишни ургатадиган фан- дир. Унинг асосий мадсади бозор муносабатлари шароитида барча бугинларда экологик хатар ва хавфни муваффадиятли бошдариш малакасини, мавжуд экологик-идгисодий имкониятларни амалга оши- ришнинг экологик иктисодий бошдарув усуллариии эгаллаган юдори малакали эколог-менеджерларни тайёрлашдан иборат. «Экологик менежмент» ишлаб чидариш ва истеъмол жара- ёнларининг экологик хавфсизлик даражасини ошириш, ресурсларни тежаш ва экологик хатарни энг кам миддорга тушириш усу'лларини асослаб, дуйидагиларни амалга ошириш имконини беради: а) корхоналар ва компанияларга харажатларни анидлаш, янги экологик бозорларни узлаштириш ва шу асосда радо- батбардошликни ошириш; о) минтадалар ва мамлакатларга хо- зирги хамда келгуси авлодларнинг манфаатларини хисобга олган х;олда табиат, атроф-мугхигг сифатини ошириш; в) табиатда биологик хилма-хилликни асраш, табиий ресурсларни мухофазалаш. «Экологик менежмент» фанининг предмета экологик иж- тимоий-идтисодий муносабатларни бошдаришдир. У ишлаб чи дариш билан узвий боглид булиб, ушбу ижтимоий-иктисодий так- рор ишлаб чидариш жараёнининг барча туртта фазаси (даври)- да иштирок этади: ишлаб чидариш, ишлаб чидарилган махсу- лотни тадсимлаш, унинг муомалада булиши ва истеъмол дилини- ши. Экологик-идтисодий муносабатларни бошдариш табиат объек- тлари (экотизимлар)ни асраш, яхшилаш, тиклашга ва улардан самарали фойдаланиш х,амда мухофаза дилишга йуналтирила- ди. Айни пайтда замондошларимиз ва келажак авлодлари учун атроф - мухитни максимал даражада асраш мадсадини кузлайди. Шу нудтаи назардан ушбу фаннинг предмети экологик-идтисодий муносабатларни бошдариш назарияси ва амалиётини, турли объект ва субъектларни бошдаришни, экологик бошдаришнинг бошда хилма-хил й^/налишларини (ходимларни бошдариш, мин- тадавий бошдариш, бошдариш маданияти ва б.) уз ичига олади. Ушбу фаннинг таддидот объекти турли мидёс ва даража- даги экологик ва экологик-антропоген (экологик идтисодий) тизимлар х,исобланади. Бу ерда корхоналарнинг табиат мух,о- фазаси муаммолари ва уларнинг минтадавий, умуммиллий ва ха- лдаро муаммолар билан узаро таъсирини куриб чидиш марказий таддидот объекти булиб хизмат дилади. Туман, вилоят, мамла- катнинг экологик муносабатларини бошдариш ва хоказолар «Экологик менежмент» объектларидир. Бунда шуни хиеобга олиш керакки, ушбу объектлар ва уларда экологик вазиятларнинг шак- лланиши куплаб, омиллар (экологик ахборот ва ахборот маданияти, экологик онгнинг ривожланиш даражаси, умумий бизнес, маданият ва этика, экологик сиёсатни амалга ошириш, миллий бизнес ва экологик сиёсатнинг глобал идтисодиёт ва сиёсатга интеграцияси даражаси ва б.) таъсирини узида акс эттиради. Xjap бир мамлакат ва унинг районларига хос булган $зига хос бундай омиллар экологик бошдарувни ташкил этишнинг анид шаклларига, уларнинг самарадорлигига таъсир курсатади. Экологик оошдарув ишини бажарувчи идоралар, ташкилотлар ва уларнинг масъул ходимлари (рахбарлари) «Экологик менежмен- т»нинг субъектлари хисобланади. Экологик менежмент субъекти (бошдарув идораси, рахбарлар, масъул ходимлар) даторига мамлакат микёсида Узбекистон Республикасининг Олийо Мажлиси (парламента), Узбекистон Республикаси Президента, Узбекистон Республикаси Вазирлар Махдамаси киради. Улар уз ваколатлари доирасида экологик муаммолар юзасидан бошдарув дарорлари- ни дабул дилади ва уларни амалга оширади. Атроф табиий му- хдгнинг давлат бошдаруви Вазирлар Махкамаси, Табиатни мухофаза дилиш думитаси ва махаллий х,окимият идоралари (субъектлар) томонидан амалга оширилади.
Download 26,3 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish