|
“Ким
Ашуро куни оиласига кенглик қилса, Аллоҳ унинг аҳлига йил бўйи кенглик қилади”,
деганлар”
(Байҳақий “Шуабул имон”да ривоят қилган
26
).
Абдурауф Муновийнинг “Файзул қодир” китобида айтилишича, Ашуро куни оиласига сахийлик
қилиш баракага, кенг ризққа сабаб бўлади. Суфѐн ибн Уяйна раҳматуллоҳи алайҳ буни 50 ѐки 60 йиллик
тажрибада синаб кўрган экан.
َق
َؿا
ْلا
َػب ْػي َه
ِق
ُّي
ِفاَْيِْلا ِبَ ُش ِفِ
:
َأ
ْخ َػب
َر َن
َأ ا
ُب
َس و
ْ ٍد
ْلا
ََ ِلا
ُِّنَي
َأ َن
َأ ا
ُب
َأ و
َْح
ُد
ْب ُن
َع ِل
ي
َن
َُْا ا
َن
ُْين
ْب
ُن
َع ِل
ي
َلا
ْى َو
ِزا
ُّي
َن
َم ا
ْ ََ
ُر
ْب ُن
َس ْه
ٍل
َن
َح ا
َّج
ُجا
ْب
ُن
ُن
َص
ٍْير
َن
َُم ا
ََّ
ُد
ْب ُن
َذ
ْك َو
َفا
َع
ْن
َػة ْ َل
ْب ى
ِن
َح
ِك
ٍمي
َع
ْن
ُس َل ْي
ََ
َفا
ْب
ِن
َأ
ِبِ
َع ْب
ِد
ِللها
َع
ْن
َأ
ِبِ
ُى َ
ر ْػة َر َة
َأ
َّف
َر
ُس
َؿو
ِللها
َص َّل
ُللها ى
َع َل
ْي ِو
َو َس
َّل َم
َق
َؿا
:
َم ْن
َو
َّس
َع
َع َل
ِع ى
َي ِلي
ِأ
َو ََ ْه
ِل ِأ
َدط ْ
ا َم
َع
ُني
َزا
َفا
َو َّس
َع
ُللها
َع
َل ْي ِأ
َس
ِئي
َر
َس َن
ِت ِأ
:ُّيِقَهْػيَػبْلا َؿاَق
َى
ِذ ِه
َلا
َس
ِنا
ُدي
َو ِإ
ْف
َك
َنا
ْت
َض
ِ
َفي ًة
َف
ِه
َي ِإ
َذ
ُض ا
َّم
َػب ْ
ُض
َه
ِإ ا
َل
َػب ْ
ٍض
َأ
َخ
َذ
ْت
ُػق
َّو ًة
َو
ُللها
َأ
ْع َل
ُم.
Байҳақий “Шуабул имон”да шундай деган:
“Бизга Абу Саъд Молиний хабар қилди, бизга Абу
Аҳмад ибн Али ҳадис айтди, бизга Ҳусайн ибн Али Аҳвозий ҳадис айтди, бизга Маъмар ибн Саҳл
ҳадис айтди, бизга Ҳажжож ибн Нусайр ҳадис айтди, бизга Муҳаммад ибн Заквон Яъло ибн Ҳакимдан,
у Сулаймон ибн Абу Абдуллоҳдан, у Абу Ҳурайрадан ҳадис айтди: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва
саллам: “Ким Ашуро куни оиласига, аҳлига кенглик қилса, Аллоҳ унга йилнинг қолган
(кунлар)
ида
кенглик қилади”. Байҳақий айтади: “Бу санадлар заиф бўлса-да, бир-бирига қўшилса, қувватли
бўлади. Валлоҳу аълам
27
”.
Ашуро куни оиласига кенглик қилиш ҳақидаги ривоятларнинг барчаси заиф бўлса-да, турли йўллар
билан нақл қилиниши уларнинг асли борлигини, тўқима эмаслигини кўрсатади.
َق
َؿا
َج
ِبا
ٌر
َّصلا
َح
ُِّبِا
:
َُ َّر
ْدب َن
ُ ي
َدف َا
َُ
َْ َن
ُ ي
َص
ِح
حي
ي
.ِراَكْذِتْسِلا ِفِ ّْرَػبْلا ِدْبَع ُنْبا ُهاَوَر
Саҳобий Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳу:
“Биз уни тажрибада синаб кўриб, тўғри эканини
билдик”,
деган (Ибн Абдулбар “Истизкор”да ривоят қилган).
