Зиёвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

“
(Сўнг ҳар бир кишининг)
китоби – номаи аъмоли 
(ўртага)
қўйилади. Шунда гуноҳкорлар 
ундаги 
(битилган)
нарсалардан даҳшатга тушиб: “Бизларга ҳалокат бўлгай, бу қандай китоб, на 
кичик, на катта 
(гуноҳни)
 қолдирмай барчасини ҳисоблаб-битиб қўйибди”, дейишларини кўрасиз. 
Улар қилиб ўтган барча амалларини ҳозиру нозир ҳолда топадилар. Парвардигорингиз ҳеч кимга 
зулм қилмайди”
(“Каҳф” сураси, 49-оят).
Гуноҳ-маъсиятга ботган кимсалар ёмон амаллари битта қўймай битилганини кўриб, изтиробга 
тушишади, тирикликда қилган ишлари учун пушаймон чекишади. Уларга биров зулм қилгани йўқ, балки 
ўзларига ўзлари зулм қилишди. Аллоҳ ҳеч кимга ноҳақлик қилмайди, адолат билан ҳукм чиқаради. 
ОХИРАТДАГИ ҲИСОБ-КИТОБ 
Аллоҳ таоло қиёмат куни маҳшаргоҳда ҳар бир бандадан тириклигида қилган яхши, ёмон амаллари 
ҳақида сўрайди. Биз бунга шак-шубҳасиз ишонамиз. Зеро, охират кунига, ундаги ҳисоб-китобга 
ишонмаган одам мўмин ҳисобланмайди. 
Баъзилар: “Аллоҳга ишонмаганлар, У Зот айтганини қилмаганлар қанча гуноҳи бўлсаям ҳеч қанақа 
жазо олмасдан ўтиб кетяпти. Имон-эътиқодлилар, солиҳ амал қилганлар бирон мукофот олаётгани йўқ-
ку”, деб ўйлаши мумкин. Бунга қуйидаги оятлардан жавоб оламиз: 
"--------------------------- Арабий матн --------------------------" 

---

71 
“
(Ўша кофирлар азобга дучор қилинадиган)
кунда Аллоҳ уларнинг барчаларини қайта 
тирилтириб, 
(дунёда)
қилган амаллари хабарини беради. У 
(амаллар)
ни Аллоҳ ҳисоблаб-битиб 
қўйган. Улар эса унутиб юборишган. Аллоҳ барча нарса устида гувоҳдир”
(“Мужодала” сураси, 6-
оят).
Аллоҳ таоло охират куни барча халойиқни бир ерга тўплайди, одам яратилганидан то қиёматгача 
яшаб ўтган инсонми, жинми, ҳаммаси тирилиб, маҳшаргоҳга йиғилади. Ўшанда бандаларга қилган яхши, 
ёмон амаллари хабари берилади. Аллоҳ таоло улар қилаётган ҳар битта ишни кўриб-кузатиб турган, 
фаришталар амал дафтарига битта қўймай битиб боришган. Бандалар эса ўзлари қилган амалларни эсдан 
чиқариб юборишган. Ким қандай савоб ёки гуноҳ ишлар қилгани охиратда айтилади. 
Ҳа, кофирлар, мушриклар, мунофиқлар бу дунёда кўнгиллари тусаган ишларни қилиб, зулм-зитам 
ўтказиб юрсалар-да, жазоланмасликлари мумкин. Бироқ дунёда бўлиб ўтган ҳар бир иш юзасидан 
қиёматда адолатли ҳукм ўқилади. Тириклик чоғида топталган ҳақлар ўша куни ўз эгаларига қайтарилади, 
ҳеч кимнинг бировда зиғирча ҳақи қолиб кетмайди. 
Аллоҳ таоло айтади: 
"--------------------------- Арабий матн --------------------------"