Zoologiyada "Tanishuv" Ona tabiatman makonim shu yer

Zoologiyada “Tanishuv”

Ona tabiatman makonim shu yer

O’simlik ,hayvonot dunyosi menda

Hayvonlar so’zlaydi o’zing tingla ,kel

Bilim ol hammasin o’rgangin undan

AMYOBA

O’zim go’yo bir tomchi

Nomim nima ayt topchi

O’zgaruvchanman juda

Doim yashayman suvda

Yolg’on oyoqlarim bor

Ular menga ko’p dastyor

O’zim juda chaqqonman

Bir hujayrali hayvonman

Kuzda, qishda bir pastda

O’rab oladi sista

Bo’linib ko’payadi

Hujayram teng ikkiga

Sistaga o’raladi

Suvdan chiqsam chekkaga

Sho’rroq sheriklarim bor

Dizenteriya amyobasi

Ichingizga kirib olsa

Voy qornim deb qolasiz

Shuning uchun sizga bir gap

Ko’lmak suvlardan ichmang

Qo’llarni yuvib yuring

Aslo sog’liqdan kechmang

YASHIL EVGLENA

Men yashi evglena

Hayvonman soddagina

Volvoks yelkadoshim

Amyoba qarindoshim

Yashil to’nim ,ko’zim bor

Xivchinim bor bir dona

Nabotot va hayvonotning

Ko’prigiman yagona

Yashil xlorofilim bor

Shuningchun kuz,yoz,bahor

Kunduz quyosh nuridan

Oziqlanishim darkor

Hayvonlar kabi hatto

Oziqlanaman tunda ham

Suvsiz yashay olmaydi

Bitta hujayrali tanam

Yerga nur tushishi bilan

Suvlar ilishi bilan

Bir xil ikki bo’lakka

Bo’linib ko’payaman

Hech kimga zararim yo’q

Quyosh va suv bo’lsa bas

Sovuq tushsa sistaning

Ichida olaman nafas

VOLVOKS

Bizlar volvokslarmiz,ahildir kolonnamiz

Ajralmaymiz hech qachon, chunki ahil do’stlarmiz

Shaklimiz noksimondir,harakatimiz mokisimondir

Yashaymiz suv tubida ,bahor ,yoz va kuzda

Sistaga kirib olamiz,sovuq tushsa mabodo

INFUZORIYA

Pichan ivitmasidan meni topib olasiz

Tuflining tag charmiga o’xshayman lol qolasiz

Infuzoriya tufelkaman juda go’zal nomim bor

Kipriklarim juda ko’p ular menga xo’p dastyor

Hujayramda ikkita yadroyim bor farqim shu

Kipriklarim bilan suvda, harakat qilaman zuv-zuv

Teng ikkiga bo’linib, ko’payaman odatda

Sovuq tushsa butun tanam o’raladi sistaga

GIDRA

O’zim mitti gidraman, hujayram ikki qavat,

Biroz murakkabroqman, sodda hayvonman faqat

Ektoderma, endoderma bular nima ekan dema

Tashqi, ichki qavatlarim lek ancha murakkabman

Regeneratsiya menda mavjud, qayta-qayta tiklanaman

Paypaslagichlarim bilan o’ngga, chapga bukilaman

Kurtaklanib yoki jinsiy yo’llar bilan ko’payaman

Kuz kelganda nobud bo’lib, zigotada saqlanaman

Bilib oling avlodlarim, zigotalar davomchimdir

Bahor kelsa yashayman deb sista ichida turar tayyor

Mening yomon tomonim yo’q,oddiygina bir hayvonman

Akvariumdan, chuchuk suvdan axtarsangiz doim borman

AKTINIYA

Juda chiroyli nomim bor,aktiniyaman beg’ubor

Men gidraga o’xshayman, paypaslagichlarim bor

Suv tubidagi narsalarga yopishib olib yashayman

Lekin, asta va oxista, siljib qadam tashlayman

Gidra kabi otiluvchi tomonlarim bor mening

O’ljalarni falajlab,qo’ysa to’yadi qornim

Gohi jinssiz, gahi jinsiy yo’llar bilan ko’payaman

Lichikalar orqasida ko’payib borar sonim

KORAL RIFLARI

Biz korall riflarimiz,juda yaxshi bilasiz

Bizni tropik dengiz ,okeandan topasiz

Kolonnamiz juda yirik riflar hosil qiladi

Halok bo’lgan kolonnalarpastga cho’kib qoladi

Koloniyalar suv yuziga, yuqoriga o’sadi

Tinch okean tropik qismida,Avstraliya qirg’oqlarida

Saflarimiz juda ham ko’p,siz izlamang behuda

Biz juda foydalimiz,ba’zi dardlarga davo

Ohaktosh va zeb –ziynat,bizdandir qimmat baho

MEDUZA

Dildiroq va eng tiniq shishasimon tanamiz

Soyabonga o’xshagan ajoyib meduzamiz

Soyabonning ostida yagona og’zimiz bor

Bitta og’zimiz uchun,paypaslagichlar dastyor

Tanamizning devori, mustahkam ikki qavat

Lekin oraliq moddamiz, juda kuchli rivojlangan

