Зиёвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

“Аллоҳ осмондан сув 
(ёмғир)
ёғдириб, унинг ёрдамида ўлик ерни тирилтирди. Албатта, бу 
ишда 
(ваъз-насиҳатга)
 қулоқ тутадиган қавм учун ибрат бор”
(“Наҳл” сураси, 65-оят).
Сувсиз ҳаёт бўлмайди. Ер ҳам фақат сув билан тирик. Аллоҳ осмондан раҳмат ёмғирларини 
ёғдирса, ерга жон киради: унда турфа майсалар, ўсимликлар, дов-дарахтлар ўсиб, инсонларга ризқ 
бўлувчи мева-сабзавотлар, дон-дунлар чиқади. Буларнинг ҳеч бири ўз-ўзидан бўлмайди, фақат Аллоҳ 
таолонинг қудрати билан амалга ошади. Шунинг учун табиатга ризқ берувчи сифатида қаралмайди. 
Табиатни Аллоҳ яратган. Аллоҳ осмондан раҳматини туширмаса, ер юзи обод бўлмайди, қуп-қуруқ 
ҳолида тураверади. 
Бошқа ўринда яна шундай дейилган: 
“--------------------------- Арабий матн --------------------------“ 
“
(Аллоҳ)
сизлар учун Ерни қароргоҳ, осмонни том қилиб қўйди, осмондан сув тушириб, 
сизларга ризқ бўлсин, деб унинг ёрдамида мевалар чиқарди. Шундай экан, билиб туриб ўзгаларни 
Аллоҳга тенглаштирманг!”
(“Бақара” сураси, 22-оят).
Ушбу оятда Аллоҳ таоло ўз-ўзидан пайдо бўлиб қолиши ҳеч бир ақлга сиғмайдиган учта буюк 
неъматни эслатади. Улардан бири оёғимиз остидаги қароргоҳимиз, бизга ҳаётлик чоғимизда устидан, 
вафотимиздан кейин бағридан жой берадиган она замин – Ер бўлса, яна бири устимиздаги том – бошқа 

---

164 
сайёралар томонидан келадиган зиён-заҳматлардан бизни ҳимоя қилиб турадиган осмон, учинчиси эса 
ризқ-насибамиз манбаи бўлмиш сув неъматидир. Демак, инсонларни, еру осмонларни, барча нарсани 
яратишда биронта ёрдамчига муҳтож бўлмаган Аллоҳ таолонинг шериги, тенги бўлиши мумкин эмас
57
. 
Ақлини ишлатган инсон чексиз борлиқни яратган Зотнинг ҳеч қандай шериги, ўхшаши йўқлигини 
билади, жумладан, ризқни фақат Аллоҳ беришига амин бўлади, У Зотга ихлос билан ибодат қилади.