Ózbekstan respublikasi joqari hám orta arnawli bilimlendiriw ministirligi qongirat sanaat texnikumi Neft ham gaz qudiqlarin burgilaw topari 04-21topar oqiwshisi Quatov Ramazannin’ Elektrotexnika ha’m elektronika tiykarlari páninen

ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASI JOQARI HÁM ORTA ARNAWLI BILIMLENDIRIW MINISTIRLIGI
Qongirat sanaat texnikumi Neft ham gaz qudiqlarin burgilaw topari 04-21topar oqiwshisi Quatov Ramazannin’ Elektrotexnika ha’m elektronika tiykarlari páninen

Óz betinshe jumisi
Orınlaǵan: Quatov Ramazan
Qabıllaǵan: Qaljanova Jadira.

Tema: Aktiv ham siyimliq qarsiliqlari

Reje

1. 
   Qarsiliq haqqinda tusinik
   
2. 
   Aktiv qarsılıq hám induktiv jalǵanǵan tok shınjırı
   
3. 
   Ózgeriwshen tok shınjırında induktivlik
   

Sig‘im qarshiligi ulangan o‘zgaruvchan tok zanjiri
Elektr zanjiriga sig‘im qarshiligi ulanganda kondensator vaqti vaqtida elektr energiyasi bilan zaryadlanib, keyin so‘nib boradi. Bu jarayon g‘altakdan o‘zgaruvchan elektr toki o‘tganda, vaqti- vaqti bilan magnit energiyasi (magnit maydonining energiyasi) bilan zaryadlanib, keyin so‘nib borishiga o‘xshaydi. Sig‘im ulangan zanjirda o‘zgaruvchan tok quvvati xuddi zanjirdagi induktiv qarshilik bilan manba orasida aylanib yurganidek, kondensator bilan manba orasida aylanib yuradi, shuning uchun uni reaktiv (sig‘imli) quvvat deyiladi. Bu 1.30-rasmda ko‘rsatilgan.

Elektr zanjiriga ulangan sig‘imli tok kuchlanishning fazasi bilan to‘g‘ri kelmaydi va undan 90° oldinga surilgan. Sig‘imli tokni induktiv tokka o‘xshatib, odatda, reaktiv tok deb aytiladi. Sig‘imli zanjirga ulangan kuchlanishning va undan o‘tayotgan sig‘im tokning miqdorini bilgan holda Om qonuniga asosan uning zanjirdagi qarshiligini quyidagicha aniqlash mumkin:

bu yerda: U – zanjir uchlaridagi kuchlanish, V; Ic – sig‘imli tok, A; xc – zanjirning qarshiligi, Om. Bu qarshilikni sig‘imli yoki reaktiv qarshilik deb ataladi. U quyidagicha ifodalanadi:

bu yerda: ω – o‘zgaruvchan tokning burchak tezligi; ω = 6,28 f; f – o‘zgaruvchan tokning tebranishi, Hz; C – kondensatorning sig‘imi, F.