Зиѐвуддин Раҳим, Одилхон қори Юнусхон ўғли

“Аллоҳ азза ва жалла: “Эй Одам боласи, инфоқ қил. Шунда Мен ҳам сенга инфоқ қиламан”, деб 
айтади”
(Бухорий, Муслим, Аҳмад ривояти). 
Бу ҳадис икки қисмдан иборат. Унинг аввали ҳадиси қудсийдир. Унда холис Аллоҳ йўлида инфоқ 
қилишга қизиқтирилмоқда. Ҳадис маъноси қуйидагича: эй одам боласи, ҳақдор кишиларга, камбағал, 
мискин, бева-бечораларга садақа қил. Шунда Мен ҳам сенга инфоқ қиламан. Зеро, Менинг фазлим кенг, 
хазинам битмас-туганмасдир. 
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

56 
Ҳадис давомида Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам Аллоҳ таолонинг фазли, лутфу 
карами, хазинаси қандайлигини қуйидагича баѐн этадилар: “Аллоҳнинг ўнг қўли тўла, доим оқиб 
турувчидир. Кечаю кундуз уни бирон нарса камайтирмайди. Сизлар У Зот осмон билан ерни яратганидан 
бери нима инфоқ қилганини биласизларми? Албатта, Унинг ўнг қўлидаги нарсадан ҳеч нарса камаймаган. У 
Зотнинг Арши сув устида эди. Бошқа қўлида қабз (мезон) бор: кўтаради, туширади (яъни, Аллоҳ хоҳлаган 
ишини қилади, хоҳлаган бандаси ризқини кенг ѐки тор қилади)”. 
Демак, еру осмон яратилганидан бери тинимсиз инфоқ қилиб турилса ҳам, Аллоҳ таолонинг 
хазинасидан ҳеч нарса камайиб қолмас экан. Бу эса, ўша хазинанинг чек-чегараси йўқлигини билдиради. 
Ана шу хазинага боғланиш, Аллоҳ таоло марҳаматига эришиш учун кўпроқ инфоқ-эҳсон қилиш, ихтиѐрий 
садақалар бериш зарур. Зеро, Аллоҳ таоло берган бандасига беради, қизғанчиқлик қилган бандасидан фазл-
марҳаматини ман этади. 
Зубайр ибн Аввом розияллоҳу анҳудан ривоят қилинишича, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва 
саллам шундай деганлар: “Эй Зубайр! Аллоҳ таоло айтади: “Инфоқ-эҳсон қил, Мен ҳам сенга эҳсон 
қиламан, қўлингни кенг оч, Мен ҳам сенга қўлимни кенг очаман, қурумсоқлик қилма, Мен ҳам сенга 
қурумсоқлик қилмайман. Ҳамѐнингни боғлаб, йиғинма, Мен ҳам сенга нисбатан йиғинмайман. Ризқ эшиги 
етти осмон узра Аршга боғланган ҳолда очиқдир, кечаю кундуз ѐпилмайди”. Аллоҳ таоло ризқни ҳар бир 
кишининг нияти, берган ҳадяси, садақаси, инфоқ-эҳсонига яраша туширади. Ким кўпайтирса, кўпайтиради. 
Ким озайтирса, озайтиради. Ким хайрни қисса, Аллоҳ ҳам унинг ризқини қисади. Эй Зубайр! Еб-ич, 
бошқаларга ҳам едириб-ичир... Аллоҳ таоло инфоқни яхши кўради, хасисликни ѐмон кўради. Саховат аниқ 
ишончдан, бахиллик эса шубҳаланишдан келиб чиқади. Ишончи комил (яъни, имони кучли) одам дўзахга 
кирмайди, шак қилган эса жаннатга кирмайди. Эй Зубайр! Аллоҳ таоло – бир бўлак хурмо билан бўлса ҳам 
– саховат қилинишини яхши кўради” (Ҳаким Термизий бу ривоятни “Наводирул усул”да келтирган). 
َلَع َلَخَد َمَّلَسَو ِوْيَلَع ُوَّللا ىَّلَص ِوَّللا َؿوُسَر َّفَأ ُوْنَع ُوَّللا َيِضَر َةَرْػةَرُى ِبَِأ ْنَع
َلِب ى
: َؿاػَقَػف ٍرَْتَ ْنِم اًرْػبُص ُهَدْنِع َدَجَوَػف ٍؿ