Zoologiya uzb 2017. indd

Ayirish sistemasi.
 Sutemizuvchilarning ayirish organlari qorin 
bo‘shlig‘ida bel umurtqalarining ikki yonida joylashgan loviya shak-
lidagi bir juft buyrakdan iborat. Buyraklarda hosil bo‘lgan siydik ik-
kita siydik yo‘li orqali qovuqqa to‘kiladi. Siydik qovuqdagi chiqarish 
nayi orqali tashqariga chiqarib yuboriladi.
Nafas olish va qon aylanish sistemasining mukammal rivojlan-
ganligi tufayli sutemizuvchilar tanasida moddalar almashinuvi ham 
juda jadal boradi. Sutemizuvchilar ham qushlar singari tana harorati 
doimiy, issiq 
qonli hayvonlardir. Biroq tana harorati qushlarnikiga 
nisbatan biroz pastroq bo‘ladi. It tanasi harorati o‘rtacha 37–38 °C 
ga teng.
Bosh miyasi.
 Sutemizuvchilarning bosh miyasi ham bosh 
qa 
umurtqali hayvonlarniki singari beshta bo‘ limdan iborat (100-rasm). 
Ammo oldingi miya katta yarimsharlari ancha murakkab tu 
zilgan 
bo‘lib, ular 
ning po‘stlog‘i bur 
malarni hosil qiladi. Burmalar qan-
cha ko‘p bo‘ 
l 
sa, miya po‘stlog‘ida shuncha ko‘p hujayralar bo‘ladi. 
Hayvonlar hayo 
ti davomida hosil bo‘ladigan xilma-xil shartli refleks-
lar miya po‘stlog‘ining faoliyati bilan 
bog‘liq.