Ўzbyekiston ryespublikasi oliy va ўrta maxsus

4. Mahalliy gidravlik qarshiliklarda Kavitasiya hodisasi

Mahalliy qarshiliklarda harorat o’zgarmay oqim kesimining o’zgarish natijasida suyuqlikda erigan gazlarning miqdori o’zgaradi. Suyuqliklarning zichligi deyarli o’zgarmaganligi uchun unda erigan gazlarga Boyl – Mariotti qonunini qo’ллаш mumkin bo’ladi:

Bu Еrda p –bosim; V- solishtirma hajm; T-absolyut temperatura; R-gaz doimiysi.

Suyuqlik oqimlarida harorat o’zgarmagani va ko’ndalang kesim kichrayganda bosim ortib, kesim kattalashganda bosim kamaygani uchun mahalliy torayish mavjud joylarda tezlik ortib, bosim kamayadi. Agar bu Еrda absolyut bosim suyuqlikning to’yingan bug’larining shu temperaturadagi parsial bosimiga teng bo’lsa, u holda bug’lanish va erigan gazlarning ajralish hodisasi yoki mahalliy qaynash hodisasi ro’y beradi. Torayishdan keyin kengayish boshlanishi bilan qaynash to’xtaydi va ajralgan bug’lar kondensasiyalanib gazlar eriydi, ya‘ni kavitasiya hodisasi yuz beradi. Kavitasiya hodisasi yuqori chastotali mahalliy kichik gidravlik zarbalarning kelib chiqishiga sabab bo’ladi. Bu hodisa gidrosistemalarda odatdagi tartibning buzilishiga, ayrim hollarda esa, uning qismlarining ishdan chiqishga sabab bo’ladi, truboprovodlarda qarshilikning ortishiga olib keladi.
Kavitasiya hodisasidan amalda foydalanish ham mumkin. Xususan bu hodisani sarfni stabillash maqsadida Venturi soplolarida foydalanishda ko’rish mumkin.


ADABIYOTLAR

1. 
   K. Sh. Latipov «Gidravlika, gidromashinalar, gidroyuritmalar» T.: «O’qituvchi» 1992 y
   
2. 
   M. Ye. Deychi i dr. «Gidrogazodinamika» M.: Energoatomizdat. 1984 g
   
3. 
   I. L. Povx. «Texnicheskaya gidromexanika» L.: Mashinostroeniya 1986 g.
   
4. 
   B. T. Yemtsev. «Texnicheskaya gidromexAniqa» L.: Mashinostroeniya 1986 g.
   
5. 
   I. O. Protodyakonov i dr. «Gidrodinamicheskiy osnov protsessov v ximicheskoy texnologii» L.: Ximiya 1987 .
   
6. 
   O. M. Todes i dr. «Apparat s kipyashim zernistm sloyam» L.: Ximiya 1981 g.