Зовурлаштирилган территориянининг сув – туз баланси

Zax qochirishdagi ketkazish kanallarini gidravlik hisoblash va
konstruksiyalash xususiyatlari. 
Zax qochirishdagi suv ketkazish kanallari tubining eni, kanalning ma’lum hisobiy
suv sarfiga ko’ra, gidravlik hisoblash yo’li bilan aniqlanadi. Kanal tubining minimal eni
ekskovator kovshining gabaritiga qarab belgilanadi. Kanal tubining eni tor olinadigan
bo’lsa, ekskovatorning ish unumi pasayadi. 
Kanallardagi suvning oqish tezligi kanallarni loyqa va o’t bosmaydigan qilib
belgilanadi. Kanal o’zanida o’t o’smasligi uchun unda suvning oqish tezligi kamida 0,5 
m/sek bo’lishi kerak. Biroq bunday tezlikka xamisha erishilavermaydi. Loyixalash
praktikasida suvning oddiy davrdagi yo’l qo’yiladigan minimal tezligi 0,20 m/sek deb
qabul qilinadi. Kanal o’zanlarida o’tning o’sib ketishi unda g
,
adir – budirlik
koeffitsiyentini nihoyatda (0,20 ga qadar) oshirib yuboradi va o’zanning suv o’tkazish
qobiliyatini keskin pasaytiradi. 
Zovurlar suvi tiniq bo’lganligi sababli ularning loyqaga to’lib qolish xavfi
sug
,
orish kanallariga nisbatan kamrok bo’ladi. Shuning uchun zax qochirish tarmog
,
idagi
ketkazish kanallarining loyqaga to’lishi tekshirib o’tirilmaydi. 
Zax qochirishdagi ketkazish kanallarida suv oqimining o’rtacha tezligi kanal
o’zanining yuvilmaslik sharti bilan belgilanadi. A.N. Kostyakovning ma’lumotlariga ko’ra
tezlik quyidagi kattaliklarga yetganda zax qochirish kanallari o’zani yuvila boshlaydi:
Gruntlar 
m/seq 
Loyqa, mayda qum, oqma grunt 
Qum 
Soz (zichligiga qarab) 
Yaxshi chirigan torf 
O’rtacha
Oz 
0,15 – 0,30 
0,40 – 0,90 
0,70 – 1,20 
0,50 – 0,70 
0,70 – 1,10 
1,10 – 1,40 
Zax qochirish tarmoqlaridagi kanallardpa suv oqimining tezligi yuqoridan etak
tomonga qarab asta – sekin (suv sarfi oshgan sayin) orta borishi qonuniy hodisadir.
Kanal og
,
ziga yaqinlashganda oqim tezligi kamaymasligi kerak, chunki bu hol kanalda
o’t o’sishiga yoki uning loyqaga to’lib qolishiga olib kelishi mumkin. 
Zax qochirishdagi ketkazish kanallarining nishbi va qiyaliklari loyixalashtirishga
doir texnikaviy qo’rsatmalar va normalarga muvofiq holda qabul qilinadi. Agar kanal
qiyaliklari mazkur gruntning tabiiy qiyalik burchagidan tik bo’lsa (ayniqsa kanaldan
chiqqan tuproq kanal yoqasiga yaqinroq to’kilgan qiyaliklaridan sizot suvlar tepib turgan
hollarda) bunday qiyaliqlar nihoyatda beqaror bo’ladi.