Бошқа китобларда айтилишича, Жобирдан ташқари Абу Зубайр, Шуъба, Яҳѐ ибн Саид, Суфѐн ибн
Уяйна каби зотлар ҳам Ашуро куни оиласига кенглик қилиш ризққа барака киритишини тажрибада
кўришган (Ибн Абдулбар, “Истизкор”; Абулҳасан Муборакфурий, “Миръотул мафотиҳ шарҳу мишкотил
масобиҳ”; Атийя ибн Муҳаммад Солим, “Шарҳу булуғил маром”).
“Ал-мавсуатул фиқҳия ал-кувайтия”да: “Баъзи фуқаҳолар Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу ривоятини
далил қилиб, Ашуро куни оиласига кенглик қилиш мустаҳабдир, дейишган. Ибн Уяйна: “Биз буни эллик
ѐки олтмиш йилдан бери синаб келамиз, фақат яхшилик кўрдик”, деган”, деб айтилган.
26
Байҳақий ривоят санади билан матнини келтирганидан сўнг ушбу ҳадис заифлигини айтган. Бу, Жалолиддин
Суютийнинг “Ал-лаолил маснуа фил аҳодисил мавзуа” китобида ҳам алоҳида таъкидланган. Валиюддин Табризийнинг
“Мишкотул масобиҳ” китобига ѐзилган “Миръотул мафотиҳ” номли шарҳда бу ривоят изоҳланган. Ўша китобда ҳадис матнидаги
фарқлар санаб ўтилган. Жумладан, Байҳақий Жобирдан қилган ривоятда “йил давомида”, Табароний Абу Саиддан қилган
ривоятда “йил бўйи”, Хатиб Абдуллоҳ ибн Умардан қилган ривоятда эса “келаси йил бошигача” дейилгани зикр қилинган. Яна
бу китобда Ашуро куни оиласига кенглик қилиш тажрибада синалгани, Жобир, Шуъба, Суфѐн Саврий каби зотлар бу ҳадисга
амал қилиб, унинг тўғрилигига амин бўлганлари айтилган (Қаранг: “Миръотул мафотиҳ”).
27
Абулҳасан Али ибн Муҳаммаднинг “Танзиҳуш шариатил марфуа” номли китобида Абу Ҳурайра ривояти санадидаги
Сулаймон ибн Абу Абдуллоҳнинг ҳоли мажҳул экани айтилган. Аммо бошқа китобларда Сулаймон ибн Абу Абдуллоҳ ўрта
тобеинлардан ҳисобланиб, “Сиҳоҳи ситта” соҳиблари ичидан Абу Довуд ундан ривоят қилгани, уни Ибн Ҳажар мақбул, Заҳабий
ишончли ровий санагани келтирилган.
Абу Ҳурайранинг бу бобдаги ривоятини Абу Нуайм Асбаҳоний “Ахбору Асбаҳон”да келтирган. Унинг ривояти санади
бошидаги кишилар Байҳақийникидан бироз фарқ қилади. Аммо охирги: Ҳажжож ибн Нусайр – Муҳаммад ибн Заквон – Яъло ибн
Ҳаким – Сулаймон ибн Абу Абдуллоҳ – Абу Ҳурайра силсиласи Байҳақийники билан бир хил.
“Ироқий “Амолий” китобида: “Абу Ҳурайранинг ҳадиси бошқа йўллар билан ҳам ривоят қилинган. Уларнинг баъзисини
ҳофиз Ибн Носир саҳиҳ, деган. Уни Ибн Жавзий “Мавзуот”да Сулаймон ибн Абу Абдуллоҳ йўли билан келтирган, Сулаймон
мажҳулдир, деган. Аммо Ибн Ҳиббон Сулаймонни ишончли ровийлар қаторида зикр қилган” (Абдураҳмон Саховий, “Ал-
мақосидул ҳасана фи баѐни касирим минал аҳодисил муштаҳира алал алсина”).
www.ziyouz.com kutubxonasi
45
Хуллас, Муҳаррам ойининг 10-куни оила аъзоларига, қўл остидагиларга ейиш, ичиш, кийим-кечак
кабиларда кенглик қилган банда йил бўйи фаровонликка эришади. Бундан келиб чиқади, мўмин-
мусулмонлар Ашуро кунининг тўққизинчи, ўнинчи кунлари рўза тутишлари, ўнинчи куни оила бошлиғи
ота-онасига, жуфти ҳалолига, фарзандларига, бирон жамоат раҳбари, масъул кишилар хизматчиларга
сахийлик кўрсатишлари яхшидир. Бу билан мўминлар ўртасидаги алоқалар мустаҳкамланади, меҳр-
муҳаббат ришталари боғланади, саховатпеша инсонлар ризқи кенгаяди, иши унумли бўлади, дея умид
қилинади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
