Битирув малакавий ишининг таркиби. Лойиҳалаш олдига қўйилган вазифалардан келиб чиқиб белгиланди ва кириш, уч боб, хулоса ва таклифлар, архитектура, иқтисодиёт қисмларидан ҳамда фойдаланилган адабиётлар рўйхатидан иборат. Битирув малакавий иши матни _61_ саҳифани ташкил қилади. Ишда _9_ та жадвал, _19_ та расм мавжуд.
I-боб. Технологик ишланма ва маҳсулот ишлаб чиқаришни ташкил этиш
Керамик матерериаллар ҳақида умумий маълумотлар
Керамик деганда минерал хом ашёлардан қолиплаш ва пишириш йўли билан олинган тош буюмларга айтилади. “Керамика” термини “керамейя” сўзидан олинган бўлиб, қадимги Юнонистонда лойдан буюмлар ясаш санъати деган маънони англатган. Ҳозирги даврда керамик буюмлар ишлаб чиқариш технологиясида асосан гилтупроқдан фойдаланилади, шунингдек гилтупроқ билан бирга бошқа минерал хом ашёлар ҳам қўшилган ҳолда маҳсулотлар ишлаб чиқарилади, масалан соф оксидлар (оксидли техник керамиклар). Керамик буюмлар энг қадимги сунъий тош материалларидир. Тош асрига тўғри келувчи одамлар яшаган маконлардан топилган дағал керамик идишлар ва ғишт бўлаклари, керамик ғиштларнинг ёши 5000 йил эканлигидан далолат беради.
Юқори мустаҳкамлик, узоқ бардошлилик, аксарият керамик буюмларнинг бежиримлилиги ва табиатда хом ашёнинг кенг тарқалганлиги қурилишда керамик буюмлар ва материалларни кенг миқёсда қўлланилишига олиб келди.
Керамик қурилиш материалларини, уларнинг таркибий тузилишига нисбатан икки гуруҳга бўлиш мумкин: ғовакли ва зич. Ғовакли материаллар вазнига нисбатан 5% дан кўпроқ сув шимади, уларнинг вазнига нисбатан ўртача сув шимиши 8-20% ни ёки ҳажмига нисбатан 14-36% ни ташкил этади. Деворбоп, томёпма ва пардозбоп материаллар ҳамда дренаж қувурлар ғовакли таркибий тузилмага эга. Зич материаллар 5% дан кам миқдорда сув шимади, аксарият ҳолларда вазнига нисбатан 1-4% ёки ҳажмига нисбатан 2-8% ни ташкил этади. Пол плиткалари, йўл учун ғиштлар, оқавасув қувурлари ва бошқалар зич таркибий тузилмага эга.
Фойдаланиш мақсадига кўра керамик матеаллар ва буюмлар қуйидаги турларга бўлинади: деворбоп буюмлар (ғишт, ғовакли тошлар ва улардан панеллар); оралиқ ёпма элементлари; фасадларни пардозлаш учун буюмлар (безакли ғишт, кичик ўлчамли ва бошқа плиткалар, йиғма панолар, меъморий-бадиий деталлар); ички деворларни пардозлаш учун буюмлар (сайқалланган плиткалар ва уларга бежирим деталлар – карнизлар, бурчакли, белбоғли деталлар); енгил бетон учун тўлдирувчилар (керамзит, аглопорит); иссиқликни сақловчи буюмлар (ғовакли керамик); санитар техник буюмлар (ювилувчи столлар, ванналар, унитазлар); пол учун плиталар; йўл учун ғиштлар; кислотабардош буюмлар; оловбардош ғиштлар; ер ости коммуникациялари учун буюмлар (оқавасув ва дренаж қувурлари).
Келтирилган туркумланиш қурилишда керамик материаллар ва буюмларнинг кенг тарқалганлигини кўрсатиб турибди.
Керамик буюмлар олишда асосий хом ашё сифатида каолин, гилтупроқларнинг ўзи ва қўшимчалар билан ишлатилади.
Каолинлар — асосан А12О3*28Ю2*2Н2О минералдан иборат. Ўлчамлари 0.01 мм дан кичик. Пиширилганда оқ, рангини сақлаб қолади.
Гилтупроқлар — минерал таркиби ҳар хил бўлади, хар хил минерал ва органик аралашмалар билан ифлосланган бўлиши мумкин. Гилтупроқ (ўлчамлари 0.005 мм дан кичик) асосан каолинит ва унга турдош бўлган минераллар монтмориллонит Аl2Оз*4SiO2*nН2О ва галлузит А12Оз*28Ю2*4Н2О дан иборат.
Бентонитлар-ўта майда тупроқ жинси бўлиб асосан монтмориллонитдан иборат. Бунда ўлчами 0.001 мм дан кичик заррачалар миқдори 85-90% ни ташкил қилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |