Зиѐвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

беш (асос)га қурилган: “Лаа илааҳа иллаллоҳ, муҳаммадур росувлуллоҳ”, деб гувоҳлик бериш, 
намозни тўкис адо этиш, закот бериш, ҳаж қилиш, рамазон (ойи) рўзасини тутиш” (Бухорий, 
Муслим, Термизий, Насоий ривоят қилган). 
Демак, Ислом дини асоси бешта рукндан иборат: 
1
Али ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳудан ривоят қилинишича, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Аҳзоб 
куни: “Улар бизни ўрта намоздан – аср намозидан тўсишди. Аллоҳ қалбларини, уйларини олов билан тўлдирсин”, 
деганлар. Кейин (аср намози қазосини) шом билан хуфтон орасида ўқиганлар (Муслим ривоят қилган). 
Самура розияллоҳу анҳудан ривоят қилинишича, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ўрта намоз аср 
намозидир”, деб айтганлар (Аҳмад ривоят қилган). 
2
Аср намози кундузги икки, тунги икки намоз (яъни, бомдод билан пешин, шом билан хуфтон) ўртасидадир. 
3
Бухорий ривоят қилган. 
4
Қуйидаги оятлар намоз нақадар муҳим ибодат эканини кўрсатади. Аллоҳ таоло айтади: 
1. “Намозни тўкис адо этинглар, закотни беринглар, рукуъ қилувчилар билан бирга рукуъ қилинглар” (Бақара 
сураси, 43-оят). 
2. “... Кишиларга чиройли сўз айтинг, намозни тўкис адо этинг, закот беринг” (Бақара сураси, 83-оят). 
3. “(Бирон жойга муқим ўрнашиб) хотиржам бўлгач, намозни тўкис адо этинг! Албатта намоз мўминларга (вақти) 
тайинланган фарз бўлди” (Нисо сураси, 103-оят). 
Қуръони каримда бу ҳақидаги оятлар жуда кўп. 

---

4 
1. Аллоҳ таолонинг Ёлғиз Ўзи ибодатга муносиблиги, Ундан ўзга илоҳ йўқлиги, Муҳаммад 
соллаллоҳу алайҳи ва саллам Аллоҳнинг бандаси, Расули эканига гувоҳлик бериш. 
2. Беш вақт фарз намозини вақтида, бекаму кўст адо этиш. 
3. Моли нисобга етганда закот бериш. 
4. Йўлга қодир бўлса, Байтуллоҳни ҳаж қилиш. 
5. Рамазон ойига соғ-саломат етса, бир ой тўлиқ рўза тутиш. 
Мана шу бешта рукн Исломнинг асосини ташкил этади. Аммо бу, Ислом фақат беш нарсадан 
иборат, дегани эмас. Иморат мукаммал бўлиши учун асос устига девор урилади, шифт қилинади, 
деразалар, эшиклар ўрнатилади, чиройли қилиб пардоз берилади. Исломнинг бошқа фарз, вожиб 
амаллари худди шунга ўхшайди. 
Қуйидаги ҳадисни чуқурроқ мушоҳада қилсак, намозга эътиборимиз ортиши шубҳасиз. 
َةَرْػيَرُي ِبَِأ ْنَع
ُىْهَع ُللا َيِضَر
َؿ َق
: 
ُتْعَِسَ
َؿوُسَر
ُللا ىَّلَص ِللا
ُؿوُوَػي َ َّلَسَس ِىْهَلَع 
: 
ُدْبَعْلا ِىِب ُبَس َُيُ َم َؿَّسَأ َّفِإ
َـْوَػي
َلَص ِىِلَمَع ْنِم ِةَم َهِوْلا
ِىِتَضيِرَف ْنِم َصَوَػتْػنا ْفِإَف َرِسَخَس َب َخ ْدَوَػف ْتَدَسَف ْفِإَس َحَْمَْأَس َحَلْػفَأ ْدَوَػف ْتَحُلَص ْفِإَف ُىُت
َّلَجَس َّزَع ُّبَّرلا َؿ َق ٌءْيَش
: 
َلَع ِىِلَمَع ُرِئ َس ُفوُكَي َُّثُ ِةَضيِرَفْلا ْنِم َصَوَػتْػنا َم َِبِ َلَّمَكُهَػف ٍعُّوَطَت ْنِم يِدْبَعِل ْلَي اسُرُظْنا
ى
َكِلَذ
. 
.ٌحهِحَص ُوُدَهَسَس ُدَْحَْأَس ُّيِمِراَّدلاَس ِنَهُّسلا ُب َحْصَأ ُواَسَر
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва 
саллам: “Қиѐмат куни банда амаллари ичидан энг биринчи ҳисоб қилинадигани унинг