Zooinjeneriya (jilqishiliq hám tu’yeshilik) qanigeligi «Awil xojaliq haywanlarin órshitiw»

Konstitutsiya hám onin’ tipleri
P. N. Kuleshov hám Ol. Dyurst táliymatı. Professor. P. N. Kuleshov qaramallardıń denesin forma -forması, ayırım bólimleriniń salıstırǵanda jaqsı rawajlanǵan - ligi olardan xojalıqta ayırım maqsetler ushın paydalanıw múmkinshilikleri tiykarında tórt qıylı tipdegi konstitutsiya bar ekenligin tiykarlab berdi. Olar tómendegiler:
1.Bekkem konstitutsiya. Bul konstitutsiya tipi tiykarınan gósh, sersu’t paroda- larga tán bolǵan halda joqarı ónim beretuǵın buyımlardan shólkemlesken. Olardıń ishki organlar sisteması norma hám jaqsı islew ózgesheligine iye.Bulshiq etleri tig'iz, teri astındaǵı may qabatı onsha jaqsı rawajlanbaǵan. Sırtqı kórinisinen, bul konstitutsiya tipine tiyisli haywanlar onsha tompaq emes hám arıq da bolmaydı
2. Nozik konstitutsiya. Bul tipge tiyisli siyirlar tiykarinan sersut bóladi, otlar ese chopqir bóladi. Bu tip tiykaronan madaniy parodalar arasinda kóplew uchraydi (29- rasm). Bul tipge tiyisli bólgan at ham siyirlardin terisi yuqa ham elastik, ju’n qatlami jiltiraq ham kelte, bulshiq et ha, teri astindagi may qabati tómen ravajlan- gan. Binobarin bunday haywanlar ariq bóladi. Bul tipdegi siyirlardin jelini jaqsi rawajlangan ham iri kolemde boladi. Shuningdek barche tur haywanlarda suyekleri jinichke ham nazik, lekin pishiq, ayaqlari ariq ham uzun, moyni jinch- ke ham chóziq kórinisge iye. Bul tipdegi atlar jegen ot-jemin tiykarinan hareket-chabiw uchun sarplaydi. Assiniriw orginlari sistemasi ham jaqsi rawajlangan. Olar kóp mug’dardagi dag‘al aziqlardi iste’mol qiliwg’a maslasgan boladi.
3. Bos yaki xam konstitutsiya. Bul tip wakillerinde bulshiq eti jaqsi rawajlangan, teri astidagi may qabati qalin, jaqsi ifadalangan. Ular iste’mol qil- gan yem-xashakni asosan gósht va moy tóqimasini kópaytirish uchun sarflaydi. Lekin suyaklari uncha pishiq emas, sigirlarda sut bezlari uncha yaxshi rivojlanmagan. Bu tipga mansub bólgan hayvonlar asosan kam harakat, kóproq ovqatlangandan sóng yotishni máqul kórishadi.