“ZiyoMax” o’quv markazi web: ziyomax uz Tel

“ZiyoMax” o’quv markazi  web:ziyomax.uz  Tel:[phone]  @ziyomax.uz                   Umurov FERUZ   Faxriddinovich 

 

a)bularning omonim so’zlar yoki omograflar (ya’ni yozolishi bir xil aytilishi farq qiladigan 

so’zlar deb nomlash mumkin) 

b)ba’zan paronim so’zlarda ham ma’no farqlash uchun xizmat qilishi mumkin. M: A`mir 

(farmon) – ami`r (hukumdor), A`zm (qaror) – Azi`m (katta), a`hl (aholi) – ahi`l (inoq), A`dl 

(adolat) - Adi`l (tik) 

 

AYRIM SO’ZLARNING URG’USIGA XOS XUSUSIYATLAR 

1.Bir bo’ginli so’zlarda urg’u odatda bo’lmaydi, chunki urg’u bo’lishi uchun bir bo’g’in 

boshqalarga nisbattan kuchliroq ohang bilan aytilish kerak, ammo qator undosh bilan tugagan 

bir bo’g’inli so’zlarda urg’u bo’ladi. M: A`sr – asi`r, A`zm – Azi`m kabi so’zlarda urg’u 

boladi, chunki talaffuzda qator undoshlar orasida qisqa unli orttirilishi mumkin.     

2.Fonetik usul bilan hosil bo’lgan kuchaytirma urg’u birinchi bo’g’inda bo’ladi. M: Qizi`l – 

qi`p-qizil, yumalo`q – yu`m-yumaloq 

3.Alla, har, hech elementlari bilan hosil bo’lgan olmosh va ravishlarda ham urg’u birinchi 

bo’g’inda bo’ladi. M: a`llakim, a`llamahal, he`ch vaqt, he`ch kim, ha`r qachon, ha`r vaqt 

4.Qo’shma so’zlar odatda bitta bosh urg’uga ega bo’ladi. M: Kattaqo’rg’o`n, kungaboqa`r, 

ertapisha`r 

5.Juft va takroriy so’zlarda esa har bir component o’zining alohida urg’usiga ega bo’ladi. M: 

qozo`n-tovo`q, qovu`n-tarvu`z, bala`nd-bala`nd