1. Geologiya pa`ni xaqqında wlıwma tu`sinik Geologiya pa`nnin` maqseti ha`m uazıypalari

LEKTSİYA № 1
TEMA 1. GEOLOGIYA PA`NNIN` MAQSETI HA`M UAZIYPALARI, RAWAJLANIW TARIIYXI
REJE:
1.Geologiya pa`ni xaqqında wlıwma tu`sinik

2. Geologiya pa`nnin` maqseti ha`m uazıypalari

3. Geologiya pa`nnin` rawajlaniw tariiyxi.
Geologiya pani - jer xakkındagı pan bolip, grekshe geo - jer , logos - pan manisin anglatadi. Geologiya tabiiy panler tizimine kiredi xam ol jerdin` duzilishi, payda bolıuı xam rauajlanıui nızamlıqların uyrenedi. «Geologiya» atamasini birinchi bwlib norvegiyalik ilimpaz M.P.Eshol`t 1657 yilda panga kiritgen. Geologiya pani talabalarga geologiya panining rauajlanıui, endogen xam ekzogen protsessler xamda tarixiy geologiya tiykarları xaqqinda bilimler beredi.

Pan endogen protsessler xam olardın sodir bwlish nızamlıqların jaratıp beriw: magmatizm, tektonikalıkalıq protsessler, seysmik protsessler . metamorfizm qubılısların uyreniedi.

Pan janede ekzogen protsessler xam olardın geologiyalık iskerligi xaqqında talabalarda bilim xam konikpeler kaliplestiredi.Geoxronologik keste, jerdi turli geologiyalık dauirlerde rauajlanıu tarixining tiykargı kasietljer in tushuntirib bjer ish. Joqarıda aytqanday geologiya pani tiykarında jerdi u`yreniude tomendegi panler menen birgelikte u`yrenedi: jerdin materiallık kuramın mineralogiya (minerallar xakkındagı pan) xam kristallografiya (kristallar xakkındagı pan), petrografiya (tau jınısları xakkındagı pan), geokimyo (jer kimyosini urganuvchi pan), paleontologiya (qadimgi organizmlarning toshqotgan qoldiqlari xakkındagı pan), tuproqshunoslik (tuproq xakkındagı pan), paydalı qazilmalar geologiyasi (mineral shiyki zatlardı u`yreniushi pan), gidrogeologiya (jer asti suvlari xakkındagı pan) xam boshqalar uyrenedi. Jer yuzasining formalari, olardın payda bolıuı, rauajlanıuı xam kaliplesiuin geomorfologiya pani uyrenedi. jer giodeziya tekshirsa, onın fizikalık kasietler in gyeofizika, jerdin jası (geoxronologiya) xam qatlamlar orasidagi munosabatlarni stratigrafiya, tektonikalıkalık harakatlarni geotektonikalıka xam strukturalarni strukturaviy geologiya wrenedi.