Зиѐвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

7. Саждадаги зикрлар маъноси. 
َلا َّْبَِر َف َحْبُس
ىَلْع
.
Ўқилиши: “Субҳаана роббиял аълаа”. 
Маъноси: “Буюк Раббим (ҳар қандай нуқсон-камчиликдан) Покдир
270
”. 
268
Бу зикр турли сийғаларда келган. Жумладан: 
1. “Роббанаа лакал ҳамд” (Бухорий, Муслим ривоят қилган). 
2. “Роббана ва лакал ҳамд” (Бухорий, Муслим ривоят қилган). 
3. “Аллоҳумма роббанаа лакал ҳамд” (Бухорий, Муслим ривоят қилган). 
4. “Аллоҳумма роббана ва лакал ҳамд” (Бухорий ривоят қилган). 
269
Бухорий, Муслим, Абу Довуд ривоят қилган. 
270
Ҳузайфа розияллоҳу анҳудан ривоят қилинишича, у Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам билан намоз ўқиган. 
Расулуллоҳ рукуъда “Субҳаана роббиял ъазийм”, саждада “Субҳаана роббиял аълаа”, дердилар. Қачон раҳмат оятидан 
ўтсалар, тўхтаб (Аллоҳнинг раҳматини) сўрар, азоб оятидан ўтсалар, (азоб-уқубатдан) паноҳ тилардилар (Абу Довуд, 
Термизий, Насоий ривоят қилган. Ривоят санади саҳиҳ). 

---

117 
Аллоҳнинг “Аъло” сифати “Ҳамма нарсадан олий, буюк, қадри баланд, мутлақ комил” 
маъноларини англатади. 
Намозхон рукуъда камтарликни, саждада хору зорликни ҳис этади, тасбеҳларни, такбирларни, 
барча дуою зикрларни қалбдан чиқариб, бутун вужуди билан берилиб айтади. Айниқса, саждада 
Аллоҳ нақадар улуғлигини, ўзининг қанчалик заифлигини ѐдга олади, Парвардигорига дилдан 
тазарруъ қилади. 
Икки сажда ўртасида қуйидаги дуо ўқилади: 
ِلَ ْرِفْغا ّْبَر ِلَ ْرِفْغا ّْبَر
.
Ўқилиши: “Роббиғфир лий, роббиғфир лий”. 
Маъноси: “Раббим, мени мағфират эт. Раббим, мени мағфират эт
271
”. 
Икки сажда орасида ўтириш, саждаларни шошилмасдан, хотиржамлик билан қилиш суннатдир. 
Бунда икки кафт худди ташаҳҳуддагидек тиззалар устига қўйилади. Мана шу ҳолатда ҳам Аллоҳга 
хокисорлик изҳор этилади. 
Икки сажда орасида мана бу дуони ўқиш ҳам мумкин: 
ْقُزْراَس ِنِِدْياَس ِنِِف َعَس ِنَِْحْْراَس ِلَ ْرِفْغا َّ ُمَّللا
ِنِ
.
Ўқилиши: “Аллоҳуммағфир лий, варҳамний, ва аафиний, ваҳдиний, варзуқний”. 
Маъноси: “Ё Аллоҳ, гуноҳларимни кечир, менга раҳм қил, офият бер, мени тўғри йўлга бошла, 
(ҳалол) ризқ бер
272
”. 
Яъни: “Ё Аллоҳ, каттаю кичик барча гуноҳларимни, нуқсон-камчиликларимни кечир, 
ибодатларимни ҳусни қабул айла, икки дунѐда мени қалб иллатларидан, тана касалликларидан, бало-
офатлардан, адашишдан сақла, солиҳ амалларни адо этишда менга тавфиқ бер, ҳақ динда собитқадам 
қил, менга ҳалол-покиза ризқ бер, охиратда юқори мартаба ато эт, ҳар соҳада қусурларимни тўғрила”.