Зиѐвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

этасан, икки қўлингни кўтариб: “Ё Аллоҳ, ѐ Аллоҳ!..” дейсан. Ким мана шундай қилмаса, у 
чаладир” (Абу Довуд, Термизий, Ибн Можа, Аҳмад ривоят қилган. Ҳадис санади заиф). 
Намозда банда Аллоҳга юкинади, ҳожатларини раво этишини, муҳтожлигини кетказишини 
ўтиниб сўрайди. Ким намозда ўзини хокисор тутмаса, Аллоҳга ѐлвориб тазарруъ қилмаса, унинг 
намози ажр-савоб ва фазилат жиҳатидан нуқсонли бўлиб қолади. 
Банда бойми, камбағалми (ижтимоий ҳолати, мавқеи қандай бўлишидан қатъи назар) Аллоҳга 
ҳожатларини арз қилади, эҳтиѐжларини айтади. Мана шу ҳолат намозда янаям яққолроқ кўринади. 
44
Манба: “Ҳидоят” журналининг 2001-йилги 6-сони. 
45
Бу борада икки хил қавл айтилган: 1. Жаннатга аввалгилар қаторида киради. Чунки жаннатга кириш учун 
имоннинг ўзи етарли. Аммо намозни тўкис адо этганлар унга биринчилардан бўлиб киради. 2. Беш вақт намозни вақтида, 
комил суратда ўқиган банданинг жаннатга элтувчи солиҳ амалларга хоҳиш-истаги ортади. 
46
Ҳадис лафзи Ибн Можага тегишли. 

---

23 
Бойлик, мансаб-мартаба, чирой, насл-насаб кишини Аллоҳнинг фазлидан беҳожат қилмайди. Зеро, 
банда ихтиѐрида ҳисобсиз мол-дунѐ, қўша-қўша иморатлар, бола-чақа бўлгани билан барибир 
Аллоҳнинг раҳматига муҳтож. Нега? Чунки бойлик билан, мартаба билан Аллоҳнинг азобидан 
қутулиш, жаннатга кириш имкони йўқ. Қолаверса, қуруқ давлат билан гуноҳлар ўз-ўзидан кечирилиб, 
қалб покланиб қолмайди. Шунингдек, беҳисоб давлати бор одам бефарзанд бўлса, шунча давлат билан 
боланинг бир дона тирноғини ҳам ярата олмайди. Банда ожизлиги шунда. Унинг моддий 
фаровонликка эришгани, ҳар соҳада тараққий этгани Аллоҳнинг раҳматидан беҳожатлигини 
билдирмайди. Аслида мусулмон кишининг мол-дунѐси кўпайгани, мансаби юқорилагани, обрў-
эътибори ортгани сари Аллоҳга илтижолари, хокисорлиги зиѐда бўлса, Аллоҳ бу бандани янада юксак 
мақомларга кўтаради, молига барака беради, қўлидаги неъматларни бало-офатлардан асрайди. Энг 
муҳими Аллоҳга боғланган, ихлос қўйган инсон – қайси табақага мансублигидан қатъи назар – 
охиратда дўзах азобидан нажот топади.