Ўзсср олий ва ўрта махсус таълим министрлиги

маса ёки ҳеч бўлмаганда бир хил тартибда бўлса, у ҳолда ҳи-
соблаш алгоритми 
дастлабки хатога нисбатан турғун
дейила-
ди. Агарда қадамдан қадамга ўтганда хато ортиб борса, у
вақтда 
алгоритм нотурғун
дейилади. Масалан, ҳисоблаш қу-
йидағи 
.
Уя-И = = — Ю ул + 2уя_1 ( « = 1 , 2, . . .) 
(2) 
*
рекуррент формула ёрдамида олиб борилсин. Фараз қилайлик,
ҳисобланаётганда е .хатога йўл қўйилган бўлиб (бу яхлит-
лаш ҳисобидан бўлиши мумкин), 
уп
аниқ топилган бўлсин. Ке-
йинги ҳисоблашлар аниқ олиб борилган деб фараз қилсак, ? ха-
тонинг таъсири натижасида 
у п+х
2-:. хато билан, у„+2 — 20е хато
билан, у я+3 эса 204з хато билан аниқланади ва бундан кейинги
қадамларда хато тез ўсио 
боради. Демак, (2) формула билан
бўладиган ҳисоблаш жараёни нотурғун экан, бундай формула би-
лан ҳисоблаш қатъийн ман қилинади.
Турғун бўлмаган алгоритмга олиб келадиган ҳисоблаш ме-
тодлари масалани тақрибий ечиш учун яроқсиздир. Ҳозирги
вақтда, ҳисоблаш методлари ва алгоритмларининг турли ха-
толарга, шу жумладан, яхлитлаш хатосига нисбатан турғун-
лигини текшириш ҳисоблаш математикасининг муҳим йўна-
лишларидан бири бўлиб қолди. Иккинчидан, ЭҲМларда ечи-
ладиган масалаларнинг алгоритмлари шундай бир жинсли ва
,циклик жараёнларнинг кетма-кетлиги шаклида ёзилиши ке-
ракки, унда натижа соддароқ алгоритмни кўп марта қўллаш
йўли билан ҳосил бўлсин.
Ҳар бир конкрет машина тилида программа тузиш ж уда
кўп меҳнат талаб қилади. Шунинг учун ҳам одам билан кон-
крет машина ўртасида воситачи вазифасини бажарадиған тил-