Ziyamuhamedova

Spirtlarni aluminiyorganik birikmalar asosida olish

Ushbu usul bilan zanjirida uglerod atomi juft son bo‘lgan bir- lamchi spirtlar olinadi.
Usul GFR, Yaponiya, АQSH, Hamdo‘stlik davlatlarida amalga oshirilgan. Sintez uch bosqichdan iborat:

1. 
   Yuqori uchalkilaluminiylarni sintezi:
   

bu yerda: n=x+u+z
Uchalkilaluminiy quyidagicha olinadi:
3Ch₂=Ch₂+1,5h₂+Al → Al(C₂h₅)₃
Ikkala reaksiya 40–120 atmosfera bosimi ostida va 100–120ºC haroratda olib boriladi.

2. 
   Yuqori uchalkilaluminiylarni havo yoki kislorod bilan 20– 100ºC da oksidlab, aluminiy alkogolyatlarini hosil qilish:
   

3. 
   Аlumiiy alkogolyatlarini spirtgacha gidrolizlash 25–150ºC da suv yoki sulfat kislota yohud ishqor (NaOH) larning suvli eritmalari- ni ta’sir ettirish bilan amalga oshiriladi.
   

OR
al OR’ + 3h₂O → AI(OH)₃+ROh+R’Oh+R’’Oh OR’’

Jarayonning kamchiliklari

1. 
   Birinchi bosqichda toksik, yong‘in jihatdan xavfli va portlash xavfi bor moddalar (aluminiy uch etil va yuqori aluminiy uchalkil- lar) ishlatilishi;
   
2. 
   Bir tonna spirt olish uchun aluminiy katta sarfi (60–100 kg).
   
3. 
   Quyi spirtlar – etil, butil spirtlar hosil bo‘lishi, ularni ushbu usul bilan olish iqtisodiy yaxshi emas, C₂₀– spirtlarga esa barqaror talab yo‘q.
   
4. 
   Bosimni qo‘llanilishi jarayonni qimmatlashtiradi.
   

Biroq yuqorida sanab o‘tilgan hamma kamchiliklarni xomashyo- ning arzonligi kompensatsiyalaydi, bundan tashqari, zanjirida ugle-
rod atomi juft son bo‘lgan spirtlar hosil bo‘ladi va ularni bir-biridan oson ajratib olish mumkin. Ular asosida biologik to‘la parchalanish qobiliyatiga ega bo‘lgan sintetik yuvish vositalari olinadi.

5.