Ўзбкистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI
IQTISODIYOT VA TURIZIM FAKULTET
‘IQTISODIYOT’ KAFEDRASI


PUL VA BANKLAR FANIDAN


MUSTAQIL ISH


MAVZU: Banklararo vakillik munosabatlari: mazmuni, zarurligi va o`rnatish tartibi.

BAJARDI:3-8iqtim 20 guruh Ergasheva Mamalakat

Tekshirdi: ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­__________________________
BUXORO-2022yil

1. 
   Mavzu: Banklararo vakillik munosabatlari: mazmuni, zarurligi va o`rnatish tartibi.
   

REJA:

1. Banklararo vakillik munosabatlari va ularning turlari

2.Banklarda vakillik munosabatlarining iqtisodiy zaruriyati
3.Banklararo vakillik munosabatlari hisobi

1. Banklararo vakillik munosabatlari va ularning turlari

Milliy bank tizimimizning ikkinchi pog’onasi turli mulkchilikka asoslangan banklardan, jumladan, davlat, aktsiyadorlik-tijorat, xususiy va ko’shma banklardan tashkil topgan. Ushbu banklar o’rtasida kredit, hisob-kitob va boshqa ob’ektlar yuzasidan kelishuvlarni hamda banklar tomonidan o’z mijozlariga ko’rsatilayotgan to’lov xizmatlarini amalga oshirish uchun banklararo vakillik munosabatlarni tashkil qilish zamonaviy bank amaliyotining asosiy talablaridan hisoblanadi.
Banklar o’z faoliyati davomida mijozlariga hisob-kitob xizmatlarini taqdim etishida hamda banklararo majburiyatlarni bajarilishida o’zaro munosabatlarga tushadi va ular quyidagi shakllarda namoyon bo’ladi:

• 
  raqobatchi sifatida – mijozlarni jalb qilishda raqobatlashadi;
  
• 
  hamkor sifatida – bir-biriga kredit berishi, sindikat kreditini berish va boshqa turdagi hamkorliklar nazarda tutiladi;
  
• 
  vakillik sifatida – bir - birlariga mijoz sifatida.
  

Banklararo vakillik munosabatlari banklarning bir-birida ochgan vakillik hisobraqami orqali tashkil qilinadi.
Vakillik munosabati o’zaro operatsiyalarini bajarish maqsadida banklar o’rtasida kelishilgan munosabat hisoblanadi. Ushbu munosabatlarni o’rnatgan banklar vakil banklar deb nomlanadi.
Bank tomonidan, vakillik munosabatlarni o’rnatish zarurati quyidagilar bilan izohlanadi:
–bank o’z mijozlariga to’lov xizmatlarini ularning talabiga mos ravishda to’la amalga oshira olmasa;

• 
  boshqa bank bu ishni yaxshiroq, tezroq va arzonroq bajarsa;
  
• 
  tijorat banklarining iqtisodiy imkoniyatlarini oshirish nuqtai nazaridan.
  

Raqobat sharoitida, banklar o’rtasidagi munosabatlarini tashkil qilinishi
asoslanib tasnif oddiy vakillik munosabat ko’rinishidan kompleks hamkorlik darajasigacha rivojlantirish maqsadga muvofiq.

Banklarning vakillik munosabatlari bir qator mezonlar asosida tasniflanadi. Masalan, geografik yo’nalishlari bo’yicha, operatsiyalarning turlari bo’yicha, vakillikraqamlarining hisobi, vakillik munosabatlarini tashkil qilish modeliga ko’ra va boshqalar.
Geografik yo’nalishi bo’yicha banklarning vakillik munosabatlarini milliy va xalqaro vakillik munosabatlariga ajratish lozim.

1.