Zoologiya(Omirtqali) pa'ninen Laboratoriyalıq jumıslar Jumıstı orınlawǵa kórsetpeler

Kóbeyiw organları. Minogalar-ayrım jınıslı haywan. Jınıs bezleri ádette taq organ bolıp pútkil qursaq quwıslıǵın boylap ishek ústinde jaylasqan hám jınıs jolı joq.
Máyeklik, tuqımlıq siyaqlı bir neshe bólekten turıp, qursaq quwıslıǵınıń arqa tárepinde sharbıǵa asılıp turadı. Pisip jetilisken jınıs kletkaları (máyek kletkaları, spermatozoidlar) bez diywallarınıń tesigi arqalı qursaq boslıǵına shıǵadı, onnan sidik-jınıs sinusınıń diywalındaǵı mayda tesikleri-jınıs tesigi arqalı sırtqa shıǵarıladı. Olarda tuqımlanıw sırtta boladı.
Oraylıq nerv sisteması. Nerv tútiginiń bas hám arqa miyge bóliniwi xordalılar arasında birnshi ret dóńgelek awızlılarda bayqaldı.
Minoganıń bas miyi: aldınǵı miy, aralıq miy, ortanǵı miy, miyshe hám uzınsha miy bólimlerinen turadı. Onıń ápiwayılıǵı-olar bir tegislikte mingespey ornalasqan (13 s).
Minoganıń uzınsha kesindisinde bası kishi bolsada, anıq kórinedi. Pincet, skalpel hám iyneler menen miy qutısın shemirsheklerden tazalap, soń lupa járdeminde bas miy quwıslıǵı menen tolıq tanısıwǵa boladı.
Aldınǵı miy onsha úlken emes. Iyis seziw bólimi jaqsı ajıratılmaǵan. Onıń epitelial qaqpaǵı bolıp, quwıslıǵı ekige bólinip, ol qaptal qarınshaları dep ataladı.
Aralıq miy joqarıdan jaqsı kórinedi hám onda eki kóz sıyaqlı organ tóbe hám epifizarlıq bolıp ashqanda ádette saqlanbaydı. Miydiń tómengi tárepinde jalpaq miy bezi gipofiz jaylasqan. Bul miy bóliminiń quwıslıǵı miydiń úshinshi qarınshası dep ataladı.
Ortanǵı miy tómen rawajlanǵan, onıń “silviev suw qubırı” dep atalatuǵın boslıǵınıń epitelial qaqpaǵı bar. Kishkene kóriw bólimi onıń qaptal diywallarında rawajlanǵan.
Baslanǵısh miyshe nerv zatınıń valigi túrinde uzınsha miydiń quwıslıǵı-romba sıyaqlı oyıqtı aldınan hám artınan sheklep (beklep) turadı.
Uzınsha miy salıstırmalı úlken hám áste arqa miyge ótedi. Onıń quwıslıǵı aldınan ortanǵı miy quwıslıǵı menen baylanısıp, artınan áste arqa miy kanalına ótedi.
Minoganıń bas miyinen 10 jup bas nervi ketedi. Minoga denesiniń uzınına kesindisinen xorda ústinde jatqan arqa miy kanalı anıq kórinip turadı.
Arqa miy kanalında jalpaq taspa formasına iye arqa miy jaylasqan. Arqa miy xordanıń biriktiriwshi toqıma qabıǵı menen jabılǵan, qaptalınan joqarǵı omırtqa taǵa baslaması-kishkene shemirsheksheler menen sheklengen. Joqarıdan arqa miy kanalı talshıqlı toqıma qatlamı menen jabılǵan.
Skeleti. Minoganıń omırtqa baǵanası xordadan hám miy qutısınan turadı. Xorda uzınına hám kese kesindilerde jaqsı kórinedi (10 s) hám ol ómirinshe saqlanadı.
Xordanı qorshaǵan biriktiriwshi toqıma qabıǵında minogada jup kishkene shemirshekler qatarı-omırtqanıń joqarǵı taǵa baslaması rawajlanadı, onnan payda bolǵan kanalda arqa miy ornalasqan. Onı iyne ushı menen tuyrep, barlastırıp kórsek ushınıń shemirshekke tiygen sestin esitiwge boladı.
Miy qutısı. Dóńgelek awızlılarda ele júdá ápiwayı. Onda jelke hám shemirshek qaqpaǵı joq. Qutınıń túbi taq shemirshek plastinkasınan payda bolǵan. Qaptalınan ol plastinkaǵa úrlegen shar sıyaqlı esitiw kapsulası qosılıp, biraq birigip óspeydi, al aldıńǵı sheti iyis seziw kapsulasınıń talshıqlı toqıması menen baylanısadı. Qutı qaqpaǵı perde menen tartılǵan. Awız sharsharı saqıyna tárizli shemirshekli hám til skeletinen turadı.
Visceral qutı toǵız jup iyilgen shemirshekten turıp óz-ara baylanısqan altı kese baqannan turadı. Saǵaq shemirshek torı shemirshekli júrek qaptal kapsulasınan turadı (14 s).

14-súwret. Minoganıń bassúyeginiń qaptalınankórinisi.
1-múyizlitisler, 2-dóńgelekshemirshek, 3-aldıńǵı erinshemirshegi, 4-artqı erinshemirshegi, 5-murınkapsulası, 6-esitiwkapsulası, 7-qaptaltisaraerinshemirshegi, 8-tilshemirshegi, 9-saǵaqskeleti, 10-júrekqası shemirshegi, 11-xordaqabıǵı, 12-birigip óskenaldıńǵı joqarǵı taǵalar.

Taq qalshların júdá juqa shemirshek qalash nurları uslap turadı.