Зовурлаштирилган территориянининг сув – туз баланси

Sizot suv
sathi pasayishining optimal chuqurligi
. 
Sizot suv sathini texnika – iqtisodiy talablarga javob beradigan chuqurlikkacha
pasaytirish masalasi bilan ko’pgina tadqiqotchilar shug
,
ullanganlar. (Smreqer, B.A. Pishkin, 
I.V.Minayev, M.A.Sobitov va boshqalar). A.V.Yudin bir qancha formulalarni
umumlashtirib, sizot suv sathini optimal chuqurlik S
OPТ
gacha pasaytirishni quyidagi
formula bilan aniqlashni taklif etdi:




)
0
1
(
10
102
)
(
3
1









mqT
Р
l
l
h
PK
S
Ш
T
Ф
СТ
m
m
ОПТ
, (6.25) 
61-расм 

---

Bu yerda: Q – 1 pog m dagi uskunalangan quduqning qiymati, so’m; 
h
SТ
– yer sathidan quduqdagi suvning statik sathigacha bo’lgan chuqurlik, 
m.; 
l
F 
- filtr ustunining yopiq qismi ham qo’shib hisoblangandagi filtr uzunligi,m; 
l
T 
– tindirgich bo’yi, m; 
m – 1 – 2 ga teng bo
,
lgan koeffitsiyent; 
q – solishtirma debit, l/sek, 1 pog m da; 
θ - bosim isrofi koeffitsiyenti; 
Qolgan ishoralar (6.24) formulada berilgan. 
(6.24) formula yordamida olib boriladigan hisoblarni osonlashtirish uchun
A.V.Yudin ikkita nomogramma ishlab chiqdi. Bu nomogrammalarni tuzishda quyidagi
parametrlar hisobga olingan: 
м
сек
л
q
/
/
100
1


;
2
1


m
;
100000
10000



Ш
P
PK
;
6

Т
oy
(4390 soat) va 11 oy – yiliga bir oy – remontga ketadi deb hisoblaganda (8010 soat);
θ=0,2;
3
/
1000
м
кг


;
соат
квт
сўм


/
01
,
0

;
6
,
0


. 
Nomogrammalar uch gruppadagi to’gri chiziqlardan iborat bo’lib, q, m, Q, T
miqdorlari ma’lum bo’lganda q
m
kattaligini (Igruppa),
m
m
S
1

ni (II gruppa) va nihoyat,
sizot suvlarining optimal pasayish kattaligi S ni (IIIgruppa) ketma – ket aniqlash imkonini
beradi. Nomogrammalardan foydalanish tartibi strelkalar bilan ko’rsatilgan (63 - rasm). 
Misol. Berilgan: 
м
сек
л
q
/
/
10

;
сўм
P
PK
Ш
20000


;
2
1


m
;
соат
T
4390

. 
Yechish: nomogramma (63 - rasm) ga qo’ra
м
S
ОПТ
27

. 
Misol. Berilgan: 
м
сек
л
q
/
/
10

;
сўм
P
PK
Ш
20000


;
2
1


m
;
соат
T
8010

. 
Yechish: nomogrammaga qo’ra
м
S
ОПТ
5
,
19

.