Зовурлаштирилган территориянининг сув – туз баланси

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

IV BOB. SUG’ORILADIGAN YERLARDAGI ROSТLOVCHI ZAХ QOChIRISh
ТARMOQLARI, GORIZONТAL ZOVURLAR KONSТRUKSIYASI VA
RASChYoТI HISOBI 
Zax qochirishdagi rostlash tarmog’ining vazifasi va uning ishlash sxemasi. 
 
Zax qochirish tarmoqlari zaxi qochiriladigan maydonning suv – tuz va havo rejimini
xujalikda foydalanish uchun kerakli me’yorlarda rostlab turadi. Zax qochirish tarmog’i
ortiqcha sizot suvlarini va yer usti suvlarini roslashga qaratilgan bo’lishi kerak va u
tuzlarni zovur suvi bilan butunlay (qayta sho’rlanmaydigan qilib) chiqarib yuborishni
sinxron ravishda ta’minlaydi. 
Botqoqlangan yerlarda barpo qioingan zax qochirishning rostlash tarmoqlari
tuproqdagi ortiqcha namlikni ajratib olib, suv oqimlari holiga keltiradi va ayni vaqtda
tuproqning namlik rejimini kerakli darajada saqlab qoladi. Rostlash tarmog’iga yig’ilib
kelgan suv ketqazish tarmog’iga va undan qabul qilgichga yo’naladi. Zax qochirish
sistemasi uchun daryolar, katlovan va jarliklar qabul qilgich xizmatini o’taydi. 
Rostlovchi zax qochirishdagi rostlash tarmoqlarining ishlashi natijasida tuproqdagi
ortiqcha suv chiqarib yuboriladi, aeratsiya yaxshilanadi, kerakli ozuqa va issiqlik
rejimlari vujudga keladi, gazlar almashinuvi quchayadi va tuproqning fizikaviy
xossalari yaxshilanadi. 
Zax qochirish tarmoqlari ortiqcha yer usti suvlarini oqizib yuborishga, shuningdek,
ortiqcha sizot suvlarini oqizib ketkazishga mo’ljallab loyixalashtirilishi mumkin.
Rostlovchi zax qochirish tarmoqlarining xarakteri va tarkibi botqoqlanishining sabablari
va sharoitlariga, shu yerlardan qanday xo’jalik maqsadlari uchun foydalanilishi va
gidrogeologik sharoitlarga bog’liq. 
Sho’rlanish va botqoqlanish asosan sizot suv sathining ko’tarilishi natijasida sodir
bo’ladi. Sug’oriladigan yerlarda rostlovchi qochirish tarmoqlari turli xil zovurlardan
tashkil topadi.