Ziyonet doc

Polibiy.
Eramizdan avvalgi II asrning ikkinchi yarimida Polibiy “umumiy tarixni” 
yozgan. Unda eramizdan avvalgi 264-146 yillardagi voqealar bayon qilingan. 
Uning bu asari ilmiy tadqiqotdir. Polibiy grek istoriografiyasining eng yaxshi 
ananalariga amal qilgan. Ammo uning siyosiy qarashlari Rim jamiyatidagi 
konservativ tabaqalarning manfatlarini ifoda qilgan. Polibiy Rimning o’rta dengiz 
sharqiy qismining hayotiga aralashishini kuzatib, unda Rim hokimiyati o’rnatilishi 
muqarrar degan hulosaga kelgan. U o’zining asrida Rimning bir qancha qabilalar 
va halqlarni o’ziga bo’ysundirilishining sabablarini ko’rsatib berishga, yani rim 
davlatining vujudga kelish tarixini yaratishga xarakat qilgan. Polibiy Rim 
davlatining qudratini uning davlat tuzumidagi xususiyatlaridan deb bilgan, uning 
nazarida bu tuzumni idora qilishining aristokratik, demokratik va monarxik 
shakllari ajoyib tarzda bir – biri bilan qo’shilib ketgan. Polibiy manbalarni juda 
sinchiklab tekshirgan, mamlakatning geografik xolati va uning iqlimini o’rgangan. 
U antik davr tarixining odat xukmidagi adabiy usullaridan foydalangan. U 
voqeaning bayonotida voqeada ishtirok qiluvchi nutqlarini kiritgan. Polibiy bu 
bilan ularning gaplariga mumkin qadar “haqiqiy” tus berishga xarakat qilgan. U 
manbalarning naqadar rostligini aniqlab, tarixiy voqealarning sabablarini ayrim 
shaxsning ish va xarakatlarida ko’rgan xolos. 
Polibiy tarix chinakam voqealarni izohlashga va bu voqealarning 
keyinchalik taraqqiyot yo’lini belgilashga imkon beradi. Yani tarix “nasixat 
berishi” “o’rgatishi” mumkin amaliy jihatdan foydali bo’lishi mumkin deb faraz 
qilgan.