Zokir Yuldosh o‘g‘li Bozorov Terdu pedagogika instituti o’qituvchisi annotatsiya

Academic Research in Educational Sciences 
VOLUME 2 | ISSUE 11 | 2021 
ISSN: 2181-1385 
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 
Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89 
DOI: 10.24412/2181-1385-2021-11-1471-1478 
Google Scholar 
Scientific Library of Uzbekistan 
Academic Research, Uzbekistan 1603 www.ares.uz 
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA
Bu usul boʼyicha dastlabki tadqiqotlar V. P. Maslovning XX asr 80 yillari 
oxirida chop qilingan ishlaridan boshlangan. XXI asrning boshlaridan hozirgi 
vaqtgacha V. P. Maslov, V. N. Kolokoltsov, G. L. Litvinov va boshqalarning 
ishlarida qurilgan va rivojlantirilgan. M. Zarichniy, T. Radul, T. Banax, А. А. 
Zaitov, I. I. Tojiev, O. Hubal, V. Brydun, A. Savchenko, M. Cencelj, D. Repovš va 
boshqalar oʼz tadqiqotlarida kategorik usullardan foydalangan holda ushbu nazariya 
va umumiy topologiyani yanada rivojlantirishga oʼz hissalarini qoʼshgan [1]. 
 
 
 
MUHOKAMA VA NATIJALAR
Umumiy o’rta ta’lim maktablarida fizika fanida koordiinatalar usulidan 
mexanik harakatlarni o’rganishda foydalaniladi, algebra kursida funksiyalarni 
tekshirishni, grafiklarni yasashni osonlashtiradi. Maktab matematika kursi dasturiga 
muvofiq koordinatalar tushunchasini 5-9 sinflar darsligida quyidagi hajmda 
o’rganiladi:
sonlarni to’g’ri chiziqda tasvirlash; 
nuqtaning koordinatasi; 
tekislikda to’g’ri burchakli kordinatalar sistemasi; 
koordinatalar bilan berilgan ikki nuqta orasidagi masofa. 
Maktab geometriya kursi dasturiga muvofiq koordinatalar tushunchasini quyidagi 
hajmda o’rganiladi:
koordinata tekisligi; 
koordinatalari bilan berilgan ikki nuqta orasidagi masofa formulasi; 
to’g’ri chiziq tenglamasi; 
aylana tenglamasi [2]. 
1-masala:
Kvadratga R radiusli aylana ichki chizilgan. Aylananing istalgan 
nuqtasidan kvadrat tomonlarigacha bo’lgan 
masofalar kvadratlari yig’indisi o’zgarmas 
va 
ga tengligini isbotlang [3]. 
Yechish: Berilgan aylana bu sistemada 
ushbu tenglamaga ega: 
(1). 
Aylananing ixtiyoriy 
nuqtasi orqali 
koordinata o’qlariga parallel to’g’ri chiziqlar 
o’tkazamiz. Ular kvadrat tomonlarini 

---