1 Arxitektura qachon va qanday shakllandi?

1 Arxitektura qachon va qanday shakllandi?

Arxitektura kishilik jamiyati taraqqiyotining ilk bosqichlaridayoq paydo bo’lgan. Arxitektura quldorlik jamiyati davrida tez taraqqiy topgan. Jamiyatning sinfiy talablariga munosib uy-joy va jamoat binolari yaratilgan.

Ellinizm davriga kelib, order sistemasi arxitekturaning konstruktiv va badiiy asosiga aylangan.

O’rta asrlar arxitekturasida roman (X-XII asrlar) uslubi, keyinroq gotika (XII-XV asrlar) uslubi alohida o’rin tutgan.

Uyg’onish davri – Renessans (XV asr oxiri – XVI asr boshlari) uslubi negizini qadimgi klassik arxitektura prinsiplarining yangi davr talablari asosida rivojlantirishni tashkil etgan. Bu davrda keng ko’lamdagi va murakkab ko’rinishdagi inshootlar yaratilgan. XVI – asr o’rtalarida uslub o’zgargan. Binolar haddan tashqari bezakdor (barokko uslubi) qurilgan.

XVII – XIX asrlarda bu serhasham yechimdan voz kechishga intilish boshlangan. Klassik va Renessans arxitekturasining usul va prinsiplari yangi zamonga tatbiq etish natijasida klassisizm uslubi paydo bo’lgan.

Kapitalistik jamiyatning paydo bo’lishi va rivojlanishi XIX asrning ikkinchi yarmi va XX asrning boshlarida yangi tipdagi, ya’ni zavod, bino, fabrika,garaj va shu kabi inshootlarni bunyod etilishga olib kelgan.

Keyingi davr arxitekturasi har bir xalqning milliy an’analari, turmush sharoiti, madaniyati, tabiiy sharoiti va mavjud qurilish materiallariga qarab bin ova inshootlarning o’ziga xos shakl va turlarini yaratgan.

2 Qadimiy sivilizatsiyalarning shakllanishi arxitektura rivojiga qanday ta'sir ko'rsatdi?