Ózbekstan Respublɩkasɪ Joqarɪ hám Orta arnawlɪ Bilimlendiriw Ministrligi

4. Bilimlerdi ulıwmalastırıwda háripli tańbalardan paydalanıw.

Oqıwshılar háripli tańbalardıń mánisin túsinip alǵannan keyin, háripler qollanılıwın kónlikpe bilimlerin ulıwmalastırıw quralı sıpatında paydalanıw múmkin:

1. Arifmetik ámellerdiń qásiyetlerin, arifmetik ámellerdiń komponentleri haqqında nátiyjeler arasındaǵı baylanıslardı h.t.b lardı hárip járdeminde jazıwda, oqıwshılar a+a+a+b+b qosındısı 3a+2b túrindegi ańlatpaǵa almastırıw múmkin, demek a háripli bul kóbeytpede 3 mártebe, onı 3a kóbeytmege, al b ese eki qosılıwshı, onı 2b kóbeyme menen almastırıp, berilgen ańlatpa 3a+2b bolatuǵınlıǵın túsindiriledi.

2. Arifmetik ámellerdiń háripler járdeminde jazılǵan qásiyetleri, baylanısları, qatnasları hám basqada qatnasqanların úyreniw hám oqıw. Máselen (4a+456)-3a ańlatpasın oqıń hám esaplań; onda oqıwshılar dáslep qawsırmanı orınlaydı (4a+456)=4a+456, keyin nátiyjeden 3a nı aladı 4a+456-3a=4a-3a+456=a+456; jáne bir mısal: (547+8c)-8c bolsa, onda bul jaǵdayda-da qawsırma orınlanadı; onda 547+8c-8c=547.

3. Arifmetik ámellerdiń qásiyetlerin bilgen jaǵdayda ańlatpanı dál almastırıw.

Mısalı: (4+c)*3 ańlatpasın (4+c)x3=(4+c)+(4+c)+(4+c) almastırıladı, keyin qawsırmaları ashıp, onda 12+3c nátiyje qaladı yaǵnıy 4 ti 3 ke kóbeytip, al ekinshi s nı 3 ke kóbeytildi.

4. Berilgen teńlik yamasa teńliklerdi sanlı mánislerin ornına qoyıwı járdeminde payda etiw. Mısalı: 3(4a+3b)=51 teńlikti a=2, b=3 bolǵanda teńlikti tekseriń

3(4*2+3*3)=3*(8+9)=3*8+3*9 (yamasa 3*17)=51