Suv ichida kuch bilan,olg’a yurib suzamiz

Butun dengiz ichini koinot deb sezamiz

Qisqichbaqasimonlar, chuvalchanglar va baliq

Mayda suv hayvonlari, bizga sevimli oziq

Bizlar ancha yirtqichmiz,kuydurduvchi tanamiz

Ularning yordamida bizlar oziqlanamiz

Shimoliy degizlarda bor Qutb meduzamiz

Va Qora dengizlarda, bor yana ildizog’iz

Yaqin kelsa tanamiz ,biz kuydirib qo’yamiz

Aureliya meduzamiz,insonlar uchun xavfsiz

OQ PLANARIYA

Bizlar chuvalchanglarmiz, juda ko’pdir turimiz

Kiprikli va so’rg’ichli, tasmasimon, to’garak

Men yassi chuvalchangman, oq planariyadir otim

Shaklim bargga o’xshaydi, tanamda yo’qdir qonim

Daryo va ko’l tubida tosh, barg, cho’pga yopishib

Yashayman shaklim yassi, oldik mana tanishib

Oqish yoki kulrangman, bordek kichkina ko’zim

Kipriklar yordamida harakat qilaman o’zim

Ba’zan suvning yuziga,ko’tarilib turaman

Ikki simmetriyali hayvonlarning biriman

Mening og’iz teshigim qornim uzra joylashgan

Kitobingizda meni u yirtqich deb atashgan

Mening sevgan ozig’im, lichinkalar aslida

Yashayveraman doim, yilning hamma faslida

Menda ilk paydo bo’lgan, hazm qilish ayirish

Bilaterial simmetriya, jinsiy, nerv va sezish

Gar noqulay sharoit tug’ilganda bir pasda

Maydalanib ketaman ,juda tez bir nafasda

Lekin qulay sharoit, bo’lsa gar yana darhol

Yana bir necha bo’lib, tiklana ham olaman

JIGAR QURTI

Bizlar so’rg’ichlilarmiz, biz ham yassi chuvalchang

Parazitmiz yuqumli, yuqsak agar holing tang

Turlarimiz juda ko’p,yumaloq, tasmasimon

Bizdan zarar ko’radi, hayvonlar, hatto inson

Shaklim mening bargsimon,o’zim jigar qurtiman

Qoramol,echki,qo’yda,parazitlik qilaman

Voyaga yetgan davrim, xo’jayinimdir odam

Parazitlikda yashar hatto mening lichinkam

TASMASIMON CHUVALCHANG

Uzun tasma ichakmiz, to’rt so’rg’ichli ilmoqsiz

Odam va qoramolda yashaymiz topingchi siz

Odam va hayvonlarga tezda yuqib olamiz

Biz tuproqda va suvda, kir qo’llarda bo’lamiz

Mol go’shtinin yesangiz, qovuring takror-takror

Go’sht ichida pufakdek ,finna degan qismim bor

ODAM ASKARIDASI

Ichakda bor bir xivchin,bo’yi rosa bir qarich

Rangim oppoq va tiniq, ichakda yashashim aniq

Erkak va urg’ochimiz, agar bizni bilsangiz

Bir tunda 2400000dan oshiq tuxum qo’yamiz

Yuvilmagan qo’l bilan kiramiz og’zingizga

Agar toza bo’lsangiz, sizga hech yuqolmaymiz

Biz juda xilma-xilmiz, exinokok eng yomonimiz

Bolalarning gijjasi, bizlarning eng kenjamiz

Bizdan ehtiyot bo’ling, mevalarni yuvib yeng

Tuproqda ,sabzavotda bormiz unutib qo’ymang

YOMG’IR CHUVALCHANGI

Tanamiz halqa-halqa, biz ham chuvalchanglarmiz

Nam tuproq bizga vatan, lekin biz foydalimiz

Yamg’ir chuvalchangiman, yumshataman tuproqni

Men harakat qilaman cho’zib maxsus belbog’ni

Chiriyotgan o’simlik qoldig’i bizga oziq

Bizning biogumus esa o’simliklarga oziq

Biz ko’p yerda mevalar, ko’proq hosil beradi

Tuproq esa muneral moddalarga to’ladi

Yer yuziga chiqaman yomg’ir yog’sa mabodo

Shuning chun mening nomim, yomg’irchuvalchangida

MOLLYUSKA

Olimlar nom berishgan, bizni mollyuska deya

Tanamiz qoplab turar, yupqa teri mantiya

Chuchuq suvning shillig’i, tok shillig’i, baqachanoq

Kalmar,karakatitsa, tridakna, sakkizoyoq

Dreysena va midiya, marvariddor, taroqcha

Yana ko’p turimiz bor , yashaymiz dengizlarda

ONA TABIAT TIMSOLI

Bilib oldingizmi suvda yashovchi

Hayvonlar juda ko’p bumas hammasi

Ular xilma-xildir, katta va kichik

Yashay olmaydilar suvsiz xech qachon

O’QUVCHILAR

Qoyil ona tabiat mo’jizakorsan

Bog’landik yana ham oshdi mehrimiz

Sen o’zing ustozsan, senshifokorsan

Har narsa ojizdir, go’zaldir sehring