Зиѐвуддин Раҳим, Одилхон қори Юнусхон ўғли

 ٍّزَذ يَبََ يَط
 ،
 
ىدَنِغْلا ِليدََْلا ُةَردْدثََ ُلادُقَدر
:ُتػْلُػق ،
َؿاػػَق ، ْمػػَ َػن
:
يددََْلا ُةددَّلِه ُلاددُقَدر
 ُرددْقَفْلا ِل
،
ُتػػْلُػق
َُّثُ ، اػػًثلَث َكػػِلَذ َؿاػػَق ، ْمػػَ َػن :
َمَّلػػَسَو ِوػػْيَلَع ُللها ىَّلػػَص ِللها ُؿوػػُسَر َؿاػػَق
:
 يددِف ىددَنِغْلا
 َنيدََ ْندَمَو يَيْدنَُّدلا َندِم َيِقَل يَم ُ ُّرُضَط لا ِأِبْلَده يِف ىَنِغْلا َنيََ ْنَم ، ِبْلَقْلا يِف ُرْقَفْلاَو ، ِبْلَقْلا
ْلا
 َلدَف ِأدِبْلَده يدِف ُردْقَف
 
 يدَم ِأديِنْغُدط
 َهُّحُن ُأَلْفَدن ُّرُضَط يَََّنِإَو يَيْدنَُّلا يِف ُأَل َرَدثَََْ
 ي
.ِيرِبَكْلا ِفِ ُّ ِنِاَرَػبَّطلا ُهاَوَر
Абу Зар розияллоҳу анҳу ривоят қилади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам:
“Эй Абу Зар, 
бойлик мол-дунѐ кўплигида деб ўйлайсанми?” дедилар. Мен: “Ҳа”, дедим. Сўнг: “Мол-дунѐ 
камлигини камбағаллик дейсанми?” деб сўрадилар. Мен: “Ҳа”, деб жавоб бердим. У зот бу саволни 
уч марта қайтардилар. Кейин: “Бойлик ҳам, камбағаллик ҳам қалбда бўлади. Бойлик кимнинг 
қалбида бўлса, дунѐдан нима насиб этса, унга зарари йўқ. Камбағаллик кимнинг қалбида бўлса, 
дунѐда қанча бойлиги кўп бўлсаям уни қониқтирмайди. Фақат нафсининг бахиллиги ўзига зарар 
етказади”, дедилар
(Табароний “Кабир”да ривоят қилган
46
). 
Кунларнинг бирида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам машҳур саҳоба Абу Зар Ғифорий 
розияллоҳу анҳунинг бойлик ва фақирлик ҳақидаги фикри билан қизиқиб, “Эй Абу Зар, бир кишининг мол-
дунѐси кўп бўлса, бой ҳисобланадими?” деб сўрадилар. Абу Зар саволга: “Ҳа”, деб жавоб берди. Сўнг: “Бир 
кишининг мол-дунѐси кам бўлса, камбағал бўладими?” деб сўрадилар. Абу Зар у саволга ҳам: “Ҳа”, деб 
жавоб берди. 
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам юқоридаги савол билан уч марта мурожаат қилгач, 
“Бойлик ҳам, камбағаллик ҳам қалбда бўлади. Бойлик кимнинг қалбида бўлса, дунѐдан нима насиб қилса, 
унга зарари йўқ. Камбағаллик кимнинг қалбида бўлса, дунѐда қанча бойлиги кўп бўлсаям уни 
қониқтирмайди”, дедилар. 
46
Ҳайсамий: “Ривоят санадида мен билмайдиган (ровий) бор”, деб айтган (“Мажмауз завоид”). 
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

81 
Инсоннинг бой ѐки камбағаллиги ташқи кўринишига эмас, қалбига, ички оламига қараб 
белгиланади. Бойлик ҳам, камбағаллик ҳам қалбда бўлади. Кимнинг қалби бой, нафси тўқ, қаноатли, Аллоҳ 
берган неъматларга шукрли бўлса, унга қанча кўп мол-дунѐ насиб этсаям зиѐни йўқ. Аксинча нафси тўқ 
киши қўлидаги бойлик кўпчиликка фойда келтиради. Кимнинг қалбида камбағаллик бўлса, сиртдан бой 
бўлиб кўринса-да, аслида кўзи оч, баднафс бўлса, қанча бойликка эришмасин, барибир ўзини беҳожат 
ҳисобламайди, бўлган сари бўлсам, дейди, нафси дунѐга ҳечам тўймайди.